در تشویق و دعوت به برپایی اجتماعات دینی و مجالس ذکر و احیای یاد و خاطره اهل بیت(ع) بویژه خاطره کربلا در هر مکان از جمله خانه‌های شخصی سفارش‌های فراوانی وارد شده تا به دنبال آن در چنین مجالس و محافلی، معارف دینی و ویژگی‌های ائمه(ع) و شهدا بیان شود. در این‌جا به برخی از این روایات اشاره می‌شود: 1. پیامبر اکرم(ص): «بر تو باد به برپایی مجالس ذکر (مجالس معارف دینی) و شرکت در آن».[1] 2. پیامبر اکرم(ص): «هر گاه به باغی از باغ‌های بهشت برخورد کردید، در آن حاضر شوید. سؤال شد: باغ‌های بهشت چیست؟ فرمود: مجالس ذکر (مانند اجتماعاتی که در آن یاد خدا و اهل بیت(ع) و حسین(ع) زنده می‌شود)».[2] 3. مالک جُهَنی می‌گوید: امام باقر(ع) فرمود: «هر کس در روز عاشورا، حسین(ع) را زیارت کند و در کنار قبرش گِریان باشد، خداوندت را در قیامت با دو هزار هزار ثواب حج، دو هزار هزارثواب عمره و دو هزار هزار ثواب جهاد، دیدار می‌کند که ثواب هر حج و عمره و جهادی، همانند ثواب حج‌گزار و عمره‌گزار و جهادگر همراه با پیامبر(ص) و امامان راستین(ع) است». گفتم: فدایت گردم! برای آن کسی که در شهرها و مناطق دوردست است و نمی‌تواند به زیارت بیاید، چه هست؟ فرمود: «وقتی روز عاشورا می‌شود، به بیابان برود، یا روی بلندیِ خانه‌اش، با اشاره به امام حسین(ع) سلام کند و با جدّیت، بر قاتلش نفرین کند و پس از آن، دو رکعت نماز بگزارد. این کار را نزدیک ظهر، قبل از اذان، انجام دهد. آن‌گاه بر حسین(ع) مرثیه بسراید و بگِرید و سفارش کند کسانی که در خانه‌اش هستند، بر حسین(ع) گریه کنند و با ناله کردن بر حسین(ع)، در خانه‌اش ماتم بر پا کند و با هم برای گریستن، هم‌صدا شوند. من برای آنان، از طرف خدا ضمانت می‌کنم که اگر این کار را انجام دهند، همه این ثواب‌ها را به دست می‌آورند». گفتم: فدایت گردم! هر گاه آنان، آن کارها را انجام دادند، شما این ثواب‌ها را بر عهده می‌گیری و تضمین می‌کنی؟ فرمود: «من این را برایشان تضمین می‌کنم و چنان ثواب‌هایی را، برای هر کسی که این کارها را انجام دهد، بر عهده می‌گیرم ... هر کس چنین سوگواری کند، برایش ثواب هزار هزار حج، ثواب هزارْ هزار عمره و ثواب هزار هزار جهاد، نوشته می‌شود که همه‌شان همراه با پیامبر(ص) بوده است و برایش ثواب مصیبت هر پیامبر و فرستاده و صدّیق و شهیدی که از زمانی که خدا، عالم را آفریده تا برپاییِ رستاخیز مرده و یا کشته شده، نوشته می‌شود».[3] خَیثَمه گوید: پیش امام باقر(ع) آمدم تا با او وداع کنم. فرمود: «ای خیثمه! هر کس از دوستان ما را می‌بینی سلام برسان و آنها را به تقوای خدای بزرگ سفارش کن و این‌که توانگرشان بر فقیرشان توجه کند و قویشان بر ضعیف و زنده آنها بر جنازه میتشان حاضر شوند و در خانه‌ها به ملاقات یکدیگر روند؛ زیرا ملاقات آنها با یکدیگر موجب زنده ساختن امر ماست، خدا رحمت کند بنده‌ای را که امر ما را زنده دارد».[4] 4. امام باقر(ع): «خدا ببخشد بنده‌ای را که نام ما را زنده بدارد...».[5] 5. امام باقر(ع) به میسر فرمود: «آیا شما خلوت می‌کنید و گفتگو می‌نمائید و هر چه خواهید می‌گوئید؟ میسر گفت: آری به خدا که ما خلوت می‌کنیم و گفتگو نموده هر چه خواهیم [از مختصات شیعه] می‌گوئیم، فرمود: «همانا به خدا من دوست دارم که در بعضی از آن مجالس با شما باشم، همانا به خدا که من بوی شما و نسیم شما (عقاید و اقوال شما) را دوست دارم، و شمائید که دین خدا و دین ملائکه او را دارید، پس [مرا به شفاعت و کفالت خود با] پرهیز از حرام و کوشش در طاعات کمک کنید».[6] [1] . مفید، محمد بن محمد، الأمالی، محقق، استاد ولی، حسین، غفاری، علی اکبر، ص 222، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، 1413ق. [2] . ابن فهد حلّی، جمال الدین احمد بن محمد، عدة الداعی و نجاح الساعی، ص 253، دار الکتاب العربی، چاپ اول، 1407ق. [3] . ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، محقق، امینی، عبد الحسین، ص 174 – 175، نجف اشرف، دار المرتضویة، چاپ اول، 1356ش. [4] . کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج ‏2، ص 175، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق. [5] . صدوق، محمد بن علی، مصادقة الإخوان، ص 34، کاظمیه، مکتبة الإمام صاحب الزمان العامة، چاپ اول، 1402ق. [6] . کافی، ج ‏2، ص 187.
آیا برپایی مجالس اهل بیت عصمت و طهارت(ع) در منزل شخصی ثواب ویژه دارد؟ اگر در این مورد احادیثی وجود دارد لطفاً ذکر کنید.
در تشویق و دعوت به برپایی اجتماعات دینی و مجالس ذکر و احیای یاد و خاطره اهل بیت(ع) بویژه خاطره کربلا در هر مکان از جمله خانههای شخصی سفارشهای فراوانی وارد شده تا به دنبال آن در چنین مجالس و محافلی، معارف دینی و ویژگیهای ائمه(ع) و شهدا بیان شود. در اینجا به برخی از این روایات اشاره میشود:
1. پیامبر اکرم(ص): «بر تو باد به برپایی مجالس ذکر (مجالس معارف دینی) و شرکت در آن».[1]
2. پیامبر اکرم(ص): «هر گاه به باغی از باغهای بهشت برخورد کردید، در آن حاضر شوید. سؤال شد: باغهای بهشت چیست؟ فرمود: مجالس ذکر (مانند اجتماعاتی که در آن یاد خدا و اهل بیت(ع) و حسین(ع) زنده میشود)».[2]
3. مالک جُهَنی میگوید: امام باقر(ع) فرمود: «هر کس در روز عاشورا، حسین(ع) را زیارت کند و در کنار قبرش گِریان باشد، خداوندت را در قیامت با دو هزار هزار ثواب حج، دو هزار هزارثواب عمره و دو هزار هزار ثواب جهاد، دیدار میکند که ثواب هر حج و عمره و جهادی، همانند ثواب حجگزار و عمرهگزار و جهادگر همراه با پیامبر(ص) و امامان راستین(ع) است».
گفتم: فدایت گردم! برای آن کسی که در شهرها و مناطق دوردست است و نمیتواند به زیارت بیاید، چه هست؟
فرمود: «وقتی روز عاشورا میشود، به بیابان برود، یا روی بلندیِ خانهاش، با اشاره به امام حسین(ع) سلام کند و با جدّیت، بر قاتلش نفرین کند و پس از آن، دو رکعت نماز بگزارد. این کار را نزدیک ظهر، قبل از اذان، انجام دهد. آنگاه بر حسین(ع) مرثیه بسراید و بگِرید و سفارش کند کسانی که در خانهاش هستند، بر حسین(ع) گریه کنند و با ناله کردن بر حسین(ع)، در خانهاش ماتم بر پا کند و با هم برای گریستن، همصدا شوند. من برای آنان، از طرف خدا ضمانت میکنم که اگر این کار را انجام دهند، همه این ثوابها را به دست میآورند».
