بزرگان جامعه شیعه به پیروی از پیشینیان در راستای اهداف آنان که همان تثبیت ایمان مردم به ولادت و وجود امام زمان علیه السلام بود قدم گذاشته و دست به تألیفات گوناگون در این زمینه زدند که از آن جمله می توان به این تألیفات اشاره نمود: 1- ابو اسحاق ابراهیم بن اسحاق احمری نهاوندی: ((کتاب الغیبة)).(1) 2- ابو اسحاق ابراهیم بن الانماطی کوفی اسدی: ((کتاب الغیبة)).(2) 3- احمد بن حسین عبدالله مهرانی آبی: ((ترتیب الادلة فیما یلزم خصوم الامامیة دفعه عن الغیبة و الغائب)).(3) 4- ابوالعباس احمد بن علی رازی: ((الشفاء و الجلاء عن الغیبة)).(4) 5- ابوالحسن احمد بن محمد بن عمران بن موسی معروف به ابن الجندی: ((الغیبة)).(5) 6- اشرف بن اعز معروف به تالج العُلی علوی حسینی: ((الغیبة)).(6) 7- ابو محمد حسن بن حمزه معروف به طبری: ((الغیبة)).(7) 8- ابو محمد حسن بن محمد بن یحیی معروف به ابن اخی طاهر: ((کتاب الغیبة و ذکر القائم)).(8) 9- ابوالحسن حنظلة بن زکریا تمیمی قزوینی: ((کتاب الغیبة)).(9) 10- ابوالحسن سلامة بن محمد بن اسماعیل: ((کتاب الغیبة و کشف الحیرة)).(10) 11- ابوالفضل عباس بن هشام ناشری اسدی: ((کتاب الغیبة)).(11) 12- ابوالعباس عبدالله بن جعفر بن حسین حمیری قمی: ((کتاب الغیبة و التوقیعات)).(12) 13- ابو محمد عبدالوهاب مادارئی: ((کتاب الغیبة)).(13) 14- شیخ مفید محمد بن محمد بن نعمان: او در زمینه امام زمان علیه السلام و موضوعات مربوط به آن حضرت تالیفات متعددی دارد از قبیل: ((کتاب الغیبة))،((المسائل العشرة فی الغیبة))،((مختصر فی الغیبة))،((النقض علی الطلحی فی الغیبة))،((جواب الفارقیین فی الغیبة)). و نیز در برخی از کتب خود به طور ضمنی بحث فراوانی از مهدویت نموده است از قبیل: ((الایضاح فی الامامة و الغیبة))،((الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباده))،((العیون و المحاسن))،((الجوابات فی خروج الامام المهدی علیه السلام)). 15- ابوالقاسم علی بن حسین معروف به شریف مرتضی: ((المقنع فی الغیبة)). (14) 16- علی بن محمد بن علی بن عمر بن ریاح: ((کتاب الغیبة)).(15) 17- ابو عبدالله کاتب محمد بن ابراهیم بن جعفر: ((کتاب الغیبة)).(16) 18- ابو علی کاتب اسکافی محمد بن احمد بن جنید: ((ازالة الران عن قلوب الاخوان فی الغیبة)).(17) 19- ابو عبدالله محمد بن احمد صفوانی: ((کتاب الغیبة و کشف الحیرة)).(18) 20- محمد بن زید بن علی فارسی: ((کتاب الغیبة)).(19) 21- ابو الفتح محمد بن علی بن عثمان کراجکی: ((البرهان علی طول عمر صاحب الزمان)) و ((الاستطراف فی ذکر ما ورد فی الغیبة فی الانصاف)).(20) 22- ابوبکر محمد بن قاسم بغدادی: ((کتاب الغیبة)).(21) 23- ابو النصر محمد بن منصور عیاشی: ((کتاب الغیبة)).(22) 24- ابو الفرج مظفر بن علی بن حسین همدانی: ((کتاب الغیبة)).