دندان
دندان از اعضای بدن هست که در دهان قرار دارد. از احکام آن در بابهای طهارت، صلات، صوم، حج، صید و ذباحه، اطعمه و اشربه، حدود، قصاص و دیات سخن گفته اند.
آیا دندان هم بعد از کشیدن توسط دندانپزشک مثل سایر عضو های بدن وقتی که قطع شد باید دفن شود؟
دفن اجزای جدا شده از بدن مسلمان مُرده، حتّی دندان و مانند آن واجب است، اما دفن کردن مو، ناخن، دندان و خون انسان زنده مستحب است.[1] [1] . جمعی از پژوهشگران، زیر نظر شاهرودی، سید محمود هاشمی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج‌3، ص 643 و 655، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، قم، اول، 1426 ه‍ ق؛ مجلسی، محمد تقی، لوامع صاحبقرانی، ج‌2، ص 85، مؤسسه اسماعیلیان، قم، دوم، 1414 ه‍ ق.
دفن اجزای جدا شده از بدن مسلمان مُرده، حتّی دندان و مانند آن واجب است، اما دفن کردن مو، ناخن، دندان و خون انسان زنده مستحب است.[1] [1] . جمعی از پژوهشگران، زیر نظر شاهرودی، سید محمود هاشمی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج‌3، ص 643 و 655، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، قم، اول، 1426 ه‍ ق؛ مجلسی، محمد تقی، لوامع صاحبقرانی، ج‌2، ص 85، مؤسسه اسماعیلیان، قم، دوم، 1414 ه‍ ق.
عنوان سوال:
آیا دندان هم بعد از کشیدن توسط دندانپزشک مثل سایر عضو های بدن وقتی که قطع شد باید دفن شود؟
پاسخ:
دفن اجزای جدا شده از بدن مسلمان مُرده، حتّی دندان و مانند آن واجب است، اما دفن کردن مو، ناخن، دندان و خون انسان زنده مستحب است.[1] [1] . جمعی از پژوهشگران، زیر نظر شاهرودی، سید محمود هاشمی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج3، ص 643 و 655، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، قم، اول، 1426 ه ق؛ مجلسی، محمد تقی، لوامع صاحبقرانی، ج2، ص 85، مؤسسه اسماعیلیان، قم، دوم، 1414 ه ق.
- [آیت الله سبحانی] دندانپزشک برای کشیدن دندان باید از بیمار اجازه بگیرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا منظور از کشیدن دندان که در فرض خونریزی مکروه است دندان شخص محرم است، یا شامل دندان دیگری هم می شود؟ مثلا اگر دندانپزشک محرم باشد، و دندان شخص محرم یا غیر محرمی را بکشد آیا کراهت دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] زمانی که عضوی از اعضای بدن ما قطع می‌شود و آن را دفن میکنند روح ما دیگر تعلق خاطری به آن عضو ندارد و هیچ متوجه پوسیدن و یا متلاشی شدن آن نمی‌شود و از متلاشی شدن آن عضو رنجش خاطری برای صاحب آن عضو نیست آیا بعد از مرگ و دفن کل بدن روح نسبت به بدن همینگونه بی تفاوت است یا تا مدتی تعلق خاطری وجود دارد و بعد از گذشت زمان از بین میرود؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر امدادگری در حین انجام مأموریت با عضو قطع شدهای از بدن یک مصدوم یا میّت برخورد نماید و عضو قطع شده را لمس نماید آیا غسل مسّ میّت بر او واجب است یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر یک یا چند عضو میت قطع باشد آیا در هنگام غسل و نماز باید همراه بدن باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] درباره قصاص اطراف، بفرمایید: الف . پس از اجرای قصاص اطراف، عضو قطع شده ملک کیست؟ ملک حکومت، مجنی علیه، یا جانی؟ ب . دفن عضو مقطوع،پیوند عضو قطع شده به جانی یا فروش آن برای پیوند به دیگری چه حکمی دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر عضوی از بدن انسان قطع شود ولی به وسیلهی پوست نازکی به بدن اتصال داشته باشد آیا آن عضو نجس است؟
- [آیت الله بهجت] اگر در عمل جرّاحی، عضوی از بدن را قطع کنند و به جای دیگر بدن پیوند دهند، حکم عضو مقطوع از جهت نجاست و طهارت چیست؟
- [آیت الله بهجت] قطع عضو شخص محکوم به قصاص عضو یا حدّ قطع، با دستگاه چه حکمی دارد؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] به خاطر دیابت دو عضو از بدن بیماری (یکی دارای استخوان و دیگری بدون استخوان) قطعشده است. آیا دفن آنها واجب است؟ اگر بیمارستان اجازه ندهد چطور؟
- [آیت الله خوئی] جایز نیست بریدن عضوی از اعضاء بدن مردة مسلمان مانند چشم و یا عضو دیگر به منظور پیوند زدن آن عضو به بدن شخص زندة دیگر و قطع کننده ملزم شود که دیة آن عضو را به ورثة مرده بپردازد، ولی چنانچه زنده ماندن یک فرد مسلمان متوقف گردد که عضو بدن مردة مسلمانی را ببرند و به او پیوند زنند، جایز است بریدن آن عضو ولی قطع کننده باید دیة آن را بپردازد و در هر دو صورت پیوند زدن عضو قطع شده به بدن دیگری اشکال ندارد و پس از پیوند چون جزء بدن شخص زنده میگردد، احکام بدن زنده بر او جاری است .... و ظاهر این است که جایز باشد در حال حیات خود وصیت کند که پس از مردن او عضوی از اعضاء او را قطع کنند و به دیگری پیوند زنند و در این صورت بریدن عضو آن میت دیه ندارد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] پیوند قلب، یا کلیه، یا اعضای دیگر جایز است، خواه آن عضو از انسان زنده ای گرفته شده باشد یا از میت و خواه آن میت، میت مسلمان باشد یا غیر مسلمان، ولی در صورتی می توان آن عضو را از بدن (میت مسلمان) قطع کرد و به بدن دیگری پیوند زد که حفظ جان آن مسلمان موقوف بر این پیوند باشد، همچنین اگر حفظ عضو مهمی مانند چشم موقوف بر این کار باشد و در هر صورت احتیاط آن است که قطع کننده عضو میت مسلمان، دیه قطع عضو را مطابق آنچه در کتابهای فقهی مفصل آمده است، بپردازد.
