خانواده
خانواده، اولین نهاد اجتماعی و کوچکترین واحد تشکیل دهنده جامعه است.
سلام، اگر سرپرست یک خانواده معتاد بوده و خرجی خانواده را ندهد یا کم بدهد، آیا جایز است بدون اطلاع او، از پولهایش برای خرج خانواده برداشت؟
چنانچه زن نسبت به حقوق زناشویی شوهر کوتاهی نکرده و مرد نفقه‌ی همسرش را به طور متعارف نپردازد، زن می‌تواند در صورتی که مفسده‌ای نداشته باشد هزینه روزانه‌ی زندگی خود را در حد ضرورت، از اموال شوهر بردارد، ولی بهتر است مسئله را از طریق واسطه و بزرگان فامیل، فیصله دهند. البته برخی از مراجع تقلید[1] اقدام به این امر را در صورتی جایز می‌دانند که (در صورت امکان) با اجازه از دادگاه‌های مربوطه یا مجتهد جامع‌الشرایط باشد. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[2] حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی): زنی که از شوهر اطاعت می‏کند اگر مطالبه خرجی کند و شوهر ندهد می‌‏تواند جهت الزام شوهر بر پرداخت نفقه، به حاکم شرع و اگر ممکن نباشد به عدول مؤمنین مراجعه نماید و چنانچه الزام شوهر بر دادن نفقه ممکن نباشد می‌تواند، در هر روز به اندازه خرجی آن روز بدون اجازه از مال او بردارد، و اگر ممکن نیست چنانچه ناچار باشد که معاش خود را تهیه کند، در موقعی که مشغول تهیه معاش است اطاعت شوهر بر او واجب نیست. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): جایز نیست، مگر با مراجعه به حاکم شرع جامع الشرائط، بلی همسر این مرد اگر ناشزه نباشد به مقدار نفقه واجبه خود، با اجازه حاکم شرع جامع الشرائط می‌تواند بردارد و مصرف کند. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): اگر شوهر هزینه‌های لازم را به طور متعارف می‌پردازد این کار جائز نیست. در غیر این صورت می‌تواند هر روز به اندازه خرجی‌ آن روز بدون اجازه از مال او بردارد و احتیاط واجب آن است که این کار با اجازه حاکم شرع باشد و اگر مجبور شود که خودش معاش خود را تهیه کند در موقعی که مشغول کار است اطاعت شوهر بر او واجب نیست. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): در فرض سؤال، اگر شوهر نفقه نمی‌دهد در حد ضرورت به عنوان تقاص برداشتن نفقه، مانعی ندارد. حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته): اگر به اندازه‌ای که در عرف، نفقۀ آن زن محسوب می‌شود، خرجی نمی‌دهد، می‌توان از مال او به اندازۀ قدر متیقن از نفقۀ عرفی‌اش بردارد، البته در صورتی که مفسده‌ای نداشته باشد. لینک به سایت استفتائات [1] . آیات عظام خامنه‌ای و مکارم شیرازی. [2] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، صافی گلپایگانی، نوری همدانی، مکارم شیرازی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
چنانچه زن نسبت به حقوق زناشویی شوهر کوتاهی نکرده و مرد نفقه‌ی همسرش را به طور متعارف نپردازد، زن می‌تواند در صورتی که مفسده‌ای نداشته باشد هزینه روزانه‌ی زندگی خود را در حد ضرورت، از اموال شوهر بردارد، ولی بهتر است مسئله را از طریق واسطه و بزرگان فامیل، فیصله دهند. البته برخی از مراجع تقلید[1] اقدام به این امر را در صورتی جایز می‌دانند که (در صورت امکان) با اجازه از دادگاه‌های مربوطه یا مجتهد جامع‌الشرایط باشد. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[2] حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی): زنی که از شوهر اطاعت می‏کند اگر مطالبه خرجی کند و شوهر ندهد می‌‏تواند جهت الزام شوهر بر پرداخت نفقه، به حاکم شرع و اگر ممکن نباشد به عدول مؤمنین مراجعه نماید و چنانچه الزام شوهر بر دادن نفقه ممکن نباشد می‌تواند، در هر روز به اندازه خرجی آن روز بدون اجازه از مال او بردارد، و اگر ممکن نیست چنانچه ناچار باشد که معاش خود را تهیه کند، در موقعی که مشغول تهیه معاش است اطاعت شوهر بر او واجب نیست. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): جایز نیست، مگر با مراجعه به حاکم شرع جامع الشرائط، بلی همسر این مرد اگر ناشزه نباشد به مقدار نفقه واجبه خود، با اجازه حاکم شرع جامع الشرائط می‌تواند بردارد و مصرف کند. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): اگر شوهر هزینه‌های لازم را به طور متعارف می‌پردازد این کار جائز نیست. در غیر این صورت می‌تواند هر روز به اندازه خرجی‌ آن روز بدون اجازه از مال او بردارد و احتیاط واجب آن است که این کار با اجازه حاکم شرع باشد و اگر مجبور شود که خودش معاش خود را تهیه کند در موقعی که مشغول کار است اطاعت شوهر بر او واجب نیست. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): در فرض سؤال، اگر شوهر نفقه نمی‌دهد در حد ضرورت به عنوان تقاص برداشتن نفقه، مانعی ندارد. حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته): اگر به اندازه‌ای که در عرف، نفقۀ آن زن محسوب می‌شود، خرجی نمی‌دهد، می‌توان از مال او به اندازۀ قدر متیقن از نفقۀ عرفی‌اش بردارد، البته در صورتی که مفسده‌ای نداشته باشد. لینک به سایت استفتائات [1] . آیات عظام خامنه‌ای و مکارم شیرازی. [2] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، صافی گلپایگانی، نوری همدانی، مکارم شیرازی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
عنوان سوال:
سلام، اگر سرپرست یک خانواده معتاد بوده و خرجی خانواده را ندهد یا کم بدهد، آیا جایز است بدون اطلاع او، از پولهایش برای خرج خانواده برداشت؟
پاسخ:
چنانچه زن نسبت به حقوق زناشویی شوهر کوتاهی نکرده و مرد نفقه‌ی همسرش را به طور متعارف نپردازد، زن می‌تواند در صورتی که مفسده‌ای نداشته باشد هزینه روزانه‌ی زندگی خود را در حد ضرورت، از اموال شوهر بردارد، ولی بهتر است مسئله را از طریق واسطه و بزرگان فامیل، فیصله دهند.
البته برخی از مراجع تقلید[1] اقدام به این امر را در صورتی جایز می‌دانند که (در صورت امکان) با اجازه از دادگاه‌های مربوطه یا مجتهد جامع‌الشرایط باشد.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[2]
حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):
زنی که از شوهر اطاعت می‌کند اگر مطالبه خرجی کند و شوهر ندهد می‌تواند جهت الزام شوهر بر پرداخت نفقه، به حاکم شرع و اگر ممکن نباشد به عدول مؤمنین مراجعه نماید و چنانچه الزام شوهر بر دادن نفقه ممکن نباشد می‌تواند، در هر روز به اندازه خرجی آن روز بدون اجازه از مال او بردارد، و اگر ممکن نیست چنانچه ناچار باشد که معاش خود را تهیه کند، در موقعی که مشغول تهیه معاش است اطاعت شوهر بر او واجب نیست.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
جایز نیست، مگر با مراجعه به حاکم شرع جامع الشرائط، بلی همسر این مرد اگر ناشزه نباشد به مقدار نفقه واجبه خود، با اجازه حاکم شرع جامع الشرائط می‌تواند بردارد و مصرف کند.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
اگر شوهر هزینه‌های لازم را به طور متعارف می‌پردازد این کار جائز نیست. در غیر این صورت می‌تواند هر روز به اندازه خرجی آن روز بدون اجازه از مال او بردارد و احتیاط واجب آن است که این کار با اجازه حاکم شرع باشد و اگر مجبور شود که خودش معاش خود را تهیه کند در موقعی که مشغول کار است اطاعت شوهر بر او واجب نیست.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
در فرض سؤال، اگر شوهر نفقه نمی‌دهد در حد ضرورت به عنوان تقاص برداشتن نفقه، مانعی ندارد.
حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته):
اگر به اندازه‌ای که در عرف، نفقۀ آن زن محسوب میشود، خرجی نمی‌دهد، می‌توان از مال او به اندازۀ قدر متیقن از نفقۀ عرفی‌اش بردارد، البته در صورتی که مفسده‌ای نداشته باشد. لینک به سایت استفتائات [1] . آیات عظام خامنه‌ای و مکارم شیرازی. [2] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، صافی گلپایگانی، نوری همدانی، مکارم شیرازی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
- [سایر] آیا زن می‌تواند هنگام عقد شرط کند که اگر شوهرش معتاد شود یا خرجی او را ندهد و یا مواردی از این قبیل پیش بیاید، اختیار طلاق با او باشد؟
- [آیت الله بهجت] اگر سرپرست خانواده مثلاً مسافرت باشد و افراد خانواده از غیر درآمد خرج نموده اند که خمس ندارد، مثل ارث و بعد از برگشت از سفر و قبل از سال خمسی، آیا می تواند مخارج سالیانه ی خانواده و بدهی که دارند از درآمد کم کند و جای آن اموال برداشته شده را جبران کند؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا مردی که زوجهاش سیده است باید فطریه زن را جدا به سادات و مابقی را به عام بدهد یا ملاک سید و عام سرپرست خانواده است (همینطور مرد سیدی که زوجهاش سیده نیست)
- [آیت الله اردبیلی] آیا مردی که زوجهاش سیده است باید فطریه زن را جدا به سادات و مابقی را به عام بدهد یا ملاک سید و عام سرپرست خانواده است (همینطور مرد سیدی که زوجهاش سیده نیست)
- [آیت الله اردبیلی] آیا مردی که زوجهاش سیده است باید فطریه زن را جدا به سادات و مابقی را به عام بدهد یا ملاک سید و عام سرپرست خانواده است (همینطور مرد سیدی که زوجهاش سیده نیست)
- [آیت الله خامنه ای] شوهرم نفقه ای را که به من می دهد کم است لذا من گاهی بدون اطلاع او از جیبش پول بر می دارم و آن را خرج نفقه واجب منزل می کنم، آیا این کار جایز است؟
- [آیت الله نوری همدانی] با سلام آیا پدر می تواند به فرزند فقیر یا فرزند به پدر فقیر زکات فطره بدهد؟ آیا فقیر می تواند فطریه را خرج درمان نماید؟
- [سایر] با سلام من از طرف اداره مادرم را تحت بیمه تکمیلی قراردادم تا آزمایشاتی که مادرم انجام می دهد و هزینه پرداخت می کند این بیمه بتواند هزینه را به ما بدهد. از آنجاییکه از حقوق من ماهیانه به خاطر بیمه تکمیلی کردن مادرم از من کسر می شود بنده هم هزینه آزمایش مادرم را که بیمه پرداخت می کند را خودم برداشت می کنم و مادرم کم و بیش اطلاع دارد آیا کارم از نظر شرعی مشکلی دارد؟ با تشکر
- [سایر] اگر زن درآمد خود را هرگونه خرج کند، یا پس انداز نماید رضایت شوهر شرط است؟ اگر مرد درآمد خود را صرف کاری کند و یا به کسی بدهد که همسرش رضایت نداشته باشد چه حکمی دارد؟ آیا زنی که ازدواج کرده می تواند بدون اجاره همسرش برای خانواده اش خرج کند؟
- [سایر] با سلام، همسرم خود را فردی بسیار مذهبی و متدین می‌دانند اما پدرشان اهل مشروب و تریاک است و کلا خانواده بیمبالاتی در امور شرعی دارند (بجز مادر خانواده). همسرم بدون اجازه به منزل برادر معتاد و مشروب خوارشان رفتهاند و به منع بنده نیز توجه نکردهاند و کلا ایشان در برابر شوهر زنی سرکش و خود رأی هستند. آیا بنده حق دارم مانع رفتن همسر به منزل پدر و برادرشان شوم؟
- [آیت الله سبحانی] کسی که بدهکار است و نمی تواند بدهی خود را بدهد اگرچه مخارج او بر انسان واجب باشد، می توان به او زکات داد. ولی اگر زن برای خرجی خودش قرض کرده باشد شوهر نمی تواند بدهی او را از زکات بدهد بلکه اگر کس دیگری هم که مخارج او بر انسان واجب است برای خرجی خود قرض کند احتیاط واجب آن است که بدهی او را از زکات ندهد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر زن در موقع عقد شرط کند که هرگاه شوهر مثلاً مسافرت نماید، یا معتاد به مواد مخدر گردد، یا خرجی او را ندهد اختیار طلاق با او باشد، این شرط باطل است، ولی هرگاه شرط کند که او از طرف شوهرش وکیل باشد که هرگاه این کارها را انجام دهد خود را مطلقه کند این وکالت صحیح است و در چنین صورتی حق دارد خود را طلاق دهد.