(23) اینها اسامی کتاب هایی بود که تا آخر قرن سوم هجری درباره رفع حیرت به طور مستقل نوشته شده است. پی نوشتها: 1- رجال نجاشی، ص 19، رقم 21. 2- رجال نجاشی، ص 15، رقم 13. 3- معالم العلماء، ص 60، رقم 113. 4- رجال نجاشی، ص 97، رقم 240. 5- رجال نجاشی، ص 85، رقم 206. 6- الذریعه، ج 16، ص 75، رقم 375. 7- رجال نجاشی، ص 64، رقم 150. 8- رجال نجاشی، ص 64، رقم 149. 9- رجال نجاشی، ص 147، رقم 380. 10- رجال نجاشی، ص 192، رقم 511. 11- رجال نجاشی، ص 380، رقم 741. 12- رجال نجاشی، ص 219، رقم 573. 13- رجال نجاشی، ص 247، رقم 652. 14- رجال نجاشی، ص 270 و 271، رقم 708. 15- رجال نجاشی، ص 259 و 260، رقم 679. 16- رجال نجاشی، ص 383، رقم 1043. 17- رجال نجاشی، ص 385، رقم 1047. 18- رجال نجاشی، ص 393، رقم 1050. 19- فهرست طوسی، ص 159، رقم 699. 20- الذریعه، ج 16، ص 79 و 80. 21- الذریعه، ج 3، ص 92، رقم 292؛ رجال نجاشی، ص 381، رقم 1035. 22- رجال نجاشی، ص 350 - 353، رقم 944. 23- الذریعه، ج 16 ، ص 82، رقم 406. منبع : موعود شناسی وپاسخ به شبهات، نویسنده: علی اصغر رضوانی، انتشارات مسجد مقدس جمکران
آیا در عصرهای مختلف در جهت رفع حیرت در امر ولادت و اثبات وجود حضرت مهدی علیه السلام کتاب تألیف شده است؟
بزرگان جامعه شیعه به پیروی از پیشینیان در راستای اهداف آنان که همان تثبیت ایمان مردم به ولادت و وجود امام زمان علیه السلام بود قدم گذاشته و دست به تألیفات گوناگون در این زمینه زدند که از آن جمله می توان به این تألیفات اشاره نمود:
1- ابو اسحاق ابراهیم بن اسحاق احمری نهاوندی: ((کتاب الغیبة)).(1)
2- ابو اسحاق ابراهیم بن الانماطی کوفی اسدی: ((کتاب الغیبة)).(2)
3- احمد بن حسین عبدالله مهرانی آبی: ((ترتیب الادلة فیما یلزم خصوم الامامیة دفعه عن الغیبة و الغائب)).(3)
4- ابوالعباس احمد بن علی رازی: ((الشفاء و الجلاء عن الغیبة)).(4)
5- ابوالحسن احمد بن محمد بن عمران بن موسی معروف به ابن الجندی: ((الغیبة)).(5)
6- اشرف بن اعز معروف به تالج العُلی علوی حسینی: ((الغیبة)).(6)
7- ابو محمد حسن بن حمزه معروف به طبری: ((الغیبة)).(7)
8- ابو محمد حسن بن محمد بن یحیی معروف به ابن اخی طاهر: ((کتاب الغیبة و ذکر القائم)).(8)
9- ابوالحسن حنظلة بن زکریا تمیمی قزوینی: ((کتاب الغیبة)).(9)
10- ابوالحسن سلامة بن محمد بن اسماعیل: ((کتاب الغیبة و کشف الحیرة)).(10)
11- ابوالفضل عباس بن هشام ناشری اسدی: ((کتاب الغیبة)).(11)
12- ابوالعباس عبدالله بن جعفر بن حسین حمیری قمی: ((کتاب الغیبة و التوقیعات)).(12)
13- ابو محمد عبدالوهاب مادارئی: ((کتاب الغیبة)).(13)
14- شیخ مفید محمد بن محمد بن نعمان: او در زمینه امام زمان علیه السلام و موضوعات مربوط به آن حضرت تالیفات متعددی دارد از قبیل: ((کتاب الغیبة))،((المسائل العشرة فی الغیبة))،((مختصر فی الغیبة))،((النقض علی الطلحی فی الغیبة))،((جواب الفارقیین فی الغیبة)).
و نیز در برخی از کتب خود به طور ضمنی بحث فراوانی از مهدویت نموده است از قبیل: ((الایضاح فی الامامة و الغیبة))،((الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباده))،((العیون و المحاسن))،((الجوابات فی خروج الامام المهدی علیه السلام)).
15- ابوالقاسم علی بن حسین معروف به شریف مرتضی: ((المقنع فی الغیبة)). (14)
16- علی بن محمد بن علی بن عمر بن ریاح: ((کتاب الغیبة)).(15)
17- ابو عبدالله کاتب محمد بن ابراهیم بن جعفر: ((کتاب الغیبة)).(16)
18- ابو علی کاتب اسکافی محمد بن احمد بن جنید: ((ازالة الران عن قلوب الاخوان فی الغیبة)).(17)
19- ابو عبدالله محمد بن احمد صفوانی: ((کتاب الغیبة و کشف الحیرة)).(18)
20- محمد بن زید بن علی فارسی: ((کتاب الغیبة)).(19)
21- ابو الفتح محمد بن علی بن عثمان کراجکی: ((البرهان علی طول عمر صاحب الزمان)) و ((الاستطراف فی ذکر ما ورد فی الغیبة فی الانصاف)).(20)
22- ابوبکر محمد بن قاسم بغدادی: ((کتاب الغیبة)).(21)
23- ابو النصر محمد بن منصور عیاشی: ((کتاب الغیبة)).(22)
24- ابو الفرج مظفر بن علی بن حسین همدانی: ((کتاب الغیبة)).(23)
اینها اسامی کتاب هایی بود که تا آخر قرن سوم هجری درباره رفع حیرت به طور مستقل نوشته شده است.
پی نوشتها:
1- رجال نجاشی، ص 19، رقم 21.
2- رجال نجاشی، ص 15، رقم 13.
3- معالم العلماء، ص 60، رقم 113.
4- رجال نجاشی، ص 97، رقم 240.
5- رجال نجاشی، ص 85، رقم 206.
6- الذریعه، ج 16، ص 75، رقم 375.
7- رجال نجاشی، ص 64، رقم 150.
8- رجال نجاشی، ص 64، رقم 149.
9- رجال نجاشی، ص 147، رقم 380.
10- رجال نجاشی، ص 192، رقم 511.
11- رجال نجاشی، ص 380، رقم 741.
12- رجال نجاشی، ص 219، رقم 573.
13- رجال نجاشی، ص 247، رقم 652.
14- رجال نجاشی، ص 270 و 271، رقم 708.
15- رجال نجاشی، ص 259 و 260، رقم 679.
16- رجال نجاشی، ص 383، رقم 1043.
17- رجال نجاشی، ص 385، رقم 1047.
18- رجال نجاشی، ص 393، رقم 1050.
19- فهرست طوسی، ص 159، رقم 699.
20- الذریعه، ج 16، ص 79 و 80.
21- الذریعه، ج 3، ص 92، رقم 292؛ رجال نجاشی، ص 381، رقم 1035.
22- رجال نجاشی، ص 350 - 353، رقم 944.
23- الذریعه، ج 16 ، ص 82، رقم 406.
