منظور از این که یاران امام زمان (عج) 313 نفر می‌باشند چیست؟

شرح پرسش:
منظور از این که یاران امام زمان علیه السلام، 313 نفر می‌باشد چیست و چه تعداد از این یاران مرد، زن، یا جوان هستند؟

پاسخ:
درخصوص تعداد یاران امام زمان (عج) روایات و متون دینی اختلاف دارند. از برخی روایات استفاده می‌شود که تعداد یاران امام زمان (عج) 313 نفر هستند.(1)
مفضل بن عمر از امام صادق (ع) گزارش نمود: (گویا می‌نگرم قائم را بر منبر کوفه و 313 نفر یارانش، که پیرامونش گرد آمده‌اند، به شمار اهل بدر.)(2)
در برخی از روایات دیگر، تعداد یاران امام زمان (عج) ده هزار بیان شده است.
ابوبصیر از امام صادق (ع) روایت می‌کند: (تا حلقه کامل نگردد، قائم خروج نمی‌کند...) کامل شدن حلقه ده هزار نفر است. همچنین در روایات دیگر تعداد یاران امام از دوازده تا پانزده هزار ذکر شده است.(3) مضافاً بر این که در برخی روایات دیگر به توده‌های انبوهی اشاره شده است که از نقاط گوناگون جهان، به ویژه مشرق زمین به کمک امام زمان (عج) می‌شتابند.(5)
بنابراین مقصود از آن دسته روایات که تعداد یارن امام زمان (عج) را 313 نفر ذکر کرده، آن نیست که یاران امام تنها همان تعداد هستند. شاید منظور این باشد که این تعداد فرماندهان و وزیران و از یاران خاص امام باشند که در آغاز، هسته‌های اصلی نیروها را برعهده دارند و پس از پیروزی، برای ارشاد و دادرسی و کارگزاری به سرزمین‌های دور و نزدیک فرستاده می‌شوند. امام صادق (ع) فرمود: (آنان پرچمداران لشکرها و کارگزاران امام روی زمین هستند از این گروه، به نقبای خواص و ذخرالله تعبیر شده است.)(6)
شاید منظور از 313 نفر، کسانی باشند که نخستین گروندگان به حضرت هستند که در انتظار ظهور موعود در مکه می‌باشند. با گردآمدن این گروه، دعوت حضرت آغاز می‌شود. پس از انتشار خبر و گزارش آن، دیگر یاران امام زمان (عج) به آنها ملحق می‌شوند. امام صادق (ع) فرمود: (سیصد و سیزده نفر یاران با او بیعت می‌کنند. او تا هنگام کامل شدن ده هزار نفر در مکه اقامت کرده، پس رهسپار مدینه می‌گردد.)(7)
علامه مجلسی همین معنا را از روایات استنباط کرده و می‌نویسد: (یاران مهدی، منحصر به 313 نفر نیستند، بلکه این شمار یارانی هستند که حضرت به کمک آنان حرکت را آغاز می‌کند.)(8)
در بعضی از روایات آمده است که تعدادی از یاران امام زمان (عج) را زنان تشکیل می دهند. امام باقر (ع) فرمود: (سوگند به خدا، سیصد و اند نفر بدون وعده پیشین گرد می‌آیند در میان آنان پنجاه زن است.)(9)
وجود زنان در میان خواص و وزیران حضرت مهدی (عج) نشانگر اوج و عظمت والای زنان در انقلاب جهانی حضرت مهدی (عج) است.
یاران امام مهدی (عج)، از صنف و نژاد ویژه‌ای نیستند، بلکه از گروه‌ها و نژادهای گوناگون و از سراسر جهان هستند.(10) و اکثریت قریب به اتفاق یاران امام زمان (عج) را جوانان تشکیل می دهند. امام علی (ع) فرمود: (یاران مهدی، همه جوانانند و پیر و کهن‌سال در میان آنان وجود ندارد، جز تعداد اندکی که مانند سرمه برای چشم و نمک برای غذا لازم هستند البته کمترین چیز مورد نیاز در غذا نمک است.)(11)
در این که مقصود از جوان بودن یاران امام زمان (عج) چیست، دقیقاً نمی‌توان اظهار نظر کرد آیا مقصود از جوان بودن آن است که یاران حضرت از نظر سنی جوان هستند و یا از نظر روحیه و قدرت؟
کوتاه سخن این که یاران حضرت مهدی (عج) در انحصار 313 تن نیست. این تعداد، گویای نخستین گروندگان به حضرت، یا گویای حلقه اولیه از فرماندهان و کارگزاران حضرت، یا گویای تعداد نفراتی است که امام در آغاز حرکت با این عده حرکت می‌کند.
میان یاران اولیه امام زمان (عج) یعنی 313 تن، طبق روایت پنجاه زن وجود دارد و اکثر قریب به اتفاق یاران حضرت مهدی (عج) را جوانان تشکیل می‌دهند.

پی‌نوشت‌ها:
1 - بحارالانوار، ج 52، ص 341؛ نعمانی، الغیبة، ص 315؛ منتخب الاثر، ص 166.
2 - الغیبة نعمانی، ص 307.
3 - سید بن طاووس، الملاجم و الفتن، ص 65، به نقل از مجله حوزه، ویژه امام زمان (عج)، ص 295.
4 - ارشاد مفید، ج 2، ص 383.
5 - مجله حوزه، ویژه امام زمان (عج) ص 296؛ بحارالانوار، ج 53، ص 7.
6 - ارشاد مفید، ج 2، ص 383.
7 - بحارالانوار، ج 52، ص 323.
8 - همان.
9 - ینابیع الموده، ص 249.
10 - بحارالانوار، ج53، ص 334؛ نعمانی، پیشین، ص 315؛ طوسی، الغیبة، ص 284.
11 - بحار الانوار ج 52، ص 323

منبع: موسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصر علیه السلام