پارچه
پارچه به تاروپودهای درهم تنیده از الیاف پنبه، پشم و مانند آن گفته می شود. از آن به مناسبت در بابهای طهارت، صلاة، تجارت، شفعه و قضاء سخن رفته است.
1- آیا خانه ای که در آن زندگی می کنیم و مال خودمان است خمس آن را باید بدهیم؟ 2- آیا به طلا و سکه خمس تعلق می گیرد؟ 3- می شود از 5 قواره پارچه برای خمس یکی به جای خمس بدهیم ؟یا اینکه باید از مجموع قیمت آنها یک پنجم آنرا پرداخت کنیم؟
1-به چیزهایی که جزء مئونه اند، خمس تعلق نمی گیرد. مئونه عبارت از هزینه های زندگی از قبیل؛ خوراک،پوشاک، خانه مسکونی، وسایل زندگی، وسیله نقلیه و ... است. البته تمام این موارد در صورتی است که در شأن انسان باشد، پس اگر خانه ای فراتر از شأن خودش بخرد به قیمت بیشتر از آن چه که در شأنش بوده است، خمس تعلق می گیرد، یا اگر از وسیله نقلیه برای خود و خانواده اش استفاده می کند،جزء مئونه حساب می شود ولی اگر با آن کسب درآمد داشته باشد، به آن خمس تعلق می گیرد. بنابراین و با توضیحاتی که گذشت، به منزل مسکونی خمس تعلق نمی گیرد. 2- اگر منظور از زیور آلات،طلای زینتی زنان است، تا جایی که در حد شأن و متعارف باشد، خمس ندارد ولی سکه طلا بنابر این که جزء مئونه زندگی حساب نمی شود لذا سر سال به آن خمس تعلق می گیرد.[1] البته اگر تعداد سکه ای در حد شأن و متعارف، به کسی هدیه شده باشد بنا بر نظر مراجعی که در هدیه خمس را واجب نمی دانند، آن تعداد سکه، خمس ندارد. 3- بر یک پنجم اموال، خمس تعلق می گیرد. اگر 5 قواره پارچه است که شرایط پرداخت خمس را دارد، مثلاً یک سال بر آن گذشته باشد، در صورتی می توانید یک قواره از آن را به عنوان خمس پرداخت کنید که قیمت همه آنها یکی باشد، در غیر این صورت باید قیمت همه را محاسبه کرده، سپس پول آن یا به همان مقدار، پارچه به عنوان خمس پرداخت شود. [1] با استفاده از نرم افزار پرسمان.
1-به چیزهایی که جزء مئونه اند، خمس تعلق نمی گیرد. مئونه عبارت از هزینه های زندگی از قبیل؛ خوراک،پوشاک، خانه مسکونی، وسایل زندگی، وسیله نقلیه و ... است. البته تمام این موارد در صورتی است که در شأن انسان باشد، پس اگر خانه ای فراتر از شأن خودش بخرد به قیمت بیشتر از آن چه که در شأنش بوده است، خمس تعلق می گیرد، یا اگر از وسیله نقلیه برای خود و خانواده اش استفاده می کند،جزء مئونه حساب می شود ولی اگر با آن کسب درآمد داشته باشد، به آن خمس تعلق می گیرد. بنابراین و با توضیحاتی که گذشت، به منزل مسکونی خمس تعلق نمی گیرد. 2- اگر منظور از زیور آلات،طلای زینتی زنان است، تا جایی که در حد شأن و متعارف باشد، خمس ندارد ولی سکه طلا بنابر این که جزء مئونه زندگی حساب نمی شود لذا سر سال به آن خمس تعلق می گیرد.[1] البته اگر تعداد سکه ای در حد شأن و متعارف، به کسی هدیه شده باشد بنا بر نظر مراجعی که در هدیه خمس را واجب نمی دانند، آن تعداد سکه، خمس ندارد. 3- بر یک پنجم اموال، خمس تعلق می گیرد. اگر 5 قواره پارچه است که شرایط پرداخت خمس را دارد، مثلاً یک سال بر آن گذشته باشد، در صورتی می توانید یک قواره از آن را به عنوان خمس پرداخت کنید که قیمت همه آنها یکی باشد، در غیر این صورت باید قیمت همه را محاسبه کرده، سپس پول آن یا به همان مقدار، پارچه به عنوان خمس پرداخت شود. [1] با استفاده از نرم افزار پرسمان.
