درهم و دینار از جمله ارزهای رایج زمان پیامبر و ائمه (ع) بوده که در امور شرعی و حقوقی نیز به کار می رفته و امروزه هم در برخی از این امور استفاده می شود. دینار، سکه ای از جنس طلا و درهم از نقره بوده، لذا با دانستن وزن طلا و نقره ای که در درهم و دینار به کار می رفته، به قیمت این دو سکه در امروز پی خواهیم برد. دینار شرعی تقریباً 24/4 گرم و بنابر نظر برخی دیگر، تقریباً 46/4 گرم است. [1] و هر درهم نیز برابر است با نیم مثقال نقره، که قیمت آن برابر با قیمت روز مشخص می شود. [2] با توجه به نوسانات قیمت این دو فلز گرانبها، می توان قیمت روز این مقدار از طلا و نقره را به دلار آمریکایی محاسبه کرد. اما یکی از اموری که به عنوان دیه در قتل خطائی باید پرداخت شود درهم و دینار است که چند صورت دارد: 1. اگر مقتول، مرد و مسلمان و آزاد باشد، باید هزار مثقال شرعی طلا، که هر مثقال 18 نخود طلای سکّه دار است، پرداخت شود. [3] و یا ده هزار درهم که هر درهمی 6/ 12 نخود نقره سکّه ‏دار است. [4] 2. اگر مقتول، زن و مسلمان و آزاد باشد، دیه او نصف مقدار ذکر شده در بالا است. [5] این سؤال، پاسخ تفصیلی ندارد. [1] . امام خمینی، توضیح المسائل ( محشّی)، محقق و مصحح، بنی هاشمی خمینی، سید محمد حسین، ‌ ج 2، ص 129، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ هشتم، 1424ق؛ برگرفته از نمایه: «مقدار دینار شرعی»، سؤال 2204 (سایت: 2756) . [2] . مکارم شیرازی، ناصر، کتاب النکاح، ج ‌6، ص 19، انتشارات مدرسه امام علی بن ابی طالب (ع)، قم، 1424 ق. [3] . توضیح المسائل ( محشّی)، ج 2، ص 824. [4] . همان. [5] . همان.
مقدار دینار با دلار آمریکایی امروز در دیه قتل خطا انسان چقدر است؟ به طور کلّی دینار و درهم در بحث فقهی امروز چند دلار می شود؟
درهم و دینار از جمله ارزهای رایج زمان پیامبر و ائمه (ع) بوده که در امور شرعی و حقوقی نیز به کار می رفته و امروزه هم در برخی از این امور استفاده می شود. دینار، سکه ای از جنس طلا و درهم از نقره بوده، لذا با دانستن وزن طلا و نقره ای که در درهم و دینار به کار می رفته، به قیمت این دو سکه در امروز پی خواهیم برد. دینار شرعی تقریباً 24/4 گرم و بنابر نظر برخی دیگر، تقریباً 46/4 گرم است. [1] و هر درهم نیز برابر است با نیم مثقال نقره، که قیمت آن برابر با قیمت روز مشخص می شود. [2] با توجه به نوسانات قیمت این دو فلز گرانبها، می توان قیمت روز این مقدار از طلا و نقره را به دلار آمریکایی محاسبه کرد. اما یکی از اموری که به عنوان دیه در قتل خطائی باید پرداخت شود درهم و دینار است که چند صورت دارد: 1. اگر مقتول، مرد و مسلمان و آزاد باشد، باید هزار مثقال شرعی طلا، که هر مثقال 18 نخود طلای سکّه دار است، پرداخت شود. [3] و یا ده هزار درهم که هر درهمی 6/ 12 نخود نقره سکّه دار است. [4] 2. اگر مقتول، زن و مسلمان و آزاد باشد، دیه او نصف مقدار ذکر شده در بالا است. [5] این سؤال، پاسخ تفصیلی ندارد.
