اشتباه
مردّد شدن چیزی میان چند چیز را اشتباه گویند. از این موضوع در باب‌های مختلف از جمله طهارت، صلات، جهاد، صید و ذباحه، اطعمه و اشربه و ارث سخن رفته است.
اینکه می‌گویند نماز در فلان حالت باطل می‌شود یعنی اینکه باید شخص در همان حالت اشتباه نماز را رها کند و دوباره نماز دیگری بخواند یا اینکه همان نماز باطل را باید ادامه دهد و بعد دوباره نماز دیگری بخواند؟ مثلاً بعد از اینکه یک رکوع بجا نیاورد و به سجده رفت باید همان جا نماز را رها کند و دوباره بخواند؟
هرگاه نمازگزار متوجه شود که نمازش مطابق احکام شرعی نبوده و باطل شده است، ادامه نماز وجهی ندارد، بلکه باید نماز را رها کرده و دوباره بخواند. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1] حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی): در فرض سؤال باید نماز را رها نماید. حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): یعنی همان رها کردن است و لازم نیست آن را تمام کرد. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): در فرض بطلان نماز، باید آن را رها کرده و دوباره بخواند. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): در هر حالت که مطابق احکام شرعی متوجه شد که نمازش باطل شده ادامه نماز وجهی ندارد و باید مجدداً اعاده نماید و در مثل فرض سؤال نماز باطل شده و باید نماز مجدد خوانده شود. [1] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، سیستانی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
هرگاه نمازگزار متوجه شود که نمازش مطابق احکام شرعی نبوده و باطل شده است، ادامه نماز وجهی ندارد، بلکه باید نماز را رها کرده و دوباره بخواند. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1] حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی): در فرض سؤال باید نماز را رها نماید. حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): یعنی همان رها کردن است و لازم نیست آن را تمام کرد. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): در فرض بطلان نماز، باید آن را رها کرده و دوباره بخواند. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): در هر حالت که مطابق احکام شرعی متوجه شد که نمازش باطل شده ادامه نماز وجهی ندارد و باید مجدداً اعاده نماید و در مثل فرض سؤال نماز باطل شده و باید نماز مجدد خوانده شود. [1] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، سیستانی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
عنوان سوال:
اینکه می‌گویند نماز در فلان حالت باطل می‌شود یعنی اینکه باید شخص در همان حالت اشتباه نماز را رها کند و دوباره نماز دیگری بخواند یا اینکه همان نماز باطل را باید ادامه دهد و بعد دوباره نماز دیگری بخواند؟ مثلاً بعد از اینکه یک رکوع بجا نیاورد و به سجده رفت باید همان جا نماز را رها کند و دوباره بخواند؟
پاسخ:
هرگاه نمازگزار متوجه شود که نمازش مطابق احکام شرعی نبوده و باطل شده است، ادامه نماز وجهی ندارد، بلکه باید نماز را رها کرده و دوباره بخواند.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1]
حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):
در فرض سؤال باید نماز را رها نماید.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
یعنی همان رها کردن است و لازم نیست آن را تمام کرد.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
در فرض بطلان نماز، باید آن را رها کرده و دوباره بخواند.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
در هر حالت که مطابق احکام شرعی متوجه شد که نمازش باطل شده ادامه نماز وجهی ندارد و باید مجدداً اعاده نماید و در مثل فرض سؤال نماز باطل شده و باید نماز مجدد خوانده شود. [1] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، سیستانی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
- [آیت الله خامنه ای] اگر شخصی سهواً در سجده ذکر رکوع را بگوید و یا بر عکس، در رکوع ذکر سجده را بگوید و در همان حال متوجه اشتباه خود شده و آن را اصلاح نماید، آیا نماز او باطل است؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر نمازگزار سهواً ذکر رکوع را در سجده بخواند آیا نمازش باطل می‌شود؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر نماز گزار در هنگام نماز و یا بعد از فراغت از آن متوجه شود که ذکر رکوع یا سجده را اشتباه گفته است، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر انسان در حالت ایستاده، قادر به انجام رکوع نباشد، نماز را باید ایستاده بخواند یا نشسته؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر مأموم در رکعت دوّمِ نماز جمعه پس از قنوت اشتباهاً به رکوع رفت و متوجّه شد که اشتباه کرده و باید همراه جماعت به سجده می رفت، لذا سر از رکوع برداشته و به سجده رفت، آیا این زیادی رکوع مبطل نماز است؟
