عده وفات
عده در اصطلاح فقها، عبارت از تربص (حـالت انتظار) شـرعـی اسـت کـه زن بـعـد از طلاق و زوال نکاح و یـا وفـات لازم اسـت مـدتـی درنـگ کـرده، سـپـس شـوهـر دیـگـر اختیار کند.
زنی در عده وفات بوده و از روی ندانستن مسئله ازدواج کرده است. حال پس از سه سال متوجه مسئله شده درحالیکه از این ازدواج فرزندی هم دارد. وظیفه ایشان چیست؟
دو دفعه عقد را بخوانند و بچه هم در حکم ولد حلال است.
دو دفعه عقد را بخوانند و بچه هم در حکم ولد حلال است.
عنوان سوال:
زنی در عده وفات بوده و از روی ندانستن مسئله ازدواج کرده است. حال پس از سه سال متوجه مسئله شده درحالیکه از این ازدواج فرزندی هم دارد. وظیفه ایشان چیست؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- مردی زنی را به عقد موقت خود درمی آورد. بعد از یک سال متوجه می شوند که زن در هنگام عقد در عده وفات شوهر خود بوده است. فعلاً حکم این ازدواج چیست ؟
- در عده وفات زنی ازدواج می کند. آیا این ازدواج صحیح بوده است؟
- زنی پس از فوت شوهرش ازدواج می کند و از شوهر دوم بچه دار می شود. به تازگی متوجه می شود که عده وفات را تا آخر نگه نداشته است و ازدواج کرده است حال تکلیف او چیست؟
- زنی متعه شده، و مدّت عقد و عدّه وی سپری شده است، ولی از همان مرد حامله شده، و فرزندی در شکم دارد. آیا همان شخص تا قبل از وضع حمل، می تواند دوباره او را صیغه نماید؟
- زنی به عقد موقتی در آمده است. پس از جدا شدن از او با مرد دیگری ازدواج موقت می کند. آیا کار او حرام بوده و اگر مرد متوجه شد باید از او جدا شود تا عده اش تمام شود؟
- فرزندی در وطن پدرش به دنیا میآید و پس از دو سه سال اول کودکی، به شهر دیگری میرود و در آنجا بزرگ می‌شود. آیا جایی که در آن به دنیا آمده، وطن او محسوب می‌شود؟
- اگر کسی در وطن خود متوجه شود که سهواً یا از روی جهل به مسئله طواف عمره تمتّع را ترک یا قسمتی از آن را کم کرده است، در این صورت چه وظیفه ای دارد؟ آیا محرّمات احرام بر او حرام است؟
- دختری هستم 25 ساله که صیغه ای به مدت 4 ماه با آقایی خواندم. بعد از چند روز متوجه شدم این آقا سه زن دارد. در حالی که ارتباطی با این آقا نداشته ام چگونه می توانم عقد را فسخ کنم؟
- زنی که به خاطر بارداری یا شیر دادن به بچه، سه سال روزههایش را نگرفته و از ماه رمضان امسال تا ماه رمضان دیگر نتوانسته قضا کند، از نظر قضا و کفاره چه وظیفهای دارد؟ آیا چیز دیگری هم بر عهده او هست؟
- دختری به عقد جوانی درآمده و پس از گذشت چند سال از عقد آنان، بدون اینکه عروسی صورت گیرد، به علت بروز مشکلاتی زن از او تقاضای طلاق می کند که با مخالفت مرد مواجه می شود، دختر نیز بدون طلاق گرفتن، از منزل فرار می کند و با مرد دیگری که خبر از وضعیت این دختر نداشته ازدواج می کند .