[1] . امام خمینی، توضیح المسائل ( محشّی)، محقق و مصحح، بنی هاشمی خمینی، سید محمد حسین، ج 2، ص 129، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ هشتم، 1424ق؛ برگرفته از نمایه: «مقدار دینار شرعی»، سؤال 2204 (سایت: 2756) . [2] . مکارم شیرازی، ناصر، کتاب النکاح، ج 6، ص 19، انتشارات مدرسه امام علی بن ابی طالب (ع)، قم، 1424 ق. [3] . توضیح المسائل ( محشّی)، ج 2، ص 824. [4] . همان. [5] . همان.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا در تغلیظ دیه قتل در ماههای حرام، فرقی بین قتل عمد و خطا وجود دارد؟
- [آیت الله سبحانی] در قتل یا جرح خطای محض که مهلت دیه سه سال است، آیا در قتل یا جرح عمدی صبی که عمدش خطا محسوب می شود، دیه در مدت سه سال پرداخت می شود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در مورد قتل، یا بعض جنایات خطایی که دیه بر عاقله است، آیا این حکم شامل همه موارد خطا می شود یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در قتل نفس انتخاب دیه با قاتل است که معمولاً ده هزار درهم انتخاب می شود ولی در شجاج دیه 15 شتر تعیین شده است که در مقایسه با ده هزار درهم از دیه کامل هم بیشتر می شود. آیا در این مورد باید 15 شتر را داد یا بالنسبه از دیه کامل منتخب جانی اخذ شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] قتل غیرعمدی واقع شده است و در این مدّتی که از قتل گذشته مقدار دیه تغییر کرده است آیا پرداخت کننده دیه ملزم به پرداخت وجه زمان حادثه است یا وجه فعلی؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر کسی در اثر مستی به کلی مسلوب الاراده شود و مرتکب قتل عمد شود در فروض مختلف حکم قضیه از لحاظ قصاص دیه وتعزیر چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در صورتی که سه زن و سه مرد مشارکتاً دو برادر و دو خواهر را عمداً به قتل برسانند. اگر اولیاء دم مقتولین بخواهند همه قاتلین را قصاص کنند به هر یک از قاتلین باید چه مقدار از دیه به عنوان تفاضل دیه داده شود؟ (به هر زن چه مقدار و به هر مرد چه مقدار؟)
- [آیت الله سبحانی] اگر بکارگیری علوم جفر و استرلاب و نحو ذلک موجب قتل انسان گردد، آیا می توانند بر این اساس سرقتی و یا قتل مشکوکی را کشف نمود و سپس به اخذ دیه و یا قصاص اقدام نمود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] با توجّه به این که در قتل خطا، در پایان سال اوّل، باید یک سوم دیه مقرّر شرعی پرداخت شود، هرگاه نصف از یک سوم در موعد مقرّر پرداخت، و باقی مانده آن در سال بعد پرداخت گردد، لطفاً بفرمایید: آیا نصف باقی مانده باید به قیمت سال جاری پرداخت گردد، یا به قیمت سال گذشته؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر شخصی که دارای یک برادر است، پدرش را به قتل برساند و ولی دم مقتول که تنها برادر قاتل است؛ قبل از استیفای قصاص فوت کند، آیا قاتل حق قصاص را از برادر به ارث می برد ؟ اگر برادر قاتل بر پرداخت دیه توافق کند، امّا قبل از دریافت دیه فوت کند، در این صورت قاتل دیه را باید به چه کسی بپردازد (به امام)؟ یا اینکه بحث مالکیت فی الذمه پیش می آید؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر انسان کاری میکند که زن حامله سقط کند و آن سقط به حکم مسلمان باشد، چنانچه چیز سقط شده نطفه باشد دیهاش 20 دینار شرعی و اگر علقه؛ یعنی خون بسته، باشد 40 دینار و اگر مضغه؛ یعنی پاره گوشت، باشد 60 دینار و اگر استخوان باشد 80 دینار و اگر گوشت آورده ولی هنوز روح در او دمیده نشده 100 دینار و اگر روح در او دمیده شده، دیه وی همچون دیه انسان متولّد شده است.
- [آیت الله بهجت] دیه قتل شبه عمد و قتل خطا هر یک صد شتر است، ولی سن شترها در هر کدام مختلف است که توضیح آن در کتابهای مفصل داده شده است.
- [آیت الله مظاهری] در قتل خطا و قتل شبه عمد، قاتل باید علاوه بر دیه، شصت روز روزه بگیرد و اگر نتواند، شصت فقیر را سیر نماید، و در قتل عمد اگر ورثه مقتول عفو کنند یا با قاتل بر دیه توافق نمایند، قاتل باید شصت روز روزه بگیرد و شصت فقیر را هم سیر نماید.
- [آیت الله مظاهری] مقصود از عاقله که دیه قتل خطا را باید بدهد خویشان نسبی پدری میباشد، چه مرد باشند یا زن، غیر از بچهها و دیوانهها و کفّار، و تقسیم دیه بر آنان با رعایت مراتب ارث است.
- [آیت الله مظاهری] میزان کلی در دیه اعضای اصلی انسان این است که هر عضوی که فرد باشد، مانند زبان یا آلت مردانگی، بریدن و از بین بردن آن موجب دیه قتل (هزار مثقال شرعی طلا) است و هر عضو اصلی که جفت باشد، مانند دست و پا و گوش و چشم، بریدن یا از بین بردن جفت آن موجب دیه قتل، و بریدن یا از بین بردن یکی از آنها موجب نصف دیه است.
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی یکی از خویشان خود را عمداً یا به شبه عمد بکشد از او ارث نمیبرد ولی اگر از روی خطا باشد از او ارث میبرد ولی از دیه قتل ارث نمیبرد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه کسی یکی از خویشاوندان خود را عمداً و به ناحق بکشد از او ارث نمی برد، ولی اگر از روی خطا باشد ارث می برد (مثل این که سنگی به هوا پرتاب کند و اتفاقاً به یکی از خویشان او بخورد و او را به قتل برساند) و در این صورت از دیه قتل بنابر احتیاط ارث نمی برد.
- [آیت الله بهجت] اگر کسی یکی از خویشان خود را عمداً و به ناحق بکشد، از او ارث نمیبرد، ولی اگر از روی خطا باشد، چه خطای محض باشد یا خطای شبیه به عمد، بنابر اظهر از او ارث میبرد، ولی از دیه او بنابر اظهر ارث نمیبرد، اگرچه احتیاط مستحب در صلح کردن است، و در قتل عمدی، که ارث نمیبرد، فرقی نیست بین اینکه خودش مستقیماً اقدام به قتل نماید و یا طوری واسطه قتل باشد که قتل به او نسبت داده شود.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] دیه ای که قاتل باید بدهد در صورتی که مقتول مرد و مسلمان و آزاد باشد یکی از شش چیز است: اول در قتل عمدی صد شتر که داخل سال ششم شده باشند. و در قتل خطای محض و شبه عمد؛ سن شترها کمتر از این است. دوم دویست گاو. سوم هزار گوسفند. چهارم دویست حله و هر حله دو پارچه ای است که در یمن می بافند. پنجم هزار مثقال شرعی طلا که هر مثقال 18 نخود است. ششم ده هزار درهم که هر درهمی 6/12 نخود نقره سکه دار است. و اگر مقتول؛ زن و مسلمان و آزاد باشد؛ دیه او در هر یک از این شش چیز نصف دیه مرد است. و اگر مقتول کافر ذمی باشد؛ در صورتی که مرد باشد دیه او هشتصد درهم و در صورتی که زن باشد دیه او چهارصد درهم است و اگر کافر غیر ذمی باشد دیه ندارد. و دیه مقتولی که غلام یا کنیز باشد؛ قیمت او است در صورتی که بیشتر از دیه آزاد نباشد و در صورتی که قتل عمدی هم باشد نمی شود قاتل آزاد را برای او کشت.
- [آیت الله سیستانی] اگر کسی یکی از خویشان خود را عمداً و به ناحق بکشد ، از او ارث نمیبرد ، ولی اگر قتل به حق باشد مانند قصاص یا اجرای حد یا دفاع ، ارث میبرد ، و همچنین اگر از روی خطا باشد ، مثل آنکه سنگ را به هوا بیندازد و اتفاقاً به یکی از خویشان او بخورد و او را بکشد ، از او ارث میبرد ، ولی از دیه قتل که عاقله میپردازد ارث نمیبرد و همچنین قتل شبه عمد یعنی : اینکه کاری کند که معمولاً موجب قتل نیست و قصد قتل هم نداشته ، ولی قصد انجام آن نسبت به مقتول داشته است مانع ارث نمیشود .