عنوان سوال:
1- آیا خانه ای که در آن زندگی می کنیم و مال خودمان است خمس آن را باید بدهیم؟ 2- آیا به طلا و سکه خمس تعلق می گیرد؟ 3- می شود از 5 قواره پارچه برای خمس یکی به جای خمس بدهیم ؟یا اینکه باید از مجموع قیمت آنها یک پنجم آنرا پرداخت کنیم؟
پاسخ:
1-به چیزهایی که جزء مئونه اند، خمس تعلق نمی گیرد. مئونه عبارت از هزینه های زندگی از قبیل؛ خوراک،پوشاک، خانه مسکونی، وسایل زندگی، وسیله نقلیه و ... است. البته تمام این موارد در صورتی است که در شأن انسان باشد، پس اگر خانه ای فراتر از شأن خودش بخرد به قیمت بیشتر از آن چه که در شأنش بوده است، خمس تعلق می گیرد، یا اگر از وسیله نقلیه برای خود و خانواده اش استفاده می کند،جزء مئونه حساب می شود ولی اگر با آن کسب درآمد داشته باشد، به آن خمس تعلق می گیرد. بنابراین و با توضیحاتی که گذشت، به منزل مسکونی خمس تعلق نمی گیرد. 2- اگر منظور از زیور آلات،طلای زینتی زنان است، تا جایی که در حد شأن و متعارف باشد، خمس ندارد ولی سکه طلا بنابر این که جزء مئونه زندگی حساب نمی شود لذا سر سال به آن خمس تعلق می گیرد.[1] البته اگر تعداد سکه ای در حد شأن و متعارف، به کسی هدیه شده باشد بنا بر نظر مراجعی که در هدیه خمس را واجب نمی دانند، آن تعداد سکه، خمس ندارد. 3- بر یک پنجم اموال، خمس تعلق می گیرد. اگر 5 قواره پارچه است که شرایط پرداخت خمس را دارد، مثلاً یک سال بر آن گذشته باشد، در صورتی می توانید یک قواره از آن را به عنوان خمس پرداخت کنید که قیمت همه آنها یکی باشد، در غیر این صورت باید قیمت همه را محاسبه کرده، سپس پول آن یا به همان مقدار، پارچه به عنوان خمس پرداخت شود.
[1] با استفاده از نرم افزار پرسمان.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] 3- آیا به سکه طلا (بهار آزادی) خمس تعلق میگیرد؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر شخصی سال مالی خود را به قیمت طلا محاسبه نماید، به طور مثال اگر همه سرمایه اش معادل با صد سکّه طلا از نوع بهار آزادی باشد که مقدار بیست سکّه از آن را به عنوان خمس پرداخته و هشتاد سکّه مخمّس باقی بماند و در سال بعد اگر قیمت سکّه افزایش یابد (ولی سرمایه او معادل همان هشتاد سکّه است)، آیا به آن خمس تعلّق می گیرد؟ آیا واجب است که خمس افزایش قیمت را بپردازد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی خانه ای جدید خریده است و برای پرداخت قیمت آن، خانه سابق خود را فروخته است، آیا به پول آن خمس تعلّق می گیرد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا به خانه ای که قبلاً با مالی که خمس آن داده نشده، ساخته شده، خمس تعلّق می گیرد؟ بر فرض وجوب پرداخت خمس، آیا خمس بر اساس قیمت فعلی محاسبه می شود یا قیمت زمان ساخت آن؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] 1-اگرفردی ازدرآمدسالیانه خودبرای خریدخانه استفاده نماید و به دلیل کم بودن پول خرید خانه مدتی آنرا اجاره دهد تا در آینده خود از آن استفاده نماید آیا وی باید در پایان سال خمسی خود خمس مبلغی که برای خرید خانه هزینه کرده است را بپردازد؟ 2- اگر چند نفر به صورت مشارکتی خانه ای را خریداری نمایند و آنرا اجاره دهند و راه دیگری برای خرید خانه نداشته باشند آیا مبلغی که هریک جهت خرید خانه هزینه کرده اند شامل خمس می شود؟اگرپس ازمدتی خانه رابه قیمتی بالاتربفروشندآیاخمس درآمدحاصل ازفروش خانه رابایدبلافاصله بپردازندیااین درآمدجزودرآمدسال محسوب می شودو پس ازپایان سال خمسی خمس به آن تعلق میگیرد؟
- [آیت الله بهجت] اگر کسی خانه مسکونی دارد و خانه دیگری خریداری کند به صورت نسیه که بعدا با فروش خانه مسکونی خود قیمت آن را پرداخت کند، اگر خانه مسکونی فروخته شده را از پول خمس داده شده، خریداری کرده باشد، ولی زیادی قیمت پیدا کرده باشد، آیا بر سود و اضافه قیمت حاصل شده خمس تعلق می گیرد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی تا الان خمس مالش را نداده و کلّ سرمایه آن شخص مبلغ معیّنی می‌باشد و بدهکاریهای ذیل را نیز دارد آیا بدهکاریها از کلّ سرمایه کسر می‌شود یا خیر: 1 - مهریه همسر 2 - بدهکاری به افراد 3 - بدهکاری به دارایی و دیگر واحدهای دولتی مثل اداره آب، برق، گاز و غیره 4 - وامی که قرار است بطور ماهانه ظرف مدّت 1 و 2 و 3 و 5 و 10 و 20 سال پرداخت شود 5 - وامی که قرار است بطور یکجا ظرف مدّت 1 و 2 و 3 و 6 و 10 و 12 ماه پرداخت شود 6 - رهن منزلی که قرار است ظرف مدّت 1 و 2 و 3 و 4 و 8 و 12 ماه آینده پرداخت شود؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر خانه یا ماشین یا غیر آنها از احتیاجات زندگی با پولی که خمس آن پرداخت شده، جهت استفاده شخصی نه به قصد استفاده از آنها برای فروش یا تجارت خریداری شده و سپس به علتی فروخته شود، آیا به اضافه قیمت آنها که بر اثر افزایش قیمت بازار بوده، خمس تعلّق می گیرد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر به زمین یا خانه یا هر چیزی دیگر، خمس تعلق بگیرد، تخمیس آن به چه صورت است؟ آیا خود مال باید تخمیس شود یا قیمت گذاری شود؟
- [آیت الله جوادی آملی] اینجانب دارای یک باب منزل مسکونی بوده و از طرف … یک واحد منزل به من دادند و مدت چند سال این منزل دوّمی خالیست در حال حاضر برای توسعه منزل اوّلی قصد فروش آن دارم، 1 - آیا به اصل قیمت منزل دوّمی خمس تعلق میگیرد؟ 2 - آیا به ارزش افزوده هم خمس تعلق میگیرد؟ 3 - برای منزل دومی بعد از تحویل گرفتن مقداری هزینه نمودم آیا به مبلغ هزینه شده هم خمس تعلق میگیرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] خمس در هفت چیز واجب است: 1 منافع کسب و کار 2 معدن 3 گنج 4 مال حلال مخلوط به حرام 5 جواهراتی که با غواصی از دریا به دست می آید. 6 غنیمت جنگی 7 زمینی که کافر ذمی از مسلمان می خرد (بنابر احتیاط واجب).
- [آیت الله سبحانی] کسی که از اول تکلیف خمس نداده، سه حالت دارد: 1 از منافع کسب چیزی که به آن احتیاج ندارد، خریده و یک سال از خرید آن گذشته، باید خمس آن را بدهد. 2 اثاث خانه و چیزهای دیگری که به آنها احتیاج دارد مطابق شأن خود از درآمد همان سال خریده، خمس به آن ها تعلق نمی گیرد. 3 اگر نداند که در بین سال خریده یا بعد از تمام شدن سال، باید تمام اموال مشکوک خود را حساب کرده و حاکم شرع و یا نماینده او، بدهی او را جهت خمس تخمین بزند و مصالحه نماید و با پرداخت آن ذمه او بری می شود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] لباس نمازگزار شش شرط دارد: 1 پاک بودن. 2 غصبی نبودن، بنابراحتیاط واجب. 3 ازاجزاء مردار نباشد. 4 از حیوان حرام گوشت نباشد. 5 و 6 اگر نمازگزار مرد است لباس او از ابریشم خالص یا طلا بافت نباشد و شرح اینها در مسائل آینده خواهد آمد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اموالی که جزء هزینه اند دو بخش دارند : 1 .ابزار ماندنی یا هزینه غیر جاری ; مانند مسکن، وسیله نقلیه، وسایل خانه و زندگی که پس از استفاده از بین نمی روند و خمس ندارند . 2 .هزینه های جاری و غیر ماندنی ; مانند خوراکی ها، نوشیدنیها و دیگر هزینههای از میان رفتنی. از این وسایل هر چه در پایان سال بماند، باید خمس آن را پرداخت کرد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی مواد معدنی را قبل از آن‌که خمس آن را پرداخت کند یا به ذمّه بگیرد، بفروشد و سود ببرد، در این صورت, معامله نسبت به یک پنجم (خمس) فضولی است , چون خمس به عین مال تعلق می گیرد، اگر اولیای خمس (امام معصوم(ع) و ولیّ امر مسلمین ) آن را امضاء کند، معامله صحیح و منجّز خواهد شد و سود خمس به اولیای آن برمی گردد و اگر استخراج کننده معدن، خمس آن را پیش از داد و ستد از مال دیگر خود پرداخت نم اید، تمام این مواد معدنی مِلک او می شود و معامله او صحیح و همه سود آن, متعلق به او خواهد بود.
