خرید و فروش
بیع، مبادله‌ی مال در برابر مال است. معنای یاد شده، معنای لغوی بیع است و در باب تجارت یا بیع- بنابر اختلاف تعبیر در کلمات فقها- به تفصیل از احکام، اقسام و شرایط آن سخن رفته است.
بنگاه‌داری یا آژانس معاملات مسکن یا واسطه گری در امر خرید و فروش مسکن و زمین چه حکمی دارد؟ آیا کراهت دارد؟ با توجه به بعضی از روایات و احادیث که اعلام می‌دارند، فروش زمین و ... کراهت دارد و یا با توجه به اینکه این نوع شغل‌ها زمینه دروغ و ... را فراهم می‌نماید.
1. بنگاه‌داری به عنوان یک شغل خدماتی؛ مانند آژانس‌ اتومبیل و دیگر آژانس‌ها نه تنها ایرادی ندارد، بلکه شغلی لازم است که چرخه زندگی مردم بدون وجود آنها دچار اختلال خواهد شد. آنچه در ارتباط با شغل معاملات ملکی باید بدان توجه داشت؛ این است که دروغ در هر شرایطی حرام است، مگر در جایی که مصلحت مهمی در میان باشد،[1] بر این اساس، اگر انسان به سود کمتر قانع باشد و قانون مربوط به معاملات ملکی را رعایت کند، می‌تواند بدون توسل به دروغ نیز به شغل بنگاه‌داری بپردازد. 2. کراهت فروش زمین که در روایات به آن اشاره شده، توصیه‌ای ارشادی است و به این حقیقت اشاره دارد که در سرمایه‌گذاری‌ها هیچ چیز جای زمین را نمی‌گیرد؛ زیرا که زمین به عنوان منبع کشاورزی و نیز جهت ساخت‌و‌سازها سرمایه اقتصادی پایداری در تمام زمان‌ها بوده و خواهد بود. معاویة بن عمّار از امام صادق(ع) نقل می‌کند: هنگامی که رسول خدا(ص) به مدینه وارد شد، به اشاره با پای خود خطّی کشید و حدود مدینه را تعیین فرمود، بعد دعا کرد: «اللَّهُمَّ مَنْ بَاعَ رُقْعَةً مِنْ أَرْضٍ فَلَا تُبَارِکْ فِیهِ»؛ خدایا هر کس قطعه‌‌‏ای از زمین بفروشد مبارکش مباد. همچنین امام باقر(ع) می‌فرماید: در تورات آمده است هر کس آب و زمین خویش را بفروشد و به جای آن زمین و آبی نخرد همه قیمت آن نابود خواهد شد. زراره می‌گوید: امام صادق(ع) فرمود: هیچ چیز بر انسان سخت‌تر از پول نقدی که پس از خود باقی گذارد نیست. وی می‌گوید: پرسیدم پس چه کند؟ امام فرمود: باغ یا بوستان یا خانه بخرد.[2] گفتنی است با توجه به آنچه در این روایات آمده، اگر زمینی فروخته شده و به جای آن زمینی دیگر خریداری شود، اصل کراهت فروش زمین نیز از بین خواهد رفت و بر این اساس، بنگاه‌داری و یا کمک به همین نقل و انتقالات به خودی خود ایرادی نخواهد داشت. [1] . ر. ک: موارد جواز دروغ گفتن، 2194. [2] . ر. ک: شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج 17، ص 69، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1409ق.
