مسح
دست كشيدن بر چيزی
آیا اگر بعد از مسح سر، انگشتان دست خشک بود، باید با کف دست، پا را مسح کرد؟
اصل در مسح پا برای وضو، آن است که با رطوبت باقی مانده در کف دست انجام شود، حال چه با انگشتان و چه با قسمت گودی کف دست صورت گیرد. در هر حال، مراجع عظام تقلید در این باره می‌گویند: اگر رطوبت کف دست فقط به اندازۀ مسح سر باشد، می‌تواند[1] سر را با همان رطوبت مسح کند و برای مسح پاها از اعضای دیگر وضو رطوبت بگیرد.[2] [1] . آیات عظام گلپایگانی، صافی، بهجت، سیستانی شبیری زنجانی: (احتیاط واجب آن است که می‌تواند ..) [2] . آیت الله بهجت: ( و بنا بر احتیاط واجب باید اوّل از تری موی ریش و ابرو کمک بگیرد و اگر در آنها تری نبود از دستها رطوبت بگیرد)؛ آیات عظام خوئی، تبریزی، شبیری زنجانی، سیستانی، خامنه‌ای: (برای مسح پاها از ریش خود رطوبت بگیرد)؛ امام خمینی، سید روح اللّٰه، توضیح المسائل (محشّٰی)، محقق و مصحح: بنی هاشمی خمینی‌، سید محمد حسین، ج 1، ص 159و201، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ هشتم، قم، 1424 ه‍ ق.
اصل در مسح پا برای وضو، آن است که با رطوبت باقی مانده در کف دست انجام شود، حال چه با انگشتان و چه با قسمت گودی کف دست صورت گیرد. در هر حال، مراجع عظام تقلید در این باره می‌گویند: اگر رطوبت کف دست فقط به اندازۀ مسح سر باشد، می‌تواند[1] سر را با همان رطوبت مسح کند و برای مسح پاها از اعضای دیگر وضو رطوبت بگیرد.[2] [1] . آیات عظام گلپایگانی، صافی، بهجت، سیستانی شبیری زنجانی: (احتیاط واجب آن است که می‌تواند ..) [2] . آیت الله بهجت: ( و بنا بر احتیاط واجب باید اوّل از تری موی ریش و ابرو کمک بگیرد و اگر در آنها تری نبود از دستها رطوبت بگیرد)؛ آیات عظام خوئی، تبریزی، شبیری زنجانی، سیستانی، خامنه‌ای: (برای مسح پاها از ریش خود رطوبت بگیرد)؛ امام خمینی، سید روح اللّٰه، توضیح المسائل (محشّٰی)، محقق و مصحح: بنی هاشمی خمینی‌، سید محمد حسین، ج 1، ص 159و201، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ هشتم، قم، 1424 ه‍ ق.
پاسخ:
اصل در مسح پا برای وضو، آن است که با رطوبت باقی مانده در کف دست انجام شود، حال چه با انگشتان و چه با قسمت گودی کف دست صورت گیرد.
در هر حال، مراجع عظام تقلید در این باره می‌گویند:
اگر رطوبت کف دست فقط به اندازۀ مسح سر باشد، می‌تواند[1] سر را با همان رطوبت مسح کند و برای مسح پاها از اعضای دیگر وضو رطوبت بگیرد.[2] [1] . آیات عظام گلپایگانی، صافی، بهجت، سیستانی شبیری زنجانی: (احتیاط واجب آن است که می‌تواند ..) [2] . آیت الله بهجت: ( و بنا بر احتیاط واجب باید اوّل از تری موی ریش و ابرو کمک بگیرد و اگر در آنها تری نبود از دستها رطوبت بگیرد)؛ آیات عظام خوئی، تبریزی، شبیری زنجانی، سیستانی، خامنه‌ای: (برای مسح پاها از ریش خود رطوبت بگیرد)؛ امام خمینی، سید روح اللّٰه، توضیح المسائل (محشّٰی)، محقق و مصحح: بنی هاشمی خمینی، سید محمد حسین، ج 1، ص 159و201، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ هشتم، قم، 1424 ه ق.
- [آیت الله نوری همدانی] آیا در مسح سر باید با کف دست، سر را مسح کرد و یا با نوک انگشتان نیز می‌توان این عمل را انجام داد؟
- [آیت الله بهجت] اگر به جهت حرارت شدید قبل از مسح سر و پا، دست خشک شود، وظیفه چیست؟
- [آیت الله بهجت] به علت سوختگی، انگشتانم جمع شده است، به طوری که با کف انگشتانم نمی توانم مسح سر و پا نمایم، آیا باید با دست دیگر مسح کنم یا با پشت انگشتان همان دست یا با مقدار باقی از کف همان دست؟
- [آیت الله بهجت] اگر هنگام مسح سر یا مسح پا دست را به صورتی قرار دهد که نوک انگشتان به طرف راست یا چپ باشد، چه حکمی دارد؟
- [سایر] اگر در مسح پا سر انگشتان پا مسح نشود و کمی از بالاتر کشیده شود، آیا این وضو صحیح است؟
- [آیت الله سیستانی] آیا رطوبت کم باقیمانده در کف دست برای مسح پا کافی است یا حتماً باید محل مسح کاملاً تر شود؟ و آیا مسح را می توان عمداً از سر انگشتی غیر از انگشت شصت پا شروع کرد؟
- [سایر] کیفیت سجدهی شخص معذور (از جهت کف دست یا انگشتان پا) چگونه است؟
- [آیت الله بروجردی] در مسأله مسح پا، محل گرد وارد شده، فتوای سرکار آیا به انگشتان دست لازم میدانید یا به تمام کف دست، زیرا که کتب سرکار تعبیرات مختلفه دارد، یا تعیین ندارد؟
- [آیت الله بهجت] آیا کسی که مسح پا را از سر انگشتان نمی کشیده و فقط روی پا را مسح می کرده، وضویش اشکال دارد؟ و تکلیف نمازهایش چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا در تیمم هنگام مسح بر پیشانی باید کل کف دست از آخر کف دست تا نوک انگشتان بر تمام پیشانی کشیده شود؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که در کف دست و انگشتان جبیره دارد و در هنگام وضو دست تر روی آن کشیده است، احتیاط آن است که با جبیره کف دست و همچنین با پشت دست که جبیره ندارد، سر و پا را مسح کند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] بعد از مسح سر، باید با تری آب وضو که در دست مانده روی پاها را از سر یکی از انگشتان تا برآمدگی روی پا مسح کند و احتیاط آن است که تا مفصل را هم مسح نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] احتیاط آن است که در مسح پا دست را بر سر انگشتان بگذارد و بعد به روی پا بکشد، یا آن که دست را به مفصل گذاشته و تا سر انگشتان بکشد؛ نه آن که تمام دست را روی پا بگذارد و کمی بکشد.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که در کف دست و انگشتها جبیره دارد و در موقع وضو دست تر روی ان کشیده است سر و پا را با همان رطوبت مسح کند
- [آیت الله سیستانی] کسی که در کف دست و انگشتها جبیره دارد ، و در موقع وضو دست تر روی آن کشیده است ، سر و پا را با همان رطوبت مسح کند .
- [آیت الله خوئی] کسی که در کف دست و انگشتها جبیره دارد، و در موقع وضو دست تر روی آن کشیده است، سر و پا را با همان رطوبت مسح کند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که در کف دست و انگشتها جبیره دارد و در موقع وضو دست تر روی آن کشیده است، می تواند سر و پا را با همان رطوبت مسح کند و می تواند با سایر جاهای ذراع مسح نماید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] پهنای مسح پا به هر اندازه باشد کافی است، ولی احتیاط مستحب آن است که با تمام کف دست، روی پا را مسح کند.
- [آیت الله وحید خراسانی] پهنای مسح پا به هر اندازه باشد کافیست ولی افضل ان است که تمام روی پا را با تمام کف دست مسح نماید
- [آیت الله اردبیلی] پهنای مسح پا بنابر احتیاط باید به اندازه سه انگشت بسته باشد، ولی بهتر آن است که با تمام کف دست، تمام روی پا را مسح کنند.