در فرق بین (امر) و (نهی)، آیا نهی مُفید تکرار است بر خلاف امر؟ توضیح: بعضاً گفته می‌شود که (وجودِ فرد واحد برای صدق و تحقّق امر کافی است، امّا تحقّق نهی منوط به انتفاء تمام افراد است. در نتیجه نهی مفید تکرار است، بر خلاف امر. وجه تکرار در این است که در امر سخن این است که (یا فرد الف باید باشد یا فرد ب یا فرد ج)، امّا در نهیْ سخن این است که (فرد الف نباید باشد و فرد ب نباید باشد و فرد ج هم نباید باشد)؛ یعنی فرق بین (یا) (or) و (و) (and).). آیا در جواب می‌توان گفت که (همان‌طور که یک طبیعتْ دارای وجودهای متعدّد است، اعدام متعدّد نیز برایش متصوّر است، و در نتیجه فرقی بین این دو از نظر تأکید نیست)؟
در علم اصول یکی از مسائلی که در بحث اوامر و نواهی مطرح بوده و هست؛ این است که اگر امر و نهیی از طرف شارع به ما رسیده، آیا این امر و نهی به خودی خود یک بار، یا علی الدوام دلالت بر انجام و یا ترک آن کار دارند؛ یعنی با انجام یک مرتبه و ترک یک بار، امر و نهی شارع اطاعت می شود یا نه. در این باره باید گفت؛ اساساً امر و نهی دلالت بر هیچ کدام ندارند، نه یک بار و نه چند بار، بلکه دلالت بر طبیعت فعل دارند. به بیان دیگر، نه صیغه و ماده امر، و نه صیغه و ماده نهی، هیچ یک از اینها، نه از نظر وضع و نه از نظر دلالت، بر انجام و ترک یک بار و چند بار دلالت ندارند، بلکه بر مجرد طبیعت ایجاد و ترک دلالت می کنند. بنابراین؛ چون امر به طبیعت تعلق می گیرد، در نتیجه مطلوب، ایجاد طبیعت و خروج طبیعت از عدم به وجود است، طبعاً این مطلوب با اولین فرد از افراد طبیعت محقق می شود. در نهی نیز صیغه نهی دلالت بر کف و زجر می کند، گرچه در نهی باید به صورت دائمی و مستمر ترک شود، نه آن که صیغه نهی دلالت بر تکرار و تأکید کند.
عنوان سوال:

در فرق بین (امر) و (نهی)، آیا نهی مُفید تکرار است بر خلاف امر؟ توضیح: بعضاً گفته می‌شود که (وجودِ فرد واحد برای صدق و تحقّق امر کافی است، امّا تحقّق نهی منوط به انتفاء تمام افراد است. در نتیجه نهی مفید تکرار است، بر خلاف امر. وجه تکرار در این است که در امر سخن این است که (یا فرد الف باید باشد یا فرد ب یا فرد ج)، امّا در نهیْ سخن این است که (فرد الف نباید باشد و فرد ب نباید باشد و فرد ج هم نباید باشد)؛ یعنی فرق بین (یا) (or) و (و) (and).). آیا در جواب می‌توان گفت که (همان‌طور که یک طبیعتْ دارای وجودهای متعدّد است، اعدام متعدّد نیز برایش متصوّر است، و در نتیجه فرقی بین این دو از نظر تأکید نیست)؟


پاسخ:

در علم اصول یکی از مسائلی که در بحث اوامر و نواهی مطرح بوده و هست؛ این است که اگر امر و نهیی از طرف شارع به ما رسیده، آیا این امر و نهی به خودی خود یک بار، یا علی الدوام دلالت بر انجام و یا ترک آن کار دارند؛ یعنی با انجام یک مرتبه و ترک یک بار، امر و نهی شارع اطاعت می شود یا نه. در این باره باید گفت؛ اساساً امر و نهی دلالت بر هیچ کدام ندارند، نه یک بار و نه چند بار، بلکه دلالت بر طبیعت فعل دارند. به بیان دیگر، نه صیغه و ماده امر، و نه صیغه و ماده نهی، هیچ یک از اینها، نه از نظر وضع و نه از نظر دلالت، بر انجام و ترک یک بار و چند بار دلالت ندارند، بلکه بر مجرد طبیعت ایجاد و ترک دلالت می کنند. بنابراین؛ چون امر به طبیعت تعلق می گیرد، در نتیجه مطلوب، ایجاد طبیعت و خروج طبیعت از عدم به وجود است، طبعاً این مطلوب با اولین فرد از افراد طبیعت محقق می شود. در نهی نیز صیغه نهی دلالت بر کف و زجر می کند، گرچه در نهی باید به صورت دائمی و مستمر ترک شود، نه آن که صیغه نهی دلالت بر تکرار و تأکید کند.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین