پاسخ از حجت الاسلام حسین دهنوی: ابن بحث فقهی پیچیده ای است . در قانون مدنی و فقیهان ما می گویند : اگر شرط ، ضمن عقد شده باشد و عقد مبتنی بر این شرط باشد ، مثلا وقتی داشتند عقد میکردند آقا ی داماد شرط کرده که من به این شرط با شما ازدواج می کنم که دوشیزه باشید عقد مبتنی برشرط میشود . اگر چنین چیزی باشد ایشان حق فسخ نکاح را دارند و این با طلاق فرق میکند . بعضی ها میگویند می رود خانم را طلاق بدهند .خیر . ایشان حق فسخ عقد را دارند چون طلاق صورت نمیگیرد چون طلاق احکامی دارد . ایشان حق فسخ عقد را دارند نه طلاق را ،طلاق شرایطی دارد . بعضی از آقایان به چنین مسئله ای دچار شده اند ، فکر میکنند که به خانم می گویند عقد را فسخ می کنم و می روند و یکسال هم پیدایشان نمیشود . چنین چیزی نیست ایشان باید اعلام فسخ بکنند با اظهارنامه . یا اینکه از طریق عادی ، با دو تا شهود ، به دادگاه خانواده دادخواست بدهند . برای تنفیذ فسخ نکاح دادخواست بدهند . باید این فسخ را تنفیذ کنند و یک فرایند قضایی شروع میشود و خانم و آقا احضار میشوند ، قاضی با آنها گفتگو میکند . اینکه آیا شرط کرده یا نکرده ، مستند است یا نه . باید این ها احراز شود . شرط مبتی بر شرط بوده یا نبوده ، حتی بین حقوقدانان ما آقای کاتوزیان و آقای امامی در کتابهایشان یک توافقی ندارند که آیا این عرف است و یا باید در خواستگاری گفتگو شده باشد . خود قاضی آنرا مشخص میکند و بعد خانم را به پزشک قانونی ارجاع میدهند شاید آقا اشتباه میکند شاید ایشان دوشیزه خانم هستند . و ساختار بدنی او جوری است که آقا تلقی شان این است که دوشیزه نیست . حالا بر فرض ایشان دوشیزه نیست . این در چه زمانی اتفاق افتاده در زمان عقد اتفاق افتاده که خانم و آقا ارتباط داشتند و ....که این ها فرایند دارد و باید طی شود . فسخ نکاح حق خیار است و به این راحتی نیست باید قاضی حق فسخ را تنفیذ کند. حالا اگر شرط ضمن عقد نکرده باشند و عقد مبتنی برآن شرط نبوده باشد مثلا آقا در محلی است که این داستان خیلی برایشان مهم نیست شباهت به فضای غرب و برایشان اهمیتی ندارد و شرط ضمن عقد نکرده اند و در خواستگاری هم این را نیاورده اند و صحبتی در مقدمات عقد هم نشده است ، آقا این حق فسخ را ندارد . الان این خانم نقصی دارد و مهریه ایشان کمتر میشود مثال دختر خانم صد سکه مهرش است خانم هم شان خودش هشتاد سکه و خانم که دوشیزه نیست و هم شان این خانم است مثل مثلا هفتاد و پنج سکه. یعنی بیست و پنج سکه از مهریه خانم کم میشود . این دیگر توسط قاضی انجام میگیرد .این یک مسئله حقوقی شده است حالا من با این مسئله مواجه شده ام و مهریه شما این قدر شده و من نمیتوانم این را به شما بدهم من به این بعنوان به شما مهریه داده ام ولی می بینم الان شما نقصی دارید درست است شرط من نبوده برای من مهم نیست با شما زندگی میکنم ولی با مهریه کمتر . ch3.iribtv.ir
پاسخ از حجت الاسلام حسین دهنوی:
ابن بحث فقهی پیچیده ای است . در قانون مدنی و فقیهان ما می گویند : اگر شرط ، ضمن عقد شده باشد و عقد مبتنی بر این شرط باشد ، مثلا وقتی داشتند عقد میکردند آقا ی داماد شرط کرده که من به این شرط با شما ازدواج می کنم که دوشیزه باشید عقد مبتنی برشرط میشود . اگر چنین چیزی باشد ایشان حق فسخ نکاح را دارند و این با طلاق فرق میکند . بعضی ها میگویند می رود خانم را طلاق بدهند .