ازدواج
می‌توانید با اصلاح نحوهٔ ارجاع به منابع بر طبق شیوه‌نامهٔ ارجاع به منابع، به ویکی‌شیعه کمک کنید.
چرا به فردی که همسر ایشان بدون هیچ مشکل در زندگی، خانه خود را ترک کرده و حاضر به تمکین نمی‌باشد، اجازه ازدواج مجدد داده نشده است؟
در قانون جدید حمایت از خانواده، اجازه ازدواج مجدد از سوی محاکم به مرد، دارای شرایطی است که باید در دادگاه خانواده نزد قاضی ثابت شود و آن شرایط عبارتند از: 1. رضایت همسر اول،2. عدم قدرت زن اول به ایفای وظایف زناشویی،3. عدم تمکین زن از شوهر،4. ابتلای زن اول به جنون یا دیگر بیماریهای صعب العلاج، 5. محکومیت زن به زندان، 6. ابتلای زن به هرگونه اعتیاد به مواد افیونی و مخدر، 7. عقیم بودن، 8. ترک زندگی توسط زن و... .[1] اما مجرد ترک خانه و زندگی مشترک از سوی همسر -که مطابق با بند 8 قانون حمایت از خانواده می‌باشد- و همچنین تمکین نکردن زن از مرد به سبب ترک منزل -که مطابق بند 3 همان قانون است- مجوز برای صدور حکم ازدواج مجدد نمی‌شود تا قاضی بتواند به استناد بند 3 و 8 قانون حمایت، حکم به ازدواج مجدد برای مرد صادر نماید، زیرا گاهی از اوقات، ترک منزل و زندگی مشترک نه تنها موجب عدم تمکین و نشوز نمی‌شود بلکه ضروری بوده و مطابق با قانون می‌باشد. مثلاً در ماده 1115 قانون مدنی آمده: اگر بودن زن با شوهر در یک منزل، متضمن خوف ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی باشد، زن می‌تواند مسکن علیحده اختیار کند و در صورت ثبوت مظنه ضرر مزبور، محکمه حکم بازگشت به منزل شوهر را نخواهد داد و مادام که زن در بازگشتن به منزل مزبور، معذور است نفقه بر غهده شوهر خواهد بود.[2] پس مجرد ترک منزل و عدم تمکین از سوی زن مجوز برای صدور حکم ازدواج مجدد برای مرد از سوی محاکم قضایی نمی‌شود، بلکه مرد باید با ادله اثباتی محکمه پسند که در ماده 1258قانون مدنی ذکر شده[3] ثابت نماید که ترک منزل از سوی زن و امتناع از وظایف زوجیت، بدون مانع مشروع بوده است، که در صورت اثبات، قاضی به استناد ماده 1108 قانون مدنی[4] حکم نشوز و عدم استحقاق نفقه زن را صادر می‌نماید، سپس مرد می‌تواند به استناد رأی صادره که بند 3 قانون حمایت از خانواده در آن محرز و اثبات گردیده است، با تقدیم دادخواست مبنی بر تقاضای صدور اجازه ازدواج مجدد، از دادگاه صالحه خواستار صدور حکم ازدواج مجدد گردد. [1] . برگرفته از سؤال 2988. [2] . جهانگیر، منصور، قانون مدنی، ص 195 – 196، نشر دیدار، تهران، چاپ سی و هفتم، ویرایش دوم، 1386 ش. [3] . 1. اقرار 2. اسناد کتبی 3. شهادت 4. امارات 5. قسم؛ قانون مدنی، ص 223. [4] . قانون مدنی، ص 195.