گفتم: فدایت گردم! هر گاه آنان، آن کارها را انجام دادند، شما این ثوابها را بر عهده میگیری و تضمین میکنی؟
فرمود: «من این را برایشان تضمین میکنم و چنان ثوابهایی را، برای هر کسی که این کارها را انجام دهد، بر عهده میگیرم ... هر کس چنین سوگواری کند، برایش ثواب هزار هزار حج، ثواب هزارْ هزار عمره و ثواب هزار هزار جهاد، نوشته میشود که همهشان همراه با پیامبر(ص) بوده است و برایش ثواب مصیبت هر پیامبر و فرستاده و صدّیق و شهیدی که از زمانی که خدا، عالم را آفریده تا برپاییِ رستاخیز مرده و یا کشته شده، نوشته میشود».[3]
خَیثَمه گوید: پیش امام باقر(ع) آمدم تا با او وداع کنم. فرمود: «ای خیثمه! هر کس از دوستان ما را میبینی سلام برسان و آنها را به تقوای خدای بزرگ سفارش کن و اینکه توانگرشان بر فقیرشان توجه کند و قویشان بر ضعیف و زنده آنها بر جنازه میتشان حاضر شوند و در خانهها به ملاقات یکدیگر روند؛ زیرا ملاقات آنها با یکدیگر موجب زنده ساختن امر ماست، خدا رحمت کند بندهای را که امر ما را زنده دارد».[4]
4. امام باقر(ع): «خدا ببخشد بندهای را که نام ما را زنده بدارد...».[5]
5. امام باقر(ع) به میسر فرمود: «آیا شما خلوت میکنید و گفتگو مینمائید و هر چه خواهید میگوئید؟ میسر گفت: آری به خدا که ما خلوت میکنیم و گفتگو نموده هر چه خواهیم [از مختصات شیعه] میگوئیم، فرمود: «همانا به خدا من دوست دارم که در بعضی از آن مجالس با شما باشم، همانا به خدا که من بوی شما و نسیم شما (عقاید و اقوال شما) را دوست دارم، و شمائید که دین خدا و دین ملائکه او را دارید، پس [مرا به شفاعت و کفالت خود با] پرهیز از حرام و کوشش در طاعات کمک کنید».[6] [1] . مفید، محمد بن محمد، الأمالی، محقق، استاد ولی، حسین، غفاری، علی اکبر، ص 222، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، 1413ق. [2] . ابن فهد حلّی، جمال الدین احمد بن محمد، عدة الداعی و نجاح الساعی، ص 253، دار الکتاب العربی، چاپ اول، 1407ق. [3] . ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، محقق، امینی، عبد الحسین، ص 174 – 175، نجف اشرف، دار المرتضویة، چاپ اول، 1356ش. [4] . کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 2، ص 175، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق. [5] . صدوق، محمد بن علی، مصادقة الإخوان، ص 34، کاظمیه، مکتبة الإمام صاحب الزمان العامة، چاپ اول، 1402ق. [6] . کافی، ج 2، ص 187.
