وظیفه
تکلیف مستفاد از اصول عملی، هنگام شک یا جهل به حکم واقعی را وظیفه عملی گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد.
اگر بر اثر ندانستن مسئله، میّتی را بدون حنوط به خاک بسپارند، وظیفه چیست؟
بعد از غسل، واجب است میّت را حنوط کنند؛ یعنی به پیشانی، کف دست ها، سر زانوها و سر دو انگشت بزرگ پاهای او کافور بمالند.[1] ولی اگر بعد از دفن متوجه شوند که میت را حنوط نکرده اند، در صورتی که بدن در قبر، بو نگرفته و منفسخ (متلاشی) نشده، واجب است نبش قبر و در همان قبر حنوط شود و بیرون آوردن او از قبر لازم نیست، اما اگر منجر به هتک او شود (مانند انتشار بوی بد یا متلاشی شدن بدن و ...) وجوب حنوط ساقط می شود . [2] این پرسش، پاسخ تفصیلی ندارد . [1] . امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، محقق و مصحح: بنی هاشمی خمینی، سید محمد حسین، ج 1، ص 330، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ هشتم، 1424ق. [2] . گلپایگانی، سید محمد رضا موسوی، مجمع المسائل، ج 1، ص 99، دار القرآن الکریم، قم، 1409 ق؛ تبریزی، جواد، استفتاءات جدید، ج 2، ص 46، بی جا، بی تا، قم؛ لنکرانی، محمد فاضل موحدی، جامع المسائل، ج 2، ص 122، انتشارات امیر قلم، چاپ یازدهم، بی تا، قم.
بعد از غسل، واجب است میّت را حنوط کنند؛ یعنی به پیشانی، کف دست ها، سر زانوها و سر دو انگشت بزرگ پاهای او کافور بمالند.[1] ولی اگر بعد از دفن متوجه شوند که میت را حنوط نکرده اند، در صورتی که بدن در قبر، بو نگرفته و منفسخ (متلاشی) نشده، واجب است نبش قبر و در همان قبر حنوط شود و بیرون آوردن او از قبر لازم نیست، اما اگر منجر به هتک او شود (مانند انتشار بوی بد یا متلاشی شدن بدن و ...) وجوب حنوط ساقط می شود . [2] این پرسش، پاسخ تفصیلی ندارد . [1] . امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، محقق و مصحح: بنی هاشمی خمینی، سید محمد حسین، ج 1، ص 330، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ هشتم، 1424ق. [2] . گلپایگانی، سید محمد رضا موسوی، مجمع المسائل، ج 1، ص 99، دار القرآن الکریم، قم، 1409 ق؛ تبریزی، جواد، استفتاءات جدید، ج 2، ص 46، بی جا، بی تا، قم؛ لنکرانی، محمد فاضل موحدی، جامع المسائل، ج 2، ص 122، انتشارات امیر قلم، چاپ یازدهم، بی تا، قم.
پاسخ:
بعد از غسل، واجب است میّت را حنوط کنند؛ یعنی به پیشانی، کف دست ها، سر زانوها و سر دو انگشت بزرگ پاهای او کافور بمالند.[1] ولی اگر بعد از دفن متوجه شوند که میت را حنوط نکرده اند، در صورتی که بدن در قبر، بو نگرفته و منفسخ (متلاشی) نشده، واجب است نبش قبر و در همان قبر حنوط شود و بیرون آوردن او از قبر لازم نیست، اما اگر منجر به هتک او شود (مانند انتشار بوی بد یا متلاشی شدن بدن و ...) وجوب حنوط ساقط می شود . [2] این پرسش، پاسخ تفصیلی ندارد .
[1] . امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، محقق و مصحح: بنی هاشمی خمینی، سید محمد حسین، ج 1، ص 330، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ هشتم، 1424ق. [2] . گلپایگانی، سید محمد رضا موسوی، مجمع المسائل، ج 1، ص 99، دار القرآن الکریم، قم، 1409 ق؛ تبریزی، جواد، استفتاءات جدید، ج 2، ص 46، بی جا، بی تا، قم؛ لنکرانی، محمد فاضل موحدی، جامع المسائل، ج 2، ص 122، انتشارات امیر قلم، چاپ یازدهم، بی تا، قم.
- [آیت الله بهجت] فردی به علت ندانستن مسأله، بعضی از واجبات حنوط را انجام نداده و دست های میّت را حنوط نکرده است، وظیفه چیست؟
- [سایر] چرا خانم فاطمه زهرا سلام الله علیها سفارش کردند مخفیانه ایشان را به خاک بسپارند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] میّتی که تیمّم داده شده است حَنُوط برای او واجب است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] زنی در عده وفات بوده و از روی ندانستن مسئله ازدواج کرده است. حال پس از سه سال متوجه مسئله شده درحالیکه از این ازدواج فرزندی هم دارد. وظیفه ی ایشان چیست؟
- [آیت الله مظاهری] زنی در عده وفات بوده و از روی ندانستن مسئله ازدواج کرده است. حال پس از سه سال متوجه مسئله شده درحالیکه از این ازدواج فرزندی هم دارد. وظیفه ایشان چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] نبش قبر میّتی که بدون غسل، کفن، حنوط و نماز دفن شده است چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بروجردی] چنان چه میّتی را بیحنوط دفن نموده باشند، نبش قبر برای حنوط آن واجب است؟
- [سایر] مگر امام سجاد(ع) اسیر نبودند پس چطور توانستند به کربلا بیایند و بدن پدرشان امام حسین (ع) را کفن و دفن کرده به خاک بسپارند؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی که در حال احرام فوت کند و به نیّت غسل کافور زدهاند و همچنین حنوط هم کردهاند و بعد از دفنِ میّت متوجّه مسئله شدهاند، حالا وظیفه شرعی چیست؟ آیا نبش قبر کنند؟
- [آیت الله بروجردی] میّتی را در حال کفن و دفن ممکن نشد حنوط کنند یعنی کافور یافت نشد، بیحنوط دفن نمودند، بعد از دفن یافت شد، آیا واجب است نبش قبر او برای حنوط یا خیر؟
- [آیت الله مظاهری] شرط دوّم: مکان نمازگزار باید بیحرکت باشد ولی اگر سهواً یا در حال ناچاری یا ندانستن اینکه مکان او متحرّک است یا ندانستن مسئله باشد اشکال ندارد.
- [آیت الله مظاهری] اگر انسان از روی ندانستن مسئله کاری که روزه را باطل می‌کند انجام دهد گرچه در یاد گرفتن مسئله کوتاهی کرده باشد روزه او صحیح است ولی معصیت کرده است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نماز میت باید بعد از غسل و حنوط و کفن کردن او خوانده شود و اگر پیش از اینها یا در بین اینها بخوانند، اگرچه از روی فراموشی یا ندانستن مسأله باشد کافی نیست.
- [آیت الله نوری همدانی] نماز میت باید بعد از غسل و حنوط وکفن کردن او خوانده شود ، و اگر پیش از اینها ، یا در بین اینها بخوانند ، اگر چه از روی فراموشی یا ندانستن مساله باشد ، کافی نیست .
- [آیت الله وحید خراسانی] نماز میت باید بعد از غسل و حنوط و کفن کردن او خوانده شود و اگر پیش از اینها یا در بین اینها بخوانند اگر چه از روی فراموشی یا ندانستن مساله باشد کافی نیست
- [امام خمینی] نماز میت باید بعد از غسل و حنوط و کفن کردن او خوانده شود. و اگرپیش از اینها یا در بین اینها بخوانند، اگر چه از روی فراموشی یا ندانستن مساله باشد، کافی نیست.
- [آیت الله اردبیلی] نماز میّت باید بعد از غسل و حنوط و کفن کردن او خوانده شود و اگر پیش از آنها یا در بین آنها بخوانند، اگرچه از روی فراموشی یا ندانستن مسأله باشد، کافی نیست.
- [آیت الله خوئی] نماز میت باید بعد از غسل و حنوط و کفن کردن او خوانده شود، و اگر پیش از اینها، یا در بین اینها بخوانند، اگرچه از روی فراموشی یا ندانستن مسأله باشد، کافی نیست.
- [آیت الله مکارم شیرازی] نماز میت باید بعد از غسل و حنوط و کفن کردن خوانده شود و اگر پیش از اینها، یا در بین اینها بخوانند باطل است، هرچند از روی فراموشی یا ندانستن مسأله باشد.
- [آیت الله مظاهری] اگر انسان عمداً جایی را که در نماز باید بپوشاند، نپوشاند نمازش باطل است ولی اگر از روی ندانستن مسئله باشد لازم نیست نمازش را دوباره بخواند.