در این‌جا منظور از استخاره کدام نوع استخاره است؟ از امام محمد باقر(ع) روایت شده است، ما استخاره را یاد می‌گرفتیم، آن‌گونه که سوره‌های قرآن را می‌آموختیم.
استخاره عبارت است از درخواست خیر از خداوند، و این اقسامی دارد. 1. به صورت دعا؛ بنده از خداوند می‌خواهد که راه رسیدن به چیزی که خیر است را بر او آسان گرداند. به عنوان مثال از خدا بخواهد اسباب سفر نظیر توشه و مرکب را برایش فراهم نماید و سختی‌های راه را از بین ببرد. 2. گاهی نیز استخاره، درخواست خیر از خداوند است، به این صورت که انسان متحیّر می‌شود بین دو امر ممکن و جایز شرعی و عرفی، امّا هیچ‌کدام برایش ترجیح ندارد، در این صورت از خداوند می‌خواهد که این تحیّر را با شواهد و قرائن عقلی از بین ببرد و یک طرف برایش روشن شود و با درایت خود انتخاب کند. 3. گاهی هم این تحیّر با ظهور قرائن از بین نمی‌رود که با استخاره قرآن یا با تسبیح و ... یک گزینه ترجیح داده می‌شود.[1] منظور از استخاره در این‌گونه روایات. جابر می‌گوید: پیامبر اکرم(ص) به ما استخاره یاد می‌داد، چنان‌که سوره قرآن می‌آموخت، و می‌فرمود: وقتی یکی از شما قصد کاری دارد، دو رکعت نماز بخواند، و بگوید: خداوندا من از علم تو خیر را می‌جویم و از قدرت تو توانایی می‌طلبم، و فضل و احسان تو را مسئلت می‌نمایم که تو قادری و من‏ ناتوان؛ تو عالمی و من نادان؛ و تو علّام الغیوب هستی، خداوندا اگر این کار را برای دین و دنیا و عاقبت کارم خیر می‌دانی آن‌را برایم مقدر کن، و مبارک قرار ده، و اگر آن‌را برای دین و دنیا و عاقبتم شرّ می‌دانی، آن‌را از من بگردان و خیر را از هر جا که باشد برایم مقدر کن و مرا به آن خوشنود بدار.[2] ‏مجلسی در ذیل حدیث «مَنِ اسْتَخَارَ اللَّهَ رَاضِیاً بِمَا صَنَعَ اللَّهُ لَهُ خَارَ اللَّهُ لَهُ حَتْما»،[3] می‌گوید: یعنی در هر کاری که می‌خواهد و شروع می‌کند از خداوند خیر بجوید و بخواهد که خدا خوبی را در آن از نظر دنیا و آخرت برایش فراهم کند و از دل هم بدانچه‏ خدا می‌کند خشنود باشد، حتما خدا برای او خیر می‌آورد و این غیر از استخاره با رقعه‌ها و قرآن و تسبیح و ... است، اگر چه احتمال می‌رود اینها را نیز شامل شود.[4] بر این اساس، معنای استخاره در این روایت و روایات مشابه، طلب خیر کردن از خدا است، نه استخاره به معنای متداول امروزی.   [1] . مازندرانی، محمد صالح بن احمد، شرح الکافی الأصول و الروضة، محقق، مصحح، شعرانی، ابوالحسن‏، ج ‏12، ص 312، تهران، المکتبة الإسلامیة، چاپ اول، 1382ق‏. [2] . طبرسی، حسن، مکارم الأخلاق، ص 323، قم، شریف رضی‏، چاپ چهارم‏، 1370ش‏. [3] . «امام صادق(ع) فرمود: هر کس از خدا خیر خواهد و از دل بدانچه خدا برای او کند خشنود باشد به طور حتم خدا برای او خوبی پیش آرد». کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ‏8، ص 241، تهران، اسلامیه‏، چاپ دوم‏، 1362ش‏. [4] . مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، رسولی محلاتی، هاشم، ج ‏26، ص 201، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم‏، 1404ق.‏
عنوان سوال:

در این‌جا منظور از استخاره کدام نوع استخاره است؟ از امام محمد باقر(ع) روایت شده است، ما استخاره را یاد می‌گرفتیم، آن‌گونه که سوره‌های قرآن را می‌آموختیم.