منبع : موعود شناسی وپاسخ به شبهات، نویسنده: علی اصغر رضوانی، انتشارات مسجد مقدس جمکران
- [سایر] آیا اختلاف در امر ولادت حضرت مهدی علیه السلام سبب وهن در آن می شود؟
- [سایر] آیا امام هادی علیه السلام از ولادت حضرت مهدی علیه السلام خبر داده است؟
- [سایر] آیا امام باقر علیه السلام از ولادت حضرت مهدی علیه السلام خبر داده است؟
- [سایر] آیا امام عسکری علیه السلام از ولادت حضرت مهدی علیه السلام خبر داده است؟
- [سایر] با سلام و خسته نباشید ولادت امام زمان در چه سال و در چه هنگامی بود؟ شب ولادت امام زمان به چه شبی نامگذاری شده است؟ آغاز امامت امام زمان در چه روزی بود؟
- [سایر] آیا امام علی علیه السلام از ولادت امام مهدی علیه السلام خبر داده است؟
- [سایر] آیا امام حسن علیه السلام از ولادت حضرت مهدی علیه السلام خبر داده است؟
- [سایر] آیا امام سجاد علیه السلام از ولادت حضرت مهدی علیه السلام خبر داده است؟
- [سایر] آیا امام صادق علیه السلام از ولادت حضرت مهدی علیه السلام خبر داده است؟
- [سایر] آیا امام کاظم علیه السلام از ولادت حضرت مهدی علیه السلام خبر داده است؟
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولّی عَصْر ( عج ) که نماز جمعه واجب تَعْیینی نیست ، خرید و فروش و سایر معاملات ، پس از اذان جمعه حرام نیست .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مسلمانان باید در مورد اشخاص مجهول که ملبس به لباس علما و طلاب هستند تحقیق نمایند اگر به مقامی دیگر غیر از مقام علما و مجتهدین که نواب حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه می باشند ارتباط داشته باشند از آنها کناره گرفته و از ضلالت و اضلال آن ها بپرهیزند.
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولیّ عصر (عج ) نماز جمعه واجب تَخییری است ( یعنی مُکَلَّفْ می تواند روز جمعه بجای نماز ظهر نماز جمعه بخواند ) ولی جمعه اَفْضَلْ است وظهر اَحْوَط واحتیاط بیشتر در آن است که هر دو را بجا آورند .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در زمان غیبت ولی عصر (عج) نماز جمعه واجب تخییری است (یعنی مکلّف می تواند روز جمعه به جای نماز ظهر نماز جمعه بخواند) ولی جمعه افضل است و ظهر احوط و احتیاط بیشتر در آن است که هردو را بجا آورد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . "أَشْهَدُ أَنَّ عَلِیّاً وَلِیُّ الله"جزو اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعد از "أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله"، به قصد قربت گفته شود. اللهُ أکْبَرُ خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند. أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلاَّ الله شهادت می دهم که نیست خدایی جز خدای یکتا و بی همتا. أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله شهادت می دهم که حضرت محمد بن عبدالله صلی الله علیه و آله پیغمبر و فرستاده خداست. أَشْهَدُ أَنَّ عَلِیّاً أمِیرَ المُؤمِنینَ وَلِیُّ الله شهادت می دهم که حضرت علی علیه السلام أمیرالمؤمنین و ولی خدا بر همه خلق است. حَیَّ عَلَی الصَّلاَة بشتاب برای نماز. حَیَّ عَلَی الْفَلاَح بشتاب برای رستگاری. حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل بشتاب برای بهترین کارها که نماز است. قَد قامَتِ الصَّلاَة به تحقیق نماز برپا شد. لا إلَهَ إِلاَّ الله نیست خدایی مگر خدای یکتا و بی همتا.
- [آیت الله بروجردی] (اَشْهَدُ اَنَّ عَلِیاً وَلِی اللهِ) جزء اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعد از (اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رسُولُ اللهِ) به قصد قربت گفته شود.ترجمهی اذان و اقامه(اللهُ اکبر): یعنی خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند.(اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ الا اللهُ): یعنی شهادت میدهم که غیر خدایی که یکتا و بیهمتاست خدای دیگری سزاوار پرستش نیست.(اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رسُولُ اللهِ): یعنی شهادت میدهم که حضرت محمّد بن عبدالله) ص) پیغمبر و فرستادة خدا است.(اَشْهَدُ اَنَّ عَلیا اَمیرَالمؤمنینَ وَلِی اللهِ): یعنی شهادت میدهم که حضرت علی (علیه الصلوة و السلام)، امیرالمؤمنین و ولی خدا بر همهی خلق است.(حَی عَلَی الصَّلوة): یعنی بشتاب برای نماز.(حَی عَلَی الفَلاحِ): یعنی بشتاب برای رستگاری.(حَی عَلَی خَیرِ العَمَلِ): یعنی بشتاب برای بهترین کارها که نماز است.(قَد قامَتِ الصَّلوة): یعنی به تحقیق نماز بر پا شد.(لا اِلهَ اِلاَّ الله): یعنی خدایی سزاوار پرستش نیست مگر خدایی که یکتا و بیهمتا است.