- [آیت الله سبحانی] اگر تا یک سال اعلان کند و صاحب مال پیدا نشود، می تواند یکی از چهار 1 . درهم عبارت از 6/12 نخود نقره سکه دار. کار را انجام دهد: 1.آن را برای خود بردارد، به قصد اینکه هر وقت صاحبش پیدا شد عوض آن را به او بدهد، 2. به صورت امانت برای او نگهداری کند که هر وقت پیدا شد به او بدهد، 3. از طرف صاحبش صدقه بدهد، 4. آن را به حاکم شرع بسپارد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی، با دو عنوان، خمس بدهکار باشد , مانند اینکه به عنوان مال حلال مخلوط به حرام و ارباح مکاسب به مالش خمس تعلق گرف ت, در این صورت, دو بار باید خمس مالش را بپردازد : 1 .به عنوان مال مخلوط به حرام . 2 . به عنوان ارباح مکاسب و در این مسأله، نخست به عنوان ارباح مکاسب با حاکم شرع مصالحه می کند، چون سود سالانه اش به جهت مخلوط شدن با مال حرام مشخّص نیست; سپس برپایه مال مخلوط به حرام خمس بپردازد. شخصیت حقوقی بودن مالک مال
- [آیت الله بهجت] در چهار صورت اگر خریدار بفهمد مال عیبی دارد، نمیتواند معامله را بههم بزند، یا تفاوت قیمت بگیرد: 1 موقع خریدن، عیب مال را بداند؛ 2 به عیب مال راضی شود؛ 3 در وقت معامله بگوید، اگر مال عیبی داشته باشد، پس نمیدهم و تفاوت قیمت هم نمیگیرم؛ 4 فروشنده در وقت معامله بگوید، این مال را با هر عیبی که دارد میفروشم؛ ولی اگر عیبی را معین کند و بگوید مال را با این عیب میفروشم و معلوم شود عیب دیگری هم دارد، خریدار میتواند برای عیبی که فروشنده معین نکرده مال را پس دهد، یا تفاوت بگیرد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] قیمت جنس در معامله نسیه باید دقیقاً معلوم باشد بنابراین: 1 اگر مشتری قیمت جنس را نداند و آن را نسیه بخرد معامله باطل است. 2 اگر بگوید این جنس را نقد به فلان مبلغ و نسیه به فلان مبلغ می فروشم و تعیین نکند که نقد فروخته یا نسیه، معامله باطل است. 3 اگر بگوید این جنس را فلان مبلغ خریده ام و نسیه به ازای هر ماه تأخیر در پرداخت فلان مبلغ اضافه می دهم معامله باطل است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] به طور کلی قرض داشتن مانع تعلق خمس نمی شود. 1 مثلاً کسی که یک میلیون تومان قرض دارد اگر سر سال خمسی یک میلیون تومان درآمد مازاد داشته باشد باید خمس آن را بدهد و نمی تواند آن را بابت بدهی خود کسر کند. 2 اگر عین پولی که قرض کرده موجود باشد یا آن را تبدیل به چیز دیگری کرده باشد لازم نیست خمس آن را بدهد. 3 اگر عین پولی که قرض کرده موجود باشد یا آن را تبدیل به چیز دیگری کرده باشد که مؤونه او نیست چنانچه مقداری از قرض خود یا تمام آن را از درآمد خود باز پرداخت کرده باشد باید به میزان باز پرداخت خمس آن را بپردازد. 4 اگر مبلغی را که خرج کرده صرف مؤونه خود کرده باشد یا تلف شده باشد می تواند از درآمد سال بدون پرداخت خمس قرض خود ادا کند.