خوف و رجا و یا امید و ترس دو ویژ‌گی مهم مؤمنان و انسان‌های عارف به حساب می‌آید که در آموزه‌های دینی تأکید بسیاری در مورد آن دو وجود دارد.
خداوند می‌فرماید: مؤمنان، تنها کسانی هستند که هر گاه نام خدا برده شود، دل‌هاشان ترسان می‌گردد و هنگامی که آیات او بر آنها خوانده می‌شود، ایمانشان فزون‌تر می‌شود و تنها بر پروردگارشان توکل دارند.[1]
خوف نشانه معرفت نسبت به خداوند است. به سخن دیگر، معرفت هر شخص نسبت به خداوند را به مقدار خوفی که او از خداوند دارد می‌توان سنجید.
در سوره فاطر آمده است: از میان بندگان خدا، تنها دانشمندان از او میترسند.[2]
امّا باید توجه داشت که همیشه باید بین خوف و رجا توازن برقرار باشد؛ چرا که هر کدام به تنهایی برای انسان مضر و چه بسا مهلک باشند. بنابر این، به هیچ وجه نمی‌توان از ذکر «الله اکبر» که از واجبات نماز است، دست کشید.
به این نکته نیز باید توجه داشت که شیطان در کمین انسان نشسته و در تلاش است با وسوسه‌‌هایی انسان را به تدریج از یاد خدا دور کند. [1] . «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذینَ إِذا ذُکِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَ إِذا تُلِیَتْ عَلَیْهِمْ آیاتُهُ زادَتْهُمْ إیماناً وَ عَلی رَبِّهِمْ یَتَوَکَّلُون»، انفال، 2. [2] . «إِنَّما یَخْشَی اللَّهَ مِنْ عِبادِهِ الْعُلَماءُ»، فاطر، 28.
