خورشید
خورشید به معنای آفتاب است. از آن در بابهای طهارت، صلات و نکاح سخن رفته است.
طلوع خورشید از مغرب هنگام ظهور یعنی چه ؟
در برخی از روایات مربوط به حوادث ظهور، سخن از طلوع خورشید از مغرب مطرح شده است. در این که مراد از این سخن چیست، مطالب مختلفی مطرح شده است از جمله این که مراد خود حضرت باشند، چنانچه در روایتی آمده است (و هو الشمس الطالعة من مغربها)؛(او (مهدی) خورشیدی است که از مغرب طلوع می‌کند(مراد مکه است))(بحار الانوار، ج52، ص195). البته مراد از روایت، اصل دین نیست.
در برخی از روایات مربوط به حوادث ظهور، سخن از طلوع خورشید از مغرب مطرح شده است. در این که مراد از این سخن چیست، مطالب مختلفی مطرح شده است از جمله این که مراد خود حضرت باشند، چنانچه در روایتی آمده است (و هو الشمس الطالعة من مغربها)؛(او (مهدی) خورشیدی است که از مغرب طلوع می‌کند(مراد مکه است))(بحار الانوار، ج52، ص195). البته مراد از روایت، اصل دین نیست.
پاسخ:
در برخی از روایات مربوط به حوادث ظهور، سخن از طلوع خورشید از مغرب مطرح شده است. در این که مراد از این سخن چیست، مطالب مختلفی مطرح شده است از جمله این که مراد خود حضرت باشند، چنانچه در روایتی آمده است (و هو الشمس الطالعة من مغربها)؛(او (مهدی) خورشیدی است که از مغرب طلوع می‌کند(مراد مکه است))(بحار الانوار، ج52، ص195). البته مراد از روایت، اصل دین نیست.
- [سایر] پرسش: طلوع خورشید از مغرب هنگام ظهور یعنی چه ؟
- [سایر] منظور از طلوع و غروب خورشید در قرآن چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگرکسی قبل از طلوع خورشید در روز عید رمی کند، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] تقریباهشت دقیقه طول میکشد، تا نور خورشید به زمین برسد، آیا ملاک قضا شدن نماز صبح طلوع خورشید است، یا رسیدن نور آن به زمین؟
- [آیت الله خامنه ای] رسیدن نور خورشید به زمین تقریباً هفت دقیقه طول می کشد. آیا ملاک پایان وقت نماز صبح، طلوع خورشید است یا رسیدن نور آن به زمین؟
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که در کرهای زندگی می‌کند که خورشیدی غیر از خورشید منظومه بر آن طلوع می‌کند، آیا اعمالش را باید طبق حرکت همان خورشید انجام دهد، یا طبق حرکت خورشید کره زمین؟
- [آیت الله سیستانی] اگر حاجی بر اثر جهل به حکم وقوف در مزدلفه میان طلوع فجر و طلوع خورشید روز عید را از دست داد، آیا وقوف اضطراری در آن برایش مُجزی است؟
- [آیت الله وحید خراسانی] مقدار شب برای کسی که در مکه بجای بیتوته در منی به عبادت مشغول می شود چقدر است از مغرب تا طلوع فجر است یا تا طلوع افتاب
- [آیت الله مظاهری] در روزه ماه مبارک رمضان و غیره از چه زمانی میتوان افطار کرد؟ آیا ملاک غروب خورشید است یا اذان مغرب؟ زیرا بین غروب خورشید تا اذان مغرب حدود 20 دقیقه فاصله است.
- [آیت الله خامنه ای] براساس تقویم رصدخانه کشور سوئد فجر تا طلوع خورشید در طول سال در سوئد بین حدود 45 الی 90 دقیقه در نوسان می باشد (زمستان حدود 45 و تابستان حدود 90 دقیقه). آیا می شود از این مسئله استفاده کرد و برای بدست آوردن فجر مقدار این زمان را از وقت طلوع خورشید کم کرد؟
- [آیت الله وحید خراسانی] وقت نماز مغرب و عشاء برای مختار تا نیمه شب امتداد دارد و اما برای مضطر به جهت خواب یا فراموشی یا حیض یا غیر اینها تا طلوع فجر صادق امتداد دارد و چون نماز عشاء را در صورت تذکر باید بعد از نماز مغرب خواند در صورتی که با التفات قبل از نماز مغرب خوانده شود باطل است مگر این که از وقت بیش از مقدار ادای نماز عشاء نمانده باشد که در این صورت لازم است نماز عشاء را قبل از نماز مغرب بخواند
- [آیت الله خوئی] اگر چوب یا چیزی مانند آن را (شاخص) راست در زمین هموار فرو برند، صبح که خورشید بیرون میآید، سایه آن به طرف مغرب میافتد و هر چه آفتاب بالا میآید این سایه کم میشود، و در شهرهای ما در اول ظهر شرعی (1) به آخرین درج کمی میرسد، و ظهر که گذشت، سایه آن به طرف مشرق برمیگردد و هر چه خورشید رو به مغرب میرود سایه زیادتر میشود، بنابر این وقتی سایه به آخرین درجه کمی رسید و دو مرتبه رو به زیاد شدن گذاشت معلوم ______________________________ (1). ظهر شرعی عبارت از گذشتن نصف روز است. مثلًا اگر روز دوازده ساعت باشد پس از گذشتن شش ساعت از طلوع آفتاب ظهر شرعی است و اگر روز سیزده ساعت باشد پس از گذشتن شش ساعت و نیم از طلوع آفتاب ظهر شرعی است و اگر روز یازده ساعت باشد پس از گذشتن پنج ساعت و نیم از طلوع آفتاب ظهر شرعی که عبارت از گذشتن نصف از طلوع آفتاب تا غروب آن است در بعضی از مواقع سال، چند دقیقه پیش از ساعت دوازده (به ساعت ظهر کوک) و گاهی چند دقیقه بعد از ساعت دوازده است. توضیح المسائل، ص: 105 میشود ظهر شرعی شده است، ولی در بعضی شهرها مثل مکه که گاهی موقع ظهر سایه به کلی از بین میرود، بعد از آن که سایه دوباره پیدا شد، معلوم میشود ظهر شده است.