- [آیت الله بهجت] اگر انسان بفهمد کسی او را وصی قرار داده، چنانچه به اطلاع وصیتکننده برساند که برای انجام وصیت او حاضر نیست، لازم نیست بعد از مردن او به وصیت عمل کند. ولی اگر پیش از مردن او نفهمد که او را وصی قرار داده، یا بفهمد و به او اطلاع ندهد که برای عمل کردن به وصیت حاضر نیست، یا اطلاع بدهد ولی به او نرسد، در صورتی که مشقت نداشته باشد، باید وصیت او را انجام دهد.
- [آیت الله سیستانی] اگر صاحب ملک به زبان ، اجازه نماز خواندن بدهد و انسان بداند که قلباً راضی نیست ، نماز خواندن در ملک او جایز نیست و اگر اجازه ندهد و انسان یقین کند که قلباً راضی است ، نماز خواندن جایز است .
- [امام خمینی] اگر به عده ای سلام کند و کسی که بین آن‌ها مشغول نماز است شک کند که سلام کننده قصد سلام کردن به او را هم داشته یا نه نباید جواب بدهد و همچنین است اگربداند قصد او را هم داشته ولی دیگری جواب سلام را بدهد، اما اگر بداند که قصد اورا هم داشته و دیگری جواب ندهد باید جواب او را بگوید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر به عدّه ای سلام کند و کسی که بین آن‌ها مشغول نماز است شک کند که سلام کننده قصد سلام کردن به او را هم داشته یا نه، نباید جواب بدهد، و همچنین است اگر بداند که قصد او را هم داشته ولی دیگری جواب سلام را بدهد. امّا اگر بداند که قصد او را هم داشته و دیگری جواب ندهد باید جواب او را بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . هر گاه زن در ضمن عقد با شوهر شرط کند که اگر شوهر مسافرت نماید، یا مثلاً شش ماه به او خرجی ندهد اختیار طلاق با او باشد، این شرط باطل است؛ ولی چنانچه شرط کند وکالت فعلی خود را از طرف شوهر به این که در ضمن عقد شرط شود، که مثلاً زن از حین عقد وکیل باشد که اگر شوهر مسافرت کند یا مثلاً تا شش ماه خرجی ندهد، طلاق خود را بدهد، این شرط صحیح است، و تا شوهر او را عزل نکرده، و یا عزلش از وکالت به او نرسیده، چنانچه خود را طلاق دهد صحیح است، ولی چنانچه وکالت معلق بر خرجی ندادن یا مسافرت شوهر باشد، صحیح نیست.
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی که با دیگری شریک است خُمس منافع خود را بدهد و شریک او خُمس ندهد، شراکت آن‌ها صحیح است و تصرّف در مال مشترک برای کسی که خمس میدهد جایز است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر پدر یا جدّ پدری برای پسر نابالغ خود زن دائمی بگیرند، پسر باید بعد از بالغ شدن خرج آن زن را بدهد و قبل از بلوغ، اگر پسر میتوانسته از وی بهرهگیری جنسی نموده و دختر هم برای این کار خود را تسلیم نموده باشد، دختر استحقاق خرجی داشته و ولیّ پسر باید خرجی دختر را از مال پسر بپردازد و یا از مال دیگر، پسر را برئالذّمه کند و اگر نپرداخت، بعد از بلوغ بر خود پسر واجب است که آن را بپردازد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] زنی که صیغه شده اگر فقیر باشد، شوهرش و دیگران میتوانند به او زکات بدهند، ولی اگر شوهرش در ضمن عقد ازدواج شرط کند که مخارج او را بدهد، یا به جهت دیگری دادن مخارجش بر او واجب باشد، در صورتی که نتواند مخارج آن زن را بدهد، می‌تواند به او زکات بدهد و اگر بتواند مخارج آن زن را بدهد، نمیتواند به او زکات بدهد، در این صورت اگر شوهر مخارج زن را ندهد و زن نتواند بدون مشقّت غیرقابل تحمّل، او را به دادن خرجی وادار کند، دیگران میتوانند به آن زن زکات دهند.