پاسخ از حضرت آیت اللّه العظمی مکارم شیرازی (دامت برکاته): در ازدواج پسر اجازه والدین شرط نیست. پسری که بالغ و رشید باشد می تواند با دختر مورد پسندش ازدواج کند و شرعاً و قانوناً نیازی به جلب رضایت پدر و مادر ندارد. حتی در صورت مخالفت آنان باز هم حق دارد با هرکس خواست ازدواج نماید. پسر در انتخاب همسر آزاد است و پدر و مادر حق ندارند، او را الزام کنند تا با دختر خاصی ازدواج کند. مردی به حضرت صادق علیه السلام عرض کرد: (من قصد دارم با زنی ازدواج کنم اما پدر و مادرم میل دارند با زنی دیگر ازدواج نمایم؟ حضرت فرمود: با همان زنی که دوست داری ازدواج کن و زنی را که پدر و مادرت به آن تمایل دارند رها ساز.) پسر است که باید عمری را با همسرش زندگی کند نه پدر و مادر. بنابراین باید مورد پسند او باشد نه پدر و مادر. پسر باید سعی کند طبق معیارهای گذشته همسر دل خواهش را پیدا کند و بپسندد و با او ازدواج نماید و کاری با خواستن و نخواستن دیگران نداشته باشد. اگر پدر و مادر پیشنهاد کردند با دختری ازدواج کند که او را نمی پسندد بدون شرم و حیا بگوید: شما برای من می خواهید زن بگیرید نه برای خودتان، من هستم که باید با او زندگی کنم نه شما، من این دختر را دوست ندارم و حاضر نیستم با او ازدواج کنم. ممکن است پدر و مادر ناراحت شوند ولی ناراحت شدن آنها بهتر است از این که با او ازدواج کنید و خودتان را با صدها مشکل مواجه سازید و ناچار شوید عمری را با ناراحتی زندگی کنید. بعضی پدران و مادران واقعاً جاهل و خودخواهند و به بهانه های بی جا از ازدواج مشروع فرزندانشان مانع می شوند. به نامه های زیر توجه فرمایید: آقای... در نامه اش می نویسد: مادرم اصرار دارد که همسر تو باید از خانواده ای اصیل باشد و اصالت در نظر او فقط مال و مقام است. یک روز در مینی بوس با دیدن دختری زندگی من دگرگون شد. جریان آن را با مادرم در میان گذاشتم. گفت: تو برای ازدواج آمادگی نداری، زیرا کار مناسبی نداری. بعداً از اقوام و خویشان و پدر و مادرش سؤال کرد. چون این امر برای مادرم مهم است که خویشان آنها چه کاره باشند. شهری باشند یا دهاتی، چند تا فرش در خانه دارند و فرش ها بافت کجاست. به هر حال موافقت نکرد. ولی من خودم با خانواده دختر تفاهم و گفت وگو کردیم و به نتیجه رسیدیم که مادرم به خواستگاری برود. با اصرار زیاد مادرم را راضی کردم که به خواستگاری برود. روز خواستگاری فرا رسید. من به اتفاق پدر و مادر و خاله و مادربزرگم به منزل ایشان رفتیم و ای کاش زنده نمی ماندم که چنین روزی را ببینم. مادر در همان وهله اول از دیدن آنها یکه خورد و نتوانست اعصابش را کنترل کند و همه چیز با همان برخورد اول معلوم شد. خانواده ام عقیده دارند که اینها به ما نمی خورند چون دهاتی هستند و خانه شان توی کوچه است. و هیچ کدام از فامیلشان شغل مهم دولتی ندارد. تو با این انتخاب آبروی ما را برده ای، یا ما و یا او. مادر و پدرم فکر نمی کنند آخر مگر ما که هستیم که باید این قدر ایراد بگیریم. نمی دانم با این وضع چه کنم؟ از طرفی نمی توانم از آن دختر و خانواده چیز فهمش دل بکنم، زیرا جدا شدن از آن دختر به معنای تمام شدن زندگی من است. من و دختر به خوبی فهمیده ایم که بدون هم نمی توانیم خوشبخت بشویم و از طرف دیگر نمی خواهم پدر و مادرم رنجیده خاطر شوند، زیرا برایم زحمت کشیده اند. واقعاً شکست خورده ام، نمی دانم چه کنم؟ ولی این را بگویم که بی کار ننشسته ام و با تمام قواکوشش می کنم بلکه آنها را راضی کنم، چون دوست دارم با رضایت پدر ومادرم عروسی کنم. شما را به خدا این را به خانواده ها بگویید که چرا با این کارهایشان جوانان را به بدبختی و انحراف می کشند؟ ارادتمند شما ... . آقای... نیز در نامه اش می نویسد: آیا پسران و دختران بلوچ حق انتخاب همسر ندارند؟ آیا باید پدر و مادر یا برادر بزرگ تر برایشان تعیین تکلیف نمایند و بگویند باید با فلانی ازدواج کنی؟ به این پدر و مادرها بگویید این قدر در سرنوشت فرزندان خود دخالت نکنید و به همین جهت طلاق در میان بلوچ ها زیاد شده است. در خاتمه به جوانان توصیه می کنم که در مورد انتخاب همسر سعی کنند حتی المقدور رضایت و توافق پدر و مادر را جلب نمایند، و این امر به صلاح آنها و مطابق احتیاط است،زیرا جوانان خام و کم تجربه اند و راه ازدواج را طی نکرده و با مشکلات آن آشنا نیستند. اگر بدون مشورت و صلاحدید پدر و مادر وارد عمل شوند بیم آن می رود که کلاه سرشان برود و در دام همسری نامناسب گرفتار شوند. اما اگر با مشورت پدر و مادر که از تجربیات کافی برخوردارند وارد عمل شوند احتمال خطر کمتر خواهد بود. چون جوان به پدر و مادر نیاز دارد، اگر بتواند در انتخاب همسر با آنها تفاهم کند در آینده هم از کمک های بی دریغ شان استفاده خواهد کرد. خصوصاً این که پدر و مادر بر فرزند حق دارند و جلب رضایت آنها موجب خشنودی خدا خواهد شد. منبع: makarem.ir
پاسخ از حضرت آیت اللّه العظمی مکارم شیرازی (دامت برکاته):
در ازدواج پسر اجازه والدین شرط نیست. پسری که بالغ و رشید باشد می تواند با دختر مورد پسندش ازدواج کند و شرعاً و قانوناً نیازی به جلب رضایت پدر و مادر ندارد. حتی در صورت مخالفت آنان باز هم حق دارد با هرکس خواست ازدواج نماید. پسر در انتخاب همسر آزاد است و پدر و مادر حق ندارند، او را الزام کنند تا با دختر خاصی ازدواج کند.
مردی به حضرت صادق علیه السلام عرض کرد: (من قصد دارم با زنی ازدواج کنم اما پدر و مادرم میل دارند با زنی دیگر ازدواج نمایم؟ حضرت فرمود: با همان زنی که دوست داری ازدواج کن و زنی را که پدر و مادرت به آن تمایل دارند رها ساز.)
پسر است که باید عمری را با همسرش زندگی کند نه پدر و مادر. بنابراین باید مورد پسند او باشد نه پدر و مادر. پسر باید سعی کند طبق معیارهای گذشته همسر دل خواهش را پیدا کند و بپسندد و با او ازدواج نماید و کاری با خواستن و نخواستن دیگران نداشته باشد. اگر پدر و مادر پیشنهاد کردند با دختری ازدواج کند که او را نمی پسندد بدون شرم و حیا بگوید: شما برای من می خواهید زن بگیرید نه برای خودتان، من هستم که باید با او زندگی کنم نه شما، من این دختر را دوست ندارم و حاضر نیستم با او ازدواج کنم. ممکن است پدر و مادر ناراحت شوند ولی ناراحت شدن آنها بهتر است از این که با او ازدواج کنید و خودتان را با صدها مشکل مواجه سازید و ناچار شوید عمری را با ناراحتی زندگی کنید. بعضی پدران و مادران واقعاً جاهل و خودخواهند و به بهانه های بی جا از ازدواج مشروع فرزندانشان مانع می شوند.
به نامه های زیر توجه فرمایید:
آقای... در نامه اش می نویسد:
مادرم اصرار دارد که همسر تو باید از خانواده ای اصیل باشد و اصالت در نظر او فقط مال و مقام است. یک روز در مینی بوس با دیدن دختری زندگی من دگرگون شد. جریان آن را با مادرم در میان گذاشتم. گفت: تو برای ازدواج آمادگی نداری، زیرا کار مناسبی نداری.
بعداً از اقوام و خویشان و پدر و مادرش سؤال کرد. چون این امر برای مادرم مهم است که خویشان آنها چه کاره باشند. شهری باشند یا دهاتی، چند تا فرش در خانه دارند و فرش ها بافت کجاست. به هر حال موافقت نکرد. ولی من خودم با خانواده دختر تفاهم و گفت وگو کردیم و به نتیجه رسیدیم که مادرم به خواستگاری برود. با اصرار زیاد مادرم را راضی کردم که به خواستگاری برود. روز خواستگاری فرا رسید. من به اتفاق پدر و مادر و خاله و مادربزرگم به منزل ایشان رفتیم و ای کاش زنده نمی ماندم که چنین روزی را ببینم. مادر در همان وهله اول از دیدن آنها یکه خورد و نتوانست اعصابش را کنترل کند و همه چیز با همان برخورد اول معلوم شد. خانواده ام عقیده دارند که اینها به ما نمی خورند چون دهاتی هستند و خانه شان توی کوچه است. و هیچ کدام از فامیلشان شغل مهم دولتی ندارد. تو با این انتخاب آبروی ما را برده ای، یا ما و یا او. مادر و پدرم فکر نمی کنند آخر مگر ما که هستیم که باید این قدر ایراد بگیریم. نمی دانم با این وضع چه کنم؟ از طرفی نمی توانم از آن دختر و خانواده چیز فهمش دل بکنم، زیرا جدا شدن از آن دختر به معنای تمام شدن زندگی من است. من و دختر به خوبی فهمیده ایم که بدون هم نمی توانیم خوشبخت بشویم و از طرف دیگر نمی خواهم پدر و مادرم رنجیده خاطر شوند، زیرا برایم زحمت کشیده اند. واقعاً شکست خورده ام، نمی دانم چه کنم؟ ولی این را بگویم که بی کار ننشسته ام و با تمام قواکوشش می کنم بلکه آنها را راضی کنم، چون دوست دارم با رضایت پدر ومادرم عروسی کنم. شما را به خدا این را به خانواده ها بگویید که چرا با این کارهایشان جوانان را به بدبختی و انحراف می کشند؟ ارادتمند شما ... .
آقای... نیز در نامه اش می نویسد:
آیا پسران و دختران بلوچ حق انتخاب همسر ندارند؟ آیا باید پدر و مادر یا برادر بزرگ تر برایشان تعیین تکلیف نمایند و بگویند باید با فلانی ازدواج کنی؟ به این پدر و مادرها بگویید این قدر در سرنوشت فرزندان خود دخالت نکنید و به همین جهت طلاق در میان بلوچ ها زیاد شده است.
در خاتمه به جوانان توصیه می کنم که در مورد انتخاب همسر سعی کنند حتی المقدور رضایت و توافق پدر و مادر را جلب نمایند، و این امر به صلاح آنها و مطابق احتیاط است،زیرا جوانان خام و کم تجربه اند و راه ازدواج را طی نکرده و با مشکلات آن آشنا نیستند. اگر بدون مشورت و صلاحدید پدر و مادر وارد عمل شوند بیم آن می رود که کلاه سرشان برود و در دام همسری نامناسب گرفتار شوند. اما اگر با مشورت پدر و مادر که از تجربیات کافی برخوردارند وارد عمل شوند احتمال خطر کمتر خواهد بود. چون جوان به پدر و مادر نیاز دارد، اگر بتواند در انتخاب همسر با آنها تفاهم کند در آینده هم از کمک های بی دریغ شان استفاده خواهد کرد. خصوصاً این که پدر و مادر بر فرزند حق دارند و جلب رضایت آنها موجب خشنودی خدا خواهد شد.
منبع: makarem.ir
- [سایر] آیا در امر ازدواج، گوش کردن به حرف والدین برای دختر یا پسر واجب است؟
- [آیت الله بهجت] آیا در تعیین مقدار مهریه توافق دختر و پسر شرط است؟ یا آن که والدین آن ها هم حقّ اعمال نظر دارند؟
- [آیت الله بهجت] آیا در ازدواج با شوهر خاله، اجازه خاله شرط است؟
- [سایر] چرا در ازدواج دختر، اذن پدر شرط است ولی نظر مادر شرط نیست؟ و چرا در ازدواج پسر اذن پدر جایز نیست؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا با ازدواج مردی که فرزند پسر دارد با زنی که فرزند دختر دارد, آن پسر و دختر را بر یکدیگر محرم می کند؟ ج) ازدواج آن مرد و زن، موجب محرمیت پسر و دختر نمی شود. س: آیا آن پسر و دختر بر والدین و اجداد این زن و مرد محرم می شوند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا پسر برای ازدواج موقت نیاز به اجازه ی پدر دارد؟
- [سایر] آیا می شود پسر بدون اجازه مادر به خواستگاری برود و ازدواج کند ؟
- [آیت الله نوری همدانی] نظر حضرتعالی در خصوص (ازدواج موقّت) دختر باکره رشیده (با شرط عدم دخول) چیست؟ آیا با وجود این شرط دختر میتواند بدون اجازه ولی ازدواج موقّت کند؟
