آیا اگر روزه‌دار قصد کند که روزه‌اش را افطار کند، اما به هر دلیلی نتواند یا منصرف شود و با این حالت به اذان مغرب برسد روزه‌اش صحیح باشد؟
یکی از شرایط صحت روزه، نیت روزه‌ است که این قصد و نیت باید تا پایان روزه ادامه داشته باشد و الا موجب باطل شدن روزه می‌گردد. و فقها قصد خوردن روزه را به دو گونه بیان می‌کنند: 1. قصد افطار؛ به این معنا که روزه‌دار نیت کند روزه نباشد و از نیت روزه بودن برگردد یا در نگه داشتن روزه مردد شود. که در این صورت مراجع تقلید روزه چنین شخصی را باطل می‌دانند.[1]    2. قصد مُفطر؛ به این معنا که از نیت روزه بودن برنگردد، اما قصد می‌کند یکی از مفطرات و مبطلات روزه، مانند خوردن یا آشامیدن را انجام دهد، که گرچه آن مبطل را انجام ندهد، اما اکثر مراجع تقلید به مجرّد چنین قصدی روزه‌ی وی را باطل ‌دانسته‌اند.[2] اما برخی از فقها[3] می‌گویند: هر چند با این قصد، گناه نموده ولی روزه‌اش صحیح است.[4] در هر حال، در صورت بطلان روزه، باید قضای آن انجام شود، ولی کفاره ندارد.[5] ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[6] حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی): اگر در اثنای روز نیت کند که مفطری انجام دهد، روزه‌اش باطل است و در عین حال باید تا غروب آن روز از همه‌ی چیزهای باطل کننده‌ی روزه اجتناب کند و بعد از ماه رمضان هم قضای آن روز را بجا آورد. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): هرگاه در ماه رمضان یا هر روزه واجب معین دیگر، از نیت روزه برگردد، یا مردد شود که روزه بگیرد یا نه، روزه‌اش باطل می‌شود، همچنین اگر نیت کند چیزی که روزه را باطل می‌کند به جا آورد، مثلاً تصمیم بر خوردن غذا بگیرد، روزه‌اش باطل می‌شود، هرچند اصلاً غذا هم نخورد، مگر این که در آن حال توجه نداشته باشد که فلان عمل روزه را باطل می‌کند. حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): بله، ولی کفاره ندارد. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): نیت قطع یا قاطع موجب بطلان روزه است. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): روزه باطل می‌شود ولی موجب کفاره نیست و لازم است بقیه روز را روزه دار باشد و بعد هم قضاء روزه را بگیرد.   [1] . ر.ک: امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج‌1، ص 890، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ هشتم، 1424ق؛ گلپایگانی، سید محمد رضا، مجمع المسائل، ج‌1، ص 265، دار القرآن الکریم، قم، دوم، 1409 ه‍ ق‌؛ وحید خراسانی، حسین ، توضیح المسائل، ص 306، انتشارات مدرسه امام باقر(ع)، قم، چاپ نهم، 1428ق؛ آیت الله سیستانی: (اگر دو مرتبه نیت روزه نکند روزه‌اش باطل می‌شود و اگر دو مرتبه نیت روزه کند احتیاط واجب آن است که روزۀ آن روز را تمام کند و بعداً قضای آن را به جا آورد). [2] . ر.ک: امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج‌1، ص 890؛ وحید خراسانی، حسین، توضیح المسائل، ص 306؛ گلپایگانی، سید محمد رضا، مجمع المسائل، ج‌1، ص 265. [3] . آیات عظام امام خمینی و فاضل لنکرانی. [4] . ر.ک: امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج‌1، ص 890. [5] . فاضل لنکرانی، محمد، جامع المسائل، ج‌1، ص 145، انتشارات امیر قلم، قم، یازدهم، بی‌تا؛ گلپایگانی، سید محمد رضا، مجمع المسائل، ج‌1، ص 265. [6] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
عنوان سوال:

آیا اگر روزه‌دار قصد کند که روزه‌اش را افطار کند، اما به هر دلیلی نتواند یا منصرف شود و با این حالت به اذان مغرب برسد روزه‌اش صحیح باشد؟


پاسخ:

یکی از شرایط صحت روزه، نیت روزه‌ است که این قصد و نیت باید تا پایان روزه ادامه داشته باشد و الا موجب باطل شدن روزه می‌گردد. و فقها قصد خوردن روزه را به دو گونه بیان می‌کنند:
1. قصد افطار؛ به این معنا که روزه‌دار نیت کند روزه نباشد و از نیت روزه بودن برگردد یا در نگه داشتن روزه مردد شود. که در این صورت مراجع تقلید روزه چنین شخصی را باطل می‌دانند.[1]   
2. قصد مُفطر؛ به این معنا که از نیت روزه بودن برنگردد، اما قصد می‌کند یکی از مفطرات و مبطلات روزه، مانند خوردن یا آشامیدن را انجام دهد، که گرچه آن مبطل را انجام ندهد، اما اکثر مراجع تقلید به مجرّد چنین قصدی روزه‌ی وی را باطل ‌دانسته‌اند.[2] اما برخی از فقها[3] می‌گویند: هر چند با این قصد، گناه نموده ولی روزه‌اش صحیح است.[4]
در هر حال، در صورت بطلان روزه، باید قضای آن انجام شود، ولی کفاره ندارد.[5]
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[6]
حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):
اگر در اثنای روز نیت کند که مفطری انجام دهد، روزه‌اش باطل است و در عین حال باید تا غروب آن روز از همه‌ی چیزهای باطل کننده‌ی روزه اجتناب کند و بعد از ماه رمضان هم قضای آن روز را بجا آورد.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
هرگاه در ماه رمضان یا هر روزه واجب معین دیگر، از نیت روزه برگردد، یا مردد شود که روزه بگیرد یا نه، روزه‌اش باطل می‌شود، همچنین اگر نیت کند چیزی که روزه را باطل می‌کند به جا آورد، مثلاً تصمیم بر خوردن غذا بگیرد، روزه‌اش باطل می‌شود، هرچند اصلاً غذا هم نخورد، مگر این که در آن حال توجه نداشته باشد که فلان عمل روزه را باطل می‌کند.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
بله، ولی کفاره ندارد.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
نیت قطع یا قاطع موجب بطلان روزه است.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
روزه باطل می‌شود ولی موجب کفاره نیست و لازم است بقیه روز را روزه دار باشد و بعد هم قضاء روزه را بگیرد.   [1] . ر.ک: امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج‌1، ص 890، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ هشتم، 1424ق؛ گلپایگانی، سید محمد رضا، مجمع المسائل، ج‌1، ص 265، دار القرآن الکریم، قم، دوم، 1409 ه‍ ق‌؛ وحید خراسانی، حسین ، توضیح المسائل، ص 306، انتشارات مدرسه امام باقر(ع)، قم، چاپ نهم، 1428ق؛ آیت الله سیستانی: (اگر دو مرتبه نیت روزه نکند روزه‌اش باطل می‌شود و اگر دو مرتبه نیت روزه کند احتیاط واجب آن است که روزۀ آن روز را تمام کند و بعداً قضای آن را به جا آورد). [2] . ر.ک: امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج‌1، ص 890؛ وحید خراسانی، حسین، توضیح المسائل، ص 306؛ گلپایگانی، سید محمد رضا، مجمع المسائل، ج‌1، ص 265. [3] . آیات عظام امام خمینی و فاضل لنکرانی. [4] . ر.ک: امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج‌1، ص 890. [5] . فاضل لنکرانی، محمد، جامع المسائل، ج‌1، ص 145، انتشارات امیر قلم، قم، یازدهم، بی‌تا؛ گلپایگانی، سید محمد رضا، مجمع المسائل، ج‌1، ص 265. [6] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین