واحدهایی که مورد استفاده شخصی شما نیست خمس دارد. اما با توجه به این‌که مقداری از هزینه ساخت با گرفتن وام انجام شده است، نسبت به آن مقدار که به صورت وام بوده، خمس ندارد، مگر به مقداری که اقساط آن از درآمد بین سال پرداخت شده باشد. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1] حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای(مد ظله العالی): به سایر واحدها که مورد استفاده شخصی نمی‌‌باشد، به مقداری که از درآمد کسب برای خرید آن صَرف شده، مشمول خمس می‌‌گردد. ضمناً نسبت به آن مقدار که به صورت وام بوده، خمس ندارد، مگر به مقداری که اقساط آن از درآمد بین سال پرداخت شده باشد. حضرت آیت الله العظمی سیستانی(مد ظله العالی): آن مقدار از وام که مربوط به طبقه دوم و سوم و چهارم است و پرداخت کرده معادل آن از خود آپارتمان به قیمت فعلی خمس دارد.] به عنوان مثال اگر یک سوم وام این طبقات را پرداخت کرده اید، به اندازه قیمت یک سوم(قیمت روز) از هر طبقه،خمسش را بپردازید.[ حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی(مد ظله العالی): به مقداری که وام را پرداخت کرده است و مالک شده باید خمس بدهد. حضرت آیت الله هادوی تهرانی(دامت برکاته): با توجه به خارج شدن سایر واحدها از مؤنه شما خمس به آنها تعلق می‌گیرد. لینک به سایت استفتائات [1] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، سیستانی، مکارم شیرازی(مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
اگر کسی در خانه کلنگی ساکن باشد و سپس آنرا خراب کرده و با گرفتن وام از بانک یک آپارتمان 4 واحده در همان محل بسازد و در یک واحد آن ساکن شود و واحدهای دیگر را اجاره بدهد و اقساط وام را از مبلغ اجاره واحدها بپردازد، آیا به سایر واحدها خمس تعلق میگیرد؟
واحدهایی که مورد استفاده شخصی شما نیست خمس دارد. اما با توجه به اینکه مقداری از هزینه ساخت با گرفتن وام انجام شده است، نسبت به آن مقدار که به صورت وام بوده، خمس ندارد، مگر به مقداری که اقساط آن از درآمد بین سال پرداخت شده باشد. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1] حضرت آیت الله العظمی خامنهای(مد ظله العالی): به سایر واحدها که مورد استفاده شخصی نمیباشد، به مقداری که از درآمد کسب برای خرید آن صَرف شده، مشمول خمس میگردد. ضمناً نسبت به آن مقدار که به صورت وام بوده، خمس ندارد، مگر به مقداری که اقساط آن از درآمد بین سال پرداخت شده باشد. حضرت آیت الله العظمی سیستانی(مد ظله العالی): آن مقدار از وام که مربوط به طبقه دوم و سوم و چهارم است و پرداخت کرده معادل آن از خود آپارتمان به قیمت فعلی خمس دارد.] به عنوان مثال اگر یک سوم وام این طبقات را پرداخت کرده اید، به اندازه قیمت یک سوم(قیمت روز) از هر طبقه،خمسش را بپردازید.[ حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی(مد ظله العالی): به مقداری که وام را پرداخت کرده است و مالک شده باید خمس بدهد. حضرت آیت الله هادوی تهرانی(دامت برکاته): با توجه به خارج شدن سایر واحدها از مؤنه شما خمس به آنها تعلق میگیرد. لینک به سایت استفتائات [1] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنهای، سیستانی، مکارم شیرازی(مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
- [آیت الله خامنه ای] اینجانب خانم معلم بازنشسته آموزش و پرورش هستم. چند سال پیش یک واحد آپارتمان خریداری نموده ام که نیمی از قیمت آن بابت پاداش بازنشستگی می باشد که خمس شامل آن نمی شود، و نیمی هم از بانک وام گرفته ام که باید به مدت 10 سال ماهیانه قسط آن را پرداخت نمایم. هدف اینجانب از خرید این واحد آپارتمان استفاده فرزندانم می باشد و هم اکنون هم فرزندم در آن ساکن است. آیا به این اقساط، خمس تعلق می گیرد یا خیر؟ و اگر تعلق می گیرد، هر ماهه باید پرداخت شود یا یکباره؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که از بانک وام گرفته تا خانه بسازد و پس از گذشتن سال، هنوز خانه نساخته است، آیا لازم است خمس وامی را که در دست اوست، بپردازد؟
- [آیت الله خوئی] این جانب محل کارخانه که احتیاج در معیشت به او داشتم خریداری نمودهام دو ثلث قیمت آن را از مال مخمس و رأس المال و یک ثلث قیمت آن را از ارباحی که سال بر آن نگذشته است پرداختهام، پس از همچو معاملهای دستم تهی شد و مبلغ هفت هزار تومان از بانک جهت سرمایه برداشتم که فعلاً به اقساط، آن وجه را میپردازم مستدعی است بیان فرمائید چنانچه خمس یک ثلث قیمت محل را پرداختم کفایت میکند یا باید قیمت فعلی محل تخمیس شود و این به مبلغ هفت هزار تومان خمس تعلق میگیرد و یا مورد تعلق خمس نخواهد بود؟
- [آیت الله خامنه ای] اینجانب دارای یک واحد مسکونی بودم سپس از طریق تعاونی مسکن محل کارم با پرداخت تدریجی و وامهای متعدد یک منزل آپارتمانی دیگری احداث کردم. بعد از آن، منزل قبلی را اجاره داده و از کرایه آن اقساط منزل جدید را پرداخت نمودم آیا به این دو واحد مسکونی خمس تعلق می گیرد؟
- [آیت الله خامنه ای] من ضامن فردی در یک وام بانکی هستم. وی پس از پرداخت چند قسط، سایر اقساط را نپرداخته و به همین دلیل اقساط وامش از فیش حقوقی بنده کسر گردیده است: 1- اگر وی مبالغ کسر شده از فیش حقوقی مرا پس از سال خمسی به من بپردازد، با توجه به اینکه مبالغ کسر شده از فیش حقوقی ام، قبل از اینکه به دست بنده برسد به حساب بانک وام دهنده واریز شده است، آیا به آن خمس تعلق می گیرد؟ 2- اگر بنده برای خودداری از پرداخت هزینه های اضافی (سود وام)، سایر اقساط را یک جا به بانک بپردازم و وام گیرنده مبالغ کسر شده از فیش حقوقی مرا پس از سال خمسی به من بپردازد، آیا به آن خمس تعلق می گیرد؟
- [آیت الله اردبیلی] من و همسرم هر دو معلم هستیم. بعد از مدتی با فروش زمینی که تازه 3 ماه از خرید آن برای ساختن خانه نگذشته بود و همچنین فروش طلا و هدایایی که به همسرم داده شده و پس انداز همسرم که به من بخشیده شده بود (کمک به من جهت برگزاری مراسم عروسی که پس از عروسی پدرم به من برگرداندند) زمینی را با نام من خریداری نموده و پس از چند سال (به دلیل نداشتن پول و همچنین رفتن به استان دیگر برای ادامه تحصیل) با وامی که از بانک گرفته ایم 3 واحد مسکونی ساخته ایم که به دلیل کوچک بودن واحدها 2 واحد را برای زندگیمان و یک واحد را هم به همسرم بخشیدم. لذا مستدعی است با پیش فرض های فوق الذکر در خصوص مسائل ذیل حکم شرع را بیان فرمایید: 1- آیا به واحد همسرم خمس تعلق می گیرد؟ 2- خمس مبلغ اجاره ای که از واحد همسرم می گیرم. 3- اگر به دلیل مشکلات اقتصادی یکی از واحدهای در نظر گرفته شده برای سکونت خود را اجاره دهم، خمس اصل خانه و مال الاجاره آن چگونه است؟ 4- جهت خرید ماشین در شأن خودم از مستاجران خود پول قرض کردم. (اصطلاحاً منزل خود را رهن دادم) هر ماهه با صرفه جویی، مقداری از حقوقمان را در صندوق های قرض الحسنه جهت دریافت وام و مقداری هم در یک حساب دیگر پس انداز می کنیم که بتوانم قرض خود را ادا، و خانه را از حالت رهن خارج نمایم. حال سر سال خمسی ام می باشد و مبلغ جمع شده نصف مقدار رهن می باشد. آیا به مبلغ جمع شده خمس تعلق می گیرد (لازم به ذکر است که مستأجر کل قرض خود را یکجا می خواهد که به جای دیگر جهت رهن برود).
