چرا حتما باید نماز را به زبان عربی خواند؟

خواندن نماز به زبان عربی، حکمت های فراوانی دارد که به برخی از آنها اشاره می شود:
غنای زبان عربی
غنای زبان عربی از جهت واژگانی، ساختاری و معنایی - به ویژه در حوزه معارف دینی - به گونه ای است که با دیگر زبان ها قابل قیاس نیست. بررسی های انجام شده، نشان می دهد که برخی از مفاهیم قرآنی، در زبان های دیگر معادل ندارد. رایج ترین آیه قرآن؛ یعنی (بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ) به هیچ زبانی ترجمه دقیق نشده است و گویی هیچ مترجمی نمی تواند معادل های دقیق برای برخی از واژه های به کار رفته در آن بیابد. جالب است بدانید که برخی از مترجمین قرآن در مواردی به جای معادل گذاری، خود واژه های قرآن را به کار می برند و از این طریق، واژه های قرآن وارد بسیاری از زبان ها (چون فارسی، انگلیسی و...) شده است.
به عنوان مثال، مارمادوک پیکتال - یکی از مترجمان نامدار قرآن به زبان انگلیسی - هرگز کلمه God را به جای (اللّه) به کار نبرده است؛ بلکه Allah را استعمال نموده و آن را از جهات متعددی برتر از God می داند. و یا دو کلمه (رحمن و رحیم) این دو واژه یکی رحمت عامّه خداوند را می رساند که شامل مؤمن و کافر است و آن (رحمن) است و یکی رحمت خاصه به مؤمنان را که واژه (رحیم) است.
در فارسی ما دو معادل برای بخشنده نداریم که یکی تعمیم را برساند و دیگر مخصوص بودن آن را برای عدّه ای خاصّ و اگر در ترجمه (رحیم) گفته می شود مهربان به جهت تنگ بودن قافیه است والا مهربان معادل (رئوف) عربی است و معادل رحیم نیست. بنابراین معادل صریحی برای این دو واژه نداریم و بخشنده و مهربان دو واژه نزدیک به لفظ عربی آن هستند و نه مرادف دقیق.
بنابراین فارسی سازی نماز و یا هر زبان دیگری نمی تواند دربردارنده تمامی معانی نماز باشد و این امر مساوی با از دست دادن آثار و فواید نماز خواهد شد.
مصونیت از تحریف
خواندن نماز به یک صورت معین، آن را از دستبرد، تحریف و آمیخته شدن به خرافات و مطالب بی اساسی که بر اثر مداخله افراد غیرمتخصص، هنگام ترجمه آن به زبان های دیگر، رخ می دهد، نگاه می دارد و به این وسیله روح این عبادت اسلامی محفوظ تر می ماند.
ایجاد روح اتحاد و همدلی در مسلمانان
شاید بتوان گفت به عربی خواندن نماز، بیانگر روح اتحاد در جوامع مسلمانان است. هر مسلمانی در هر جای عالم باشد به سوی یک قبله و با یک طریق و یک زبان با معبود خوش به راز و نیاز می پردازد و در هر دیار و کشوری که انسان مسلمان وارد شود هر چند زبان ها متفاوت است اما در هر مسجدی که قدم بگذارد شیوه نیایش با خدای سبحان یکی است و این خود بهترین نوع اتّحاد و همدلی را پدید می آورد.1
خواندن نماز به زبان عربی، یکی از نشانه های جهانی بودن دین اسلام است؛ زیرا جمعیتی که در یک صف قرار می گیرند و در یک جبهه فعالیت می کنند، ناگزیرند، زبان واحدی داشته باشند که به وسیله آن تفاهم کنند؛ یعنی علاوه بر زبان مادری و محلّی، یک زبان عمومی و جهانی هم داشته باشند. نماز خواندن به یک زبان، از طرف تمام مسلمانان رمز وحدت و نشانه یگانگی مسلمانان است. و از آنجا که زبان عربی به اعتراف اهل فن، یکی از وسیع ترین و جامع ترین زبان های دنیاست، این حقیقت روشن تر می شود که تمام فرق مسلمان می توانند آن را به عنوان یک زبان بین المللی شناخته و از آن به عنوان تفاهم و همبستگی اسلامی استفاده نمایند.