- [سایر] در روایتی آمده که یک چهارم قرآن درباره اهل بیت عصمت و طهارت(ع) است. معنای این روایت چیست؟
- [سایر] آیا امکان دارد روایاتی از ائمه (ع) در خصوص ثواب لعن دشمنان اهل بیت را برایم بگویید؟
- [آیت الله علوی گرگانی] برخی در مجالس اهلبیت به اسم شادی اهلبیت 7 به کف زدن پرداخته که بفرموده قرآن شعار کفّار بوده و میگویند کف زدن مانند سینه زدن ثواب و اجر دارد یا در جشنها به اسم شادی حضرت زهرا (س) به فحاشی وناسزاگویی میپردازند آیا اینگونه حرکات چه صورت دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا ذاکر اهل بیت می تواند برای ذکر فضائل و مصائب اهل بیت(علیهم السلام)اجرت طی کند؟
- [آیت الله جوادی آملی] در برخی مجالس که برای بزرگداشت اهل بیت (علیهم السّلام) برپا میشود، مسایلی به چشم میخورد؛ از جمله: 1 تصریح به الفاظی که دلالت بر الوهیت اهل بیت (علیهم السّلام) دارد؛ مانند: لا إله إلا علی و … 2 خواندن اشعار و بیان مطالبی که مقام خداوند را در برابر اهل بیت (علیهم السّلام) پایین میآورد؛ مانند: خدا عکس علی را ماچ میکرد. 3 انجام بعضی کارها در منظر مردم، برای اظهار ذلّت در برابر اهل بیت (علیهم السّلام)؛ مانند آویختن زنجیر به گردن و درآوردن صدای حیوانات. 4. نسبت دادن برخی امور به اهل بیت (علیهم السّلام) که به ظاهر با عصمت آنان منافات دارد. برخی افراد در توجیه این اعمال که در آن شائبه حرمت وجود دارد، میگویند: دستگاه امام حسین (علیه السّلام) از محدودهی فقه خارج است. لطفاً با بیان نظر شریفتان، راه گشای ما برای دست یابی به بینشی به دور از اشتباه و بهرهمندی صحیح از مجالس اهل بیت (علیهم السّلام) باشید.
- [آیت الله جوادی آملی] در برخی مجالس که برای بزرگداشت اهلبیت(علیهم السّلام) برپا میشود، مسایلی به چشم میخورد؛ از جمله: 1/ تصریح به الفاظی که دلالت بر الوهیت اهلبیت(علیهم السّلام) دارد؛ مانند لا إله إلاّ علی و … . 2/ خواندن اشعار و بیان مطالبی که مقام خداوند را در برابر اهلبیت(علیهم السّلام) پایین میآورد؛ مانند خدا عکس علی را ماچ میکرد. 3/ انجام بعضی کارها در منظر مردم، برای اظهار ذلّت در برابر اهلبیت(علیهم السّلام) ؛ مانند آویختن زنجیر به گردن و درآوردن صدای حیوانات. 4. نسبت دادن برخی امور به اهلبیت(علیهم السّلام) که به ظاهر با عصمت آنان منافات دارد. برخی افراد در توجیه این اعمال که در آن شائبه حرمت وجود دارد، میگویند: دستگاه امام حسین(علیه السّلام) از محدوده فقه خارج است. لطفاً با بیان نظر شریفتان، راهگشای ما برای دستیابی به بینشی به دور از اشتباه و بهرهمندی صحیح از مجالس اهلبیت(علیهم السّلام) باشید.
- [سایر] مأموریت اهل البیت(ع) چیست؟
- [سایر] روشهای تفسیری اهلبیت (علیهمالسّلام) را ذکر فرمایید؟
- [آیت الله بهجت] نظر حضرتعالی در مورد این که در بعضی از مجالس اهل بیت علیهم السّلام و سینه زنی، نام مقدّس اهل بیت علیهم السّلام خیلی عادی و عامیانه بر زبان ها جاری می شود، چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چه نوع از مداحی در مجالس اهل بیت علیهم السلام مجاز است و مداحان چه نکاتی باید رعایت کنند؟
- [آیت الله مظاهری] رفع صفات رذیله، گرچه عملی بر طبق آن انجام ندهد، اگر قدرت بر رفع داشته باشد، واجب مؤکّد، و ترک این واجب چنانکه گفته شد از محرّمات است، و باید علاوه بر اینکه مانع سر زدن عملی از آن شود، با آن مبارزه کند تا ریشهاش را قطع کند، و این کار، گرچه مشکل است ولی از اوجب واجبات است، و ثواب این مبارزه از جهاد بالاتر است و از این رو در روایات اهلبیت(سلاماللهعلیهم) (جهاد اکبر) نامیده شده است.
- [آیت الله سبحانی] انسان می تواند برای بعضی از کارهای مستحبی مثل زیارت قبر پیغمبر و امامان(علیهم السلام) از طرف زندگان اجیر شود، و نیز می تواند کار مستحبی را انجام دهد و ثواب آن را برای مردگان یا زندگان هدیه نماید.
- [آیت الله خوئی] انسان میتواند برای بعضی از کارهای مستحبی مثل زیارت قبر پیغمبر و امامان (علیهم السلام)، از طرف زندگان اجیر شود، و نیز میتواند کار مستحبی را انجام دهد و ثواب آن را برای مردگان یا زندگان هدیه نماید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] انسان می تواند برای بعضی از کارهای مستحبی مثل زیارت قبر پیغمبر و امامان(علیهم السلام)، از طرف زندگان اجیر شود، و نیز می تواند کار مستحبی را انجام دهد و ثواب آنر برای مردگان یا زندگان هدیه نماید.
- [آیت الله نوری همدانی] انسان می تواند برای بعضی از کارهای مستحبی مثل زیارت قبر پیغمبر و امامان علیهم السلام ، از طرف زندگان اجیر شود ، و نیز می تواند کار مستحبی را انجام دهد و ثواب آن را برای مردگان یا زندگان هدیه نماید .
- [امام خمینی] انسان می تواند برای بعضی از کارهای مستحبی مثل زیارت قبر پیغمبر و امامان علیهم السلام، از طرف زندگان اجیر شود، و نیز می تواند کار مستحبی را انجام دهد و ثواب آن را برای مردگان یا زندگان هدیه نماید.
- [آیت الله جوادی آملی] .کسانی که دشمن اهل بیت(ع) هستند، ناصبی و نجساند و دست یافتن بر اموال آن ها حلال بوده و حکم غنائم جنگی را دارد و پس از پرداختن خمس، تصرف در آن جایز است.
- [آیت الله بروجردی] در آشامیدن آب چند چیز مستحب است:اوّل:آب را به طور مکیدن بیاشامد.دوم:در روز ایستاده آب بخورد.سوم:پیش از آشامیدن آب (بسم الله) و بعد از آن (الحمد لله) بگوید.چهارم:به سه نفس آب بیاشامد.پنجم:از روی میل آب بیاشامد.ششم:بعد از آشامیدن آب حضرت ابا عبدالله (- ع) و اهل بیت ایشان را یاد کند و قاتلان آن حضرت را لعنت نماید.
- [آیت الله اردبیلی] کسی که اذان شخص دیگری را میشنود، مستحب است هر قسمتی را که میشنود تکرار کند، ولی در بازگویی اقامهای که از دیگری میشنود، باید قصد ذکر مطلق نماید نه قصد اقامه و از (حَیَّ عَلَی الصَّلاةِ) تا (حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَلِ) را به امید ثواب بگوید.
- [آیت الله نوری همدانی] در قنوت نماز عید فطر و قربان هر دعا و ذکری بخوانند کافی است ولی بهتر است این دعا را به امید ثواب بخوانند : اللهم اهل الکبریاء والعظمهِ و اهلَ الجودِ و الجبوتِ و اهل العفوِ و الرحمهِ و اهل التقوی والمغفرهِ اسئلکَ بحق هذا الیوم ِ الذی جعلتهُ للمسلمین عیداً ولمحمدٍ صلی الله علیه و آله ذخراً و شرفاً و کرامهً و مزیداً ان تصلیّ علی محمدٍ و آل محمدٍ و ان تدخلنی فی کُل خیرٍ ادخلت َ فیه محمداً و آل محمدٍ و ان تُخرجنی من کُل سُوء اخرجتَ منهُ محمداً و آل محمدٍ صلواتک علیه و علیهم اللهُم انی اسئلکَ خیرما سئلک به عبادکَ الصالحونَ و اعوذُ بک مما استعاذ َ منهُ عبادکَ المخلصونَ .