لغت دانان واژۀ (صَلّ) را به معنای درود گرفته اند؛[1] لذا وقتی بر شخص یا اشخاصی صلوات می فرستیم، به این معنا است که برای آنان درود و رحمت را خواستاریم. صلوات رایج، صلواتی است که بر پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) فرستاده می شود؛ صلوات بر پیامبر بر اساس دستوری است که در قرآن آمده است: «إِنَّ اللَّهَ وَ مَلَئکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلیَ النَّبیِِّ یَأَیهُّا الَّذِینَ ءَامَنُواْ صَلُّواْ عَلَیْهِ وَ سَلِّمُواْ تَسْلِیمًا».[2] و صلوات بر آل محمد نیز براساس منابع روایی است.[3] بر اساس آیه 43 سوره احزاب، خدا و فرشتگان بر مؤمنان سلام می‌فرستند و در جای دیگری از قرآن به پیامبر نیز خطاب شده است که بر نیکوکاران صلوات بفرستد: «خُذْ مِنْ أَمْوَالهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَ تُزَکِّیهِم بهِا وَ صَلِّ عَلَیْهِم».[4] در روایات نیز صلوات بر غیر پیامبر وجود دارد؛ از جمله صلواتی که پیامبر بر دیگران فرستاده است: «زمانی که ابو اوفی زکات خود را پرداخت کرد، پیامبر فرمود: اللَّهُمَّ صَلِ عَلَی آلِ أَبِی أَوْفَی.[5] در دعای ام داوود نیز بر بسیاری از انبیا و پیروان آنها صلوات فرستاده شده است.[6] موارد دیگری نیز وجود دارد که صلوات بر غیر پیامبر و اهل بیت (ع) فرستاده شده که تعدادی از آنها را ذکر می کنیم: «اللَّهُمَ صَلِ عَلَی الْعَبَّاسِ عَمِّ نَبِیِّک»؛[7] «اللّهم، صلّ علی الأئمّة من ولده و القوّامین بأمرک من بعده المطهّرین الذین ارتضیتهم أنصارا لدینک»؛[8] و ... . از این آیات و روایات به دست می آید که صلوات بر غیر پیامبر اسلام نیز جایز است. البته توجه به این نکته ضروری است که امروزه صلوات بر پیغمبر و اهل بیت او نماد و شعاری برای مسلمانان شده و نباید صلوات های دیگر در کنار این صلوات قرار گیرند و شعار مسلمانان کم رنگ شود. [1] . ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج 14، ص 465، دار صادر، چاپ سوم، بیروت، سال 1414 ق. [2] . احزاب، 56. [3] . ر.ک: 482؛ «صلوات صحیح و کامل» [4] . توبه، 103. [5] . ابن أبی جمهور، محمد بن زین الدین، عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة، ج 2، ص 40، دار سید الشهداء للنشر، قم، چاپ اول، 1405 ق. [6] . مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوارالجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج 11، ص 59، دار إحیاء التراث العربی - بیروت، چاپ دوم، 1403 ق. [7] . حسن بن علی علیه السلام، امام یازدهم، التفسیر المنسوب إلی الإمام الحسن العسکری علیه السلام، ص 21، مدرسة الإمام المهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، ایران- قم، چاپ اول، 1409 ق. [8] . ابن عقده کوفی، احمد بن محمد، فضائل أمیر المؤمنین علیه السلام، ص 142، دلیل ما، قم، چاپ اول، 1424 ق.