اکنون وظیفه این زن که بدون طلاق از زوج اول با دومی ازدواج کرده و دارای دو فرزند می باشد، چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] زنی شوهرش مرده و مرد دیگر به گمان اینکه عدّه وفات همانند عدّه طلاق سه ماه است با او ازدواج می کند و بعداً متوجه می شوند که مسأله برخلاف آن بوده است ارتباط را قطع می کنند یا زن را طلاق می دهد اکنون بعد از سرآمدن عدّه وفات می خواهند زندگی مشترک را با عقد جدید از سر بگیرند تکلیف چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] فردی در عدّه طلاق یا وفات با زنی ازدواج کرده است در صورت جهل هر دو یا یکی از آنها به مسئله، حکم چیست؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر شخصی با زنی که در عده وفات و عدّه طلاق خلع و یا عدّه طلاق مبارات است ازدواج کند و آگاه از مسئله نبوده آیا عقد او باطل است یا خیر؟ و آیا آن زن حرام مؤبد می‌شود؟
- [آیت الله بروجردی] زنی در عدّه طلاق خُلعی بوده و هنوز عدّه او تمام نشده شوهرش وفات کرده، آیا باید عدّه وفات نگاه دارد یا خیر؟
- [آیت الله علوی گرگانی] عدّه زنی را که حاکم ولایتااز طرف مفقود طلاق میدهد عدّه طلاق است یا وفات؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مردی زنی را به عقد موقت خود درمی آورد. بعد از یک سال متوجه می شوند که زن در هنگام عقد در عده وفات شوهر خود بوده است. لذا عقدشان باطل بوده است، فعلا بعد از چند ماه می خواهند با هم ازدواج دائم کنند، آیا جایز است؟
- [سایر] اگر بر اثر ندانستن مسئله، میّتی را بدون حنوط به خاک بسپارند، وظیفه چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] احتراما در صور ذیل حکم خواستگاری از زن، با اشاره (تعریض) و تصریح به ازدواج از طرف همسر و یا شخص دیگر نسبت به زن شوهر دار و یا زنی که در دوران عده به سر می برد، مرقوم فرمایید؟ 1- زن شوهردار به عقد دائم یا موقت 2- زنی که در عده طلاق رجعی به سر می برد؟ 3- زنی که در عده بائن (مانند خلع، وفات، فسخ و...) به سر می برد؟ 4- زنی که سه مرتبه طلاق داده شده است و در عده به سر می برد؟ 5- زنی که نه مرتبه طلاق داده شده و بر زوج حرام ابد شده و در دوران عده به سر می برد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] زنی که در عدّه بائن یا خلع یا وفات می‌باشد میتواند به مسافرت برود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] زنی متعه شده، و مدّت عقد و عدّه وی سپری شده است، ولی از همان مرد حامله شده، و فرزندی در شکم دارد. آیا همان شخص تا قبل از وضع حمل، می تواند دوباره او را صیغه نماید؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- زنی که در عدّه وفات می‌باشد، حرام است لباس رنگی بپوشد و کارهای دیگری که زینت حساب شود نیز بر او حرام می‌باشد.
- اگر زنی را سه مرتبه طلاق دهد آن زن بر او حرام است، ولی اگر بعد از طلاق سوّم به دیگری شوهر کند، با چهار شرط به شوهر اوّل حلال می‌شود: اوّل: ازدواج شوهر دوّم دائم باشد. دوّم: شوهر دوّم با او نزدیکی و دخول در فرج کند، و بنابر اقوی معتبر است انزال نماید. سوّم: شوهر دوّم طلاقش دهد یا بمیرد. چهارم: عده طلاق یا عدّه وفات شوهر دوّم تمام شود.
- زنی که شوهرش مرده اگر آبستن نباشد، باید تا چهار ماه و ده روز عدّه نگهدارد یعنی از شوهر کردن خودداری نماید، گرچه یائسه یا صیغه باشد، یا شوهرش با او نزدیکی نکرده باشد، و اگر آبستن باشد باید تا موقع زاییدن عدّه نگهدارد، ولی اگر پیش از گذشتن چهار ماه و ده روز، بچهاش به دنیا آید باید تا چهار ماه و ده روز از مرگ شوهرش صبر کند و این عدّه را عدّه وفات میگویند.
- مقدار عدّه در ازدواج دائم آن است که به قدری صبر کند که دو بار حیض ببیند و پاک شود و هنگامی که حیض سوّم را دید عدّه او تمام می‌شود امّا زنی که در سن زنهایی است که حیض میبینند ولی عادت نمیشود عدّه او سه ماه است.
- مکان نمازگزار سه شرط دارد: شرط اوّل: باید مکان نمازگزار مباح باشد، و در ملک غصبی یا روی فرش و تخت غصبی و مانند اینها نماز نخوانند ولی نماز خواندن در زیر سقف و خیمه غصبی مانعی ندارد، همینطور اگر سهواً یا در حال ناچاری یا ندانستن اینکه مکان او غصبی است یا ندانستن مسئله باشد اشکال ندارد.
- زنی که یقین دارد شوهرش در سفر مرده، اگر بعد از عدّه وفات شوهر کند و شوهر اوّل از سفر برگردد، باید از شوهر دوّم جدا شود و به شوهر اوّل حلال است، ولی اگر شوهر دوّم با او نزدیکی کرده باشد، زن باید عدّه نگهدارد و شوهر دوّم باید مهر او را مطابق زنهایی که مثل او هستند بدهد ولی خرج عدّه ندارد.
- اگر مرد یا زن مسلمانی کافر شود (مسلمانزاده باشند یا کافرزاده) ازدواج آنها باطل می‌شود، و اگر مرد کافر شود زن باید عدّه وفات بگیرد، و بعد میتواند با دیگری ازدواج کند، و اگر زن یائسه باشد یا هنوز نزدیکی با او نشده باشد، عدّه هم ندارد.
- زنی که از شوهرش طلاق گرفته باید عدّه نگهدارد مگر اینکه شوهر با او اصلاً نزدیکی نکرده باشد یا قبل از نُه سال طلاقش دهد یا زن یائسه باشد، که در این سه صورت بعد از طلاق میتواند بلافاصله شوهر کند.
- زنی را که طلاق دادهاند و زنی که صیغه بوده و شوهرش مدّت او را بخشیده یا مدّتش تمام شده، چنانچه بعد از مدّتی شوهر کند و بعد شکّ کند که موقع عقد شوهر دوّم عدّه شوهر اوّل تمام بوده یا نه، باید به شکّ خود اعتنا نکند.
- اگر کسی با زنی به خیال اینکه زن اوست نزدیکی کند و یا با زنی به خیال اینکه در عدّه کسی نیست ازدواج کند یا در روز ماه رمضان یا در حال حیض با زن خود نزدیکی کند بچهای که از آنها به دنیا میآید حلالزاده است و همچنین اگر کسی با زنی زنا کند چنانچه بعد او را عقد کند و بچهای از آنان پیدا شود در صورتی که ندانند از نطفه حلال است یا حرام، آن بچّه حلالزاده است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر با زنی که در عده طلاق رجعی است زنا کند ان زن بنابر احتیاط بر او حرام می شود و اگر با زنی که در عده متعه یا طلاق باین یا عده وفات است زنا کند بعد می تواند اورا عقد نماید و معنی طلاق رجعی و طلاق باین وعده متعه و عده وفات در احکام طلاق خواهد امد
- [آیت الله سیستانی] اگر با زنی که در عدّه طلاق رجعی است زنا کند ، آن زن بنابر احتیاط واجب بر او حرام می‌شود ، و اگر در عدّه متعه یا طلاق بائن ، یا عدّه وفات یا عدّه وطی شبهه باشد ، بعداً میتواند او را عقد نماید ، و معنای طلاق رجعی ، و طلاق بائن ، وعدّه متعه ، و عدّه وفات ، و عدّه وطی شبهه ، در احکام طلاق گفته خواهد شد .
