وظیفه
تکلیف مستفاد از اصول عملی، هنگام شک یا جهل به حکم واقعی را وظیفه عملی گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد.
وظیفه انسان در برابر عدالت و ظلم چیست؟
صفات انسان باید پرتوی از صفات خدا باشد، و در جامعه انسانی صفات الهی پرتوافکن گردد، روی این اصل به همان مقدار که قرآن روی عدالت پروردگار تکیه کرده است، به عدل و داد در جامعه انسانی و در فرد فرد انسان ها اهمیّت می دهد، قرآن مجید کراراً ظلم را مایه تباهی و نابودی جامعه ها معرفی می کند و سرنوشت ظالمان را دردناک ترین سرنوشت می شمرد. قرآن ضمن بیان سرگذشت اقوام پیشین بارها این حقیقت را خاطرنشان کرده که ببینید بر اثر ظلم و فساد چگونه گرفتار عذاب الهی شدند و نابود گشتند، بترسید از این که شما هم بر اثر ظلم به چنین سرنوشتی گرفتار شوید. قرآن با صراحت و به عنوان یک اصل اساسی، می گوید: (ان الله یأمر بالعدل و الاحسان و ایتاءِ ذی القربی و ینهی عن الفحشاءِ و المنکر و البغی);(نحل90)(خداوند به عدل و احسان درباره همه و بخشش نسبت به بستگان و خویشاوندان دستور می دهد و از کارهای زشت و منکر و ظلم نهی می کند). جالب توجّه این که همان گونه که ظلم کردن کار زشت و قبیحی است پذیرش ظلم و زیر بار ستم رفتن نیز از نظر اسلام و قرآن غلط است، چنان که در سوره بقره، آیه 279 می خوانیم: (لا تظلمون و لا تظلمون); (نه ظلم کنید و نه زیر بار ظلم روید).اصولا تسلیم در برابر بیدادگران موجب تشویق ظلم و توسعه ستم و اعانت ظالم است. منبع:50 درس اصول عقائد برای جوانان،آیت الله العظمی مکارم شیرازی ص91
صفات انسان باید پرتوی از صفات خدا باشد، و در جامعه انسانی صفات الهی پرتوافکن گردد، روی این اصل به همان مقدار که قرآن روی عدالت پروردگار تکیه کرده است، به عدل و داد در جامعه انسانی و در فرد فرد انسان ها اهمیّت می دهد، قرآن مجید کراراً ظلم را مایه تباهی و نابودی جامعه ها معرفی می کند و سرنوشت ظالمان را دردناک ترین سرنوشت می شمرد. قرآن ضمن بیان سرگذشت اقوام پیشین بارها این حقیقت را خاطرنشان کرده که ببینید بر اثر ظلم و فساد چگونه گرفتار عذاب الهی شدند و نابود گشتند، بترسید از این که شما هم بر اثر ظلم به چنین سرنوشتی گرفتار شوید. قرآن با صراحت و به عنوان یک اصل اساسی، می گوید: (ان الله یأمر بالعدل و الاحسان و ایتاءِ ذی القربی و ینهی عن الفحشاءِ و المنکر و البغی);(نحل90)(خداوند به عدل و احسان درباره همه و بخشش نسبت به بستگان و خویشاوندان دستور می دهد و از کارهای زشت و منکر و ظلم نهی می کند). جالب توجّه این که همان گونه که ظلم کردن کار زشت و قبیحی است پذیرش ظلم و زیر بار ستم رفتن نیز از نظر اسلام و قرآن غلط است، چنان که در سوره بقره، آیه 279 می خوانیم: (لا تظلمون و لا تظلمون); (نه ظلم کنید و نه زیر بار ظلم روید).اصولا تسلیم در برابر بیدادگران موجب تشویق ظلم و توسعه ستم و اعانت ظالم است. منبع:50 درس اصول عقائد برای جوانان،آیت الله العظمی مکارم شیرازی ص91
پاسخ:
صفات انسان باید پرتوی از صفات خدا باشد، و در جامعه انسانی صفات الهی پرتوافکن گردد، روی این اصل به همان مقدار که قرآن روی عدالت پروردگار تکیه کرده است، به عدل و داد در جامعه انسانی و در فرد فرد انسان ها اهمیّت می دهد، قرآن مجید کراراً ظلم را مایه تباهی و نابودی جامعه ها معرفی می کند و سرنوشت ظالمان را دردناک ترین سرنوشت می شمرد.
قرآن ضمن بیان سرگذشت اقوام پیشین بارها این حقیقت را خاطرنشان کرده که ببینید بر اثر ظلم و فساد چگونه گرفتار عذاب الهی شدند و نابود گشتند، بترسید از این که شما هم بر اثر ظلم به چنین سرنوشتی گرفتار شوید.
قرآن با صراحت و به عنوان یک اصل اساسی، می گوید: (ان الله یأمر بالعدل و الاحسان و ایتاءِ ذی القربی و ینهی عن الفحشاءِ و المنکر و البغی);(نحل90)(خداوند به عدل و احسان درباره همه و بخشش نسبت به بستگان و خویشاوندان دستور می دهد و از کارهای زشت و منکر و ظلم نهی می کند).
جالب توجّه این که همان گونه که ظلم کردن کار زشت و قبیحی است پذیرش ظلم و زیر بار ستم رفتن نیز از نظر اسلام و قرآن غلط است، چنان که در سوره بقره، آیه 279 می خوانیم: (لا تظلمون و لا تظلمون); (نه ظلم کنید و نه زیر بار ظلم روید).اصولا تسلیم در برابر بیدادگران موجب تشویق ظلم و توسعه ستم و اعانت ظالم است.
منبع:50 درس اصول عقائد برای جوانان،آیت الله العظمی مکارم شیرازی ص91
- [سایر] قرآن درباره عدالت پروردگار و نفی ظلم از ساحت مقدّس او چه می گوید؟
- [سایر] ظلم از چه اموری سرچشمه می گیرد؟ و دلیل عقلی بر عدالت خداوند چیست؟
- [آیت الله خوئی] در صورتی که امر دائر شود بین تقلید غیر اعلم عادل و اعلم غیر عادل، وظیفه مقلد چیست؟
- [سایر] آیا شرارت ها و ظلم هایی که در دنیا وجود دارد، با رحمت و عدالت خداوند ناسازگار نیست؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر شخصی اعتقاد به عدالت و تقوای فردی داشته باشد و در همان زمان معتقد باشد که شخص مزبور در مواردی به او ظلم کرده است، آیا می تواند او را به طور کلی عادل بداند؟
- [آیت الله بهجت] اگر کسی خود را عادل نداند و دیگری با دانستن شرایط امام جماعت به او اقتدا کند، آیا وظیفه ندارد که بگوید من عادل نیستم؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر عادلی غیبت عادل دیگری را کند، آیا غیبت کننده از عدالت ساقط می شود یا نه؟ و وظیفه ما در قبال او چیست؟
- [سایر] دو معنای ظلم را بیان کرده و با کمک آیات و روایات این صفت را توضیح دهید و بگوئید که عدالت چگونه به این بحث مربوط می شود؟
- [سایر] آیا صدور فتوا توسط مرجع تقلید غیر اعلم بی انصافی و ظلم به مرجع اعلم نیست؟ وآیا این امر موجب خروج از عدالت که شرط مرجعیت است نمی شود و نقض غرض نیست؟
- [آیت الله بهجت] در عدالت عادل هایی که شاهِد طلاق می شوند، آیا حسن ظاهر کافی است یا احراز عدالت واقعی لازم است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که سابقاً عادل بوده هرگاه شک شود که بر عدالت باقی مانده است یا نه باید گفت عادل است، مگر این که یقین به خلاف پیدا شود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] موقعی انسان می‌تواند مشغول نماز شود که خودش یا نوع مردم اطمینان کنند که وقت داخل شده یا دو مرد عادل به داخل شدن وقت خبر دهند و بنا بر احتیاط واجب خبر دادن یک نفر عادل کافی نیست.
- [آیت الله خوئی] اگر یک عادل یا شخص موثقی خبر دهد که سفر انسان هشت فرسخ است، باید نماز را هم شکسته بخواند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر دو عادل یا شخص موثقی خبر دهد که سفر انسان هشت فرسخ است؛ باید نماز را شکسته بخواند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر یک عادل یا شخصی موثقی خبر دهد که سفر انسان هشت فرسخ است ، باید نماز را شکسته بخواند .
- [آیت الله سیستانی] اگر یک عادل ، یا شخص موثّقی ، خبر دهد که سفر انسان هشت فرسخ است ، و انسان به گفته او اطمینان پیدا کند ، باید نماز را شکسته بخواند .
- [آیت الله شبیری زنجانی] امامی را که عادل بوده، اگر شک کند که هنوز عادل است یا نه، می‌تواند به او اقتدا نماید.
- [آیت الله مظاهری] امامی را که عادل میدانسته، اگر شک کند به عدالت خود باقی است یا نه، می‌تواند به او اقتدا نماید.
- [آیت الله اردبیلی] اگر شک کند امامی که عادل میدانسته به عدالت خود باقی است یا نه، می‌تواند به او اقتدا نماید.
- [آیت الله بروجردی] امامی را که عادل میدانسته، اگر شک کند به عدالت خود باقیست یا نه، می‌تواند به او اقتدا نماید.