پاسخ:

استخاره عبارت است از درخواست خیر از خداوند، و این اقسامی دارد.
1. به صورت دعا؛ بنده از خداوند می‌خواهد که راه رسیدن به چیزی که خیر است را بر او آسان گرداند. به عنوان مثال از خدا بخواهد اسباب سفر نظیر توشه و مرکب را برایش فراهم نماید و سختی‌های راه را از بین ببرد.
2. گاهی نیز استخاره، درخواست خیر از خداوند است، به این صورت که انسان متحیّر می‌شود بین دو امر ممکن و جایز شرعی و عرفی، امّا هیچ‌کدام برایش ترجیح ندارد، در این صورت از خداوند می‌خواهد که این تحیّر را با شواهد و قرائن عقلی از بین ببرد و یک طرف برایش روشن شود و با درایت خود انتخاب کند.
3. گاهی هم این تحیّر با ظهور قرائن از بین نمی‌رود که با استخاره قرآن یا با تسبیح و ... یک گزینه ترجیح داده می‌شود.[1]
منظور از استخاره در این‌گونه روایات.
جابر می‌گوید: پیامبر اکرم(ص) به ما استخاره یاد می‌داد، چنان‌که سوره قرآن می‌آموخت، و می‌فرمود: وقتی یکی از شما قصد کاری دارد، دو رکعت نماز بخواند، و بگوید: خداوندا من از علم تو خیر را می‌جویم و از قدرت تو توانایی می‌طلبم، و فضل و احسان تو را مسئلت می‌نمایم که تو قادری و من‏ ناتوان؛ تو عالمی و من نادان؛ و تو علّام الغیوب هستی، خداوندا اگر این کار را برای دین و دنیا و عاقبت کارم خیر می‌دانی آن‌را برایم مقدر کن، و مبارک قرار ده، و اگر آن‌را برای دین و دنیا و عاقبتم شرّ می‌دانی، آن‌را از من بگردان و خیر را از هر جا که باشد برایم مقدر کن و مرا به آن خوشنود بدار.[2]
‏مجلسی در ذیل حدیث «مَنِ اسْتَخَارَ اللَّهَ رَاضِیاً بِمَا صَنَعَ اللَّهُ لَهُ خَارَ اللَّهُ لَهُ حَتْما»،[3] می‌گوید: یعنی در هر کاری که می‌خواهد و شروع می‌کند از خداوند خیر بجوید و بخواهد که خدا خوبی را در آن از نظر دنیا و آخرت برایش فراهم کند و از دل هم بدانچه‏ خدا می‌کند خشنود باشد، حتما خدا برای او خیر می‌آورد و این غیر از استخاره با رقعه‌ها و قرآن و تسبیح و ... است، اگر چه احتمال می‌رود اینها را نیز شامل شود.[4]
بر این اساس، معنای استخاره در این روایت و روایات مشابه، طلب خیر کردن از خدا است، نه استخاره به معنای متداول امروزی.   [1] . مازندرانی، محمد صالح بن احمد، شرح الکافی الأصول و الروضة، محقق، مصحح، شعرانی، ابوالحسن‏، ج ‏12، ص 312، تهران، المکتبة الإسلامیة، چاپ اول، 1382ق‏. [2] . طبرسی، حسن، مکارم الأخلاق، ص 323، قم، شریف رضی‏، چاپ چهارم‏، 1370ش‏. [3] . «امام صادق(ع) فرمود: هر کس از خدا خیر خواهد و از دل بدانچه خدا برای او کند خشنود باشد به طور حتم خدا برای او خوبی پیش آرد». کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ‏8، ص 241، تهران، اسلامیه‏، چاپ دوم‏، 1362ش‏. [4] . مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، رسولی محلاتی، هاشم، ج ‏26، ص 201، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم‏، 1404ق.‏





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین