مراجع عظام تقلید دربارهی ازدواج با زن شوهردار می‌گویند: اگر مرد بداند که زن، شوهر دارد و ازدواج با او حرام است، در عین حال با او ازدواج (موقت یا دائم) نماید، عقد وی باطل بوده و باید از او جدا شود و بعداً (بعد از اینکه زن از شوهر اول طلاق گرفت) هم نمی‌تواند او را برای خود عقد کند، هر چند با زن همبستری نکرده باشد.[1] ولی اگر نداند که آن زن شوهر دارد و با وی ازدواج نماید، هر چند عقدش باطل است، اما چنانچه با زن همبستری نداشته و دخول صورت نگرفته باشد، موجب حرمت ابدی نمی‌شود و بعد از طلاق یا فوت شوهر اول می‌تواند با آن زن ازدواج نماید.[2] ولی اگر دخول صورت گرفته باشد، نسبت به هم حرام ابدی می‌شوند. [3] خاطرنشان می‌شود ازدواج با زنی که در عده (چه طلاق رجعی یا طلاق بائن یا ازدواج موقت) است نیز، حکم ازدواج با زن شوهردار را دارد.[4] البته برخی از مراجع تقلید،[5] درباره ازدواج در عده طلاق بائن و عده ازدواج موقت می‌گویند، در صورت جهل و اجرای عقد توسط وکیل (نه خود مرد و زن)، ازدواج در عده، موجب حرمت ابدی، نشده و مرد و زن می‌توانند (پس از اتمام دوره عده) با انجام عقد مجدد، به زوجیت یکدیگر درآیند. [1] . آیت الله مکارم: (بنابر احتیاط واجب). [2] . ر.ک: امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج‌2، ص 471 - 472‌، م 2402، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ هشتم، 1424ق. [3] . آیات عظام اراکی و سیستانی: (بنابر احتیاط واجب). [4] . ر.ک: امام خمینی، سید روح اللّٰه، تحریر الوسیله، مترجم: اسلامی، علی، ج‌3، ص 505، م 8، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ 21، 1425 ه‍ ق. [5] . حضرات آیات مکارم شیرازی و صافی گلپایگانی.
سلام، زنی که شوهر داشته است و به مرد دیگری میگوید من شوهر ندارم و به عقد آن مرد در میآید، اما دخول صورت نمیگیرد. در حالیکه مرد دوم چیزی از این ماجرا نمیدانسته است. اکنون آن زن از شوهر اول خود طلاق گرفته است. آیا مرد دوم میتواند آن زن را عقد کند؟ یا آیا آن زن به مرد دوم حرام دائمی شده است؟
مراجع عظام تقلید دربارهی ازدواج با زن شوهردار میگویند:
اگر مرد بداند که زن، شوهر دارد و ازدواج با او حرام است، در عین حال با او ازدواج (موقت یا دائم) نماید، عقد وی باطل بوده و باید از او جدا شود و بعداً (بعد از اینکه زن از شوهر اول طلاق گرفت) هم نمیتواند او را برای خود عقد کند، هر چند با زن همبستری نکرده باشد.[1]
ولی اگر نداند که آن زن شوهر دارد و با وی ازدواج نماید، هر چند عقدش باطل است، اما چنانچه با زن همبستری نداشته و دخول صورت نگرفته باشد، موجب حرمت ابدی نمیشود و بعد از طلاق یا فوت شوهر اول میتواند با آن زن ازدواج نماید.[2] ولی اگر دخول صورت گرفته باشد، نسبت به هم حرام ابدی میشوند. [3]
خاطرنشان میشود ازدواج با زنی که در عده (چه طلاق رجعی یا طلاق بائن یا ازدواج موقت) است نیز، حکم ازدواج با زن شوهردار را دارد.[4]
البته برخی از مراجع تقلید،[5] درباره ازدواج در عده طلاق بائن و عده ازدواج موقت میگویند، در صورت جهل و اجرای عقد توسط وکیل (نه خود مرد و زن)، ازدواج در عده، موجب حرمت ابدی، نشده و مرد و زن میتوانند (پس از اتمام دوره عده) با انجام عقد مجدد، به زوجیت یکدیگر درآیند. [1] . آیت الله مکارم: (بنابر احتیاط واجب). [2] . ر.ک: امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنیهاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج2، ص 471 - 472، م 2402، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ هشتم، 1424ق. [3] . آیات عظام اراکی و سیستانی: (بنابر احتیاط واجب). [4] . ر.ک: امام خمینی، سید روح اللّٰه، تحریر الوسیله، مترجم: اسلامی، علی، ج3، ص 505، م 8، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ 21، 1425 ه ق. [5] . حضرات آیات مکارم شیرازی و صافی گلپایگانی.
- [آیت الله علوی گرگانی] زنی به عقد شخصی در میآید و قبل از مواقعه زن درخواست طلاق نماید شوهر هم وی را طلاق دهد آیا زن استحقاق تمام صداق را دارد یا نصف آن؟
- [آیت الله علوی گرگانی] زنی ازدواج کرده بعد از هشت سال طلاق گرفت و بعد از اتمام عدّه با مردی ازدواج کرده است بعد از عقد و دخول ، شوهر اوّل میگوید دوست دارم با شما ازدواج کنم زن هم قبول میکند با اینکه زن در عقد دیگری است شوهر اوّل از پیش خودش عقد فضولی را میخواند و مهریه را یک میلیون تومان قرار میدهد به زن خبر میدهد و زن هم قبول میکند شروع میکنند به زندگی و بعد از چند روز زن اعتراض میکند که مهریه کم است و اختلاف بر سر مهریه پیدا میکنند بعد از یک سال از هم جدا میشوند زن ادّعا میکند من شوهر دارم حال اگر زن از شوهر فعلی طلاق بگیرد میتواند با شوهر اوّلی که هشت سال با او زندگی کرده ازدواج کند یا خیر؟
- [آیت الله نوری همدانی] مردی زنی را دو مرتبه طلاق داده و بعد از طلاق دوم، مطلقه بعد از پایان عده با مردی دیگری به عقد انقطاعی پنج ماهه شوهر کرده و بعد از پایان مدت مجدداً با شوهر اول که 2 بار طلاق داده بود به عقد دائمی ازدواج نموده بازهم شکرآبی در میان افتاده آن مرد زوجهاش را طلاق داده آیا نیاز به محلل دارد یا خیر؟
- [آیت الله علوی گرگانی] دختری به عقد دائمی فردی درآمد، بعد معلوم شد تریاکی است دختر تقاضای طلاق نمود آنها مخالفت کردند، آیا حاکم شرع یا وکیل او بدون اجازه وکالت شوهر میتواند صیغه طلاق را اجرا کند؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر مرد در ضمن عقد نکاح منقطع تعهد کند که پس از انقضای مدت، زن را به نکاح دائمی خود در اورد و یا در ضمن عقدی لازم تعهد کند زنی را به عقد نکاح دائمی خود درآورد، آیا تعهد مزبور لازم الوفاء میباشد؟ در صورت امتناع مرد از انجام تعهد، آیا حاکم طبق قاعده (الحاکم ولی المتنع) میتواند زن را به نکاح دائم مرد (متعهد) در آورد؟
- [آیت الله اردبیلی] زنی در عقد دائمی شوهری است که وطن او شهرستان دیگری است. آیا قبل از آغاز زندگی مشترک، شهرستانی که وطن شوهر است، وطن زن هم محسوب میشود؟
- [آیت الله خوئی] زیدی زنی را که آن زن از شوهر قبل دختری دارد به عقد خود درآورده بفرمائید آیا این مرد قبل از دخول میتواند به دختر این زن غیر مدخوله نظر محرمانه بکند یا نه (مسئله 3 ص271 ج2 - رساله منهاج مسکوت عنه بود).
- [سایر] اگر مردی زنی را فریب دهد که از شوهر طلاق بگیرد و زن او شود؛ آیا این طلاق و عقد صحیح است؟
- [آیت الله خوئی] زنی است شیعه و مؤمنه است تزویج نموده به عقد صحیح، سپس اختلافی بین آن دو شده و قاضی روی طریق خودشان آن زن را طلاق داده پسر من چنین زنی را تزویج نموده و بعد از دخول متوجه شدیم به تزویج زن و طلاق او در اینجا چند مسئله پیش آمده: 1 - آیا طلاق آن زن نزد قاضی مخالف صحیح است یا خیر با اینکه میدانیم طلاقی که قاضی داده دارای شروط معتبره نزد ما نبوده مانند حضور دو شاهد عادل؟ 2 - آیا ازدواج آن زن برای پسرم صحیح است یا خیر با اینکه اطلاعی از ازدواج و طلاق آن زن نداشتیم؟ 3- آیا واجب است بر پسرم طلاق دادن آن زن یا خودش بدون طلاق منفصل میشود یا آنکه بر وی حرام میشود مؤبدا؟ 4 - آیا واجب است طلاق دادن آن زن از شوهر اوّلی بار دیگر به جهت باطل بودن طلاق سابق او سپس عقد کنیم آن زن را برای پسر خود بار دیگر؟
- [آیت الله نوری همدانی] زنی که انسان عقد دائم و یا متعه کرده ولیکن دخول نشده تا زمانی که به طلاق یا بخشش مدت، جدائی واقع شده، مسلما با دخترهای این زن نمیشود ازدواج کرد، آیا با نوادههای این زن هم نمیشود ازدواج کرد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] زنی را که سه مرتبه طلاق دادهاند بر شوهرش حرام میشود ولیاگر با شرائطی که در کتاب طلاق گفته میشود با مرد دیگری ازدواج کند، شوهر اوّل میتواند دوباره او را برای خود عقد نماید.
