حقیقت این است که به شکل امروزی که اختلاف آشکاری در جانشینی حضرت علی )ع( بعد از پیامبر مطرح بوده باشد، نبوده است) حتی از پیامبر اکرم )ص( احادیث فراوانی داریم با این مضمون که: )و الذی نفسی بیده ان هذا و شیعته هم الفائزون یوم القیامه( ( این حدیث از ام‌سلمه و بسیاری از اصحاب با عبارت‌های نزدیک به هم نقل شده است، مثلا، ر)ک: بحارالأنوار، ج 37، ص 5 و 92؛ ج 35، ص 143؛ ج 27، ص 143؛ ج 22، ص 92؛ ج 7، ص 178؛ و)))) و این در واقع، نوعی توصیه از جانب پیامبر اکرم )ص( به تبعیت از حضرت علی )ع( است) پیامبر در مواضع مختلفی، جانشینی حضرت علی )ع( را صریحا و تلویحا اعلام کرده بود) مهمترین و مشخص‌ترین حادثه‌ای که در واقع تنصیص نهایی و قطعی بر جانشینی حضرت علی )ع( بود، حادثه‌ی غدیر خم است) این حادثه در آخرین سال حیات پیامبر اکرم )ص( رخ داد و بنا به نقل‌های متعدد، هم ابوبکر و هم عمر، پس از دعوت پیامبر )ص(، به علی )ع( تبریک گفتند و با او بیعت کردند؛ لذا این که در زمان پیامبر )ص( کسی پیدا شود و صریحا جانشینی حضرت علی )ع( را نفی کند، وجود نداشته است)
اما همان طور که مفصل در پاسخ سؤال اول از همین بخش توضیح دادیم، در همان زمان پیامبر )ص( دو نحوه نگرش در جامعه‌ی اسلامی وجود داشت:
یک نگرش که تحت تأثیر عقاید جاهلیت و تلقی‌های قبیله محورانه، عملا از این انتصاب ناخشنود بود و هر چند که به آن چندان تصریح نمی‌کرد، ولی تلقی آن از پیامبر )ص(، به عنوان یک حاکم دنیوی برای عزت )عرب( بود؛ یعنی: اگر کسی را هم به جانشینی خود معرفی می‌کند، صرفا یک پیشنهاد است و بزرگان قوم، خود می‌توانند مصلحت سنجی کنند؛ حتی اگر خلاف نظر پیامبر )ص( باشد)
نگرش دیگر، نگرشی بود که عمیقا تحت تأثیر تعالیم اسلام قرار داشت و لذا می‌دانست که این توصیه‌ی پیامبر )ص( درباره‌ی علی )ع( به خاطر این است که وی واقعا زیر نظر پیامبر )ص( تربیت شده و اسلام عمیقا در او رسوخ کرده و لذا تنها کسی است که می‌تواند پس از پیامبر )ص(، سکان هدایت جامعه را بر عهده گیرد و آنها را به سعادت دنیا و آخرت )نه صرفا حکومت دنیوی عرب( برساند)
خلاصه این که، شیعه و غیر شیعه به عنوان دو گروه متمایز که عده‌ای جانشینی حضرت علی )ع( را قبول کنند و عده‌ای رسما آن را قبول نکنند، وجود نداشت و همگی با حضرت علی )ع( بیعت کردند؛ اما وجود این دو گروه هم به این معنا نبود که یک طرز نگرش متفاوت با طرز نگرش اصیل اسلامی نیز در جامعه وجود داشته باشد)
