مکان‌های مقدّس در قرآن کریم را نام ببرید؟ آیا غیر از مکان‌های مقدس در قرآن، اشاره به مکان‌های دیگر در قرآن شده است؟ علت مقدس بودن عدد هفت چیست؟
آیاتی را که دلالت بر مقدس بودن برخی مکان‌ها دارند، می‌توان به دو دسته تقسیم نمود که در آنها از برخی مکان‌ها به صورت ویژه یاد شده و در برخی دیگر، می‌توان از آن برداشت تقدیس مکان مورد نظر کرد. الف. دسته اول؛ مانند مکه و زمین مقدس (وادی طور) که حضرت موسی(ع) به فرمان خداوند به آن‌جا رفت و خداوند بر او تجلّی کرد که آیات آن عبارتند از: 1. «إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذی بِبَکَّةَ مُبارَکاً وَ هُدیً لِلْعالَمینَ»؛[1] بی‌گمان نخستین خانه‌ای که برای (عبادت) مردم (بنا) نهاده شد همان است که در مکّه است، خجسته و رهنمون برای جهانیان. 2. «إِنِّی أَنَا رَبُّکَ فَاخْلَعْ نَعْلَیْکَ إِنَّکَ بِالْوادِ الْمُقَدَّسِ طُویً»؛[2] بی‌گمان این منم پروردگار تو، پای‏پوش‏های خویش را درآور که تو در سرزمین مقدس «طوی» هستی. 3. «یا قَوْمِ ادْخُلُوا الْأَرْضَ الْمُقَدَّسَةَ الَّتی‏ کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ وَ لا تَرْتَدُّوا عَلی‏ أَدْبارِکُمْ فَتَنْقَلِبُوا خاسِرینَ»؛[3] ای قوم من! به سرزمین مقدّسی (به نظر اکثر مفسران بیت المقدس)[4] که خداوند برای شما مقرّر فرموده است وارد شوید و واپس مگرایید که زیان‌کار گردید. ب. دسته دوم:  آیاتی که می‌توان کلیاتی از آن درباره مقدس بودن برخی مکان‌ها برداشت کرد: 1. «وَ أَنَّ الْمَساجِدَ لِلَّهِ فَلا تَدْعُوا مَعَ اللَّهِ أَحَداً»؛ [5] و این‌که سجده‏گاه‌ها از آن خداوند است پس با خداوند هیچ‌کس را (به پرستش) مخوانید. از این آیه می‌توان تقدّس مساجد را برداشت کرد. 2. «فَقالُوا ابْنُوا عَلَیْهِمْ بُنْیاناً رَبُّهُمْ أَعْلَمُ بِهِمْ قالَ الَّذینَ غَلَبُوا عَلی‏ أَمْرِهِمْ لَنَتَّخِذَنَّ عَلَیْهِمْ مَسْجِداً»؛[6] گفتند بنایی بر (غار) آنان بسازید (تا داستانشان آشکار نگردد) -پروردگارشان بر (احوال) آنان آگاه‌تر است- کسانی که در کارشان (در آن کشمکش) برتری داشتند گفتند: بر (غار) آنان (به یادبود) مسجدی خواهیم ساخت. این آیه شریفه نیز دلالت دارد که مزار اولیای الهی نیز از تقدّس برخوردار است. برای اطلاع از تقدس عدد هفت نمایه: عدد هفت در قرآن، 18216 را مطالعه نمایید.   [1] . آل عمران، 96. [2] . طه، 12. [3] . مائده، 21. [4] . طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، ج1، ص  321، دانشگاه تهران و مدیریت حوزه علمیه قم، تهران، 1377 ش؛ زمخشری، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج 1، ص 620، دار الکتاب العربی، بیروت، 1407ق. [5] . جن، 18. [6] . کهف، 21.
عنوان سوال:

مکان‌های مقدّس در قرآن کریم را نام ببرید؟ آیا غیر از مکان‌های مقدس در قرآن، اشاره به مکان‌های دیگر در قرآن شده است؟ علت مقدس بودن عدد هفت چیست؟


پاسخ:

آیاتی را که دلالت بر مقدس بودن برخی مکان‌ها دارند، می‌توان به دو دسته تقسیم نمود که در آنها از برخی مکان‌ها به صورت ویژه یاد شده و در برخی دیگر، می‌توان از آن برداشت تقدیس مکان مورد نظر کرد.
الف. دسته اول؛ مانند مکه و زمین مقدس (وادی طور) که حضرت موسی(ع) به فرمان خداوند به آن‌جا رفت و خداوند بر او تجلّی کرد که آیات آن عبارتند از:
1. «إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذی بِبَکَّةَ مُبارَکاً وَ هُدیً لِلْعالَمینَ»؛[1] بی‌گمان نخستین خانه‌ای که برای (عبادت) مردم (بنا) نهاده شد همان است که در مکّه است، خجسته و رهنمون برای جهانیان.
2. «إِنِّی أَنَا رَبُّکَ فَاخْلَعْ نَعْلَیْکَ إِنَّکَ بِالْوادِ الْمُقَدَّسِ طُویً»؛[2] بی‌گمان این منم پروردگار تو، پای‏پوش‏های خویش را درآور که تو در سرزمین مقدس «طوی» هستی.
3. «یا قَوْمِ ادْخُلُوا الْأَرْضَ الْمُقَدَّسَةَ الَّتی‏ کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ وَ لا تَرْتَدُّوا عَلی‏ أَدْبارِکُمْ فَتَنْقَلِبُوا خاسِرینَ»؛[3] ای قوم من! به سرزمین مقدّسی (به نظر اکثر مفسران بیت المقدس)[4] که خداوند برای شما مقرّر فرموده است وارد شوید و واپس مگرایید که زیان‌کار گردید.
ب. دسته دوم:  آیاتی که می‌توان کلیاتی از آن درباره مقدس بودن برخی مکان‌ها برداشت کرد:
1. «وَ أَنَّ الْمَساجِدَ لِلَّهِ فَلا تَدْعُوا مَعَ اللَّهِ أَحَداً»؛ [5] و این‌که سجده‏گاه‌ها از آن خداوند است پس با خداوند هیچ‌کس را (به پرستش) مخوانید. از این آیه می‌توان تقدّس مساجد را برداشت کرد.
2. «فَقالُوا ابْنُوا عَلَیْهِمْ بُنْیاناً رَبُّهُمْ أَعْلَمُ بِهِمْ قالَ الَّذینَ غَلَبُوا عَلی‏ أَمْرِهِمْ لَنَتَّخِذَنَّ عَلَیْهِمْ مَسْجِداً»؛[6] گفتند بنایی بر (غار) آنان بسازید (تا داستانشان آشکار نگردد) -پروردگارشان بر (احوال) آنان آگاه‌تر است- کسانی که در کارشان (در آن کشمکش) برتری داشتند گفتند: بر (غار) آنان (به یادبود) مسجدی خواهیم ساخت. این آیه شریفه نیز دلالت دارد که مزار اولیای الهی نیز از تقدّس برخوردار است.
برای اطلاع از تقدس عدد هفت نمایه: عدد هفت در قرآن، 18216 را مطالعه نمایید.   [1] . آل عمران، 96. [2] . طه، 12. [3] . مائده، 21. [4] . طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، ج1، ص  321، دانشگاه تهران و مدیریت حوزه علمیه قم، تهران، 1377 ش؛ زمخشری، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج 1، ص 620، دار الکتاب العربی، بیروت، 1407ق. [5] . جن، 18. [6] . کهف، 21.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین