حفظ جان
حفظ نفس به یکی از امور مورد اهتمام شرع و ملاک برای تشریع برخی احکام اطلاق می‌شود.
قرآن در مسأله حفظ جان و مال و آبروی انسانها چه فرموده است؟
قرآن در مسأله حفظ جان و مال و آبروی انسانها تا آنجا پیش رفته که جان یک انسان را همچون جان تمامی افراد بشر، ارج می نهد، می گوید (مَنْ قَتَلَ نَفْساً بِغَیْرِ نَفسٍ اَوْ فَسادِ فِی الْاَرْضِ فَکَاَنَّما قَتَلَ الّناسَ جَمِیعاً وَمَنْ اَحْیاها فَکَانَّما اَحْیَا النّاسَ جَمیعاً). مائده/ 32 [هر کس انسانی را بدون ارتکاب قتل، یا فساد در روی زمین بکشد، چنان است که گویی همه انسانها را کشته و هر کس انسانی را رهایی بخشد چنان است که گویی همه مردم را زنده کرده است.] مائده/ 32 شبیه این تعبیر را در هیچ قانون دیگری نخواهید دید. قرآن در مسأله حقوق انسانها، تا آنجا پیش می رود که اصل (عدالت) را در اجرای حقوق بر همه چیز مقدم می دارد و هشدار می دهد نکند خصومتهای شخصی یا روابط دوستانه مانع اجرای عدالت گردد. در یک جا می گوید (وَلا یَجْرِ مَنَّکُمْ شَنْئانُ قَوْمٍ علی اَلاّ تَعْدِلُوا اِعْدِلُوا هُوَ اَقْرَبُ لِلتَّقْوی) [مبادا دشمنی با جمعیتی، شما را به گناه ترک عدالت بکشاند، عدالت پیشه کنید که به پرهیزکاری نزدیکتر است.] مائده/ 26 eporsesh.com
قرآن در مسأله حفظ جان و مال و آبروی انسانها تا آنجا پیش رفته که جان یک انسان را همچون جان تمامی افراد بشر، ارج می نهد، می گوید (مَنْ قَتَلَ نَفْساً بِغَیْرِ نَفسٍ اَوْ فَسادِ فِی الْاَرْضِ فَکَاَنَّما قَتَلَ الّناسَ جَمِیعاً وَمَنْ اَحْیاها فَکَانَّما اَحْیَا النّاسَ جَمیعاً). مائده/ 32 [هر کس انسانی را بدون ارتکاب قتل، یا فساد در روی زمین بکشد، چنان است که گویی همه انسانها را کشته و هر کس انسانی را رهایی بخشد چنان است که گویی همه مردم را زنده کرده است.] مائده/ 32 شبیه این تعبیر را در هیچ قانون دیگری نخواهید دید. قرآن در مسأله حقوق انسانها، تا آنجا پیش می رود که اصل (عدالت) را در اجرای حقوق بر همه چیز مقدم می دارد و هشدار می دهد نکند خصومتهای شخصی یا روابط دوستانه مانع اجرای عدالت گردد. در یک جا می گوید (وَلا یَجْرِ مَنَّکُمْ شَنْئانُ قَوْمٍ علی اَلاّ تَعْدِلُوا اِعْدِلُوا هُوَ اَقْرَبُ لِلتَّقْوی) [مبادا دشمنی با جمعیتی، شما را به گناه ترک عدالت بکشاند، عدالت پیشه کنید که به پرهیزکاری نزدیکتر است.] مائده/ 26 eporsesh.com
پاسخ:
قرآن در مسأله حفظ جان و مال و آبروی انسانها تا آنجا پیش رفته که جان یک انسان را همچون جان تمامی افراد بشر، ارج می نهد، می گوید (مَنْ قَتَلَ نَفْساً بِغَیْرِ نَفسٍ اَوْ فَسادِ فِی الْاَرْضِ فَکَاَنَّما قَتَلَ الّناسَ جَمِیعاً وَمَنْ اَحْیاها فَکَانَّما اَحْیَا النّاسَ جَمیعاً). مائده/ 32
[هر کس انسانی را بدون ارتکاب قتل، یا فساد در روی زمین بکشد، چنان است که گویی همه انسانها را کشته و هر کس انسانی را رهایی بخشد چنان است که گویی همه مردم را زنده کرده است.] مائده/ 32
شبیه این تعبیر را در هیچ قانون دیگری نخواهید دید.
قرآن در مسأله حقوق انسانها، تا آنجا پیش می رود که اصل (عدالت) را در اجرای حقوق بر همه چیز مقدم می دارد و هشدار می دهد نکند خصومتهای شخصی یا روابط دوستانه مانع اجرای عدالت گردد.
