دانش
امروزه در زبان فارسی و عربی کلمه «علم» به دو معنای متفاوت بکار برده می شود.
کدام سوره بیانگر این مطلب است که دانش ما از یک قطره از آب اقیانوس هم کوچک تر و کمتر است؟
آیاتی در قرآن موجود است که تا حدی به مطلب اشاره شده در پرسش، مرتبط است، مانند: "قُلْ لَوْ کانَ الْبَحْرُ مِداداً لِکَلِماتِ رَبِّی لَنَفِدَ الْبَحْرُ قَبْلَ أَنْ تَنْفَدَ کَلِماتُ رَبِّی وَ لَوْ جِئْنا بِمِثْلِهِ مَدَداً "؛ بگو: (اگر دریاها برای (نوشتن) کلمات پروردگارم مرکّب شود، دریاها پایان می‌گیرد. پیش از آن که کلمات پروردگارم پایان یابد، هر چند همانند آن (دریاها) را کمک آن قرار دهیم![1] و آیه: "وَ لَوْ أَنَّ ما فِی الْأَرْضِ مِنْ شَجَرَةٍ أَقْلامٌ وَ الْبَحْرُ یَمُدُّهُ مِنْ بَعْدِهِ سَبْعَةُ أَبْحُرٍ ما نَفِدَتْ کَلِماتُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ عَزیزٌ حَکیم‌"؛ و اگر همه درختان روی زمین قلم شود، و دریا برای آن مرکّب گردد، و هفت دریاچه به آن افزوده شود، اینها همه تمام می‌شود، ولی کلمات خدا پایان نمی ‌گیرد، خداوند عزیز و حکیم است.[2] در باره این آیه (لقمان 27) در تفسیر قمی چنین آمده است: عده ای از یهودیان از حضرت رسول (ص) راجع به روح سؤال کردند؟ حضرت فرمود: "الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّی وَ ما أُوتِیتُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِلَّا قَلِیلًا"؛ روح از جانب خدا است و آنچه از علم به شما داده شده است نا چیز است.[3] گفتند آیا مقصود علم ما یهودان اندک است یا دانش همه مردم؟ رسول خدا (ص) در پاسخ فرمود: علم تمام مردم! گفتند: چطور چنین چیزی ممکن است؛ یا محمد(ص)! شما مدعی هستی که بهره ای که از دانش داری کم است و حال آن که قرآن را خداوند به شما عطا کرده، همان گونه که تورات را به ما ارزانی داشته است و در قرآن چنین آمده است که "وَ مَنْ یُؤْتَ الْحِکْمَةَ ً"؛ هر که به او حکمت دهند،[4] (یعنی تورات) "فَقَدْ أُوتِیَ خَیْراً کَثِیرا"؛ نعمت زیادی به او ارزانی شده است.[5] خداوند در پاسخ یهودیان این آیه را نازل نمود: "وَ لَوْ أَنَّ ما فِی الْأَرْض..."، خداوند می فرماید: علم خدا بزرگ تر از اینها است. آنچه به شما داده شده در نظر شما زیاد است، ولی نزد خدا کم است.[6] البته در روایتی امام باقر (ع) در تفسیر این آیه "وَ ما أُوتِیتُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِلَّا قَلِیلًا" فرمود: معنای باطنی آیه این است که علم داده نشده، مگر به اندکی از مردم، و بعد از کلمه "قلیلا" منکم در تقدیر است؛ یعنی علم داده نشده، مگر به اندکی از شما.[7] (یعنی بسیاری از مردم از علم بهره ای ندارند) گفتنی است، مطلبی که در پرسش مطرح شده است -دانش ما از یک قطره از آب اقیانوس هم کوچک تر و کمتر است- در کلمات معصومان (ع) چنین تعبیری یافت نشد، اما از ابن عباس شبیه آن موجود است: "مردی از خوارج پرسشی از ابن عباس کرد، ابن عباس قبل از پاسخ دادن به او پرسید: دانش من بیشتر است یا علی (ع)؟ گفت: اگر علی (ع) را از تو داناتر می ‌دانستم از تو پرسش نمی‌ کردم! ابن عبّاس به شدت خشمگین شد و گفت: مادر به عزایت، علی (ع) به من علم آموخته است، علم او از جانب علم رسول خدا (ص) است، و رسول اللَّه (ص) را خداوند از بالای عرش خود آموزش داده است، بنابر این علم پیامبر (ص) از خدا، و علم امام علی (ع) از علم پیامبر (ص)، و علم من از ناحیه علی (ع) است، و علم تمام یاران محمّد (ص) در برابر علم علی (ع) همچون قطره‌ای است در برابر هفت دریا".