- [آیت الله خامنه ای] امام جماعت در رکعت سوم و مأموم رکعت دوم نماز است. در صورتیکه مأموم بخواهد سوره حمد را تا آخر بخواند امام سر از رکوع برمیدارد و وارد سجده می‌شود. در این حال آیا مأموم میتواند سوره حمد را رها نموده و همراه امام رکوع را بهجا آورد؟ یا اینکه باید سوره حمد را تا آخر بخواند و اگر به رکوع امام نرسید، بعد از حمد سوره را نیز بخواند و نمازش را فرادا نماید؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] فرموده اید: اگر مأموم پیش از امام سر از رکوع یا سجده بردارد باید به رکوع یا سجده برگردد و زیاد شدن رکوع یا سجده نماز را باطل نمی کند، بفرمایید آیا برای زیادی رکوع یا سجده، سجده سهو لازم می شود؟
- [آیت الله خامنه ای] کسی که می تواند نماز را ایستاده بخواند ولی نمی تواند به سجده رود، رکوع و سجده را چگونه انجام دهد؟
- [سایر] سلام، آیا گفتن (الله اکبر) در حال رفتن یا برخواستن از رکوع یا سجده نماز را باطل می‌کند؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر اذکار رکوع یا سجود در حال حرکت بدن گفته شوند، آیا نماز را باطل می کند؟
- [آیت الله سیستانی] بعضی از واجبات نماز رکن است ، یعنی اگر انسان آنها را بجا نیاورد عمداً باشد یا اشتباهاً نماز باطل می‌شود . و بعضی دیگر رکن نیست ، یعنی اگر اشتباهاً کم گردد نماز باطل نمیشود . و رکن نماز پنج چیز است : اول : نیّت . دوم : تکبیرة الاحرام . سوم : قیام متّصل به رکوع ، یعنی ایستادن پیش از رکوع . چهارم : رکوع . پنجم : دو سجده از یک رکعت . و اما نسبت به زیادی در صورتی که عمدی باشد ، مطلقاً نماز باطل می‌شود ، و در صورتی که از روی اشتباه باشد اگر زیادی در رکوع یا در دو سجده از یک رکعت باشد ، نماز بنابر احتیاط لازم باطل است ، و الاّ باطل نیست . نیّت
- [امام خمینی] اگر عمدا ترتیب نماز را به هم بزند مثلا سوره را پیش از حمد بخواند یا سجود را پیش از رکوع بجا آورد، نماز باطل می شود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر عمداً ترتیب نماز را بهم بزند، مثلاً سوره را پیش از حمد بخواند یا سجود را پیش از رکوع بجا آورد، نماز باطل می شود.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر سجده سهو را بعد از نماز عمداً بجا نیاورد، معصیت کرده وواجب است هرچه زودتر آن را انجام دهد و چنانچه سهواً بجا نیاورد، هر وقت یادش آمد باید فوراً انجام دهد ولازم نیست نماز را دوباره بخواند.
- [آیت الله سیستانی] اگر عمداً ترتیب نماز را بهم بزند ، مثلاً سوره را پیش از حمد بخواند ، یا سجود را پیش از رکوع بجا آورد ، نمازش باطل می‌شود .
- [آیت الله اردبیلی] بعضی از واجبات نماز رکن هستند؛ یعنی اگر انسان آنها را عمدا یا سهوا بجا نیاورد یا در نماز اضافه کند، نماز باطل می‌شود، ولی زیادی سهوی تکبیرةالاحرام موجب بطلان نماز نمیشود و بعضی دیگر رکن نیستند؛ یعنی اگر عمدا کم یا زیاد شوند، نماز باطل می‌شود و چنانچه سهوا کم یا زیاد گردند، نماز باطل نمیشود. پنج چیز رکن نماز هستند: اوّل: نیّت. دوم:تکبیرةُالاِحرام. سوم:قیام در هنگام گفتن تکبیرةُالاِحرام وقیام متّصل به رکوع (یعنی ایستادن پیش از رکوع). چهارم: رکوع. پنجم:دو سجده.
- [آیت الله اردبیلی] بنابر احتیاط واجب باید سجده سهو را پس از نماز فورا بجا آورد و اگر سجده سهو را بعد از سلام نماز عمدا بجا نیاورد، واجب است هر چه زودتر آن را انجام دهد و چنانچه سهوا بجا نیاورد، هر گاه به خاطر آورد باید فورا انجام دهد و لازم نیست نماز را دوباره بخواند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] بعضی از واجبات نماز رکن است؛ یعنی اگر انسان آنها را بجا نیاورد، عمداً باشد یا اشتباهاً، نماز باطل می‌شود و بعضی دیگر رکن نیست؛ یعنی اگر اشتباهاً کم گردد نماز باطل نمیشود. رکن نماز پنج چیز است: اول: نیت. دوم: تکبیرة الاحرام (با توضیحی که در مسأله 957 خواهد آمد) سوم: قیام متّصل به رکوع؛ یعنی از حالت ایستاده به رکوع رفتن. چهارم: رکوع. پنجم: سجده. زیادی عمدی واجبات نماز را باطل می‌کند و در زیادی سهوی تفصیلاتی وجود دارد که در مسأله 1118 و نیز در مسأله 1273 به بعد خواهد آمد. نیت
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر عمداً یا به جهت فراموشی سورههایی را که آیه سجده دارد شروع کند، میتواند آن را رها کند و سوره دیگری بخواند و میتواند همان سوره را ادامه دهد؛ ولی به احتیاط واجب آیه سجده را نخواند و اگر سوره ادامه دارد ادامه آن را بخواند و به رکوع رود و اگر آیه سجده را خواند، باید سجده کند و برخیزد و حمد را خوانده، سپس به رکوع رفته، نمازش را تمام کند و چنانچه عمداً آیه سجده را خوانده باشد و در نماز سجده کند، به احتیاط واجب نمازش را دوباره بخواند، ولی اگر سهواً آیه سجده را خوانده و سجده کند، به احتیاط مستحب نمازش را دوباره بخواند، ولی اگر آیه سجده را بخواند و سجده نکند، نمازش باطل نمیشود؛ هر چند اگر عمداً سجده نکرده باشد گناهکار است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر رکوع را فراموش کند و پیش از آن که به سجده برسد به خاطر آورد، باید بایستد و بعد به رکوع رود و چنانچه به حالت خمیدگی به رکوع برگردد، نماز او باطل است.