- [آیت الله وحید خراسانی] احتیاط واجب ان است که نماز مغرب را از پنهان شدن قرص خورشید تاخیر بیندازند تا سرخی طرف مشرق که بعد از غروب افتاب پیدا می شود از بالای سر انسان بگذرد
- [آیت الله سیستانی] اگر شخص روزهدار پس از غروب بیآنکه در شهر خود افطار کند، با هواپیما به سمت مغرب مسافرت کند و بهجایی برسد که هنوز خورشید غروب نکرده است، واجب نیست تا غروب امساک کند، گر چه احتیاط مستحب امساک است.
- [آیت الله مظاهری] آخر وقت نماز مغرب و عشا طلوع فجر است ولی اگر نماز مغرب یا عشا را تا نصف شب نخواند بهتر آن است که تا قبل از اذان صبح بدون اینکه نیّت ادا یا قضا کند به جا آورد و باید شب را برای نماز مغرب و عشا و نماز شب و مانند اینها از اوّل غروب تا اذان صبح حساب کرد، بنابراین تقریباً یازده ساعت و یک ربع بعد از ظهر شرعی نصف شب است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . آخر وقت نماز عشا نصف شب است. و شب را باید از اول غروب تا اذان صبح حساب کرد بنابر احتیاط نه تا اول آفتاب.2 ولی اگر نماز مغرب را نخوانده باشد تا موقعی که به اندازه خواندن نماز عشا به نصف شب "از اول غروب تا طلوع صبح بیشتر نمانده باشد، احتیاط این است که نماز عشا را بخواند و بعد به قصد ما فی الذمة نماز مغرب را بخواند و عشا را اعاده نماید و اگر نماز مغرب را نخوانده باشد تا به اندازه نماز عشا به نصف شب "از اول غروب تا طلوع آفتاب" بیشتر نمانده باشد نماز عشا را رجاءاً به قصد ادا بخواند و بعد، نماز مغرب و عشا را قضا نماید.
- [آیت الله سیستانی] اگر آن که وظیفهاش روزه گرفتن در سفر است، پس از طلوع فجر در شهر خود، با نیت روزه، از طریق هوایی سفر کند و به شهری برسد که هنوز فجر طلوع نکرده است، میتواند تا طلوع فجر آنجا بخورد.
- [آیت الله اردبیلی] نماز مغرب و عشاء هر کدام وقت مخصوص و وقت مشترکی دارند. وقت مخصوص نماز مغرب از اوّل مغرب تا وقتی است که از مغرب به اندازه خواندن سه رکعت نماز بگذرد و وقت مخصوص نماز عشاء هنگامی است که به اندازه خواندن نماز عشاء، به نیمه شب مانده باشد و اگر کسی تا این هنگام نماز مغرب را نخوانده باشد، احتیاطا باید اوّل نماز عشاء را بجا آورد و بعد از آن تا طلوع فجر نماز مغرب را به قصد ما فی الذمّه بخواند و سپس بنا بر احتیاط واجب نماز عشاء را نیز دوباره به قصد ما فی الذمّه بجا آورد و بین وقت مخصوص نماز مغرب و وقت مخصوص نماز عشاء، وقت مشترک نماز مغرب و عشاء است.
- [آیت الله جوادی آملی] .کسی که مسافر نیست و تا مغرب به اندازه پنج رکعت نم از وقت دارد، باید نماز ظهر و عصر, هر دو را با همان ترتیب بخواند و اگر کمتر فرصت دارد، باید فقط نماز عصر را به قصد ادا بخواند و نماز ظهر را بعداً قضا کند و اگر تا نصف شب, به اندازه پنج رکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشاء را با همان ترتیب بخواند و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عشاء را به قصد ادا بخواند و پس از آن , نماز مغرب را تا اول صبح صادق , بدون نیّت ادا و قضا بخواند و اگر تا آن وقت نخواند, نماز مغرب او قضاست.
- [آیت الله سیستانی] وقت نماز مغرب و عشا برای شخص مختار تا نیمه شب امتداد دارد ، و أما برای شخص مضطر که یا از روی فراموشی یا به سبب خواب یا حیض و مانند اینها نماز را پیش از نیمه شب نخوانده وقت نماز مغرب و عشا تا طلوع فجر ادامه دارد . ولی در هر صورت در حال التفات ، ترتیب بین آن دو معتبر است ، یعنی نماز عشا در صورتی که با التفات ، قبل از نماز مغرب خوانده شود باطل است ، مگر اینکه از وقت بیش از مقدار اداء نماز عشا نمانده باشد که در این صورت لازم است نماز عشا را قبل از نماز مغرب بخواند .