الف) قبل از پرداختن به پاسخ پرسش شما جهت مقدمه باید گفت که، برای وجود "بهشت و دوزخ" در بین مفسران دونظریه است:
1. بهشت و دوزخ در باطن و درون این جهانند و بعضی از پرهیزکاران که درک و دیدی در این جهان دارند، (چشم برزخی دارند) بهشت و دوزخ را نیز می‌توانند با چشم حقیقت خود ببینند; مثل اینکه به وسیله فرستنده‌ای بسیار قوی صدای صوت دلنشین قرآن را در همه جای زمین پخش کنیم، و در نقطه دیگر زمین، از فرستنده دیگری با همان قدرت، صدایی فوق‌العاده دلخراش و ناراحت کننده، به همه جای زمین پراکنده شود.
2. عالم آخرت و بهشت و دوزخ بر این عالم محیط است، و به اصطلاح، این جهان در شکم و درون آن جهان قرار گرفته است; مثل عالم جنین که در درون عالم دنیا است. اگر می‌بینیم که قرآن می‌گوید: وسعت بهشت به اندازة وسعت آسمان‌ها و زمین است; بدین جهت است که انسان چیزی وسیع‌تر از آسمان و زمین در این عالم نمی‌شناسد تا مقیاس سنجش قرار گیرد.
این دو نظریه مطابق آیات و روایات است. "وَسَارِعُوَّاْ إِلَی‌َ مَغْفِرَة‌ٍ مِّن رَّبِّکُم‌ْ وَجَنَّة‌ٍ عَرْضُهَا السَّمََوَ َت‌ُ وَالاْ ?َرْض‌ُ أُعِدَّت‌ْ لِلْمُتَّقِین‌َ ;(آل عمران،133) به سوی آمرزش خدا و بهشتی که پهنا و فراخی آن به اندازة وسعت آسمان‌ها و زمین است سبقت بگیرید، بهشتی که برای پرهیزکاران فراهم شده است."
از امیرمؤمنان علی‌پرسیدند: اگر بهشت به اندازة آسمان‌ها و زمین است، پس جهنم کجاست؟ فرمود: "وقتی شب می‌آید، روز کجاست؟."(الفضائل، شاذان بن جبرئیل، ج 1، ص 149، انتشارات رضی، قم.)
و نیز پرسیدند: بهشت و جهنم کجاست؟ فرمود: "بهشت در آسمان‌ها و جهنم در زمین است."(الخصال، صدوق;، ج 2، ص 597، انتشارات جامعه مدرسین.)
www.eporsesh.com