- [آیت الله جوادی آملی] .دریافت کننده خمس، امام ( ع)و در غیبت آن , فقیه جامع الشرایط و حاکم شرع است و مکلف , بدون اجازه از آنان نمی تواند آن را به موارد مصرف برساند . به تعبیر دیگر , همه خمس , اعم از سهم امام ( ع) و سهم سادات, در اختیار منصب امامت (شخصیت حقوقی) است. در زمان غیبت حضرت ولیّ عصر (عج) ،فقیه جامع الشرایط, جانشین شخصیت حقوقیِ امامت است، بنابراین در زمان غیبت باید تمام خمس را به فقیه جامع الشرای ط تحویل داد و هرگونه دخل و ت صرف در خمس (سهم امام( ع) و سهم سادات) باید با اجازه او باشد.
- [امام خمینی] "اشهد ان علیا ولی الله" جزو اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعداز "اشهد ان محمدا رسول الله" به قصد قربت گفته شود. ترجمه اذان و اقامه "الله اکبر" یعنی خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند."اشهد ان لا اله الا الله" یعنی شهادت می دهم که غیر خدایی که یکتا و بی همتا است، خدای دیگری سزاوار پرستش نیست. "اشهد ان محمدا رسول الله" یعنی شهادت می دهم که حضرت محمد بن عبد الله صلی الله علیه و آله و سلم، پیغمبر و فرستاده خدا است. "اشهد ان علیا امیر المؤمنین ولی الله" یعنی شهادت می دهم که حضرت علی علیه الصلاة و السلام، امیر المؤمنین و ولی خدا بر همه خلق است. "حی علی الصلاه"یعنی بشتاب برای نماز. "حی علی الفلاح" یعنی بشتاب برای رستگاری. "حی علی خیرالعمل" یعنی بشتاب برای بهترین کارها که نماز است. "قد قامت الصلاه" یعنی به تحقیق نماز برپا شد. "لا اله الا الله" یعنی خدایی سزاوار پرستش نیست مگر خدایی که یکتا و بی همتا است.
- [آیت الله نوری همدانی] اشهدً انّ علیاً ولیً اللهِ جزء اذان و اقامه نیست ولی خوب است بعد از اشهدً انّ محمداً رسولُ اللهِ ، به قصد قربت گفته شود . و چون در امثال زمان ما ، شعا ر تشیع محسوب می شود در هر جا که اظهار این شعار مستحسن و لازم باشد ، گفتن آن هم مستحسن و لازم است . ترجمه اذان و اقامه اللهَ اکبرً یعنی خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند اشهدً ان لا الهَ الاّ اللهً یعنی شهادت می دهم که غیر خدائی که یکتا و بی همتا است خدای دیگر سزاوار پرستش نیست . اشَهدً انّ محمداً رسولُ اللهِ یعنی شهادت می دهم که حضرت محمد بن عبدالله صلی علیه و آله و سلم پیغمبر و فرستادة خداست . اشهدً ان علیاً امیر المؤمنینَ ولیّ الله یعنی شهادت می دهم که حضرت علی (علیه الصلاهَ و السلام ) امیر المؤمنین ولی خدا بر همة خلق است حیّ علیَ الصلاهِ یعنی بشتاب برای نماز . حیّ علی الفلاحِ یعنی بشتاب برای رستگاری . حیّ علی خیرِ العملِ یعنی بشتاب برای بهترین کارها که نماز است . قَد قامتِ الصلاهُ یعنی بتحقیق نماز بر پا شد . لا الهَ الاّ اللهُ یعنی خدائی سزاوار پرستش نیست مگر خدائی که یکتا و بی همتا است .
- [آیت الله مظاهری] مکروه است که در گریه بر میّت صدا را خیلی بلند کنند. ______ 1) آیا تو بر پیمانی - که با آن ما را ترک کردی - وفاداری؟ پیمان بر شهادت به اینکه نیست خدایی غیر از خداوند متعال، او که یکتاست و شریکی برای او نیست و به اینکه محمد صلی الله علیه وآله وسلم بنده و رسول اوست و سید پیامبران و خاتم آنان است و به اینکه علی علیه السلام امیر مومنان و سید امامان و امامی است که خداوند متعال، فرمانبرداری از او را بر همه عالمیان واجب فرموده است و به اینکه حسن و حسین و علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و علی بن محمد و حسن بن علی و قائم آل محمد - که درودهای خداوند بر آنان باد - امامان مومنان و حجّتهای خداوند بر همه خلائق و امامان تو هستند، که پیشروان هدایت و نیکوکاری هستند. 2) هنگامی که دو فرشته نزدیک به خداوند (نکیر و منکر) که فرستادگان از جانب خدای متعالند، به سوی تو آمدند و از تو در مورد خدایت و پیامبرت و دینت و کتابت و قبلهات و امامانت سوال کردند،پس نترس و اندوهگین نشو و در جواب آنان بگو: خداوند، پروردگار من و محمد صلی الله علیه وآله وسلم، پیامبر من و اسلام، دین من و قرآن، کتاب من و کعبه، قبله من و امیر مومنان علی بن ابی طالب، امام من و حسن بن علی، امام من و حسین بن علی، امام من و زین العابدین، امام من و محمد باقر، امام من و جعفر صادق، امام من، و موسی کاظم، امام من و علی رضا، امام من و محمد جواد امام من و علی هادی، امام من و حسن عسکری، امام من و حجّت منتظَر، امام من میباشند، اینان - که درودهای خداوند بر آنان باد - امامان و سروران و رهبران و شفیعان من میباشند، در دنیا و آخرت به آنان دوستی میورزم و از دشمنان آنان دوری میجویم، سپس بدان ای فلان فرزند فلان. 3) بدرستی که خداوند متعال، بهترین پروردگار و محمد صلی الله علیه وآله وسلم، بهترین پیامبر و امیر مومنان علی بن ابی طالب و فرزندان معصوم او یعنی دوازده امام، بهترین امامان هستند و آنچه را محمد صلی الله علیه وآله وسلم آورده است حقّ است و مرگ حقّ است و سوال منکر و نکیر در قبر حقّ است و برانگیخته شدن (برای روز قیامت)، حقّ است و رستاخیز، حقّ است و صراط، حقّ است و میزان (اعمال)، حقّ است و تطایر کتب، حقّ است و بهشت، حقّ است و جهنم، حقّ است و آن ساعت معهود (روز قیامت)، خواهد آمد و هیچ تردیدی در آن نیست و به تحقیق خداوند متعال کسانی را، که در قبرها هستند، بر خواهد انگیخت. 4) خداوند تو را بر قول ثابت، پایدار فرماید و به راه مستقیم هدایت فرماید و بین تو و امامان تو در جایگاهی از رحمتش، شناخت ایجاد فرماید. 5) خداوندا زمین را از دو پهلوی او گشاده گردان و روح او را بسوی خودت بالا بر و او را با برهانی از خودت روبرو گردان، خداوندا (درخواست میکنیم)عفو تو را، عفو تو را. 6) خداوندا زمین را از دو پهلوی او گشاده گردان و روح او را بسوی خودت بالا بر و او را از جانب خودت با رضوان روبرو کن و قبر او را از بخشایش خودت آرام فرما، رحمتی که بوسیله آن از مهربانی هر کس دیگری بی نیاز گردد.