- [آیت الله فاضل لنکرانی] این جانب می خواهم از بانک مبلغ 4 میلیون تومان جهت تهیه منزل وام بگیرم، ولی مقررات بانک می گوید باید منزلی را به قیمت 4 میلیون قولنامه کنید و به بانک مراجعه کنید تا بانک آن را از بایع بخرد و بعد به من به اقساط بفروشد، آیا من می توانم با رئیس بانک تبانی کرده و طی یک معامله صوری قولنامه ای تهیه کنم و 4 میلیون را به این صورت تهیه کنم و بعد خانه ای به قیمت بیشتر تهیه کنم؟
- [سایر] طبق فتوا به پولی که جهت گرفتن وام مسکن در بانک گذاشته می شود و چندین سال از آن می گذرد، خمس تعلق می گیرد. از طرف دیگر برای کسی که از درآمد خود زمینی خریده است که تا چند سال آینده آن را بسازد و در آن زندگی کند یا کسی که خانه ای را به تدریج و طی چند سال برای زندگی خودش می سازد، مطابق فتوا هیچ خمسی تعلق نمی گیرد. بر اساس این احکام، بنده که توانایی خرید یک زمین یک جا را ندارم و برای خرید مسکن شخصی لازم است حتماً با پس انداز اندک مال در بانک وام تهیه کنم، باید خمس پس اندازم را بدهم، ولی کسی که توانمند است و نیازی به گرفتن وام ندارد، لازم نیست خمس بدهد. ساخت تدریجی ساختمان برای فردی که توانایی مالی دارد از حیث گذشت سال چه تفاوتی با پس انداز اندک مال فردی که توانایی ندارد زمینی بخرد، دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] تعدادی از اشخاص اقدام به تأسیس مدرسه خصوصی (غیرانتفاعی) کرده اند و بعد از استفاده از سرمایه کمی که اعضا داشتند، هیأت مؤسسّ تصمیم گرفت برای تأمین مخارج آن از بانک وام بگیرد و همچنین مقرر نمود که برای تکمیل سرمایه و پرداخت اقساط بانک، هریک از اعضا مبلغی را به طور ماهیانه بپردازد. این مؤسسه هنوز به مرحله سوددهی نرسیده است، آیا به مبلغی که اعضا ماهیانه می پردازند، خمس تعلّق می گیرد؟ آیا مجموع سرمایه که همان قیمت مؤسسه است، خمس دارد؟
- [آیت الله خوئی] کسی که کارمند دولت و ماهیانه حقوق میگیرد، و تدریجاً وسایل زندگی خود را از قبیل خانه و لوازم آن به اقساط خریداری میکند، و با این حساب تا چند سالی خود را مدیون بانک و اشخاص میبیند زیرا ماهیانه در ضمن مخارج روزمره، مبالغی هم به عنوان دین اقساطی خود میپردازد، در نتیجه در عرض سال خمسی خود چیزی که اضافه و پسانداز حسابی باشد ندارد غیر از همین اشیای موجوده و قدری از بقایای خواربار و خوراکی از قبیل چای و قند و غیره مثلاً، آیا اینگونه اشخاص رسیدگی به سال خمسی آنها فقط به همان زیادی از بقایای خوراکی تعلق میگیرد، یا به مقدار یکه از خانه و لوازم آن مالک شدهاند، یا آنکه باید صبر کنند تا پس از سپری شدن تمام مدت اقساط، که دیدند پس از گذشت مدتی عجالتاً دارای خانه و زندگی و وسایلی شدهاند، یا به کلی به اینها خمس تعلق نمیگیرد؟ لطفاً حکم آن را بیان فرمائید.