[8] پی نوشت: [1] الکهف، 109. [2] لقمان، 27. [3] اسراء، 85 [4] بقرة، 269 [5] همان. [6] قمی، علی بن ابراهیم بن هاشم تفسیر قمی، ج 2، ص 166، مؤسسة دار الکتاب، قم، 1404 ق. [7] عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، ج 2، ص 317، چاپخانه علمیه، تهران، 1380 ق. [8] شیخ مفید، الأمالی، ص 235، کنگره شیخ مفید، قم، 1413ق منبع:islamquest.net
آیاتی در قرآن موجود است که تا حدی به مطلب اشاره شده در پرسش، مرتبط است، مانند: "قُلْ لَوْ کانَ الْبَحْرُ مِداداً لِکَلِماتِ رَبِّی لَنَفِدَ الْبَحْرُ قَبْلَ أَنْ تَنْفَدَ کَلِماتُ رَبِّی وَ لَوْ جِئْنا بِمِثْلِهِ مَدَداً "؛ بگو: (اگر دریاها برای (نوشتن) کلمات پروردگارم مرکّب شود، دریاها پایان می‌گیرد. پیش از آن که کلمات پروردگارم پایان یابد، هر چند همانند آن (دریاها) را کمک آن قرار دهیم![1] و آیه: "وَ لَوْ أَنَّ ما فِی الْأَرْضِ مِنْ شَجَرَةٍ أَقْلامٌ وَ الْبَحْرُ یَمُدُّهُ مِنْ بَعْدِهِ سَبْعَةُ أَبْحُرٍ ما نَفِدَتْ کَلِماتُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ عَزیزٌ حَکیم‌"؛ و اگر همه درختان روی زمین قلم شود، و دریا برای آن مرکّب گردد، و هفت دریاچه به آن افزوده شود، اینها همه تمام می‌شود، ولی کلمات خدا پایان نمی ‌گیرد، خداوند عزیز و حکیم است.[2] در باره این آیه (لقمان 27) در تفسیر قمی چنین آمده است: عده ای از یهودیان از حضرت رسول (ص) راجع به روح سؤال کردند؟ حضرت فرمود: "الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّی وَ ما أُوتِیتُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِلَّا قَلِیلًا"؛ روح از جانب خدا است و آنچه از علم به شما داده شده است نا چیز است.[3] گفتند آیا مقصود علم ما یهودان اندک است یا دانش همه مردم؟ رسول خدا (ص) در پاسخ فرمود: علم تمام مردم! گفتند: چطور چنین چیزی ممکن است؛ یا محمد(ص)! شما مدعی هستی که بهره ای که از دانش داری کم است و حال آن که قرآن را خداوند به شما عطا کرده، همان گونه که تورات را به ما ارزانی داشته است و در قرآن چنین آمده است که "وَ مَنْ یُؤْتَ الْحِکْمَةَ ً"؛ هر که به او حکمت دهند،[4] (یعنی تورات) "فَقَدْ أُوتِیَ خَیْراً کَثِیرا"؛ نعمت زیادی به او ارزانی شده است.[5] خداوند در پاسخ یهودیان این آیه را نازل نمود: "وَ لَوْ أَنَّ ما فِی الْأَرْض..."، خداوند می فرماید: علم خدا بزرگ تر از اینها است. آنچه به شما داده شده در نظر شما زیاد است، ولی نزد خدا کم است.[6] البته در روایتی امام باقر (ع) در تفسیر این آیه "وَ ما أُوتِیتُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِلَّا قَلِیلًا" فرمود: معنای باطنی آیه این است که علم داده نشده، مگر به اندکی از مردم، و بعد از کلمه "قلیلا" منکم در تقدیر است؛ یعنی علم داده نشده، مگر به اندکی از شما.[7] (یعنی بسیاری از مردم از علم بهره ای ندارند) گفتنی است، مطلبی که در پرسش مطرح شده است -دانش ما از یک قطره از آب اقیانوس هم کوچک تر و کمتر است- در کلمات معصومان (ع) چنین تعبیری یافت نشد، اما از ابن عباس شبیه آن موجود است: "مردی از خوارج پرسشی از ابن عباس کرد، ابن عباس قبل از پاسخ دادن به او پرسید: دانش من بیشتر است یا علی (ع)؟ گفت: اگر علی (ع) را از تو داناتر می ‌دانستم از تو پرسش نمی‌ کردم! ابن عبّاس به شدت خشمگین شد و گفت: مادر به عزایت، علی (ع) به من علم آموخته است، علم او از جانب علم رسول خدا (ص) است، و رسول اللَّه (ص) را خداوند از بالای عرش خود آموزش داده است، بنابر این علم پیامبر (ص) از خدا، و علم امام علی (ع) از علم پیامبر (ص)، و علم من از ناحیه علی (ع) است، و علم تمام یاران محمّد (ص) در برابر علم علی (ع) همچون قطره‌ای است در برابر هفت دریا".[8] پی نوشت: [1] الکهف، 109. [2] لقمان، 27. [3] اسراء، 85 [4] بقرة، 269 [5] همان. [6] قمی، علی بن ابراهیم بن هاشم تفسیر قمی، ج 2، ص 166، مؤسسة دار الکتاب، قم، 1404 ق. [7] عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، ج 2، ص 317، چاپخانه علمیه، تهران، 1380 ق. [8] شیخ مفید، الأمالی، ص 235، کنگره شیخ مفید، قم، 1413ق منبع:islamquest.net
عنوان سوال:
کدام سوره بیانگر این مطلب است که دانش ما از یک قطره از آب اقیانوس هم کوچک تر و کمتر است؟
پاسخ:
آیاتی در قرآن موجود است که تا حدی به مطلب اشاره شده در پرسش، مرتبط است، مانند: "قُلْ لَوْ کانَ الْبَحْرُ مِداداً لِکَلِماتِ رَبِّی لَنَفِدَ الْبَحْرُ قَبْلَ أَنْ تَنْفَدَ کَلِماتُ رَبِّی وَ لَوْ جِئْنا بِمِثْلِهِ مَدَداً "؛ بگو: (اگر دریاها برای (نوشتن) کلمات پروردگارم مرکّب شود، دریاها پایان می‌گیرد. پیش از آن که کلمات پروردگارم پایان یابد، هر چند همانند آن (دریاها) را کمک آن قرار دهیم![1] و آیه: "وَ لَوْ أَنَّ ما فِی الْأَرْضِ مِنْ شَجَرَةٍ أَقْلامٌ وَ الْبَحْرُ یَمُدُّهُ مِنْ بَعْدِهِ سَبْعَةُ أَبْحُرٍ ما نَفِدَتْ کَلِماتُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ عَزیزٌ حَکیم"؛ و اگر همه درختان روی زمین قلم شود، و دریا برای آن مرکّب گردد، و هفت دریاچه به آن افزوده شود، اینها همه تمام می‌شود، ولی کلمات خدا پایان نمی گیرد، خداوند عزیز و حکیم است.[2]
در باره این آیه (لقمان 27) در تفسیر قمی چنین آمده است: عده ای از یهودیان از حضرت رسول (ص) راجع به روح سؤال کردند؟ حضرت فرمود: "الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّی وَ ما أُوتِیتُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِلَّا قَلِیلًا"؛ روح از جانب خدا است و آنچه از علم به شما داده شده است نا چیز است.[3] گفتند آیا مقصود علم ما یهودان اندک است یا دانش همه مردم؟ رسول خدا (ص) در پاسخ فرمود: علم تمام مردم! گفتند: چطور چنین چیزی ممکن است؛ یا محمد(ص)! شما مدعی هستی که بهره ای که از دانش داری کم است و حال آن که قرآن را خداوند به شما عطا کرده، همان گونه که تورات را به ما ارزانی داشته است و در قرآن چنین آمده است که "وَ مَنْ یُؤْتَ الْحِکْمَةَ ً"؛ هر که به او حکمت دهند،[4] (یعنی تورات) "فَقَدْ أُوتِیَ خَیْراً کَثِیرا"؛ نعمت زیادی به او ارزانی شده است.[5]
خداوند در پاسخ یهودیان این آیه را نازل نمود: "وَ لَوْ أَنَّ ما فِی الْأَرْض..."، خداوند می فرماید: علم خدا بزرگ تر از اینها است. آنچه به شما داده شده در نظر شما زیاد است، ولی نزد خدا کم است.[6]
البته در روایتی امام باقر (ع) در تفسیر این آیه "وَ ما أُوتِیتُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِلَّا قَلِیلًا" فرمود: معنای باطنی آیه این است که علم داده نشده، مگر به اندکی از مردم، و بعد از کلمه "قلیلا" منکم در تقدیر است؛ یعنی علم داده نشده، مگر به اندکی از شما.[7] (یعنی بسیاری از مردم از علم بهره ای ندارند)
گفتنی است، مطلبی که در پرسش مطرح شده است -دانش ما از یک قطره از آب اقیانوس هم کوچک تر و کمتر است- در کلمات معصومان (ع) چنین تعبیری یافت نشد، اما از ابن عباس شبیه آن موجود است: "مردی از خوارج پرسشی از ابن عباس کرد، ابن عباس قبل از پاسخ دادن به او پرسید: دانش من بیشتر است یا علی (ع)؟ گفت: اگر علی (ع) را از تو داناتر می دانستم از تو پرسش نمی کردم! ابن عبّاس به شدت خشمگین شد و گفت: مادر به عزایت، علی (ع) به من علم آموخته است، علم او از جانب علم رسول خدا (ص) است، و رسول اللَّه (ص) را خداوند از بالای عرش خود آموزش داده است، بنابر این علم پیامبر (ص) از خدا، و علم امام علی (ع) از علم پیامبر (ص)، و علم من از ناحیه علی (ع) است، و علم تمام یاران محمّد (ص) در برابر علم علی (ع) همچون قطره‌ای است در برابر هفت دریا".[8]
پی نوشت:
[1] الکهف، 109.
[2] لقمان، 27.
[3] اسراء، 85
[4] بقرة، 269
[5] همان.
[6] قمی، علی بن ابراهیم بن هاشم تفسیر قمی، ج 2، ص 166، مؤسسة دار الکتاب، قم، 1404 ق.
[7] عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، ج 2، ص 317، چاپخانه علمیه، تهران، 1380 ق.
[8] شیخ مفید، الأمالی، ص 235، کنگره شیخ مفید، قم، 1413ق
منبع:islamquest.net
- [سایر] کدام سوره بیانگر این مطلب است که دانش ما از یک قطره از آب اقیانوس هم کوچک تر و کمتر است؟
- [سایر] کدام سوره بیانگر این مطلب است که دانش ما از یک قطره از آب اقیانوس هم کوچک تر و کمتر است؟ به نظر می رسد آیه ای که می فرماید: "و ما اوتیتم من العلم إلا قلیلا"، باشد که در تفسیر آن اقل به یک قطره در مقابل اقیانوس تشبیه شده است.
- [سایر] نام چهار سوره که بیانگر علائمی از ظهور قیامت هستند را بگویید.
- [سایر] تمام متون معتبر دنیا وقتی می خواهند در مورد مطلبی صحبت کنند، ابتدا خلاصه ای ارائه می دهند و به وسیله آن، خواننده را از اصل مطلب مطلع می کنند، سپس به تفصیل به بحث در باره موضوع می پردازند. آیا این مطلب در مورد سوره های قرآن هم صادق است یا مطالب هر سوره، پراکنده و دارای ارتباط اندکی با هم هستند؟ (البته در مورد سوره های متوسط نه بزرگ و نه کوچک)
- [سایر] آیة 101 سوره مائده؛ بیانگر آن است که سؤالات مردم بر محتوای وحی تأثیر می گذارد! منظور از سؤالات در آیه، چه نوع سؤالاتی می باشد؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا چشم انسان با ریختن قطره نجس در آن، متنجّس می‌شود و آب کشیدن لازم دارد یا از باطن بدن محسوب می‌شود و با برطرف شدن قطره نجس، پاک می‌شود و آب کشیدن لازم ندارد؟
- [آیت الله بهجت] آیا بودن چند قطره آب بر روی پا هنگام مسح اشکال دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا بودن چند قطره آب بر روی پا هنگام مسح، برای وضو ضرر دارد؟
- [سایر] لطفاً به طور کامل و با جزئیات بفرمایید که "حنیفیان" چه کسانی هستند؟ چرا که این مطلب در قرآن ذکر شده است. آن جا که می فرماید: (ما کانَ إِبْراهیمُ یَهُودِیًّا وَ لا نَصْرانِیًّا وَ لکِنْ کانَ حَنیفاً مُسْلِماً) (آل عمران، 67)، ابراهیم یک حنیف بود. علی الظاهر این مطلب بیانگر آن است که حضرت محمد(ص) هم یک حنیف بودند. چرا حضرت محمد (ص) از دین و کتاب عیسی (فرزند حضرت مریم) که کتاب مقدس را به ارمغان آوردند، پیروی نکردند؟
- [سایر] وقتی چیز نجسی را زیر آب می شوییم، آیا قطرات کوچک آب که بعضاً از محل شست و شو به اطراف می پاشد نجس است؟
- [آیت الله خوئی] آب فواره اگر متصل به کر باشد، آب نجس را پاک می‌کند ولی اگر قطره قطره روی آب نجس بریزد، آن را پاک نمیکند، مگر آن که چیزی روی فواره بگیرند تا آب آن قبل از قطره قطره شدن، به آب نجس متصل شود و بهتر این است که آب فواره با آن آب نجس مخلوط گردد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] آب فواره، اگر متّصل به کر باشد آب نجس را پاک می‌کند. ولی اگر قطره قطره روی آب نجس بریزد آن را پاک نمیکند، مگر آن که چیزی روی فواره بگیرند تا آب آن قبل از قطره قطره شدن، به آب نجس متّصل شود و بنا بر احتیاط مستحب، آب فواره با آب نجس مخلوط گردد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اب فواره اگر متصل به کر باشد اب نجس را پاک می کند ولی اگر قطره قطره روی اب نجس بریزد ان را پاک نمی کند مگر ان که چیزی روی فواره بگیرند تا اب ان قبل از قطره قطره شدن به اب نجس متصل شود و بنابر احتیاط مستحب باید اب فواره با ان اب نجس مخلوط گردد
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . آب فواره اگر متصل به کُر باشد، آب نجس را پاک می کند. ولی اگر قطره قطره روی آب نجس بریزد، آن را پاک نمی کند، مگر آن که چیزی روی فواره بگیرند، تا آب آن قبل از قطره قطره شدن، به آب نجس متصل شود و بنابر احتیاط واجب باید آب فواره با آن آب نجس مخلوط گردد.
- [آیت الله سیستانی] آب فوّاره اگر متصل به کر باشد ، آب نجس را پاک می‌کند، ولی اگر قطره قطره روی آب نجس بریزد آن را پاک نمیکند ، مگر آنکه چیزی روی فوّاره بگیرند تا آب آن قبل از قطره قطره شدن با آب نجس متصل شود . و لازم است که آب فوّاره با آب نجس مخلوط گردد .
- [آیت الله علوی گرگانی] آب فواره اگر متصل به کر باشد، آب نجس را پاک می‌کند ولی اگر قطره قطره روی آب نجس بریزد، آن را پاک نمیکند، مگر آن که چیزی روی فواره بگیرند تا آب آن قبل از قطره قطره شدن به آب نجس متصل شود.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] آب فواره اگر متصل به کر باشد؛ آب نجس را پاک می کند ولی اگر قطره قطره روی آب نجس بریزد؛ آن را پاک نمی کند؛ مگر آنکه چیزی روی فواره بگیرند؛ تا آب آن قبل از قطره قطره شدن به آب نجس متصل شود.
- [آیت الله نوری همدانی] آب فواره اگر متصل بکر باشد ، آب نجس را در صورتی که مخلوط به آن بشود پاک کمی کند ، ولی اگر قطره قطره روی آب نجس بریزد ، آن را پاک نمی کند ، مگر آنکه چیزی روی فواره بگیرند ، تا آب آن قبل از قطره قطره شدن به آب نجس متصل شود و با آن مخلوط گردد .
- [آیت الله جوادی آملی] .آب فواره, اگر متصل به کُر باشد و با آب نجس شده ممزوج شود, آن را پاک می‌کند؛ ولی اگر قطره قطره روی آب نجس شده بریزد, آن را پاک نمیکند, هرچند با آن ممزوج شده باشد. در صورتی که قبل از قطره قطره شدن با آب نجس شده ممزوج گردد, آب متنج?س را پاک می‌کند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آب فواره اگر متصل به کر باشد در صورتی که قبل از قطره قطره شدن به آب نجس متصل شود و بنابر احتیاط واجب با آن مخلوط شود آن را پاک می کند ولی اگر بعد از قطره قطره شدن روی آب نجس بریزد، آن را پاک نمی کند.