در قانون جدید حمایت از خانواده، اجازه ازدواج مجدد از سوی محاکم به مرد، دارای شرایطی است که باید در دادگاه خانواده نزد قاضی ثابت شود و آن شرایط عبارتند از: 1. رضایت همسر اول،2. عدم قدرت زن اول به ایفای وظایف زناشویی،3. عدم تمکین زن از شوهر،4. ابتلای زن اول به جنون یا دیگر بیماریهای صعب العلاج، 5. محکومیت زن به زندان، 6. ابتلای زن به هرگونه اعتیاد به مواد افیونی و مخدر، 7. عقیم بودن، 8. ترک زندگی توسط زن و... .[1] اما مجرد ترک خانه و زندگی مشترک از سوی همسر -که مطابق با بند 8 قانون حمایت از خانواده می‌باشد- و همچنین تمکین نکردن زن از مرد به سبب ترک منزل -که مطابق بند 3 همان قانون است- مجوز برای صدور حکم ازدواج مجدد نمی‌شود تا قاضی بتواند به استناد بند 3 و 8 قانون حمایت، حکم به ازدواج مجدد برای مرد صادر نماید، زیرا گاهی از اوقات، ترک منزل و زندگی مشترک نه تنها موجب عدم تمکین و نشوز نمی‌شود بلکه ضروری بوده و مطابق با قانون می‌باشد. مثلاً در ماده 1115 قانون مدنی آمده: اگر بودن زن با شوهر در یک منزل، متضمن خوف ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی باشد، زن می‌تواند مسکن علیحده اختیار کند و در صورت ثبوت مظنه ضرر مزبور، محکمه حکم بازگشت به منزل شوهر را نخواهد داد و مادام که زن در بازگشتن به منزل مزبور، معذور است نفقه بر غهده شوهر خواهد بود.[2] پس مجرد ترک منزل و عدم تمکین از سوی زن مجوز برای صدور حکم ازدواج مجدد برای مرد از سوی محاکم قضایی نمی‌شود، بلکه مرد باید با ادله اثباتی محکمه پسند که در ماده 1258قانون مدنی ذکر شده[3] ثابت نماید که ترک منزل از سوی زن و امتناع از وظایف زوجیت، بدون مانع مشروع بوده است، که در صورت اثبات، قاضی به استناد ماده 1108 قانون مدنی[4] حکم نشوز و عدم استحقاق نفقه زن را صادر می‌نماید، سپس مرد می‌تواند به استناد رأی صادره که بند 3 قانون حمایت از خانواده در آن محرز و اثبات گردیده است، با تقدیم دادخواست مبنی بر تقاضای صدور اجازه ازدواج مجدد، از دادگاه صالحه خواستار صدور حکم ازدواج مجدد گردد. [1] . برگرفته از سؤال 2988. [2] . جهانگیر، منصور، قانون مدنی، ص 195 – 196، نشر دیدار، تهران، چاپ سی و هفتم، ویرایش دوم، 1386 ش. [3] . 1. اقرار 2. اسناد کتبی 3. شهادت 4. امارات 5. قسم؛ قانون مدنی، ص 223. [4] . قانون مدنی، ص 195.
عنوان سوال:
چرا به فردی که همسر ایشان بدون هیچ مشکل در زندگی، خانه خود را ترک کرده و حاضر به تمکین نمی‌باشد، اجازه ازدواج مجدد داده نشده است؟
پاسخ:
در قانون جدید حمایت از خانواده، اجازه ازدواج مجدد از سوی محاکم به مرد، دارای شرایطی است که باید در دادگاه خانواده نزد قاضی ثابت شود و آن شرایط عبارتند از:
1. رضایت همسر اول،2. عدم قدرت زن اول به ایفای وظایف زناشویی،3. عدم تمکین زن از شوهر،4. ابتلای زن اول به جنون یا دیگر بیماریهای صعب العلاج، 5. محکومیت زن به زندان، 6. ابتلای زن به هرگونه اعتیاد به مواد افیونی و مخدر،
7. عقیم بودن، 8. ترک زندگی توسط زن و... .[1]
اما مجرد ترک خانه و زندگی مشترک از سوی همسر -که مطابق با بند 8 قانون حمایت از خانواده می‌باشد- و همچنین تمکین نکردن زن از مرد به سبب ترک منزل -که مطابق بند 3 همان قانون است- مجوز برای صدور حکم ازدواج مجدد نمی‌شود تا قاضی بتواند به استناد بند 3 و 8 قانون حمایت، حکم به ازدواج مجدد برای مرد صادر نماید، زیرا گاهی از اوقات، ترک منزل و زندگی مشترک نه تنها موجب عدم تمکین و نشوز نمی‌شود بلکه ضروری بوده و مطابق با قانون می‌باشد.