- [آیت الله سیستانی] اگر حفظِ زندگی مسلمانی، بر قطع عضوی از اعضای بدن مسلمان مرده متوقف باشد، قطع آن جایز است. لکن بر قطع کننده دیه لازم می‌آید و هرگاه این عضو به بدن زنده پیوند زده شود، جزو آن به شمار میرود و احکام بدن زنده بر آن جاری می‌شود.
- [آیت الله علوی گرگانی] جائز نیست بریدن عضوی از اعضأ بدن مرده مسلمان مانند چشم و یا عضو دیگر بمنظور پیوند زدن آن عضو به بدن شخص زنده دیگر وقطع کننده ملزم است که دیه آن عضو را با اجازه حاکم شرع صرف حج یا سایر خیرات ومبّرات خود میّت نماید، ولی چنانچه زنده ماندن یک فرد مسلمان متوقّف گردد که عضو بدن مرده مسلمانی را ببرند و به او پیوند زنند، جائز است بریدن آن عضو ولیقطع کننده باید دیه آن را بپردازد و در هر دو صورت پیوند زدن عضو قطع شده به بدن دیگری اشکال ندارد وپس از پیوند چون جزو بدن شخص زنده میگردد، احکام بدن زنده بر او جاری است. و ظاهر این است که جائز نباشد شخصی در حال حیات خود وصیت کند که پس از مردن او عضوی از اعضأ او را قطع کنند و به دیگری پیوند زنند و در این صورت بریدن عضو آن میّت دیه دارد.
- [آیت الله مظاهری] اگر بدن حیوان به عین نجس مثل خون، یا متنجّس مثل آب نجس آلوده شود، چنانچه آنها برطرف شود بدن آن حیوان پاک می‌شود و همچنین است باطن بدن انسان مثل توی دهان و بینی، مثلاً اگر خونی از لای دندان بیرون آید و در آب دهان از بین برود، آب کشیدن توی دهان لازم نیست و نیز اگر دندان عاریه در دهان نجس شود، آب کشیدن آن لازم نیست.
- [آیت الله اردبیلی] اگر حفظ جان مسلمانی متوقّف بر پیوند عضوی از اعضای میّت مسلمان به بدن او باشد، قطع و پیوند آن عضو جایز است و دیه ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر حفظ عضو مهم و مؤثّری از مسلمان، متوقّف بر قطع عضو میّت مسلمان باشد، در این صورت نیز بنابر اقوی قطع و پیوند آن عضو جایز است، بخصوص اگر خودِ میّت به آن وصیّت کرده باشد.
- [آیت الله وحید خراسانی] بریدن عضوی از اعضای بدن مسلمان مرده مانند چشم و غیر ان به منظور پیوند زدن ان به بدن شخص زنده جایز نیست و قطع کننده باید دیه ان عضو را که دیه اعضای جنین مسلمان است بپردازد ولی چنانچه زنده ماندن مسلمان متوقف باشد بر این که عضو بدن مسلمان مرده ای را ببرند و به او پیوند زنند بریدن ان عضو جایز است ولی قطع کننده باید دیه ان را بپردازد و پس از پیوند که جزء بدن زنده گشت احکام بدن زنده بر ان جاری است و اگر کسی در حال حیات خود وصیت کند که پس از مردن او عضوی از اعضای او را قطع کنند و به دیگری پیوند زنند صحت این وصیت محل اشکال است
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر بدن حیوان به عین نجس مثل خون یا متنجس مثل اب نجس الوده شود چنانچه انها بر طرف شود بدن ان حیوان پاک می شود و همچنین است باطن بدن انسان مثل توی دهان و بینی مثلا اگر خونی از لای دندان بیرون اید و در اب دهان از بین برود اب کشیدن توی دهان لازم نیست ولی اگر دندان مصنوعی در دهان با خون دهان ملاقات کند بنابر احتیاط باید ان را اب کشید
- [آیت الله سبحانی] اگر بدن حیوان به عین نجس، مثل خون، یا متنجّس مثل آب نجس، آلوده شود، چنانچه آنها برطرف شوند بدن آن حیوان پاک می شود. و همچنین است باطن بدن انسان مثل توی دهان و بینی. مثلا اگر خونی از لای دندان بیرون آید و در آب دهان از بین برود، آب کشیدن داخل دهان لازم نیست. ولی اگر دندان مصنوعی در دهان نجس شود -اگر نجاست از خارج دهان به آن رسیده باشد- باید آن را آب بکشند.