خیر . ایشان حق فسخ عقد را دارند چون طلاق صورت نمیگیرد چون طلاق احکامی دارد . ایشان حق فسخ عقد را دارند نه طلاق را ،طلاق شرایطی دارد . بعضی از آقایان به چنین مسئله ای دچار شده اند ، فکر میکنند که به خانم می گویند عقد را فسخ می کنم و می روند و یکسال هم پیدایشان نمیشود . چنین چیزی نیست ایشان باید اعلام فسخ بکنند با اظهارنامه . یا اینکه از طریق عادی ، با دو تا شهود ، به دادگاه خانواده دادخواست بدهند . برای تنفیذ فسخ نکاح دادخواست بدهند . باید این فسخ را تنفیذ کنند و یک فرایند قضایی شروع میشود و خانم و آقا احضار میشوند ، قاضی با آنها گفتگو میکند . اینکه آیا شرط کرده یا نکرده ، مستند است یا نه . باید این ها احراز شود . شرط مبتی بر شرط بوده یا نبوده ، حتی بین حقوقدانان ما آقای کاتوزیان و آقای امامی در کتابهایشان یک توافقی ندارند که آیا این عرف است و یا باید در خواستگاری گفتگو شده باشد . خود قاضی آنرا مشخص میکند و بعد خانم را به پزشک قانونی ارجاع میدهند شاید آقا اشتباه میکند شاید ایشان دوشیزه خانم هستند . و ساختار بدنی او جوری است که آقا تلقی شان این است که دوشیزه نیست . حالا بر فرض ایشان دوشیزه نیست . این در چه زمانی اتفاق افتاده در زمان عقد اتفاق افتاده که خانم و آقا ارتباط داشتند و ....که این ها فرایند دارد و باید طی شود . فسخ نکاح حق خیار است و به این راحتی نیست باید قاضی حق فسخ را تنفیذ کند.
حالا اگر شرط ضمن عقد نکرده باشند و عقد مبتنی برآن شرط نبوده باشد مثلا آقا در محلی است که این داستان خیلی برایشان مهم نیست شباهت به فضای غرب و برایشان اهمیتی ندارد و شرط ضمن عقد نکرده اند و در خواستگاری هم این را نیاورده اند و صحبتی در مقدمات عقد هم نشده است ، آقا این حق فسخ را ندارد . الان این خانم نقصی دارد و مهریه ایشان کمتر میشود مثال دختر خانم صد سکه مهرش است خانم هم شان خودش هشتاد سکه و خانم که دوشیزه نیست و هم شان این خانم است مثل مثلا هفتاد و پنج سکه. یعنی بیست و پنج سکه از مهریه خانم کم میشود . این دیگر توسط قاضی انجام میگیرد .این یک مسئله حقوقی شده است حالا من با این مسئله مواجه شده ام و مهریه شما این قدر شده و من نمیتوانم این را به شما بدهم من به این بعنوان به شما مهریه داده ام ولی می بینم الان شما نقصی دارید درست است شرط من نبوده برای من مهم نیست با شما زندگی میکنم ولی با مهریه کمتر .
ch3.iribtv.ir
- [آیت الله سبحانی] مردی به دلیل عدم تمایل جنسی نسبت به همسرش نتوانسته است روابط زناشویی برقرار کند و همسر پس از 4 سال دوشیزه است آیا مرد گناهکار است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر زوج پس از عروسی دچار کسالت مغزی و روانی بشود، آیا می توان نکاح را فسخ کرد؟
- [آیت الله بهجت] اگر زوج پس از عروسی دچار کسالت مغزی و روانی بشود، آیا می توان نکاح را فسخ کرد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شوهر دیوانه شده است و همسر او عقد را فسخ نکرده است، ولی حال که شوهر بهبودی یافته، آیا همسرش حق دارد با ادعای اینکه نمی دانسته می تواند عقد را فسخ کند، فعلا عقد را فسخ کند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا بیماری ایدز را از جمله عیوبی میدانید که بشود بدون طلاق، عقد را فسخ کرد؟
- [آیت الله خامنه ای] اینجانب در سال گذشته با دوشیزه ای آشنا شده و ایشان را بطور رسمی به عقد خویش درآوردم. نامبرده خود را قبل از ازدواج دیپلمه معرفی نموده بود که بعد از ازدواج متوجه شدم به من دروغ گفته است می خواستم بدانم آیا عمل ایشان مصداق تدلیس در ازدواج می باشد و آیا درست است بواسطه این عمل عقد نکاح را فسخ نمایم؟
- [آیت الله سبحانی] اگر مردی قصد پرداختن مهریه همسرش را نداشته باشد آیا این عقد آنها باطل است؟
- [آیت الله سبحانی] پس از عقد ازدواج و قبل از عروسی، پدر دختر منصرف شد و درخواست فسخ عقد کرد و بدون اطلاع بنده، دختر را به ازدواج شخص دیگری درآورد. آیا پدر حق فسخ دارد؟
- [آیت الله بهجت] اگر زن بعد از عقد بفهمد همسرش معتاد است، آیا می تواند عقد را فسخ کند، تکلیف مهریه چه خواهد شد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر زن بعد از عقد بفهمد همسرش معتاد است آیا می تواند عقد را فسخ کند، تکلیف مهریه چه خواهد شد؟
- [آیت الله خوئی] اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهر او پیش از عقد دیوانه بوده است یا آنکه بعد از عقد چه پیش از نزدیکی یا بعد از آن دیوانه شود یا آلت مردی نداشته، یا بعد از عقد پیش از نزدیکی بریده شود یا مرضی دارد که نمیتواند وطی و نزدیکی نماید هرچند آن مرض بعد از عقد و پیش از نزدیکی عارض شده باشد در تمام این صور بیطلاق میتواند عقد را به هم بزند. ولی درصورتی که شوهر نمیتواند نزدیکی نماید لازم است که زن رجوع به حاکم شرع یا وکیل او نماید. حاکم شوهر را یک سال مهلت میدهد و چنانچه شوهر نتوانست به آن زن یا زنی دیگر نزدیکی کند پس از آن زن میتواند عقد را به هم بزند و اگر آلت مردی بعد از نزدیکی بریده شود و زن عقد ازدواج را فسخ کند فسخ اثری ندارد اگرچه احتیاط مستحب این است که شوهر او را طلاق دهد.
- [آیت الله اردبیلی] باید مهریّه برای طرفین عقد (زن و شوهر) به نحوی که رفع جهالت بشود، معلوم باشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زن نیز می تواند در چهار صورت عقد را به هم بزند: اوّل: دیوانه بودن شوهر، اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهرش پیش از عقد دیوانه بوده یا آنکه بعد از عقد چه پیش از نزدیکی یا بعد از آن دیوانه شود می تواند عقد را بهم بزند. دوّم: نداشتن آلت مردی، چنانچه زن بعد از عقد بفهمد که شوهرش پیش از عقد آلت مردی نداشته یا بعد از عقد پیش از نزدیکی آلت او بریده شده می تواند عقد را بهم بزند. سوّم: ناتوانی از نزدیکی جنسی، اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهرش مرضی دارد که نمی تواند وطی و نزدیکی نماید هر چند آن مرض بعد از عقد و پیش از نزدیکی عارض شده باشد می تواند عقد را بهم بزند. چهارم: بیضه های او را کشیده باشند، چنانچه زن بعد از عقد بفهمد که بیضه های شوهرش را قبل از عقد کشیده اند می تواند عقد را بهم بزند. در تمام چهار صورتی که ذکر شد زن می تواند بدون طلاق عقد را بهم بزند. ولی در صورت سوّم که ناتوانی جنسی دارد لازم است که زن به مجتهد جامع الشرائط یا به وکیل او مراجعه نماید و مجتهد جامع الشرائط شوهر را تا یک سال مهلت می دهد چنانچه شوهر نتوانست به آن زن یا زنی دیگر نزدیکی کند، پس از آن زن می تواند عقد را بهم بزند، و اگر آلت مردی بعد از نزدیکی بریده شود و زن عقد ازدواج را فسخ کند، فسخ اثری ندارد اگر چه احتیاط مستحب آنستکه شوهر او را طلاق دهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر در ضمن عقد مضاربه یا عقد دیگری شرط کنند که تا مدت معینی مضاربه را فسخ نکنند، وفای به این شرط واجب است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر زنی را برای مردی بدون اجازه آنان عقد کنند و بعداً زن و مرد بگویند به آن عقد راضی هستیم عقد صحیح است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر زنی را برای مردی بدون اجازه آنان عقد کنند و بعدا زن و مرد آن عقد را اجازه نمایند عقد صحیح است.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر زنی را برای مردی بدون اجازة آنان عقد کنند وبعداً زن و مرد بگویند به آن عقد راضی هستیم ، عقد صحیح است .
- [آیت الله اردبیلی] اگر زنی را برای مردی بدون اذن آنان عقد کنند و بعد زن و مرد بگویند: (به آن عقد راضی هستیم)، عقد صحیح است.
- [امام خمینی] اگر زنی را برای مردی بدون اجازه آنان عقد کنند و بعدا زن و مرد بگویندبه آن عقد راضی هستیم عقد صحیح است.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زنی را برای مردی بدون اجازه آنان عقد کنند و بعداً زن و مرد بگویند به آن عقد راضی هستیم، عقد صحیح است.