در چه حالتهایی می‌توان نماز جماعت را به فرادا تغییر داد؟ آیا اساساً چنین کاری جایز است؟ یعنی در هر حالی می‌توان این کار را انجام داد؟
عدول از نماز جماعت به فرادی با داشتن عذر، در هر جای نماز، جایز است، ولی اگر  این امر در حال اختیار و بدون عذر باشد نظر مراجع تقلید درباره‌ی آن، متفاوت است: 1. عده‌ای عدول را جایز دانسته، ولی اگر از ابتدا قصد عدول داشته باشد، آن را خلاف احتیاط استحبابی می‌دانند.[1] 2. گروهی نیز می‌گویند اگر از ابتدا قصد عدول نداشته باشد اشکالی ندارد، ولی اگر در ابتدای نماز قصد عدول کند، بنابر احتیاط، جایز نیست.[2] 3. برخی هم عدول از نماز جماعت به فرادا را بنا بر احتیاط، مطلقاً (خواه از اوّل تصمیم بر این کار داشته باشد یا در اثنای نماز) جایز ندانسته‌اند.[3] شایان ذکر است، بر فرض عدم جواز عدول، اگر کسی نیت فرادا کند، نماز جماعت وی باطل شده است، ولی اگر به وظیفه شخصی که نماز فرادا می‌خواند عمل کرده باشد، نماز او به فرادا صحیح است.[4]       [1] . آیات عظام امام خمینی، اراکی، خامنه‌ای، شبیری، فاضل، نوری، بهجت؛ ر.ک: امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج‌1، ص 777، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ هشتم، 1424ق؛ امام خمینی، سید روح اللّٰه، نجاة العباد، ص 145، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ایران، اول، 1422 ه‍ ق. [2] . آیات عظام خویی، تبریزی، وحید؛ تبریزی، جواد، استفتائات جدید، ج‌2، ص 103، قم، اول، بی‌تا؛ وحید خراسانی، حسین، توضیح المسائل، ص 281، م 1431، مدرسه امام باقر علیه السلام، قم، نهم، 1428 ه‍ ق؛ امام خمینی، توضیح المسائل، ج‌1، ص 777. [3] . آیات عظام گلپایگانی، صافی، سیستانی و مکارم؛ البته آیت الله مکارم شیرازی در این باره فتوا به عدم جواز می‌دهند. [4] . ر.ک: امام خمینی، توضیح المسائل، ج‌1، ص 777، ذیل مسئله 1423.
عنوان سوال:

در چه حالتهایی می‌توان نماز جماعت را به فرادا تغییر داد؟ آیا اساساً چنین کاری جایز است؟ یعنی در هر حالی می‌توان این کار را انجام داد؟


پاسخ:

عدول از نماز جماعت به فرادی با داشتن عذر، در هر جای نماز، جایز است، ولی اگر  این امر در حال اختیار و بدون عذر باشد نظر مراجع تقلید درباره‌ی آن، متفاوت است:
1. عده‌ای عدول را جایز دانسته، ولی اگر از ابتدا قصد عدول داشته باشد، آن را خلاف احتیاط استحبابی می‌دانند.[1]
2. گروهی نیز می‌گویند اگر از ابتدا قصد عدول نداشته باشد اشکالی ندارد، ولی اگر در ابتدای نماز قصد عدول کند، بنابر احتیاط، جایز نیست.[2]
3. برخی هم عدول از نماز جماعت به فرادا را بنا بر احتیاط، مطلقاً (خواه از اوّل تصمیم بر این کار داشته باشد یا در اثنای نماز) جایز ندانسته‌اند.[3]
شایان ذکر است، بر فرض عدم جواز عدول، اگر کسی نیت فرادا کند، نماز جماعت وی باطل شده است، ولی اگر به وظیفه شخصی که نماز فرادا می‌خواند عمل کرده باشد، نماز او به فرادا صحیح است.[4]       [1] . آیات عظام امام خمینی، اراکی، خامنه‌ای، شبیری، فاضل، نوری، بهجت؛ ر.ک: امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج‌1، ص 777، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ هشتم، 1424ق؛ امام خمینی، سید روح اللّٰه، نجاة العباد، ص 145، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ایران، اول، 1422 ه‍ ق. [2] . آیات عظام خویی، تبریزی، وحید؛ تبریزی، جواد، استفتائات جدید، ج‌2، ص 103، قم، اول، بی‌تا؛ وحید خراسانی، حسین، توضیح المسائل، ص 281، م 1431، مدرسه امام باقر علیه السلام، قم، نهم، 1428 ه‍ ق؛ امام خمینی، توضیح المسائل، ج‌1، ص 777. [3] . آیات عظام گلپایگانی، صافی، سیستانی و مکارم؛ البته آیت الله مکارم شیرازی در این باره فتوا به عدم جواز می‌دهند. [4] . ر.ک: امام خمینی، توضیح المسائل، ج‌1، ص 777، ذیل مسئله 1423.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین