قاعده کلی در این زمینه آن است که سجده بر زمین و هر آنچه از زمین می‌روید صحیح است؛ با این شرط که آنچه از زمین روییده، مورد استفاده خوراکی یا پوشاکی انسان نباشد؛ پس سجده بر گیاهانی؛ مانند گندم، جو و پنبه صحیح نیست.
برخی از مصادیق این مسئله، عبارت‌اند از:
1. سنگ‌هایی؛ مانند سنگ مرمر، سنگ‌های سیاه، سنگ آهک و سنگ گچ.
2. گچ و آهک پخته و آجر و کوزه گِلی و مانند آن.
3. کاغذی که آن‌را از چیزی که سجده بر آن صحیح است(مثلاً از کاه یا پنبه)، ساخته باشند.
4. خاک، مخصوصاً تربت حضرت سیّد الشّهداء(ع).[1]
چند نکته:
الف. سجده بر مواد معدنی؛ مانند طلا، نقره، عقیق و فیروزه، صحیح نیست.
ب. سجده بر برگ درخت انگور، اگر تازه باشد صحیح نیست، ولی پس از خشک شدن می‌توان بر آن سجده کرد.
ج. سجده بر گیاهان دارویی؛ مانند گُل بنفشه و گُل گاوزبان، صحیح نیست، ولی سجده بر گُل‌هایی که خوراکی نیستند، جایز است.[2]
د. اگر وقت نماز تنگ بود و چیزی که سجده بر آن صحیح باشد وجود ندارد، می‌توان بر لباس سجده کرد.
جهت آگاهی بیشتر در این زمینه می‌توانید به نمایه 56454 (گم شدن مُهر در بین نماز) در همین سایت مراجعه نمایید. [1] . ر.ک: امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج 1، ص 584 – 587، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ هشتم، 1424ق؛ جهت آگاهی بیشتر، ر.ک: 3015 (سجده بر خاک کربلا). [2] . برخی دیگر از فقها سجده بر گیاهان دارویی که برای درمان استفاده می‌شود، صحیح می‌دانند؛ مانند آیات عظام: خوئی، سیستانی، تبریزی و زنجانی؛ ر.ک: همان، ج 1، ص 584 – 587.
