مفسران قرآن کریم، روانشناسان و کارشناسان علوم تربیتی در تبیین روش برخورد فرزندان با پدر و مادر در صورت اختلاف بین آنها، با عنایت به منابع معتبر دینی چند راه حل را مطرح می کنند: 1. روش اول: فرزندان خودشان مستقیم دخالت کنند، در این روش فرزندان باید توجه داشته باشند که پدر و مادرشان در چه موقعیت سنی و فرهنگی هستند که با برخورد صحیح بتوانند نتیجه درستی بگیرند؛ چرا که پدر و مادر هر قدر سنشان بالاتر می رود از انتقاد فرزندان نسبت به زمان جوانی خودشان زودتر رنجیده می شوند؛ لذا باید دقت لازم را بکار برد تا برخورد فرزند منجر به رنجش خاطر پدر یا مادر نشود؛ چراکه طبق آموزه های دینی ما رنجش پدر مساوی با آتش دوزخ است،(1) و خداوند متعال نیز در قرآن کریم رنجش پدر و مادر را نهی فرموده است.(2) همچنین جایگاه فرزند در نزد والدین شرط است؛ یعنی فرزند باید موقعیت خودش را هم در نظر بگیرد که اگر پا پیش گذارد و نصیحت کند، آیا از او می پذیرند یا اوضاع از آنچه که هست بدتر خواهد شد؟ به عنوان مثال اگر در خانه ای چهار فرزند وجود دارد، باید در نظر گرفت که کدام یک از فرزندان پیش پدر و مادر محبوبیت بیشتری دارد تا او اقدام کند و راهکارهای لازم را بیان کند؛ چون احتمال تأثیر گذاری او از فرزندان دیگر به مراتب بیشتر است. در این جهت فرقی بین دختر یا پسر نیست، حتی این که کوچک تر از دیگر فرزندان باشد. 2 روش دوم: از کسی که پدر و مادر از او می پذیرند بخواهد که ریش سفیدی کند و این مشکل راحل کند. ممکن است آن شخص از بستگان نزدیک باشد؛ مثلا پدر بزرگ یا مادر بزرگ باشد، و یا عمو یا دائی باشد، و یا از دوستان نزدیک پدر و مادر باشد، به هر حال از ایشان بخواهند که مداخله کرده و مصلحت اندیشی کنند. 3. روش سوم: آنها را به مراکز مشاوره هدایت کنند تا از کارشناسان علوم تربیتی راهنمایی های لازم را دریافت کنند. 4. روش چهارم مطالعه است: در این روش اگر پدر و مادر او اهل مطالعه هستند کتاب های تربیتی و دینی که آنها را تحت تأ ثیر قرار می دهد در اختیار آنها بگذارند، تا مطالعه کنند و یا خود فرزندان با مطالعه آن کتب می توانند راه و روش صحیح برخورد با والدین را در این گونه مواقع پیدا کنند. 5. روش پنجم و آخرین روش گوش دادن به سی دی یا نوار است: در این روش هم پدر و مادر می توانند سی دی های علوم تربیتی علما و یا کارشناسان این علم را تهیه و گوش کنند و از این طریق مشکل خودشان را برطرف کنند و هم فرزندان می توانندبا تهیۀ این سی دی ها و گوش دادن آنها و یافتن راه حل مناسب، خودشان مستقیم برای حل این مشکل اقدامات لازم را انجام دهند. به هر حال فرزندان می توانند با مصلحت اندیشی و بررسی مشکل پدر و مادر با توجه به راهکارهای ارائه شده در نهایت ادب و احترام در اختلاف پدر و مادر مداخله نموده و به اختلاف آنها پایان دهند. پی نوشتها: 1. کلینی، اصول کافی، ترجمه مصطفوی، ج ‌4، ص 49، باب عقوق و آزردن پدر و مادر، کتاب فروشی علمیه اسلامیه. تهران، چاپ اول. 2. اسراء ،23. http://farsi.islamquest.net
