اشکال دارد
يعنی چنين كاری موجب اسقاط تكليف نيست و نمی‌شود به آن اكتفا كرد؛ ولی در اين مورد می‌توان به فتوای مجتهدی كه در رتبه‌ی بعدی است رجوع كرد. رجوع کنيد به: احتياط واجب
آیا هنگام وضو و در حالات غیر اضطراری، شخص دیگری روی دست ما آب بریزد، اشکال دارد؟
وضو دارای شرایطی است که با رعایت نکردن هر کدام از آنها وضو باطل است. یکی از شرایط وضو این است که شستن صورت و دستها و مسح سر و پاها را خود انسان انجام دهد و اگر دیگری او را وضو دهد، یا در رساندن آب به صورت و دستها و مسح سر و پاها به او کمک نماید، وضو باطل است. [1] گفتنی است تعابیر فقها در این شرط متفاوت است: 1. برخی تعبیر به مباشرت اعمال وضو توسط وضو گیرنده کرده اند و گفته اند اگر شخص دیگر او را وضو دهد به گونه ای که عرفاً کارهای وضو را به وضو گیرنده نسبت ندهند، وضو باطل است.[2] 2. برخی گفته اند: کمک کردن در مقدمات وضو مکروه است. بنابر این، اگر کسی آب در کف دست انسان بریزد و انسان با آن آب وضو بگیرد وضو باطل نیست. [3] 4. برخی نیت وضو گیرنده را معتبر دانسته اند: در پاسخی که به این مسئله داده اند چنین آمده است: سؤال: اگر کسی با آفتابه و امثال آن در دست دیگری آب بریزد، تا او وضو بگیرد، آیا این وضو صحیح است؟ جواب: اگر آن که آب می‌ریزد به قصد وضو دادن کسی که وضو می‌گیرد نباشد، وضو اشکال ندارد.[4] از مجموع فتاوایی که بیان شد، می توان نتیجه گرفت که آنچه در وضو جائز نیست، این است که دیگری به صورتی کمک کند که افعال وضو به او نسبت داده شود، ولی اگر در مقدمات کمک کنند و لو با ریختن آب به روی دست، اما خود شخص آب را به صورت بریزد اشکالی ندارد. [1] خمینی، سید روح اللّٰه موسوی، توضیح المسائل (محشی) ج 1، ص 174، دفتر انتشارات اسلامی، قم، 1424‍ ق. [2] خویی، سید ابو القاسم، منهاج الصالحین، ج 1، ص 38، نشر مدینة العلم‌، قم، 1410 ق‌. [3] توضیح المسائل (محشی)، ج 1، ص 174 ؛ تبریزی، جواد، استفتاءات جدید، ج 1، ص 45، بی تا، قم.‌ [4] فاضل لنکرانی، محمد، جامع المسائل، ج 1، ص 52، انتشارات امیر قلم، بی تا، قم.
وضو دارای شرایطی است که با رعایت نکردن هر کدام از آنها وضو باطل است. یکی از شرایط وضو این است که شستن صورت و دستها و مسح سر و پاها را خود انسان انجام دهد و اگر دیگری او را وضو دهد، یا در رساندن آب به صورت و دستها و مسح سر و پاها به او کمک نماید، وضو باطل است. [1] گفتنی است تعابیر فقها در این شرط متفاوت است: 1. برخی تعبیر به مباشرت اعمال وضو توسط وضو گیرنده کرده اند و گفته اند اگر شخص دیگر او را وضو دهد به گونه ای که عرفاً کارهای وضو را به وضو گیرنده نسبت ندهند، وضو باطل است.[2] 2. برخی گفته اند: کمک کردن در مقدمات وضو مکروه است. بنابر این، اگر کسی آب در کف دست انسان بریزد و انسان با آن آب وضو بگیرد وضو باطل نیست. [3] 4. برخی نیت وضو گیرنده را معتبر دانسته اند: در پاسخی که به این مسئله داده اند چنین آمده است: سؤال: اگر کسی با آفتابه و امثال آن در دست دیگری آب بریزد، تا او وضو بگیرد، آیا این وضو صحیح است؟ جواب: اگر آن که آب می‌ریزد به قصد وضو دادن کسی که وضو می‌گیرد نباشد، وضو اشکال ندارد.[4] از مجموع فتاوایی که بیان شد، می توان نتیجه گرفت که آنچه در وضو جائز نیست، این است که دیگری به صورتی کمک کند که افعال وضو به او نسبت داده شود، ولی اگر در مقدمات کمک کنند و لو با ریختن آب به روی دست، اما خود شخص آب را به صورت بریزد اشکالی ندارد. [1] خمینی، سید روح اللّٰه موسوی، توضیح المسائل (محشی) ج 1، ص 174، دفتر انتشارات اسلامی، قم، 1424‍ ق. [2] خویی، سید ابو القاسم، منهاج الصالحین، ج 1، ص 38، نشر مدینة العلم‌، قم، 1410 ق‌. [3] توضیح المسائل (محشی)، ج 1، ص 174 ؛ تبریزی، جواد، استفتاءات جدید، ج 1، ص 45، بی تا، قم.‌ [4] فاضل لنکرانی، محمد، جامع المسائل، ج 1، ص 52، انتشارات امیر قلم، بی تا، قم.
پاسخ:
وضو دارای شرایطی است که با رعایت نکردن هر کدام از آنها وضو باطل است. یکی از شرایط وضو این است که شستن صورت و دستها و مسح سر و پاها را خود انسان انجام دهد و اگر دیگری او را وضو دهد، یا در رساندن آب به صورت و دستها و مسح سر و پاها به او کمک نماید، وضو باطل است. [1] گفتنی است تعابیر فقها در این شرط متفاوت است: 1. برخی تعبیر به مباشرت اعمال وضو توسط وضو گیرنده کرده اند و گفته اند اگر شخص دیگر او را وضو دهد به گونه ای که عرفاً کارهای وضو را به وضو گیرنده نسبت ندهند، وضو باطل است.[2] 2. برخی گفته اند: کمک کردن در مقدمات وضو مکروه است. بنابر این، اگر کسی آب در کف دست انسان بریزد و انسان با آن آب وضو بگیرد وضو باطل نیست. [3] 4. برخی نیت وضو گیرنده را معتبر دانسته اند: در پاسخی که به این مسئله داده اند چنین آمده است: سؤال: اگر کسی با آفتابه و امثال آن در دست دیگری آب بریزد، تا او وضو بگیرد، آیا این وضو صحیح است؟ جواب: اگر آن که آب می‌ریزد به قصد وضو دادن کسی که وضو می‌گیرد نباشد، وضو اشکال ندارد.[4] از مجموع فتاوایی که بیان شد، می توان نتیجه گرفت که آنچه در وضو جائز نیست، این است که دیگری به صورتی کمک کند که افعال وضو به او نسبت داده شود، ولی اگر در مقدمات کمک کنند و لو با ریختن آب به روی دست، اما خود شخص آب را به صورت بریزد اشکالی ندارد. [1] خمینی، سید روح اللّٰه موسوی، توضیح المسائل (محشی) ج 1، ص 174، دفتر انتشارات اسلامی، قم، 1424 ق. [2] خویی، سید ابو القاسم، منهاج الصالحین، ج 1، ص 38، نشر مدینة العلم، قم، 1410 ق. [3] توضیح المسائل (محشی)، ج 1، ص 174 ؛ تبریزی، جواد، استفتاءات جدید، ج 1، ص 45، بی تا، قم. [4] فاضل لنکرانی، محمد، جامع المسائل، ج 1، ص 52، انتشارات امیر قلم، بی تا، قم.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر در زمان وضو گرفتن دو نفر کنار هم باشند و آب وضوی شخص اوّل به دست شخص دوّم بریزد آیا وضوی شخص دوّم صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر هنگام وضو یک نفر آفتابه را بگیرد و روی دست ما آب بریزد ولی خودم دستم رابشویم آیا وضو اشکال دارد؟
- [سایر] اگر در اثنای وضو، آبی خارج از آب وضو به دست و صورت بریزد؛ آیا وضو باطل است؟
- [آیت الله سبحانی] اگر مرد آب وضو را در قسمت جلوی دست بریزد، وضویش صحیح است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر کسی با آفتابه و امثال آن در دست دیگری آب بریزد، تا او وضو بگیرد، آیا این وضو صحیح است؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا فرقی که در وضو بین زن و مرد در مورد شستن دست از آرنج است - که اگر مرد است پشت آرنج آب بریزد و بشوید و اگر زن است از جلوی دست - در ابطال وضو دخالتی دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر در وضو پس از شستن صورت و دستها، مقداری از آب صورت به کف دستها بریزد و یا مقداری آب از یک دست به کف دست دیگر ریخته شود، آیا مسح اشکالی پیدا می‌کند؟
- [سایر] سلام موقع وضو اب اگر روی پا جای مسح بریزد ایا مسح کردن پا اشکال دارد ووضو با طل می شود
- [سایر] اگر در وضو و غسل، شخصی به شما کمک کند، به این نحو که در دست شما آب بریزد چه حکمی دارد؟
- [سایر] اگر کسی با آفتابه یا هر وسیله دیگری، به کف دست او آب بریزد ولی خودش صورت و دستها را بشوید، آیا این وضو صحیح است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه آب وضو در ظرف غصبی یا طلا و نقره است و غیر از آن آب دیگری ندارد، باید تیمم کند و اگر وضو بگیرد اشکال دارد، خواه وضو را به صورت ارتماسی بگیرد و یا با دست آب را برداشته به صورت و دست بریزد، اما می تواند آبی را که در ظرف طلا و نقره است در ظرف دیگری بریزد و از آن وضو بگیرد.
- [آیت الله بهجت] حرکت دادن دست و انگشتان در موقع خواندن حمد و سایر حالات اشکال ندارد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . وضو با آب غصبی و با آبی که معلوم نیست صاحب آن راضی است یا نه حرام و باطل است. و نیز اگر آب وضو از صورت و دست ها در جای غصبی بریزد، چنان چه در غیر آنجا نتواند وضو بگیرد، وضوی او باطل می باشد و اگر در غیر آنجا بتواند وضو بگیرد وضو صحیح است.
- [آیت الله اردبیلی] استعمال ظرف طلا یا نقره برای خوردن و آشامدن و یا استعمالات دیگر، در حال ناچاری اشکال ندارد؛ بلکه در صورتی که ناچار شود که دست یا صورت یا بدن خود را با آبی که در ظرف طلا یا نقره است بشوید، میتواند آنها را به نیّت وضو یا غسل بشوید؛ ولی اگر اضطراری به شستن اعضای وضو یا غسل با آن آب نداشته باشد، نمیتواند با آن وضو گرفته و یا غسل کند، بلکه باید تیمّم نماید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر آب وضو در ظرف غصبی یا طلا و نقره است و غیر از آن آب دیگری ندارد باید تیمم کند، و نمی تواند با آب آنها وضو بگیرد. و اگر آب دیگری دارد چنان چه در ظرف غصبی یا طلا یا نقره، وضوی ارتماسی بگیرد یا با آنها آب را به صورت و دست ها بریزد، وضوی او باطل است. و در صورتی که با مشت یا چیز دیگر آب را از آنها بردارد و به صورت و دست ها بریزد وضوی او صحیح است، هر چند به واسطه تصرف در ظرف غصبی و طلا و نقره معصیت کرده است.
- [آیت الله سیستانی] در وضو شستن صورت و دستها مرتبه اول واجب ، و مرتبه دوم مستحب ، و مرتبه سوم و بیشتر از آن حرام می‌باشد ، و شستن مرتبه اول وقتی تمام می‌شود که به قصد وضو آن مقدار آب به صورت یا دست بریزد که آب تمام آن را فرا بگیرد و دیگر جایی برای احتیاط باقی نماند ، پس اگر به قصد شستن مرتبه اول مثلاً ده مرتبه آب به صورت بریزد تا اینکه آب همه آن را فرا بگیرد اشکال ندارد ، و تا وقتی که قصد وضو و شستن صورت مثلاً نکند شستن اول محقق نمی‌شود ، پس میتواند چند مرتبه همه صورت را بشوید و در آخرین مرتبه که آب می‌ریزد قصد شستن وضوئی نماید ، ولی اعتبار قصد در شستن دوم خالی از اشکال نیست ، و احتیاط لازم آن است که بیش از یک مرتبه بعد از مرتبه اول صورت و یا دستها را نشوید اگر چه به قصد وضو هم نباشد .
- [آیت الله مظاهری] وضو با آب غصبی و آبی که معلوم نیست صاحب آن راضی است یا نه حرام است، امّا اگر سابقاً راضی بوده و انسان نمیداند از رضایتش برگشته یا نه، حرام نیست، و اگر آب وضو در جای غصبی بریزد، وضو اشکال ندارد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر دست را تَر کند و به صورت و دستها بکشد کافی نیست مگر اینکه تَری دست به قدری باشد که آب جاری شود و از دست بریزد.
- [آیت الله وحید خراسانی] وضو با اب غصبی و با ابی که حجت بر رضایت صاحب ان ندارد حرام و باطل است و اگر اب وضو در جای غصبی بریزد چنانچه در غیر ان جا نتواند وضو بگیرد باید تیمم کند و اگر در غیر ان جا بتواند وضو بگیرد لازم است که در غیر ان جا وضو بگیرد ولی چنانچه در این صورت معصیت کرد و همان جا وضو گرفت صحت وضو محل اشکال است
- [آیت الله خوئی] در وضو شستن صورت و دستها مرتبة اول واجب و مرتبة دوم مستحب و مرتبة سوم و بیشتر از آن حرام می‌باشد. و کدام شستن اول یا دوم یا سوم است مربوط به قصد کسی است که وضو می‌گیرد، پس اگر به قصد شستن مرتبة اول مثلًا ده مرتبه آب به صورت بریزد اشکال ندارد و همة آنها شستن اول حساب می‌شود، و اگر به قصد سه مرتبه بشوید سه مرتبه آب بریزد مرتبه سوم آن حرام است.