- [آیت الله سبحانی] اگر با زنی که در عدّه طلاق رجعی است زنا کند، آن زن بر او حرام می شود و اگر با زنی که در عدّه متعه، یا طلاق بائن، یا عده وفات است زنا کند، بعداً می تواند او را عقد نماید، اگرچه احتیاط مستحب آن است که با او ازدواج نکند و معنای طلاق رجعی و طلاق بائن و عده متعه و عده وفات در احکام طلاق گفته خواهد شد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر با زنی که در عده طلاق رجعی است، زنا کند آن زن بر او بنابر احتیاط واجب حرام می شود. و اگر با زنی که در عده متعه، یا طلاق باین، یا عده وفات است زنا کند، بعداً می تواند او را عقد نماید، اگرچه احتیاط مستحب آن است که با او ازدواج نکند. و معنای طلاق رجعی و طلاق باین و عده متعه و عده وفات در احکام طلاق گفته خواهد شد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر با زنی که در عدّه طلاق رجعی است زنا کند، بنابر احتیاط واجب آن زن بر او حرام می‌شود و اگر با زنی که در عدّه ازدواج موقّت یا طلاق بائن یا عدّه وفات است زنا کند، بعد میتواند او را عقد نماید، اگرچه احتیاط مستحب آن است که با او ازدواج نکند و معنای طلاق رجعی و طلاق بائن و عدّه ازدواج موقّت و عدّه وفات در احکام طلاق گفته خواهد شد.
- [امام خمینی] اگر با زنی که در عده طلاق رجعی است زنا کند آن زن بر او حرام می شود و اگر با زنی که در عده متعه، یا طلاق بائن، یا عده وفات است زنا کند، بعدا می تواند او را عقد نماید، اگر چه احتیاط مستحب آن است که با او ازدواج نکند و معنای طلاق رجعی و طلاق بائن و عده متعه و عده وفات در احکام طلاق گفته خواهد شد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر با زنی که در عدّة طلاق رجعی است زنا کند ، آن زن بر او حرام می شود و اگر با زنی که در عدّة متعه ، یا طلاق بائن ، یا عدّة وفات است ، زنا کند بعداً می تواند او را عقد نماید ، اگر چه احتیاط مستحّب آن است که با او ازدواج نکند و معنای طلاق رجعی و طلاق بائن و عدّة متعه و عدّة وفات در احکام طلاق گفته خواهد شد .
- [آیت الله سبحانی] اگر با زنی که در عدّه طلاق رجعی است زنا کند، آن زن بر او حرام می شود و اگر با زنی که در عدّه متعه، یا طلاق بائن، یا عده وفات است زنا کند، بعداً می تواند او را عقد نماید، اگرچه احتیاط مستحب آن است که با او ازدواج نکند و معنای طلاق رجعی و طلاق بائن و عده متعه و عده وفات در احکام طلاق گفته خواهد شد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر با زنی که در عده طلاق رجعی است زنا کند، آن زن بر او بنابر احتیاط واجب حرام می‌شود، و اگر با زنی که در عده متعه یا طلاق باین یا عده وفات است زنا کند، بعداً میتواند او را عقد نماید، اگرچه احتیاط مستحب آن است که با او ازدواج نکند، و معنای طلاق رجعی و طلاق باین و عده متعه و عده وفات در احکام طلاق گفته خواهد شد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر با زنی که در عده طلاق رجعی است زنا کند؛ آن زن - بنا بر اظهر - بر او حرام نمی شود و اگر با زنی که در عده متعه؛ یا طلاق بائن؛ یا عده وفات است زنا کند بعدا می تواند او را عقد نماید؛ اگرچه احتیاط مستحب آن است که با او ازدواج نکند. و معنای طلاق رجعی و طلاق بائن و عده متعه و عده وفات در احکام طلاق گفته خواهد شد.