- [سایر] حدّ استمتاع در صیغه محرمیت برای دوره نامزدی (نامزدی تا عقد دائم) چیست؟ تا چه حدی می توان بهره جنسی از شریک انتخاب شده خود برد؟ آیا عدم استمتاع شامل تمامی موارد لذت جنسی می باشد یا خیر؟ آیا به هنگام جاری کردن صیغه محرمیت باید این شرط توسط دختر و پسر بر زبان جاری شود و یا این محدودیت به طور ذاتی در خود صیغه محرمیت نهفته است؟ آیا اطلاع والدین دختر از این شرط الزامی است؟ آیا عدم استمتاع فقط یک شرط انتخابی است که مازاد بر صیغه محرمیت عنوان می گردد؟
- [سایر] هنگام ازدواج (در ضمن عقد ) با شوهرم شرط کردم که اجازه ادامه تحصیل در دانشگاه را به من بدهد ؛ آیا اکنون می تواند از شرط خود دست بردارد و اجازه ندهد؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] پدر و جدّ پدری میتوانند در صورتی که مفسده نداشته باشد برای پسر یا دختر نابالغ یا دیوانه خود ازدواج کنند و در اینجا فرقی نیست که دیوانه با حال دیوانگی بالغ شده باشد، یا پس از بالغ شدن دیوانه شده باشد و بعد از آن که دختر بالغ شد نمیتواند ازدواجی را که برای او کردهاند بهم بزند و اگر پسر بالغ شد بنا بر احتیاط واجب اجازه وی رعایت شود، مخصوصاً اگر عقد را جدّ انجام داده باشد، بنابراین در صورت عدم اجازه پسر، او را شوهر آن دختر بحساب نیاورند و دختر هم تا طلاق صورت نگرفته، با دیگری ازدواج نکند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] دختری باکره باید با اجازه¬ی پدر یا جدّ پدری ازدواج کند؛ اما اگر رشیده باشد، یعنی مصلحت خود را تشخیص می دهد و به تأیید بزرگترهای فامیل همسر مناسبی برای دختر پیدا شود و پدر مخالفت کند اجازه او شرط نیست. همچنین اگر به پدر یا جدّ پدری دسترسی نباشد و دختر رشیده هم احتیاج به شوهر کردن داشته باشد، یا این که دختر قبلاً شوهر کرده باشد، در این دو صورت نیز اجازه پدر و جد در ازدواج جدید لازم نیست.
- [آیت الله اردبیلی] اگر مخارج ازدواج پسر بر پدر واجب باشد، پدر نمیتواند مخارج ازدواج او را از زکات مال خود بدهد و همچنین اگر مخارج ازدواج پدر بر پسر واجب باشد، پسر نمیتواند مخارج ازدواج او را از زکات مال خود بپردازد و در غیر این صورت پرداخت مخارج ازدواج از زکات جایز است.
- [آیت الله اردبیلی] ختنه پسر به خودیِ خود واجب است و شرط صحّت طواف واجب و مستحب نیز میباشد، ولی ظاهرا شرط صحّتِ نماز و سایر عبادات نیست.
- [آیت الله اردبیلی] دختری که برای ازدواج، باید از پدر یا جدّ پدری خود اجازه بگیرد، چنانچه بدون اجازه گرفتن از آنان با مردی ازدواج کند و پس از ازدواج، پدر یا جدّ پدری اجازه دهند، ازدواج وی صحیح است وگرنه بنابر احتیاط واجب باید با طلاق از آن مرد جدا شود.
- [امام خمینی] اگر پسر بدون اجازه پدر روزه مستحبی بگیرد، و در بین روز پدر او را نهی کند، باید افطار کند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر پسر بدون اجازه پدر روزه مستحبّی بگیرد، و در بین روز پدر او را نهی کند، باید افطار نماید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] : دختری باکره باید با اجازهی پدر یا جدّ پدری ازدواج کند؛ اما اگر رشیده باشد، یعنی مصلحت خود را تشخیص می دهد و به تأیید بزرگترهای فامیل همسر مناسبی برای دختر پیدا شود و پدر مخالفت کند اجازه او شرط نیست. همچنین اگر به پدر یا جدّ پدری دسترسی نباشد و دختر رشیده هم احتیاج به شوهر کردن داشته باشد، یا این که دختر قبلاً شوهر کرده باشد، در این دو صورت نیز اجازه پدر و جد در ازدواج جدید لازم نیست.
- [آیت الله مکارم شیرازی] مرد نمی تواند بدون اجازه زن خود، با خواهرزاده یا برادرزاده او ازدواج کند، ولی اگر بدون اجازه آنها را عقد نماید بعد اجازه دهد عقد صحیح است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه کسی دختری را برای پسر خود عقد کند، خودش می تواند با مادر آن دختر ازدواج نماید، همچنین اگر اول خودش با مادر آن دختر ازدواج کرده می تواند آن دختر را برای پسر خود بگیرد.