نام فرزندان امام باقر علیه السّلام و برخی از یاران بزرگ و شاگردانش را معرفی کنید؟

امام محمّد باقر علیه السّلام دارای هفت فرزند، پنج پسر و دو دختر بوده است.[1] و تعداد شاگردان و اصحاب ایشان را بیش از هزار نفر ذکر کرده‌اند، که به نام فرزندان و برخی از یاران و شاگردان بزرگ آن حضرت به ترتیب اشاره می‌شود.
اسامی فرزندان:
1 جعفر بن محمّد که کنیه‌اش اباعبدالله و لقبش صادق و مادرش ام فروه است.
2 عبدالله بن محمّد و مادرش ام فروه است.
3 ابراهیم که نام مادرش ام‌ حکیم دختر اسید بن مغیرة ثقفی است.
4 عبدالله، نام مادرش ام حکیم است.
5 علی، مادرش ام ولد است.
6 زینب و مادرش ام ولد بود.
7 امّ سلمه، مادرش ام ولد بود.[2]
اسامی برخی از یاران و شاگردان بزرگ امام باقر علیه السّلام :
1 جعفر بن محمّد بن علی بن حسین، پسر امام باقر علیه السّلام .[3]
2 ابان بن تغلب، وی از اصحاب امام زین العابدین علیه السّلام و محمّد باقر علیه السّلام و امام جعفر صادق علیه السّلام است و نزد ایشان قابل اطمینان و صاحب منزلت خاصی بوده است. امام باقر علیه السّلام به او فرمود: در مسجد مدینه بنشین و برای مردم فتوا و احکام الهی را بیان کن! زیرا من دوست دارم در میان پیروان من کسانی مانند تو دیده شود.[4]
3 زرارة بن اعین شیبانی، که جمیع فضائل در او جمع بوده، وی قاری، فقیه، متکلم، شاعر و ادیب و در آنچه نقل می‌کرد راستگو بود.[5] و روایات زیادی را از امام زین العابدین علیه السّلام و امام باقر علیه السّلام و امام صادق علیه السّلام نقل کرده است.[6]
4 حمران بن اعین شیبانی، وی برادر زراره است و از خواص امام محمّد باقر علیه السّلام و امام جعفر صادق علیه السّلام بود و امام باقر علیه السّلام به او فرمود: تو از شیعیان ما در دنیا و آخرت هستی.[7]
5 ثابت بن دینار ابو صفیة الازدی ابو حمزه ثمالی، او از اصحاب امام زین العابدین علیه السّلام و امام باقر علیه السّلام و امام صادق علیه السّلام است و از این بزرگواران حدیث نقل کرده، در نقل حدیث مورد اعتماد وثقه است، و امام صادق علیه السّلام در مورد او فرمود: ابو حمزه ثمالی در زمان خود، جایگاهش مثل جایگاه سلمان فارسی است.
6 برید بن معاویه عجلی کوفی، از اصحاب امام باقر علیه السّلام و امام صادق علیه السّلام و مورد وثوق و نزد ایشان دارای مقام خاصی بود، و در زمان امام صادق علیه السّلام از دنیا رفت.[8]
7 جابر بن یزید جعفی کوفی، از اصحاب و یاران امام باقر علیه السّلام امام صادق علیه السّلام است و در زمان امام صادق علیه السّلام از دنیا رفت، و کتابهای متعددی از جمله؛ کتاب نوادر، کتاب جمل، کتاب مقتل امیرالمؤمنین علیه السّلام و کتاب مقتل امام حسین علیه السّلام از اوست.[9]
8 محمّد بن علی بن نعمان کوفی، معروف به مؤمن طاق، دشمنان به او لقب شیطان طاق دادند، از اصحاب امام زین العابدین علیه السّلام و امام باقر علیه السّلام و امام صادق علیه السّلام است و صاحب کتابهای زیادی از جمله؛ الامامة، کلامه علی الخوارج و کتاب مجالسة مع ابی حنفیه و المرجئه و ... است.[10]
9 فضیل بن یسار بصری،[11] ثقه و از امام باقر علیه السّلام و امام صادق علیه السّلام روایت نقل کرده است، در زمان امام صادق از دنیا رفت و دارای کتاب است.[12]
10 فیض بن المختار کوفی، ثقه و از اصحاب و روات امام باقر علیه السّلام و امام صادق علیه السّلام و امام موسی کاظم علیه السّلام است و دارای کتاب است.[13]
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. شیخ طوسی، رجال طوسی، ص 102 128.
2. شیخ مفید، الارشاد، ج1، ص 250.
3. سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی.
4. حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، رسول جعفریان.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . مفید، الارشاد، ترجمة: رسولی محلّاتی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ ششم، 1383، ج2، ص 250، و ابن شهر آشوب، مناقب، قم، المطبعة العلمیه، ج4، ص 210.
[2] . مفید، پیشین، ج2، ص 250؛ و مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، چاپ دوم، 1403ه‌ ، ج46، ص 365.
[3] . طوسی، حسن، رجال، منشورات المطبعة الحیدریه فی النجف، چاپ اول، 1381 ش، ص 11.
[4] . طوسی، فهرست، منشورات المطبعة الحیدریه فی البحف، چاپ دوم، 1380 ه‌ ، ص 41؛ و احمد بن العباس نجاشی، کتاب رجال، منشورات مرکز نشر کتاب، ص 7 و 8.
[5] . همان، ص 132.
[6] . طوسی، پیشین، ص 100.
[7] . حلی، رجال، نجف، منشورات مطبعة الحیدریه، چاپ دوم، 1381، ص 63.
[8] . نجاشی، پیشین، صص 89 و 87؛ و حائری، جامع الرواة، چاپخانه رنگین، 1331 ه، ج1، صص: 134 و 117.
[9] . نجاشی ، پیشین، ص 99؛ و حائری، همان، ج1، ص 134.
[10] . نجاشی ، پیشین، ص 249؛ و طوسی، پیشین، ص 157.
[11] . طوسی، پیشین، ص 271.
[12] . نجاشی، پیشین، ص 238.
[13] . نجاشی ، همان، ص239.