در یک جا می گوید (وَلا یَجْرِ مَنَّکُمْ شَنْئانُ قَوْمٍ علی اَلاّ تَعْدِلُوا اِعْدِلُوا هُوَ اَقْرَبُ لِلتَّقْوی) [مبادا دشمنی با جمعیتی، شما را به گناه ترک عدالت بکشاند، عدالت پیشه کنید که به پرهیزکاری نزدیکتر است.] مائده/ 26
eporsesh.com
- [سایر] با پیش فرض اینکه دین امری حیاتی برای انسانها است، آیا انسانها مجبور به اطاعت از هر آنچه خدا فرموده هستند مگر نه اینکه در قرآن آیه شریفه: لا اکراه فی الدین آمده؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر شخصی به وسیله اسلحه، چاقو و ... انسان را تهدید کند و از ما بخواهد گناهی را انجام دهیم مثلا زنا کنیم یا اینکه بگوید آبروی ما را می برد ما باید چه کار کنیم؟ آیا باید از جان خود گذشته و گناه نکنیم یا برای حفظ جان گناه کنیم؟
- [سایر] خداوند در جواب منافقانی که از مثل زدن به موجودات بی جان یا ضعیف در قرآن ایراد میگرفتند چه فرموده است؟
- [آیت الله بهجت] در رساله عملیّه بخش زکات فطره در مسأله 1579 فرموده اید: "زکات فطره باید از مال حلال داده شود"، بفرمایید:
- [سایر] مقتضای قیم بودن قرآن بر انسانها چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] اهل سنت حفظ کردن قرآن و بعد فراموش کردن آن را گناه کبیره میدانند. نظر آقا در این مسأله چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] اهل سنت حفظ کردن قرآن و بعد فراموش کردن آن را گناه کبیره میدانند. نظر آقا در این مسأله چیست؟
- [سایر] آیا از دیدگاه قرآن انسانها باید دیندار باشند؟
- [سایر] چرا ما انسانها نمیتوانیم آیه ایی مثل آیه قرآن بیاوریم؟
- [سایر] به فرموده پیامبر آشکار کننده باطن و تفسیر قرآن کیست؟
- [امام خمینی] اگر معروف یا منکر از اموری باشد که شارع مقدس به آن اهمیت زیاد میدهد مثل اصول دین یا مذهب و حفظ قرآن مجید و حفظ عقاید مسلمانان یا احکام ضروریه، باید ملاحظه اهمیت شود، و مجرد ضرر، موجب واجب نبودن نمیشود، پس اگر توقف داشته باشد حفظ عقاید مسلمانان یا حفظ احکام ضروریه اسلام بر بذل جان و مال، واجب است بذل آن.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر معروف یا منکر از اموری باشد که شارع مقدس به آن اهمیّت زیاد می دهد مثل اصول دین یامذهب و حفظ قرآن مجید وحفظ عقاید مسلمانان یا احکام ضروریّه ، باید ملاحظه اهمیّت شود ، و مجردّ ضرر ، موجب واجب نبودن نمی شود ، پس اگر توقّف داشته باشد ، حفظ عقائد مسلمانان یا حفظ احکام ضروریّه اسلام بر بذل جان و مال ، واجب است بذل آن
- [آیت الله اردبیلی] اگر معروف یا منکر از اموری باشد که شارع مقدّس به آن اهمیّت زیاد میدهد، مثل اصول دین یا مذهب و حفظ قرآن مجید و حفظ عقاید مسلمانان یا احکام ضروری اسلام، باید ملاحظه این اهمیّت بشود و مجرّدِ خوف ضرر، موجب سقوط وجوب آن نمیشود؛ پس اگر حفظ عقاید مسلمانان یا حفظ احکام ضروری اسلام بر بذل جان و مال توقّف داشته باشد، بذل آن واجب است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شکستن نماز واجب از روی اختیار حرام است، ولی برای حفظ جان و مال و جلوگیری از ضرر مالی یا بدنی مانعی ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] شکستن نماز واجب از روی اختیار بنابر احتیاط جایز نیست، ولی برای حفظ مال و جان و جلوگیری از ضرر مالی یا بدنی مانعی ندارد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر حفظ جان خود یا کسی که حفظ جان او واجب است یا حفظ مالی که نگهداری آن واجب می باشد بدون شکستن نماز ممکن نباشد باید نماز را بشکند، ولی شکستن نماز برای مالی که اهمیّت ندارد مکروه است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر حفظ جان خود انسان یا کسی که حفظ جان او واجب است یا حفظ مالی که نگهداری ان واجب می باشد بدون شکستن نماز ممکن نباشد باید نماز را بشکند
- [آیت الله سیستانی] اگر حفظ جان خود انسان یا کسی که حفظ جان او واجب است ، یا حفظ مالی که نگهداری آن واجب می‌باشد ، بدون شکستن نماز ممکن نباشد ، باید نماز را بشکند .
- [آیت الله اردبیلی] اگر حفظ جان خود انسان یا کسی که حفظ جان او واجب است یا حفظ مالی که نگهداری آن واجب می‌باشد، بدون شکستن نماز ممکن نباشد، باید نماز را بشکند، ولی شکستن نماز برای مالی که اهمیت ندارد، مکروه است.
- [آیت الله بروجردی] شکستن نماز واجب از روی اختیار حرام است، ولی برای حفظ جان و مال و جلوگیری از ضرر مالی یا بدنی مانعی ندارد.