زبان معارف دینی
زبان عربی نه تنها زبان یک قوم؛ بلکه زبان دین ما است و آشنایی با آن، ما را مستقیما با پیام خدا و سنّت قولی پیامبر صلی الله علیه و آله و ائمه هدی علیهم السلام آشنا می سازد. عربی بودن نماز، موجب انس و ارتباط دائمی مسلمانان با زبان دین و کتاب آسمانی می شود و زمینه آشنایی هرچه بهتر و مستقیم تر از معارف دینی را فراهم می آورد.
اعجاز گونگی
لطافت و زیبایی و اعجازین بودن سوره های قرآن، در صورت ترجمه از دست خواهد رفت و زیباترین ترجمه های بشری، هرگز جانشین لطافت و زیبایی کلام خداوند و آهنگ دلنشین و دل نواز آن نخواهد شد. (مارمادوک پیکتال) - در مقدمه ترجمه انگلیسی خود از قرآن - می نویسد: (قرآن را نمی توان ترجمه کرد؛ زیرا نغمه و آوای بی نظیر و آهنگ دلنشین آن، انسان را دگرگون می سازد و او را به خشوع و گریه و یا شور و شوق وا می دارد).2
مصونیت فرهنگی
از منظر جامعه شناسی زبان، یکی از مهم ترین ابزارهای انتقال و پویایی فرهنگی است. فرهنگ پذیری (Acculturation)و جامعه پذیری(Socialization) در حد بسیار بالایی وامدار زبان می باشد. اگر استعمار جدید(Neo_colonialism) با تمام توان خود در بسط زبان خود می کوشد، از آن روست که بهترین راه تحمیل فرهنگ خود و بیگانه سازی ملت ها با هویت خویش، در گرو تغییر زبان و ادبیات است. برای مسلمانان، پیوند دائمی و فزاینده با زبان عربی - که حاوی فرهنگ، ادبیات و معارف دینی است - یک ضرورت اجتناب ناپذیر است و بدون آن جامعه اسلامی، با شتاب بیشتری دستخوش استحاله فرهنگی خواهد شد. از این رو شارع مقدّس اسلام از طریق نمازهای پنج گانه، پیوند با زبان دین را نهادینه و دائمی ساخته تا به این وسیله انتقال و پویایی فرهنگ اسلامی، در همه نسل ها و صیانت آن در برابر تهاجمات فرهنگی بیگانگان، در حد بالایی تضمین شود. وحدت زبان ضامن حفظ و مصونیت این عبادت بزرگ از تحریف و آمیختگی با خرافات است.
گذشته از همه این حکمت ها، خداوند که آفریدگار انسان ها است و انسان را برای تکامل و رسیدن به سعادت آفریده است، نماز را به همین شکل وسیله عروج و ارتقای آدمی قرار داده است که این عروج و پرواز در فضای معنویت و تعبّد و بندگی است، بندگی که مولای عارفان علی علیه السلام به آن افتخار می کند: (کفی بی فخرا ان اکون لک عبدا)؛ (خدایا! افتخارم همین بس که بنده تو هستم). البته انسان می تواند در قالب دعا و نیایش با هر زبان که خواسته باشد با پروردگار خویش راز و نیاز داشته پیوند و ارتباط برقرار نماید. اما نماز، کامل ترین شکل آن است.
در پایان این نکته را یادآوری می نماییم که دانستن معنای آیات و اذکار نماز باعث بهره مندی بیشتر از نماز و توجّه به خدا می شود لذا بر هر مسلمان شایسته است نسبت به یادگیری معنای نماز اقدام نموده و از آنجا که این جملات هر روز چندین نوبت در نمازها تکرار می شود فراگیری آن ساده و آسان است.
پی نوشت:
1. مجتبی کلباسی، یکصدو ده پرسش و پاسخ درباره نماز، انتشارات ستاد اقامه نماز، 1388، نهم، ص 24.
2. 1The Meaning of The Glorious Quran Muslim World Legue-Rabita Pickthall.Muhammad M .3 .p 7791.
منبع: www.porseman.org