الف. سورة منافقون؛ این سوره وضع منافقین را توصیف می کند شدّت دشمنی آنان با مسلمین را بیان کرده، به پیامبراکرم(ص) دستور می دهد تا از آنان بر حذر باشد و مؤمنین را نصیحت می کند تا از کارهایی که سرانجامش نفاق است، بپرهیزند تا کارشان به آتش دوزخ منجر نشود.(ترجمه المیزان، سیدمحمد باقر موسوی همدانی، ج 19، ص 469، نشر: دفتر انتشارات اسلامی.)
"زید بنارقم" می گوید: از عبدالله بن اُبَیّ (سرکردة منافقین) شنیدم که به یاران خود میگفت: به کسانیکه نزد پیامبرند به هیچ وجه انفاق و بخشش نکنید تا پراکنده شوند و ما اگر به مدینه برگردیم، عزیزترین افراد باید ذلیلترین افراد را از شهر مدینه بیرون کنند. و منظور از عزیزترین افراد خودش و ذلیلترین، پیامبراکرم(ص) بود. زید میگوید: این موضوع را به پیامبراکرم(ص) اطلاع دادیم، پیامبراکرم(ص) عبدالله بنابی را خواست و قضیه را از او سؤال نمود، او سوگند یاد کرد که چنین چیزی را که زید بنارقم گفته است، به زبان نیاورده و سخنان من (زید بنارقم) تکذیب شد. تا این که آیه "إِذَا جَآءَکَ الْمُنََفِقُون..."(منافقون،1) نازل شد و پیامبراکرم(ص) مرا طلبید و آیه را برای من تلاوت کرد و فرمود: ای زید؛ خداوند گفتار تو را تصدیق کرد.(مجمع البیان، ج 6، ص 85 تا 87، منشورات دار مکتبة الحیاة، بیروت.)
ب. به مناسبت این که بیشتر آیات این سوره دربارة منافقان نازل شده و دربارة ویژگیها و کارهای آنان سخن گفته، این سوره را منافقون، نامیدهاند.
ج. روی هم رفته محتوای این سوره در چهار بخش خلاصه می شود.
1. نشانه های منافقان که خود شامل چند بخش است؛
2. بر حذر داشتن مؤمنان از توطئه های منافقان و مراقبت همیشگی در این زمینه؛
3. هشدار به مؤمنان که نعمت های دنیوی آنان را از یاد خدا غافل نکند؛
4. توصیه با انفاق در راه خدا و بخشش و بهره گیری از اموال پیش از رسیدن مرگ.(ر.ک: تفسیر نمونه، آیت اللّه مکارم شیرازی و دیگران، ج 24، ص 144، دارالکتب الاسلامیة.)
eporsesh.com