- [آیت الله بروجردی] زنی را که سه مرتبه طلاق دادهاند بر شوهرش حرام میشود، ولی اگر با شرایطی که در کتاب طلاق گفته میشود با مرد دیگری ازدواج کند، شوهر اوّل میتواند دوباره او را برای خود عقد نماید.
- [آیت الله اردبیلی] زنی که سه مرتبه او را طلاق دادهاند، بر شوهرش حرام میشود، ولی اگر با شرایطی که در کتاب طلاق گفته خواهد شد، زن با مرد دیگری ازدواج کند، شوهر اوّل میتواند در صورتی که شوهر دوم او را طلاق دهد یا بمیرد، دوباره او را برای خود عقد نماید.
- [آیت الله بهجت] اگر زنی را دوبار طلاق داد و بعد از طلاق دوباره رجوع کرد یا عقد مجدّد نمود، و یا بعد از یک طلاق رجوع و بعد از طلاق دیگر او را عقد کرد، در هر صورت بعد از طلاق سوّم، آن زن بر او حرام میشود؛ ولی اگر زن بعد از طلاق سوم به مرد دیگری شوهر کند، با شرایط ذیل به شوهر اول حلال میشود، یعنی شوهر اول میتواند دوباره او را عقد نماید: 1 شوهر دوم باید بالغ باشد؛ 2 شوهر دوم از جلو با او نزدیکی کند که موجب غسل باشد، و بنابر احوط باید انزال شود؛ 3 عقد شوهر دوّم دائمی باشد؛ 4 شوهر دوم طلاقش بدهد یا بمیرد؛ 5 عدّه طلاق یا وفات شوهر دوم تمام شود.
- [آیت الله مظاهری] اگر مرد، زنی را گول بزند که از شوهر طلاق بگیرد و زن او شود طلاق و عقد صحیح است، ولی هر دو معصیت بزرگی کردهاند.
- [آیت الله سیستانی] زنی را که سه مرتبه طلاق دادهاند که در میان آنها دو بار رجوع یا عقد شده است ، بر شوهرش حرام میشود ، ولی اگر با شرائطی که در احکام طلاق گفته میشود با مرد دیگری از دواج کند ، بعد از مرگ یا طلاق شوهر دوم ، و گذشتن مقدار عدّه او ، شوهر اول میتواند دوباره او را برای خود عقد نماید .
- [امام خمینی] اگر مرد، زنی را گول بزند که از شوهر طلاق بگیرد و زن او شود، طلاق و عقد آن صحیح است، ولی هر دو معصیت بزرگی کرده اند
- [آیت الله شبیری زنجانی] زنی که شوهرش سه مرتبه او را طلاق داده، بر شوهرش حرام میشود، ولی اگر با مرد دیگری ازدواج کند با شرایطی که در کتاب طلاق گفته میشود، شوهر اوّل میتواند بعد از جدایی از شوهر دوم و گذشتن زمان عدّه او، زن را برای خود عقد نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر زنی را دو بار طلاق دهد و به او رجوع کند، یا دو بار او را طلاق دهد و بعد از هر طلاق عقدش کند، بعد از طلاق سوم آن زن بر او حرام است، ولی اگر بعد از طلاق سوم به دیگری شوهر کند با چهار شرط به شوهر اوّل حلال میشود؛ یعنی میتواند آن زن را دوباره عقد نماید: اوّل: آن که عقد شوهر دوم همیشگی باشد و اگر مثلاً یک ماهه یا یک ساله او را صیغه کند، بعد از آن که از او جدا شد شوهر اوّل نمیتواند او را عقد کند. دوم: شوهر دوم با او نزدیکی و دخول کند. سوم: شوهر دوم طلاقش دهد یا عقد وی را فسخ کند یا عقد زن به علّتی همچون شیر دادن فسخ گردد یا شوهر دوم بمیرد. چهارم: عدّه طلاق یا فسخ یا عدّه وفات شوهر دوم تمام شود.
- [آیت الله سیستانی] اگر زنی را دو بار طلاق دهد و به او رجوع کند ، یا دو بار او را طلاق دهد و بعد از هر طلاق عقدش کند ، یا بعد از یک طلاق رجوع و بعد از طلاق دیگر عقد کند ، بعد از طلاق سوم آن زن بر او حرام است ، ولی اگر بعد از طلاق سوم به دیگری شوهر کند ، با پنج شرط به شوهر اول حلال میشود ، یعنی میتواند آن زن را دوباره عقد نماید : اول : آنکه عقد شوهر دوم همیشگی باشد ، و اگر ازدواج موقت کند ، بعد از آنکه از او جدا شد شوهر اول نمیتواند او را عقد کند . دوم : شوهر دوم با او نزدیکی و دخول کند ، و احتیاط واجب آن است که نزدیکی از فرج باشد نه از دبر . سوم : شوهر دوم طلاقش دهد یا بمیرد . چهارم : عدّه طلاق ، یا عدّه وفات شوهر دوم تمام شود . پنجم : بنابر احتیاط واجب شوهر دوم در زمان نزدیکی بالغ باشد .