1. اگر مأموم یک مرد باشد، مستحب است طرف راست امام بایستد.[1] اگر یک زن باشد، مستحب است در طرف راست امام، طوری بایستد که جای سجده‌اش مساوی زانو یا محل ایستادن امام باشد.[2] 2. اگر مأمومین یک مرد و یک زن، یا یک مرد و چند زن باشند، مستحب است مرد طرف راست امام[3] و باقی پشت سر امام بایستند. 3. اگر مأمومین چند مرد یا چند زن‌ باشند، مستحب است پشت سر امام بایستند و اگر چند مرد و یک یا چند زن باشند، مستحب است مردها پشت سر امام و زن‌ها پشت مردها بایستند.[4] 4. گفتنی است؛ در این مسئله فرقی نمی‌کند که زن و مرد با هم مَحرم باشند، یا نباشند. [1] . آیات عظام خوئی، تبریزی، شبیری و صافی: (بنابر احتیاط واجب)؛ آیات عظام خوئی، صافی و شبیری: (قدری عقب‌تر). [2] . آیات عظام خوئی، تبریزی، بهجت و زنجانی: (اگر یک یا چند زن باشد، پشت سر امام بایستد). [3] . آیات عظام خوئی و زنجانی: (قدری عقب‌تر). [4] . ر. ک: امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج‌1، ص 801 - 802‌، م 1480، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ هشتم، 1424ق.
1. اگر مأموم یک مرد باشد، مستحب است طرف راست امام بایستد.[1] اگر یک زن باشد، مستحب است در طرف راست امام، طوری بایستد که جای سجدهاش مساوی زانو یا محل ایستادن امام باشد.[2]
2. اگر مأمومین یک مرد و یک زن، یا یک مرد و چند زن باشند، مستحب است مرد طرف راست امام[3] و باقی پشت سر امام بایستند.
3. اگر مأمومین چند مرد یا چند زن باشند، مستحب است پشت سر امام بایستند و اگر چند مرد و یک یا چند زن باشند، مستحب است مردها پشت سر امام و زنها پشت مردها بایستند.[4]
4. گفتنی است؛ در این مسئله فرقی نمیکند که زن و مرد با هم مَحرم باشند، یا نباشند. [1] . آیات عظام خوئی، تبریزی، شبیری و صافی: (بنابر احتیاط واجب)؛ آیات عظام خوئی، صافی و شبیری: (قدری عقبتر). [2] . آیات عظام خوئی، تبریزی، بهجت و زنجانی: (اگر یک یا چند زن باشد، پشت سر امام بایستد). [3] . آیات عظام خوئی و زنجانی: (قدری عقبتر). [4] . ر. ک: امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنیهاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج1، ص 801 - 802، م 1480، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ هشتم، 1424ق.
- [آیت الله اردبیلی] آیا دیه مرد مسلمان یا زن مسلمان در ماههای حرام (محرم، رجب، ذی القعده، ذی الحجه) افزایش پیدا میکند؟
- [آیت الله بهجت] آیا مرد و زن محرم می توانند در یک صف از نماز جماعت کنار همدیگر باشند؟
- [سایر] رقص زن برای مرد محرم چگونه است؟
- [آیت الله خوئی] آیا صحیح است به امام جماعتی که به عدالتش اطمینان دارم، ولی او تقلید ابتدایی از میت میکند، اقتدا کنم؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا جایز است در هنگام نماز، زن جلوتر از مرد یا موازی مرد بایستد؟
- [آیت الله اردبیلی] برای غسل دادن مرد میّت، زن مَحرَم و یا مردی موجود نیست و برای غسل دادن زن میّت، مرد مَحرَم و یا زنی در دسترس نیست. در این صورت چه باید کرد؟
- [آیت الله مظاهری] اگر مرد محرم در روز در کنار دیواری بایستد یا از کنار آن عبور کند که سایه دیوار روی سر او باشد، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا زن و مرد محرم مثل زن و شوهر میتوانند در فیلم همدیگر را لمس کنند، ببوسند یا در آغوش بگیرند و آیا حکم این مسئله در صورتی که زن و مرد محرم نقش دو محرم یا دو نامحرم را بازی کنند متفاوت است؟
- [سایر] آیا مرد و زن در مسایل روابط محرم و نامحرم با هم فرق دارند؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا زن و مرد مسلمان با مرتد شدن به محارم خود نا محرم میشوند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] باید در نماز، زن عقب تر از مرد بایستد و جای سجده او از جای سجده مرد کمی عقب تر باشد و الاّ نماز باطل است و در این حکم محرم و غیر محرم تفاوتی ندارند، ولی اگر میان مرد و زن دیوار یا پرده و مانند آن باشد، یا به اندازه ده ذراع (تقریباً 5 متر) فاصله باشد اشکال ندارد، و در مکانهای شلوغ که اجرای این حکم مشقّت دارد رعایت آن لازم نیست.
- [آیت الله سیستانی] مرد نمی تواند زن نا محرم را غسل بدهد ، و همچنین زن نمی تواند مرد نامحرم را غسل بدهد ، و زن و شوهر میتوانند یکدیگر را غسل بدهند .
- [آیت الله شبیری زنجانی] بنا بر احتیاط، اگر مأموم یک مرد باشد، قدری عقبتر طرف راست امام بایستد و اگر یک یا چند زن باشد، پشت سر امام بایستد و اگر یک مرد و یک زن یا یک مرد و چند زن باشد، مرد طرف راست امام، قدری عقبتر بایستد و یک یا چند زن پشت سر امام بایستند و اگر چند مرد و یک یا چند زن باشند، مردها عقب امام و یک زن یا زنها پشت مردها بایستند. چیزهایی که در نماز جماعت مستحب است
- [آیت الله سیستانی] بودن مرد و زن نا محرم در خلوت اگر احتمال وقوع در معصیت را بدهند ، حرام است ، و احتیاط مستحب آن است که در آنجا نماز نخوانند .
- [آیت الله جوادی آملی] .شنیدن اذان و اقامه مرد برای مرد و زن کفایت می کند و شنیدن اذان و اقامه زن برای زن و برای مردی که محرم اوست , کفایت میکند و برای مرد نامحرم, احتیاط, عدم اکتفاست.
- [آیت الله مظاهری] اگر مرد، زن را و زن، مرد را غسل بدهد باطل است، گرچه محرم باشند. ولی زن میتواند شوهر خود را غسل دهد و شوهر هم میتواند زن را غسل دهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مکروه است زن در نماز جلوتر از مرد یا محاذی با او بایستد و بهتر است طوری بایستد که جای سجده او کمی از جای ایستادن مرد عقب تر باشد.
- [آیت الله خوئی] بنابر احتیاط واجب اگر مأموم یک مرد باشد، قدری عقبتر طرف راست امام بایستد و اگر یک یا چند زن باشد، پشت سر امام بایستد، و اگر یک مرد و یک زن یا یک مرد و چند زن باشند مرد طرف راست امام قدری عقبتر بایستد و یک زن یا چند زن پشت سر امام بایستند و اگر چند مرد و یک یا چند زن باشند، آنچه مرد است عقب امام و زنها پشت سر مردها بایستند.
- [آیت الله سیستانی] اگر زن برابر مرد یا جلوتر بایستد و با هم وارد نماز شوند بنابر احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخوانند . و همچنین است اگر یکی زودتر از دیگری به نماز بایستد .
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] بنا بر احتیاط واجب اگر ماموم یک مرد باشد؛ طرف راست امام بایستد و اگر یک یا چند زن باشد؛ پشت سر امام بایستد و اگر یک مرد و یک زن یا یک مرد و چند زن باشند؛ مرد طرف راست امام بایستد و یک یا چند زن پشت سر امام بایستند و اگر چند مرد و یک یا چند زن باشند؛ آنچه مرد است عقب امام و زنها پشت مردها بایستند.