اگر رجوع بعد از طلاق، در ایّام عدّه موجب بازیچه شدن می شود، باید گفت: چنین برداشتی کاملاً خطاست، زیرا: اولاً: امکان رجوع فرصت مناسبی برای حفظ بقا و دوام خانواده و جلوگیری از متلاشی شدن آن است. ثانیاً: کسی که در عدّه طلاق رجعی است، در حکم زوجه است و نفقه اش بر عهده شوهر می باشد و حق دارد در منزل او سکونت داشته باشد و حتی از او ارث می برد. این مسئله نوعی حمایت معیشتی از زن است. جالب است بدانید بسیاری از فقها و حقوقدانان آن را حکم (قاعده آمره) می دانند، نه حق، که قابل اسقاط باشد، زیرا: اولاً: حق رجوع، یک امتیاز فردی نیست که به نفع شوهر در نظر گرفته شده باشد، بلکه اختیاری و در راه مصلحت خانواده و مهلتی برای تصمیم بهتر است. ثانیاً: اسقاط آن طلاق را (باین) می کند، که به زن لطمه می زند، زیرا دیگر نمی تواند از حقوق زناشویی مانند نفقه و ارث برخوردار شود. ب) اگر مقصود آن است که طلاق مجدّد موجب بازیچه شدن زن می شود، باز یادآور می شویم طلاق دادن شرایط ویژه ای دارد علاوه بر اینکه دادگاه ها اگر بدانند که مرد در طلاق رجعی قصد آزار دارد باید از آن جلوگیری کنند، چون مصداق سوء معاشرت و اذیت و آزار زن است و مخالف شریعت اسلامی است که می فرماید یا زنان را به خوبی در منزل نگه دارید و یا به خوبی رها کنید و حق طلاق خود را از ابزاری برای در تنگنا قرار دادن آنها نسازید. (فَإِذا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِکُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ فارِقُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ)؛طلاق (65)، آیه 2. ؛ (پس چون عدّه آنان به سر سرسید، (-(یا)-) به شایستگی نگاهشان دارید، یا به شایستگی از آنان جدا شوید). همچنین مسئله رجوع، دوبار بیشتر رخ نمی دهد؛ زیرا بعد از آن زن سه طلاقه می شود و برای رجوع سوم نیاز به مُحلّل دارد و همین امر عامل بازدارنده ای برای مرد در طلاق سوم است. بنابراین برخورد احساسی با چنین مسائلی صحیح نیست. بنابراین در طلاق رجعی زن در حکم همسر برای مرد است و از همین روست که از وی ارث می برد و تأمین نفقه و سکونت وی با مرد می باشد، لذا حال که چنین حقوقی را بر مرد دارد رجوع به زن نیز به دست مرد خواهد بود و این بازیچه قرار دادن زن نیست برای آگاهی بیشتر ر.ک: تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی، ج 2، ص 127، ذیل آیه 231 بقره.. porseman.org
در طلاق رجعی، در زمان عدّه، مرد به زن رجوع می کند و ممکن است این رفتار چندین بار تکرار گردد. آیا این رجوع و طلاق بازیچه کردن زن نیست؟!
اگر رجوع بعد از طلاق، در ایّام عدّه موجب بازیچه شدن می شود، باید گفت: چنین برداشتی کاملاً خطاست، زیرا:
اولاً: امکان رجوع فرصت مناسبی برای حفظ بقا و دوام خانواده و جلوگیری از متلاشی شدن آن است.
ثانیاً: کسی که در عدّه طلاق رجعی است، در حکم زوجه است و نفقه اش بر عهده شوهر می باشد و حق دارد در منزل او سکونت داشته باشد و حتی از او ارث می برد.
این مسئله نوعی حمایت معیشتی از زن است. جالب است بدانید بسیاری از فقها و حقوقدانان آن را حکم (قاعده آمره) می دانند، نه حق، که قابل اسقاط باشد، زیرا:
اولاً: حق رجوع، یک امتیاز فردی نیست که به نفع شوهر در نظر گرفته شده باشد، بلکه اختیاری و در راه مصلحت خانواده و مهلتی برای تصمیم بهتر است.
ثانیاً: اسقاط آن طلاق را (باین) می کند، که به زن لطمه می زند، زیرا دیگر نمی تواند از حقوق زناشویی مانند نفقه و ارث برخوردار شود.
