در میان آنچه بشر برایش نحوست قائل است، اعداد، سهم بیشتری دارند و در میان اعداد هم از همه بیچاره تر، عدد 13 است! اینکه اساساً چرا این عدد بیچاره مورد هجوم قرار گرفته و بر پیشانی اش مهر نحوست خورده، سوالی است که فکر نمی کنم تا به حال کسی حتی به آن فکر هم کرده باشد چه رسد به آنکه بخواهد آن را علت یابی کند!! اما مسأله و دغدغه ی اصلی بشریت این است که چگونه می توان این نحوست را برطرف کرد! البته هر کسی هم روشی دارد. از 1 + 12 در پلاکهای منازل بگیر تا هزار و یک روش دیگر برای آنکه به نحوی این عدد بخت برگشته را حذف کنند تا بلکه نحسی اش دامن بشر را آلوده نکند! سیزده بدر هم که البته اسم با کلاسش (روز طبیعت) است یک روش است در همین راستا! نحوست از نظر معارف اسلامی اگر بخواهیم سری به معارف و آموزه های اسلامی بزنیم تا ببینیم بالاخره آیا چیزی نحس هست یا نه، بهترین منبع خود قرآن است. جالب است که در قرآن کریم دو بار کلمه ی (نحس) نازل شده و هر دو هم در مورد قوم عاد بوده است و درباره عذاب آنها (فی یوم نحسٍ مستمر) (قمر/19) و (فی ایام نحسات) (فصلت/16) بکار برده شده است. درباره معنای کلمه (نحس) در میان مفسران اختلاف نظر است. برخی گفته اند مقصود روز پر باد و غباری بوده است و برخی دیگر گفته اند: همان معنای (شومی) را می دهد. گروهی نیز معنای کلمه نحس را ترسناک و سخت و شدت آور بیان کرده اند. نکته مهم در این آیات آن است که قرآن تصریح دارد که عذاب این قوم به خاطر گناهان خود آنها بوده است و از این رو در هر روزی که مردم به کیفر اعمال زشت خود برسند، آن روز برایشان نحس و شوم و ترسناک است و بنابراین اگر ملتی به عقوبت اعمالشان گرفتار شوند بدانند که در روز نحسی قرار دارند. بر این مبنا با توجه به آیات قرآنی معلوم می شود که منشأ و علت نحوست و شومی اعمال زشت و ناپسند خود بشر است نه آنکه شومی و نحوستی در ایام و روزها وجود داشته باشد! از ماست که بر ماست! بر این اساس آنچه باید بشر آن را نحس بداند و از آن احراز نماید همان اعمال زشت و ناپسندی است که بالاخره هم روزی گریبان او را می گیرد وگرنه ایام و اعداد هرگز به خودی خود و در ذاتشان نحوستی ندارند. شاید بتوان ادّعا کرد که بزرگترین مسأله ای که بشر با ایمان آوردن به آن می تواند سعادت ابدی خود را تضمین نماید همین است که بداند منشاء بدبختی ها و شومی و نحوست در خود او و اعمال زشت اوست. آنچنان که امیرالمومنین علی(علیه السلام) می فرمایند: داءُکَ منک و دوائک فیک؛ منشاء بدبختی و شومی تو در خودت است و راه درمان آن هم در خودت است. اگر انسان ها واقعاً باور کنند که همه مشکلات و مسائلشان در زندگی نتیجه اعمال و رفتار خود آنهاست دیگر در صدد برنمی آیند تا در مشکلات بدنبال مقصّر بگردند و تقصیر کار را به گردن این و آن و حتی 13 بیچاره بیندازند! ایام و روزها مخلوق خدایند! از یکی از اصحاب امام هادی (علیه السلام) منقول است که او قصد زیارت امام (علیه السلام) را کرد. در راه انگشتش زخم شد و سواری هم به او تنه زد و کتفش مجروح گردید. در هنگام ورود به منزل امام (علیه السلام) نیز در اثر ازدحام جمعیت، لباسش پاره شد. هنگامی که به محضر امام هادی (علیه السلام) رسید به امام عرضه داشت: این روز چه روز بدی بود، خداوند مرا از شرّ آن حفظ فرماید. حضرت فرمود: تو از یک طرف به دیدار ما می آیی و از طرف دیگر چنین حرفی می زنی که گویی امام و خدا و پیغمبر را انکار نموده ای. سپس حضرت در ادامه فرمودند: ترمی بذنبک من لاذنب له؛ چرا گناه خودت را بر عهده روز می گذاری که هیچ گناهی ندارد. (فما ذنب الایّام حتی تتشئَّمون بها إذا جوزیتم بأعمالکم و الله ماینفعکم و لکن الله یعاقبکم بذمتّها علی ما لاذنب علیها فیه؛ آنچه به بشر می رسد نتیجه اعمال خود اوست گناه ایام چیست که ایام را متهم می کنید؟ به خدا قسم این حرفها برایتان فایده ندارد بلکه خداوند بخاطر این که شما مخلوق بی گناهش را مجرم دانستید، شما را مؤاخذه می کند. بر اساس این آموزه امام هادی(علیه السلام) روزها و نیز روز 13 فروردین مخلوق خدا هستند و اگر بخواهیم برای آنها نحوستی قائل شویم و بدبختی و شومی را به آنها نسبت دهیم، خداوند بخاطر آنکه مخلوق بی گناه او را مجرم دانسته ایم، ما را مؤاخذه و عقوبت خواهد کرد! پس حواسمان را جمع کنیم. اگر "روز طبیعت" نتوانستید به هر دلیلی خوش بگذرانید! بدانید تقصیر کار، گردن روز سیزده بیچاره نیست، بلکه مشکل در خودتان است! لابد خوب برنامه ریزی نکرده اید! شاید هم جوانب کار را دقت نفرموده اید! به هر حال از ما گفتن، نکند یقه ی روز بیچاره را بگیرید که خدا هم راضی نیست. خدایا! هیچ نحوستی نیست! باور کنید اعتقادات خرافی بیش از پیش دست و پای آدم را می بندند. بیایید در این سال نویی همه را دور بریزیم. از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده است که وقتی می خواستند به مسافرت بروند می فرمودند: اللهم لاطیر إلا طیرک و لاخیر الا خیرک و لااله غیرک؛ خدایا هیچ نحوستی نیست مگر نحوستی که تو بخواهی و هیچ خیری نیست مگر خیری که تو بخواهی و هیچ خدایی جز تو نیست. سخن آخر ... هر آنچه به بشر می رسد از جهل و نادانی اوست و هر خرافه و اعتقاد باطلی که دارد یک همت عالی می خواهد تا آن را از صحنه زندگی اش به دور بریزد. بیایید اگر امسال "روز طبیعت" به دامن طبیعت رفتیم و لحظاتی را با خانواده سپری نمودیم، لحظه لحظه هایمان را به یاد خدا باشیم که این طبیعت و این جمع صمیمی را به ما نعمت داد تا هر چه بیشتر او را بستاییم و پرستش کنیم.
در میان آنچه بشر برایش نحوست قائل است، اعداد، سهم بیشتری دارند و در میان اعداد هم از همه بیچاره تر، عدد 13 است! اینکه اساساً چرا این عدد بیچاره مورد هجوم قرار گرفته و بر پیشانی اش مهر نحوست خورده، سوالی است که فکر نمی کنم تا به حال کسی حتی به آن فکر هم کرده باشد چه رسد به آنکه بخواهد آن را علت یابی کند!! اما مسأله و دغدغه ی اصلی بشریت این است که چگونه می توان این نحوست را برطرف کرد! البته هر کسی هم روشی دارد. از 1 + 12 در پلاکهای منازل بگیر تا هزار و یک روش دیگر برای آنکه به نحوی این عدد بخت برگشته را حذف کنند تا بلکه نحسی اش دامن بشر را آلوده نکند! سیزده بدر هم که البته اسم با کلاسش (روز طبیعت) است یک روش است در همین راستا!
نحوست از نظر معارف اسلامی
اگر بخواهیم سری به معارف و آموزه های اسلامی بزنیم تا ببینیم بالاخره آیا چیزی نحس هست یا نه، بهترین منبع خود قرآن است. جالب است که در قرآن کریم دو بار کلمه ی (نحس) نازل شده و هر دو هم در مورد قوم عاد بوده است و درباره عذاب آنها (فی یوم نحسٍ مستمر) (قمر/19) و (فی ایام نحسات) (فصلت/16) بکار برده شده است.
درباره معنای کلمه (نحس) در میان مفسران اختلاف نظر است. برخی گفته اند مقصود روز پر باد و غباری بوده است و برخی دیگر گفته اند: همان معنای (شومی) را می دهد. گروهی نیز معنای کلمه نحس را ترسناک و سخت و شدت آور بیان کرده اند. نکته مهم در این آیات آن است که قرآن تصریح دارد که عذاب این قوم به خاطر گناهان خود آنها بوده است و از این رو در هر روزی که مردم به کیفر اعمال زشت خود برسند، آن روز برایشان نحس و شوم و ترسناک است و بنابراین اگر ملتی به عقوبت اعمالشان گرفتار شوند بدانند که در روز نحسی قرار دارند. بر این مبنا با توجه به آیات قرآنی معلوم می شود که منشأ و علت نحوست و شومی اعمال زشت و ناپسند خود بشر است نه آنکه شومی و نحوستی در ایام و روزها وجود داشته باشد!
از ماست که بر ماست!
بر این اساس آنچه باید بشر آن را نحس بداند و از آن احراز نماید همان اعمال زشت و ناپسندی است که بالاخره هم روزی گریبان او را می گیرد وگرنه ایام و اعداد هرگز به خودی خود و در ذاتشان نحوستی ندارند. شاید بتوان ادّعا کرد که بزرگترین مسأله ای که بشر با ایمان آوردن به آن می تواند سعادت ابدی خود را تضمین نماید همین است که بداند منشاء بدبختی ها و شومی و نحوست در خود او و اعمال زشت اوست. آنچنان که امیرالمومنین علی(علیه السلام) می فرمایند: داءُکَ منک و دوائک فیک؛ منشاء بدبختی و شومی تو در خودت است و راه درمان آن هم در خودت است. اگر انسان ها واقعاً باور کنند که همه مشکلات و مسائلشان در زندگی نتیجه اعمال و رفتار خود آنهاست دیگر در صدد برنمی آیند تا در مشکلات بدنبال مقصّر بگردند و تقصیر کار را به گردن این و آن و حتی 13 بیچاره بیندازند!
ایام و روزها مخلوق خدایند!
از یکی از اصحاب امام هادی (علیه السلام) منقول است که او قصد زیارت امام (علیه السلام) را کرد. در راه انگشتش زخم شد و سواری هم به او تنه زد و کتفش مجروح گردید. در هنگام ورود به منزل امام (علیه السلام) نیز در اثر ازدحام جمعیت، لباسش پاره شد. هنگامی که به محضر امام هادی (علیه السلام) رسید به امام عرضه داشت: این روز چه روز بدی بود، خداوند مرا از شرّ آن حفظ فرماید. حضرت فرمود: تو از یک طرف به دیدار ما می آیی و از طرف دیگر چنین حرفی می زنی که گویی امام و خدا و پیغمبر را انکار نموده ای. سپس حضرت در ادامه فرمودند: ترمی بذنبک من لاذنب له؛ چرا گناه خودت را بر عهده روز می گذاری که هیچ گناهی ندارد. (فما ذنب الایّام حتی تتشئَّمون بها إذا جوزیتم بأعمالکم و الله ماینفعکم و لکن الله یعاقبکم بذمتّها علی ما لاذنب علیها فیه؛ آنچه به بشر می رسد نتیجه اعمال خود اوست گناه ایام چیست که ایام را متهم می کنید؟ به خدا قسم این حرفها برایتان فایده ندارد بلکه خداوند بخاطر این که شما مخلوق بی گناهش را مجرم دانستید، شما را مؤاخذه می کند.
بر اساس این آموزه امام هادی(علیه السلام) روزها و نیز روز 13 فروردین مخلوق خدا هستند و اگر بخواهیم برای آنها نحوستی قائل شویم و بدبختی و شومی را به آنها نسبت دهیم، خداوند بخاطر آنکه مخلوق بی گناه او را مجرم دانسته ایم، ما را مؤاخذه و عقوبت خواهد کرد! پس حواسمان را جمع کنیم. اگر "روز طبیعت" نتوانستید به هر دلیلی خوش بگذرانید! بدانید تقصیر کار، گردن روز سیزده بیچاره نیست، بلکه مشکل در خودتان است! لابد خوب برنامه ریزی نکرده اید! شاید هم جوانب کار را دقت نفرموده اید! به هر حال از ما گفتن، نکند یقه ی روز بیچاره را بگیرید که خدا هم راضی نیست.
خدایا! هیچ نحوستی نیست!
باور کنید اعتقادات خرافی بیش از پیش دست و پای آدم را می بندند. بیایید در این سال نویی همه را دور بریزیم. از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده است که وقتی می خواستند به مسافرت بروند می فرمودند: اللهم لاطیر إلا طیرک و لاخیر الا خیرک و لااله غیرک؛ خدایا هیچ نحوستی نیست مگر نحوستی که تو بخواهی و هیچ خیری نیست مگر خیری که تو بخواهی و هیچ خدایی جز تو نیست.
سخن آخر ...
هر آنچه به بشر می رسد از جهل و نادانی اوست و هر خرافه و اعتقاد باطلی که دارد یک همت عالی می خواهد تا آن را از صحنه زندگی اش به دور بریزد. بیایید اگر امسال "روز طبیعت" به دامن طبیعت رفتیم و لحظاتی را با خانواده سپری نمودیم، لحظه لحظه هایمان را به یاد خدا باشیم که این طبیعت و این جمع صمیمی را به ما نعمت داد تا هر چه بیشتر او را بستاییم و پرستش کنیم.
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا آنچه در مورد نحس بودن عدد سیزده و یا روز سیزدهم فروردین می گویند صحّت دارد؟
- [سایر] امضا شده دوازده فروردین هشتاد و شش ساعت سیزده وپنجاه و دو نوشتین پاسخی به چند سوال ولی هر وقت رفتم جوابمو نگرفتم یعنی صفحه رو باز نکرده خواهش می کنم درست کنید ممنون ... گفتم شاید برای جواب لازم باشه
- [آیت الله مکارم شیرازی] در بعضی از نقاط استان ما، رسوم و عقائد غلطی وجود دارد، که مشکلات فراوانی برای مردم ایجاد کرده است. مثلا ازدواج و اجرای صیغه عقد را در سیزده روز اوّل فروردین جائز نمی دانند، و معتقدند که چنین ازدواجی نحس است! همچنین این ایّام را برای عروسی نحس می دانند! مورد دیگر، که اخیراً مشکلی را نیز برای خانواده خود ما پیش آورده، این است که می گویند نباید دو خواهر با دو برادر ازدواج کنند، زیرا این کار باعث می شود در شب اوّل که عروس به خانه داماد می رود، خواهر دوّم، یا یکی از دو خواهر، از دنیا برود! نظر شما چیست؟
- [سایر] آیا دعای شرف شمس که در 19 فروردین بر انگشتر عقیق زرد حک می کنند، سندیت و اعتبار دارد؟
- [آیت الله مظاهری] آیا اسلام نحوست عدد 13 و روز سیزده نوروز را تایید می کند؟ آیا این عدد یا این روز با سایر اعداد و ایام تفاوت دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا نحس بودن عدد 13 مورد قبول فرهنگ شیعه است؟ جایگاه نوروز و شادی در فرهنگ شیعه چگونه است؟
- [آیت الله سبحانی] کارمندی که سال خمسی او، اوّل فروردین می باشد حقوق ماههای قبلی او به علت ضعف مالی اداره مربوط به تأخیر افتاده و در فروردین سال نو به دست او رسیده است اکنون با توجه به اینکه این حقوق در مقابل کاری که سال گذشته انجام داده است به او اعطاء می گردد این مبلغ به نظر حضرت عالی خمس دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] سال خمسی اینجانب اول فروردین است. در اسفندماه اجناسی خریداری کردم تا در ایّام عید به بستگانم هدیه بدهم، آیا به این اجناس خمس تعلّق می گیرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا حرز شرف الشمس که به صورت اشکال مبهمی است و می گویند روز نوزدهم فروردین روی کاغذ زرد رنگی نوشته شود و آثار فراوانی دارد صحیح است؟
- [سایر] سلام و خسته نباشید.در ابتدا باید از سخنان دلنشین و به روز شما تشکر کنم.من انشاالله 14 فروردین سال 87 عازم عمره دانشجویی هستم از شما می خواستم من را راهنمایی کنید حتی در قالب یک جمله . با تشکر.
- [آیت الله اردبیلی] زکات ما بین دو نصاب واجب نیست؛ پس اگر شماره شترهایی که دارد از نصاب اوّل که پنج عدد است بگذرد، تا به نصاب دوم که ده عدد است نرسیده، فقط باید زکات پنج عدد آن را بدهد و همچنین است در نصابهای بعد.
- [آیت الله سبحانی] کمترین عدد برای انعقاد نمازجمعه پنج نفر است که یکی از آنها امام می باشد.
- [آیت الله سیستانی] زنی که عادت عددیه دارد اگر خون از عدد روزهای عادت او بیشتر شود هر چند از ده روز تجاوز نکند بنابر احتیاط واجب در روزهای بعد از عدد عادت محرمات نفساء را ترک و واجبات مستحاضه را انجام دهد ، و اگر بیش از یک بار خون ببیند و بین آنها پاکی باشد به عدد ایام عادت خون را نفاس قرار دهد و احتیاطاً در ایام پاکی وسط و ایام خون زائد بر عادت ، محرمات نفساء را ترک و واجبات را انجام دهد .
- [آیت الله مظاهری] یکی از گناهان بزرگ در اسلام فرار از جنگ است و در نظر قرآن و روایات اهلبیت(سلاماللهعلیهم) گناه آن خیلی بزرگ است، و آن اقسامی دارد: الف) فرار از جنگ مخصوصاً اگر موجب تضعیف جبهه و یا تقویت دشمن شود، و مخصوصاً اگر فرار از خطِّ مقدّم جبهه باشد. ب) تخلّف از فرمان فرمانده مخصوصاً اگر این تخلّف، موجب سرکشی دیگران و یا تضعیف فرمانده و یا تضعیف دیگران و یا تقویت دشمن باشد. ج) کمکاری یا بیکاری یا تخلّف از وظیفه مخصوصاً اگر موجب تضعیفی در جبهه یا تقویتی برای دشمن گردد. د) شرکت نکردن در جنگ در صورت احتیاج به او، مخصوصاً اگر تخلّف او موجب تضعیف دیگران یا تقویت دشمن باشد. ه) کمک نکردن به جبهه از جهت مالی و فکری و تبلیغی و مانند اینها مخصوصاً اگر تخلّف او موجب تضعیف دیگران و یا تقویت دشمن باشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چنانچه گمان به عدد رکعات و یا افعال در نماز آیات برایش پیدا شود باید به گمان عمل نماید.
- [آیت الله بروجردی] اگر مخصوصاً برای آن که کار واجبی را ترک کند مسافرت نماید، نمازش تمام است، پس کسی که بدهکار است، اگر بتواند بدهی خود را بدهد و طلب کار هم مطالبه کند، چنانچه در سفر نتواند بدهی خود را بدهد و مخصوصاً برای فرار از دادن قرض مسافرت نماید، باید نماز را تمام بخواند؛ ولی اگر مخصوصاً برای ترک واجب مسافرت نکند، باید نماز را شکسته بخواند و احتیاط مستحب آن است که هم شکسته و هم تمام بخواند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر مخصوصاً برای آنکه کار واجبی را ترک کند مسافرت نماید، نمازش تمام است. پس کسی که بدهکار است اگر بتواند بدهی خود را بدهد و طلب کار هم مطالبه کند چنانچه در سفر نتواند بدهی خود را بدهد و مخصوصاً برای فرار از دادن قرض مسافرت نماید نماز را تمام بخواند ولی اگر مخصوصاً برای ترک واجب مسافرت نکند باید نماز را شکسته بخواند و احتیاط آن است که هم شکسته و هم تمام بخواند.
- [امام خمینی] اگر مخصوصا برای آن که کار واجبی را ترک کند مسافرت نماید نمازش تمام است پس کسی که بدهکار است اگر بتواند بدهی خود را بدهد و طلبکار هم مطالبه کند چنانچه در سفر نتواند بدهدی خود را بدهد مخصوصا برای فرار از دادن قرض مسافرت نماید باید نماز را تمام بخواند ولی اگر مخصوصا برای ترک واجب مسافرت نکند باید نماز را شکسته بخواند و احتیاط مستحب آن است که هم شکسته و هم تمام بخواند.
- [آیت الله بهجت] اگر چیزی را که مثل پارچه با متر و ذرع میفروشند، یا چیزی را که مثل گردو عددی معامله میکنند، بفروشد و زیادتر بگیرد، مثلاً ده عدد تخم مرغ بدهد و یازده عدد بگیرد، اشکال ندارد، ولی در بعضی از موارد کراهت دارد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] نمازجماعت از مهمترین مستحبات و از بزرگترین شعائر اسلامی است و در روایات، فوق العاده روی آن تکیه شده است، مخصوصاً برای همسایه مسجد یا کسی که صدای اذان مسجد را می شنود بیشتر سفارش شده و سزاوار است انسان تا می تواند نمازش را با جماعت بخواند. در روایتی آمده است که اگر یک نفر به امام جماعت اقتدا کند هر رکعت آن ثواب 150 نماز دارد و اگر دو نفر اقتدا کند هر رکعت ثواب 600 نماز و هر قدر عدد نمازگزاران بیشتر شود ثواب نمازشان بیشتر خواهدشد و اگر عدد آنان از ده نفر بگذرد اگر تمام آسمانها کاغذ و دریاها مرکب و درختها قلم و ملائکه و انس و جن نویسنده شوند، نمی توانند ثواب یک رکعت آن را بنویسند.