مثلاً در ماده 1115 قانون مدنی آمده: اگر بودن زن با شوهر در یک منزل، متضمن خوف ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی باشد، زن می‌تواند مسکن علیحده اختیار کند و در صورت ثبوت مظنه ضرر مزبور، محکمه حکم بازگشت به منزل شوهر را نخواهد داد و مادام که زن در بازگشتن به منزل مزبور، معذور است نفقه بر غهده شوهر خواهد بود.[2]
پس مجرد ترک منزل و عدم تمکین از سوی زن مجوز برای صدور حکم ازدواج مجدد برای مرد از سوی محاکم قضایی نمی‌شود، بلکه مرد باید با ادله اثباتی محکمه پسند که در ماده 1258قانون مدنی ذکر شده[3] ثابت نماید که ترک منزل از سوی زن و امتناع از وظایف زوجیت، بدون مانع مشروع بوده است، که در صورت اثبات، قاضی به استناد ماده 1108 قانون مدنی[4] حکم نشوز و عدم استحقاق نفقه زن را صادر می‌نماید، سپس مرد می‌تواند به استناد رأی صادره که بند 3 قانون حمایت از خانواده در آن محرز و اثبات گردیده است، با تقدیم دادخواست مبنی بر تقاضای صدور اجازه ازدواج مجدد، از دادگاه صالحه خواستار صدور حکم ازدواج مجدد گردد. [1] . برگرفته از سؤال 2988. [2] . جهانگیر، منصور، قانون مدنی، ص 195 – 196، نشر دیدار، تهران، چاپ سی و هفتم، ویرایش دوم، 1386 ش. [3] . 1. اقرار 2. اسناد کتبی 3. شهادت 4. امارات 5. قسم؛ قانون مدنی، ص 223. [4] . قانون مدنی، ص 195.
- [آیت الله نوری همدانی] آیا در ازدواج مجدد، نیاز به اجازه همسر اول می‌باشد؟
- [آیت الله سبحانی] یکی از مواد مندرج در دفترچه عقد این است که شوهر بدون اذن همسر نمی تواند ازدواج مجدد نماید، در صورتی که زوجه سالها تمکین نکند و شوهر به جهت عسر و حرج ازدواج مجدد نماید آیا زوجه به استناد شرط مزبور حق طلاق را دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] همسر اینجانب فوت شده و ازدواج مجدد کرده ام دختر همسر اولم در شرف ازدواج است. آیا دامادم نسبت به همسر دومم محرم می شود؟
- [آیت الله سبحانی] مردی به دلیل اختلاف خانوادگی جدا از همسرش زندگی می کند. آیا برای ازدواج موقت، اجازه از همسر لازم است؟
- [سایر] به لحاظ قانونی، یکی از موارد برای ازدواج مجدد مرد عقیم بودن زن است. حال اگر زنی با داشتن دو فرزند، به لحاظ پزشکی از بارداری مجدد منع شود و شوهر خواهان فرزند دیگری باشد، آیا جایز است مرد بدون اجازه همسر ازدواج مجدد کند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] همسر اینجانب مدّت 3/5 سال است که خانه خود را ترک گفته و به همراه تنها فرزندم به منزل پدرش در شهر دیگری رفته و این در حالی است که بنده از رفتن ایشان رضایت ندارم و از طرفی هیچگونه مشکل مالی، جسمانی یا انحرافات اخلاقی و فکری متوجّه اینجانب نمی‌باشد، آیا ایشان که بدون رضایت شوهر و هیچگونه کمبودی منزل را ترک کرده ناشزه می‌باشد یا نه؟ در این صورت آیا نماز و روزههای ایشان صحّت دارد یا خیر؟
- [سایر] زنی که در دنیا ازدواج مجدد داشته، در بهشت همسر کدامیک از همسران خود خواهد بود؟
- [آیت الله علوی گرگانی] معقوده غیر مدخولهای از حقّ حبس خود استفاده نموده و اظهار داشته تا تمام مهریهام را استیفاء نکنم حاضر به تمکین نیستم حال سئوال این است که زوجه مزبور چنانچه از زوج تمکین عامّ نداشته باشد مثلابدون اجازه اذن زوج از منزل خارج شود مستحقّ نفقه خواهد بود یا به دلیل آنکه در خصوص تمکین عامّ ناشزه محسوب بوده مستحقّ نفقه نمی‌باشد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] زوج در هنگام عقد ازدواج دائم به عنوان شرط ضمن عقد متعهّد می شود بدون اذن زوجه ازدواج مجدّد نکند در غیر این صورت زوجه وکیل در طلاق یا حقّ توکیل به غیر خواهد داشت حال اگر زوجه ناشزه شده و ترک خانه شوهر کند و منتظر شود تا زوج ازدواج مجدّد نموده تا زوجه طلاقش را بگیرد از آنجا که زوجه خود زمینه ازدواج مجدّد زوج را فراهم کرده آیا می‌تواند از شرط ضمن عقد استفاده کند؟
- [آیت الله بهجت] فهمیدن بعضی از مسایل بعد از ازدواج توسط همسر، موجب ناراحتی و در بعضی موارد باعث مشکلات جدی می شود که زندگی زناشویی را با مشکل رو به رو می کند، آیا گفتن آن ها قبل از ازدواج واجب است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] همسر موقت می تواند بدون اجازه شوهر از خانه بیرون رود یا کاری در خارج خانه برای خود انتخاب کند، مگر این که به خاطر بیرون رفتنش حق شوهر از بین برود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] احتیاط واجب آن است که شوهر بیش از چهار ماه نزدیکی با همسر خود را در ازدواج موقت نیز ترک نکند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] دفن میّت در قبر مرده دیگر جائز نیست مگر آن که قبر، کهنه شده باشد و میت اوّلی حتّی استخوانهایش از بین رفته باشد. و زمین قبر وقف قبرستان باشد یا ملک فردی باشد که اجازه دفن میّت دوم را بدهد یا زمین موات باشد. و اگر احتمال برود که جنازه سابق هنوز به طور کامل از بین نرفته نبش قبر برای دفن مجدد یا هر امر دیگری جایز نیست ولی اگر نبش شد دفن مجدد مانعی ندارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] زنی که صیغه شده، می‌تواند بدون اجازه شوهر از خانه بیرون برود، ولی اگر به واسطه بیرون رفتن حقّ شوهر از بین می‌رود، بیرون رفتن او حرام است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . زنی که متعه شده می‌تواند بدون اجازه شوهر از خانه بیرون برود، ولی اگر به واسطه بیرونرفتن، حق شوهر از بین می‌رود، بیرونرفتن او حرام است.
- [آیت الله علوی گرگانی] زنی که صیغه شده می‌تواند بدون اجازه شوهر از خانه بیرون برود ولی اگر به واسطه بیرون رفتن، حقّ شوهر از بین می‌رود، بیرون رفتن او حرام است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] زنی که صیغه شده چنانچه بدون اجازه شوهر از خانه بیرون برود و به واسطه بیرون رفتن؛ حق شوهر از بین می رود؛ بیرون رفتن او حرام است و بنا بر احتیاط در صورتی هم که حق شوهر از بین نرود؛ بدون اجازه او از خانه بیرون نرود.
- [آیت الله سیستانی] زنی که متعه شده است می‌تواند بدون اجازه شوهر از خانه بیرون برود ، ولی اگر بواسطه بیرون رفتن ، حقّ شوهر از بین می‌رود ، بیرون رفتن او حرام است ، و بنابر احتیاط مستحب در صورتی که حقّ شوهر از بین نرود ، بدون اجازه او از خانه بیرون نرود .
- [آیت الله اردبیلی] زن مسلمان نمیتواند به عقد کافر درآید، مرد مسلمان هم نمیتواند با زنهای کافر غیر اهل کتاب یهودی، مسیحی و زرتشتی ازدواج کند، ولی ازدواج دائم یا موقّت با زنهای اهل کتاب مانعی ندارد؛ البته چنانچه مردی همسر مسلمان داشته باشد، بدون اجازه او نمیتواند با زن کتابی ازدواج نماید مگر آن که او را متعه نماید و مدّت ازدواجش بسیار کوتاه باشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] دختری باکره باید با اجازه¬ی پدر یا جدّ پدری ازدواج کند؛ اما اگر رشیده باشد، یعنی مصلحت خود را تشخیص می دهد و به تأیید بزرگترهای فامیل همسر مناسبی برای دختر پیدا شود و پدر مخالفت کند اجازه او شرط نیست. همچنین اگر به پدر یا جدّ پدری دسترسی نباشد و دختر رشیده هم احتیاج به شوهر کردن داشته باشد، یا این که دختر قبلاً شوهر کرده باشد، در این دو صورت نیز اجازه پدر و جد در ازدواج جدید لازم نیست.