ازدواج موقت یکی از سنت‌های اسلامی است که در آیه 24 سوره نساء،[1] جواز آن اعلام شده است و در روایات نیز علاوه بر مشروعیت و جواز آن از سوی امامان معصوم(ع) همواره به انجام این ازدواج تأکید و تشویق شده است. و دلیل بر تأکید آن این بوده که سنت نیک ازدواج موقت در زمان رسول خدا(ص) و حتی خلیفه اول و بخشی از دوران حکومت خلیفه دوم، انجام میشد که به طور ناگهانی از سوی خلیفه دوم منع و مورد تعقیب و مجازات قرار گرفته است. با این کارِ خلیفه دوم نوعی بدعت در دین ایجاد شده بود. و از آن‌جا که امامان معصوم(ع)، حافظان دین و شریعت بعد از پیامبر اسلام هستند برای مقابله و از بین بردن این بدعت، مردم را تشویق به این نوع از ازدواج می‌نمودند.
اما همان‌گونه که قرآن مجید می‌فرماید: «وَ کَذلِکَ جَعَلْناکُمْ أُمَّةً وَسَطاً لِتَکُونُوا شُهَداءَ عَلَی النَّاس»،[2] دین اسلام و امت اسلامی باید از افراط و تفریط دور باشند و در کارها حد وسط و تعادل را در نظر داشته باشند.
در مورد ازدواج موقت نیز باید به گونه‌ای رفتار شود که نه این سنت حسنه به دست فراموشی سپرده شود، نه اینکه به بهانه استحباب آن ناراحتی و دلسردی زنان دایم از زندگی و اسلام به وجود آید. هرچند ناراحت شدن یا نشدن زنان دایم، تأثیری در مشروعیت و جواز ازدواج موقت ندارد، و سبب حرمت و منع آن نمی‌شود، اما همان‌گونه که امام هادی(ع) فرموده‌اند: «بهتر است در ارتباط با ازدواج موقت به اقامه سنت اکتفا شود و آن‌قدر به آن اِقبال نشود که انسان از همسر دائمش غافل شود؛ زیرا این کار سبب می‌شود زنان به کفر و انکار کشیده شوند و به دستور دهندگان به متعه و اهل بیت ناسزا گفته و نفرین کنند».[3]
در روایت دیگری نیز از امام هادی(ع) از متعه سؤال شد و آن‌حضرت در پاسخ فرمود: «متعه، مباح و حلال مطلق است برای کسی که خداوند او را با ازدواج دایم بی‌نیاز نگردانیده باشد، پس اگر با ازدواج دایم از متعه کردن بی‌نیاز است، تنها هنگامی برایش رواست که همسرش نزد او نباشد».[4]
بنابر این، هر چند ناراحتی زنان در اصل مشروعیت متعه تأثیری ندارد، اما به مردانی که دارای همسر دایم هستند و امکان استمتاع برایشان وجود دارد، توصیه می‌شود، برای احترام به اهل بیت(ع) که مورد بیزاری و بی‌احترامی برخی از زنان کم اعتقاد قرار نگیرند و همچنین به جهت حفظ ایمان همسران خود - که ممکن است با کفر گویی و انکار دستور دهندگان به متعه ایمانشان از بین برود – به بهانه استحباب و رسیدن به ثواب متعه، حرص و ولع به انجام آن نداشته باشند و به موارد ضروری بسنده کنند. [1] . «فَمَا اسْتَمْتَعْتُمْ بِهِ مِنْهُنَّ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَریضَةً وَ لا جُناحَ عَلَیْکُمْ فیما تَراضَیْتُمْ بِهِ مِنْ بَعْدِ الْفَریضَةِ إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلیماً حَکیماً»؛ زنانی را که متعه [ازدواج موقت] می‌کنید، واجب است مهر آنها را بپردازید. و گناهی بر شما نیست در آنچه بعد از تعیین مهر، با یکدیگر توافق کرده‌اید. [بعداً می‌توانید با توافق، آن‌را کم یا زیاد کنید.] خداوند، دانا و حکیم است. [2] . بقره، 143: «همان‌گونه [که قبله شما، یک قبله میانه است] شما را نیز، امت میانه‌ای قرار دادیم [در حد اعتدال، میان افراط و تفریط] تا بر مردم گواه باشید. [3] . «لَا تُلِحُّوا عَلَی الْمُتْعَةِ إِنَّمَا عَلَیْکُمْ إِقَامَةُ السُّنَّةِ فَلَا تَشْتَغِلُوا بِهَا عَنْ فُرُشِکُمْ وَ حَرَائِرِکُمْ فَیَکْفُرْنَ وَ یَتَبَرَّیْنَ وَ یَدْعِینَ عَلَی الْآمِرِ بِذَلِکَ وَ یَلْعَنُونَا»؛ کلینی، محمد، الکافی، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 5، ص 453، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق. [4] . «سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ(ع) عَنِ الْمُتْعَةِ فَقَالَ هِیَ حَلَالٌ مُبَاحٌ مُطْلَقٌ لِمَنْ لَمْ یُغْنِهِ اللَّهُ بِالتَّزْوِیجِ فَلْیَسْتَعْفِفْ بِالْمُتْعَةِ فَإِنِ اسْتَغْنَی عَنْهَا بِالتَّزْوِیجِ فَهِیَ مُبَاحٌ لَهُ إِذَا غَابَ عَنْهَا»؛ الکافی، ج 5، ص 452 – 453.