مفسران قرآن کریم، روانشناسان و کارشناسان علوم تربیتی در تبیین روش برخورد فرزندان با پدر و مادر در صورت اختلاف بین آنها، با عنایت به منابع معتبر دینی چند راه حل را مطرح می کنند:
1. روش اول: فرزندان خودشان مستقیم دخالت کنند، در این روش فرزندان باید توجه داشته باشند که پدر و مادرشان در چه موقعیت سنی و فرهنگی هستند که با برخورد صحیح بتوانند نتیجه درستی بگیرند؛ چرا که پدر و مادر هر قدر سنشان بالاتر می رود از انتقاد فرزندان نسبت به زمان جوانی خودشان زودتر رنجیده می شوند؛ لذا باید دقت لازم را بکار برد تا برخورد فرزند منجر به رنجش خاطر پدر یا مادر نشود؛ چراکه طبق آموزه های دینی ما رنجش پدر مساوی با آتش دوزخ است،(1) و خداوند متعال نیز در قرآن کریم رنجش پدر و مادر را نهی فرموده است.(2) همچنین جایگاه فرزند در نزد والدین شرط است؛ یعنی فرزند باید موقعیت خودش را هم در نظر بگیرد که اگر پا پیش گذارد و نصیحت کند، آیا از او می پذیرند یا اوضاع از آنچه که هست بدتر خواهد شد؟ به عنوان مثال اگر در خانه ای چهار فرزند وجود دارد، باید در نظر گرفت که کدام یک از فرزندان پیش پدر و مادر محبوبیت بیشتری دارد تا او اقدام کند و راهکارهای لازم را بیان کند؛ چون احتمال تأثیر گذاری او از فرزندان دیگر به مراتب بیشتر است. در این جهت فرقی بین دختر یا پسر نیست، حتی این که کوچک تر از دیگر فرزندان باشد.
2 روش دوم: از کسی که پدر و مادر از او می پذیرند بخواهد که ریش سفیدی کند و این مشکل راحل کند. ممکن است آن شخص از بستگان نزدیک باشد؛ مثلا پدر بزرگ یا مادر بزرگ باشد، و یا عمو یا دائی باشد، و یا از دوستان نزدیک پدر و مادر باشد، به هر حال از ایشان بخواهند که مداخله کرده و مصلحت اندیشی کنند.
3. روش سوم: آنها را به مراکز مشاوره هدایت کنند تا از کارشناسان علوم تربیتی راهنمایی های لازم را دریافت کنند.
4. روش چهارم مطالعه است: در این روش اگر پدر و مادر او اهل مطالعه هستند کتاب های تربیتی و دینی که آنها را تحت تأ ثیر قرار می دهد در اختیار آنها بگذارند، تا مطالعه کنند و یا خود فرزندان با مطالعه آن کتب می توانند راه و روش صحیح برخورد با والدین را در این گونه مواقع پیدا کنند.
5. روش پنجم و آخرین روش گوش دادن به سی دی یا نوار است: در این روش هم پدر و مادر می توانند سی دی های علوم تربیتی علما و یا کارشناسان این علم را تهیه و گوش کنند و از این طریق مشکل خودشان را برطرف کنند و هم فرزندان می توانندبا تهیۀ این سی دی ها و گوش دادن آنها و یافتن راه حل مناسب، خودشان مستقیم برای حل این مشکل اقدامات لازم را انجام دهند.
به هر حال فرزندان می توانند با مصلحت اندیشی و بررسی مشکل پدر و مادر با توجه به راهکارهای ارائه شده در نهایت ادب و احترام در اختلاف پدر و مادر مداخله نموده و به اختلاف آنها پایان دهند.
پی نوشتها:
1. کلینی، اصول کافی، ترجمه مصطفوی، ج 4، ص 49، باب عقوق و آزردن پدر و مادر، کتاب فروشی علمیه اسلامیه. تهران، چاپ اول.
2. اسراء ،23.
http://farsi.islamquest.net
- [سایر] وقتی که بر اساس مشکلاتی در خانواده پدر، مادر را بیرون می کند نقش فرزندان چیست؟
- [سایر] در صورت فوت پدر و مادر و عدم حضور قیم، کدام یک از فرزندان خانواده میتوانند از معافیت سه فرزند خدمت کرده از یک خانواده استفاده کنند؟
- [سایر] چرا دایی پدر به فرزندان دختر خانواده محرم است، ولی داماد که به مادر هم محرم است، به بچه های مادر محرم نیست؟
- [سایر] وظیفه پدر و مادر درباره فرزندان چیست؟
- [سایر] وظیفه فرزندان در مقابل پدر و مادر چیست؟
- [سایر] پدر و مادر چه وظایفی در برابر فرزندان دارند؟
- [سایر] تاثیرات اختلاف پدر و مادر در تربیت فرزندان چیست؟
- [آیت الله بهجت] در صورتی که پدر، مادر را بکشد آیا فرزندان حقّ قصاص پدر را دارند؟
- [سایر] وظایف فرزندان در برابر پدر و مادر چیست؟
- [سایر] وظایف فرزندان در برابر پدر و مادر چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر وارث شوهر و پدر و مادر و فرزندان میت باشند. سهم شوهر 41 می شود و به هر یک از پدر و مادر 61 می رسد وبقیه مال بین بچه های میت طبق مسائل گذشته تقسیم می شود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر وارث زن و پدر و مادر و فرزندان میت باشند. سهم زن 81 و سهم پدر و مادر هر یک 61 می شود و بقیه مال بین بچه های میت طبق مسائل گذشته تقسیم می شود.
- [آیت الله سبحانی] اجازه پدر و مادر برای اعتکاف فرزندان شرط نیست، مگر این که عمل آنان مایه رنجش آنان و برخلاف خوشرفتاری با پدر و مادر باشد که اسلام بر آن تأکید فراوان دارد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] طبقه دوم عبارتند از جد و جده و برادر و خواهر و فرزندان آنها که به تفصیل عبارتند از: الف پدر پدر متوفی (جد پدری ). ب پدر مادر متوفی (جد مادری ). ج مادر پدر متوفی (جده پدری ). د مادر مادر متوفی (جده مادری ). ه برادر و خواهر متوفی که پدر و مادر آنها با پدر و مادر متوفی یکی باشد (برادر پدری و مادری). و برادر و خواهر متوفی که تنها پدر آنها با پدر متوفی یکی باشد (برادر پدری). ز برادر و خواهر متوفی که تنها مادر آنها با مادر متوفی یکی باشد (برادر مادری). ح فرزندان برادر و خواهر میت که در صورت نبودن برادر و خواهر میت از او ارث می برند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر وارث میّت فقط پدر و مادر و یک پسر باشند، پدر و مادر هر یک 16 مال و 46 باقی مانده را پسر میبرد و اگر پدر و مادر و چند پسر یا چند دختر باشند، هر کدام از پدر و مادر 16 مال میبرند و فرزندان 46 باقی مانده را به طور مساوی بین خودشان قسمت میکنند و اگر وارث پدر و مادر و پسر و دختر باشند، هر کدام از پدر و مادر 16 مال را میبرد و 46 باقی مانده به فرزندان میرسد که آن را طوری تقسیم میکنند که هر پسری دو برابر یک دختر ببرد، بنابراین اگر میّت پدر و مادر و یک پسر و دو دختر داشته باشد، سهم هر یک از پدر و مادر 16 و سهم پسر 26 و سهم هر دختر 16 خواهد بود.
- [آیت الله اردبیلی] فرزندان نابالغ کفار، پس از اسلام آوردن پدر یا مادر خود، محکوم به اسلام بوده و به تبعیّت آنان پاک میشوند، ولی قبل از اسلام آوردن پدر یا مادر حکم کافر را دارند؛ مگر این که خود آنها ممیّز و اهل فکر و تشخیص بوده و در این جهت تابع پدر و مادر نباشند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر هیچیک از عمو وعمه و دایی و خاله و فرزندان آنان زنده نباشند عمو و عمه ودایی و خاله پدر یا مادر میت از او ارث می برند واگر اینها هم زنده نباشند فرزندان آنان ارث می برند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] فرزندان نابالغ کفار بعد از مسلمان شدن یکی از پدر یا مادر یا جد یا جده نزدیک پاک میشوند مگر اینکه ممیّز بوده و اظهار کفر کنند.
- [آیت الله سیستانی] عمه و خاله انسان ، و عمه و خاله پدر ، و عمه و خاله پدرِ پدر ، یا مادرِ پدر ، و عمه و خاله مادر ، و عمه و خاله مادرِ مادر ، یا پدرِ مادر هر چه بالا روند به انسان محرمند .
- [آیت الله خوئی] عمه و خالة انسان و عمه و خالة پدر و عمه و خالة پدر پدر، و یا مادر پدر و عمه و خال مادر و عمه و خالة مادر مادر، یا پدر مادر هر چه بالا روند به انسان محرمند.