ب) اگر مقصود آن است که طلاق مجدّد موجب بازیچه شدن زن می شود، باز یادآور می شویم طلاق دادن شرایط ویژه ای دارد علاوه بر اینکه دادگاه ها اگر بدانند که مرد در طلاق رجعی قصد آزار دارد باید از آن جلوگیری کنند، چون مصداق سوء معاشرت و اذیت و آزار زن است و مخالف شریعت اسلامی است که می فرماید یا زنان را به خوبی در منزل نگه دارید و یا به خوبی رها کنید و حق طلاق خود را از ابزاری برای در تنگنا قرار دادن آنها نسازید.
(فَإِذا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِکُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ فارِقُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ)؛طلاق (65)، آیه 2.
؛ (پس چون عدّه آنان به سر سرسید، (-(یا)-) به شایستگی نگاهشان دارید، یا به شایستگی از آنان جدا شوید).
همچنین مسئله رجوع، دوبار بیشتر رخ نمی دهد؛ زیرا بعد از آن زن سه طلاقه می شود و برای رجوع سوم نیاز به مُحلّل دارد و همین امر عامل بازدارنده ای برای مرد در طلاق سوم است. بنابراین برخورد احساسی با چنین مسائلی صحیح نیست. بنابراین در طلاق رجعی زن در حکم همسر برای مرد است و از همین روست که از وی ارث می برد و تأمین نفقه و سکونت وی با مرد می باشد، لذا حال که چنین حقوقی را بر مرد دارد رجوع به زن نیز به دست مرد خواهد بود و این بازیچه قرار دادن زن نیست برای آگاهی بیشتر ر.ک: تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی، ج 2، ص 127، ذیل آیه 231 بقره..
porseman.org
- [آیت الله بروجردی] هرگاه مردی دو مرتبه زوجه خود را طلاق رجعی داده و در مرتبه سوّم طلاق خُلعی، در صورتی که زن در عدّه رجوع به عوض نماید، آیا زوج میتواند در عدّه رجوع کند به او یا خیر؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مرد زن خود را طلاق رجعی دهد و در ضمن عدّه به او رجوع کند سپس وی را طلاق دهد آیا مجددامیتواند بدون محلّل با او ازدواج کند؟
- [آیت الله بروجردی] در طلاق خُلع زن در زمان عدّه رجوع به مبذول نمود لکن مرد رجوع ننموده، آیا ذمّه مرد مشغول میگردد به مبذول؟ و به صِرف رجوع زن بدون رجوع مرد علقه زوجیّت بین آنها بر میگردد یا خیر؟
- [آیت الله نوری همدانی] ه: زنی که در ایام عدّه طلاق رجعی مرتکب زنا شده است؟ (با عنایت به اینکه حقّ رجوع ندارد).
- [آیت الله بهجت] زنی با بذل مهر، طلاق می گیرد و قبل از تمام شدن عدّه، از بذل رجوع می کند. مرد با علم به این که حقّ رجوع دارد، رجوع نکرده تا عدّه منقضی می شود. آیا زن حقّ مهر دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر در طلاق رجعی به جای رجوع در عدّه با زن صیغه موقت کند، پس از پایان عدّه در ضمن آن زمان مدت صیغه هم بگذرد آیا مطلقه رجعیه می تواند با مرد دیگری ازدواج کند یا نیاز به عدّه دیگر دارد؟ اگر در زمان صیغه موقت مدخوله نشده باشد چطور؟
- [آیت الله بهجت] شخصی عیال خود را که مدخوله بوده، طلاق رجعی داده است و در عدّه به زن رجوع می کند و قبل از دخول، مجدّدا بعد از چند روز طلاق می دهد. آیا او مطلّقه غیرمدخوله است و عدّه ندارد یا برای طلاق دوّم باید عدّه نگه دارد؟
- [آیت الله سیستانی] اگر در طلاق رجعی زوج بجای رجوع در زمان عده زوجه را متعه سه ماهه کند و در این مدت به او رجوع نکند آیا بعد از انقضاء عده و در ضمن آن سه ماه مدت صیغه هم بگذرد آیا زوجه می تواند با مرد دیگری ازدواج کند آیا نیاز به عده دیگر دارد ؟ با اینکه در مدت صیغه مدخوله نشده ؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا مرد میتواند طلاق سوّم زن خود را طلاق رجعی قرار دهد؟
- [آیت الله خوئی] اگر طلاق دهد مردی زن خود را طلاق رجعی و زن او حامله باشد و نزد آشکار شدن ولادت او اراده رجوع نمود به طوری که نصف بچه از رحم خارج شده آیا این رجوع صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] در طلاق رجعی مرد به دو صورت میتواند به زن خود رجوع کند: 1 حرفی بزند که معنایش این باشد که او را دوباره زن خود قرار داده است؛ 2 کاری کند که زن از آن بفهمد رجوع کرده است.
- [امام خمینی] در طلاق رجعی مرد به دو قسم می تواند به زن خود رجوع کند : اول: حرفی بزند که معنایش این باشد که او را دوباره زن خود قرار داده است. دوم: کاری کند که از آن بفهمد رجوع کرده است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] طلاق بر دو قسم است: (طلاق بائن) و (طلاق رجعی) طلاق بائن آن است که مرد در آن حقّ رجوع به زن خود را ندارد، (منظور از رجوع آن است که مرد بدون عقد با زن آشتی کند و او را مجدّداً به همسری بپذیرد) طلاق بائن بر پنج قسم است: 1 طلاق زنی که نُه سالش تمام نشده. 2 طلاق زن یائسه، یعنی زنی که بیشتر از 50 سال دارد. 3 طلاق زنی که شوهرش بعد از عقد، با او نزدیکی نکرده باشد. 4 طلاق سوم زن سه طلاقه. 5 طلاق خلع و مبارات که شرح آن بعداً خواهد آمد: و غیر اینها را طلاق رجعی گویند، که تا وقتی زن در عدّه است مرد می تواند به او رجوع کند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر مردی همسر خود را طلاق دهد و طلاق او جزء هیچ کدام از پنج قسمی که در طلاق بائن گفته شد نباشد، آن طلاق را (طلاق رجعی) مینامند که بعد از آن تا وقتی زن در عدّه است، مرد میتواند به او رجوع نماید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . در طلاق رجعی مرد به دو قسم میتواند به زن خود رجوع کند: اول حرفی بزند که معنایش این باشد، که او را دوباره زن خود قرار داده است. دوم کاری کند که از آن بفهمند رجوع کرده است.
- [آیت الله نوری همدانی] در طلاق رجعی مرد به دو قِسم می تواند به زن خود رجوع کند : اوّل : حرفی بزند که معنایش این باشد که او را دوباره زن خود قرار داده است . دوّم : کاری کند که از آن بفهمند رجوع کرده است .
- [آیت الله بروجردی] در طلاق رجعی مرد به دو قِسم میتواند به زن خود رجوع کند:اوّل:حرفی بزند که معنایش این باشد که او را دوباره زن خود قرار داده است.دوم:کاری کند که از آن بفهمند رجوع کرده است.
- [آیت الله نوری همدانی] طلاق بائن آن است که بعد از طلاق ، مرد حقّندارد به زن خود رجوع کند ، یعنی بدون عقد او را به زنی قبول نماید و آن بر پنج قِسم است : اوّل : طلاق زنی که نُه سالش تمام نشده باشد . دوّم : طلاق زنی که یائسه باشد و مراد از یائسه در مسأله 463 گذشت . سوّم : طلاق زنی که شوهرش بعد از عقد با او نزدیکی نکرده باشد . چهارم : طلاق زنی که او را سه دفعه طلاق داده اند . پنجم : طلاق خُلع و مُبارات و احکام اینها بعداً گفته خواهد شد و غیر اینها طلاق رجعی است که بعد از طلاق تا وقتی زن در عدّه است مرد می تواند به او رجوع نماید .
- [آیت الله سیستانی] اگر با زنی که در عدّه طلاق رجعی است زنا کند ، آن زن بنابر احتیاط واجب بر او حرام میشود ، و اگر در عدّه متعه یا طلاق بائن ، یا عدّه وفات یا عدّه وطی شبهه باشد ، بعداً میتواند او را عقد نماید ، و معنای طلاق رجعی ، و طلاق بائن ، وعدّه متعه ، و عدّه وفات ، و عدّه وطی شبهه ، در احکام طلاق گفته خواهد شد .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . طلاق بائن آن است که بعد از طلاق، مرد حق ندارد به زن خود رجوع کند، یعنی نمیتواند بدون عقد او را به زنی قبول نماید، و آن بر پنج قسم است: اول طلاق زنی که نه سالش تمام نشده باشد. دوم طلاق زنی که یائسه باشد. سوم طلاق زنی که شوهرش بعد از عقد با او نزدیکی نکرده باشد. چهارم طلاق سوم زنی که او را سه دفعه طلاق دادهاند. پنجم طلاق خلع و مبارات؛ و احکام اینها بعداً گفته خواهد شد، و غیر اینها طلاق رجعی است، که بعد از طلاق تا وقتی زن در عدّه است، مرد میتواند به او رجوع نماید.