1. بنگاه‌داری به عنوان یک شغل خدماتی؛ مانند آژانس‌ اتومبیل و دیگر آژانس‌ها نه تنها ایرادی ندارد، بلکه شغلی لازم است که چرخه زندگی مردم بدون وجود آنها دچار اختلال خواهد شد. آنچه در ارتباط با شغل معاملات ملکی باید بدان توجه داشت؛ این است که دروغ در هر شرایطی حرام است، مگر در جایی که مصلحت مهمی در میان باشد،[1] بر این اساس، اگر انسان به سود کمتر قانع باشد و قانون مربوط به معاملات ملکی را رعایت کند، می‌تواند بدون توسل به دروغ نیز به شغل بنگاه‌داری بپردازد. 2. کراهت فروش زمین که در روایات به آن اشاره شده، توصیه‌ای ارشادی است و به این حقیقت اشاره دارد که در سرمایه‌گذاری‌ها هیچ چیز جای زمین را نمی‌گیرد؛ زیرا که زمین به عنوان منبع کشاورزی و نیز جهت ساخت‌و‌سازها سرمایه اقتصادی پایداری در تمام زمان‌ها بوده و خواهد بود. معاویة بن عمّار از امام صادق(ع) نقل می‌کند: هنگامی که رسول خدا(ص) به مدینه وارد شد، به اشاره با پای خود خطّی کشید و حدود مدینه را تعیین فرمود، بعد دعا کرد: «اللَّهُمَّ مَنْ بَاعَ رُقْعَةً مِنْ أَرْضٍ فَلَا تُبَارِکْ فِیهِ»؛ خدایا هر کس قطعه‌‌‏ای از زمین بفروشد مبارکش مباد. همچنین امام باقر(ع) می‌فرماید: در تورات آمده است هر کس آب و زمین خویش را بفروشد و به جای آن زمین و آبی نخرد همه قیمت آن نابود خواهد شد. زراره می‌گوید: امام صادق(ع) فرمود: هیچ چیز بر انسان سخت‌تر از پول نقدی که پس از خود باقی گذارد نیست. وی می‌گوید: پرسیدم پس چه کند؟ امام فرمود: باغ یا بوستان یا خانه بخرد.[2] گفتنی است با توجه به آنچه در این روایات آمده، اگر زمینی فروخته شده و به جای آن زمینی دیگر خریداری شود، اصل کراهت فروش زمین نیز از بین خواهد رفت و بر این اساس، بنگاه‌داری و یا کمک به همین نقل و انتقالات به خودی خود ایرادی نخواهد داشت. [1] . ر. ک: موارد جواز دروغ گفتن، 2194. [2] . ر. ک: شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج 17، ص 69، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1409ق.
عنوان سوال:
بنگاه‌داری یا آژانس معاملات مسکن یا واسطه گری در امر خرید و فروش مسکن و زمین چه حکمی دارد؟ آیا کراهت دارد؟ با توجه به بعضی از روایات و احادیث که اعلام می‌دارند، فروش زمین و ... کراهت دارد و یا با توجه به اینکه این نوع شغل‌ها زمینه دروغ و ... را فراهم می‌نماید.
پاسخ:
1. بنگاه‌داری به عنوان یک شغل خدماتی؛ مانند آژانس اتومبیل و دیگر آژانس‌ها نه تنها ایرادی ندارد، بلکه شغلی لازم است که چرخه زندگی مردم بدون وجود آنها دچار اختلال خواهد شد.
آنچه در ارتباط با شغل معاملات ملکی باید بدان توجه داشت؛ این است که دروغ در هر شرایطی حرام است، مگر در جایی که مصلحت مهمی در میان باشد،[1] بر این اساس، اگر انسان به سود کمتر قانع باشد و قانون مربوط به معاملات ملکی را رعایت کند، می‌تواند بدون توسل به دروغ نیز به شغل بنگاه‌داری بپردازد.
2. کراهت فروش زمین که در روایات به آن اشاره شده، توصیه‌ای ارشادی است و به این حقیقت اشاره دارد که در سرمایه‌گذاری‌ها هیچ چیز جای زمین را نمی‌گیرد؛ زیرا که زمین به عنوان منبع کشاورزی و نیز جهت ساخت‌و‌سازها سرمایه اقتصادی پایداری در تمام زمان‌ها بوده و خواهد بود.
معاویة بن عمّار از امام صادق(ع) نقل می‌کند: هنگامی که رسول خدا(ص) به مدینه وارد شد، به اشاره با پای خود خطّی کشید و حدود مدینه را تعیین فرمود، بعد دعا کرد: «اللَّهُمَّ مَنْ بَاعَ رُقْعَةً مِنْ أَرْضٍ فَلَا تُبَارِکْ فِیهِ»؛ خدایا هر کس قطعهای از زمین بفروشد مبارکش مباد.
همچنین امام باقر(ع) می‌فرماید: در تورات آمده است هر کس آب و زمین خویش را بفروشد و به جای آن زمین و آبی نخرد همه قیمت آن نابود خواهد شد.
زراره می‌گوید: امام صادق(ع) فرمود: هیچ چیز بر انسان سخت‌تر از پول نقدی که پس از خود باقی گذارد نیست. وی می‌گوید: پرسیدم پس چه کند؟ امام فرمود: باغ یا بوستان یا خانه بخرد.[2]
گفتنی است با توجه به آنچه در این روایات آمده، اگر زمینی فروخته شده و به جای آن زمینی دیگر خریداری شود، اصل کراهت فروش زمین نیز از بین خواهد رفت و بر این اساس، بنگاه‌داری و یا کمک به همین نقل و انتقالات به خودی خود ایرادی نخواهد داشت. [1] . ر. ک: موارد جواز دروغ گفتن، 2194. [2] . ر. ک: شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج 17، ص 69، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1409ق.