در برخورد با متملقین، چاپلوسان و دروغگویان به چند نکته باید توجه داشت:
الف) تملق و چاپلوسی و هم چنین دروغ‌گویی و نفاق، از صفات نکوهیده و بسیار زشت است. در زشتی چاپلوسی همین بس که پیامبر اسلام(ص) می فرماید: احثوا فی وجوه المدّاحین التّراب ؛ به صورت متملقین چاپلوس خاکب پاشید، (بحارالانوار، ج 73، ص 294) و در زشتی خلاف گویی و نفاق همین بس که امیرمؤمنان علی(ع) می فرماید: شرّ الاخلاق الکذب والنّفاق ؛ زشت ترین خوی و صفت در انسان دروغ‌گویی و نفاق است، (میزان الحکمه، ج 8، ص342).
ب ) انسان چاپلوس و دروغ پرداز، بسی فرومایه و پست است و معمولاً این گونه افراد، کارشان به رسوایی می کشدودر نزد افراد شایسته، مورد نفرت و بیزاری هستند.
ج ) در برابر تملق و چاپلوسی اینها انسان باید بسیار مراقب و هوشیار باشد که:
1 از مدح و ثنای آنها دچار غرور و مستی نشود.
2 از این تملّق‌ها، فریب نخورد و کلاه سرش نرود.
د ) اما در برخورد و معاشرت با این افراد باید با مدارا و مهارت برخورد کرد؛ نه می شود با این افراد تندی کرد و یک جا آنها را طرد نمود و نه می توان میدان را برای جولان و تاخت و تاز آنها بازگذاشت.
رفتار حضرت رسول(ص) در این زمینه الگوی بسیار شایسته ای است. نبی اکرم(ص) نیز در عصر خود، یاران وصحابه فراوانی داشت که با نفاق و دورویی و احیانا تملّق و چاپلوسی، برخورد می نمودند؛ ولی رسول اکرم(ص) بااین که کار آنها را به طور کامل می شناخت، مدارا می فرمود؛ یعنی، ظاهر را حفظ می نمود و طردشان نمی کرد و درنتیجه، جلو فتنه و فساد بیشتر و اختلافات احتمالی را می گرفت. نبی اکرم(ص) می فرماید: امرنی ربّی بمداراة النّاسکما امرنی باداء الفرائض ؛ هم چنان که پروردگارم مرا به انجام واجبات موظف ساخته، مرا به مدارای با مردم نیز امر فرموده است،(میزان الحکمه، ج 3، ص 238).
عبداللّه ابیّ (منافق معروف مدینه) به در خانه نبی اکرم(ص) رفت و اجازه ورود خواست. پیامبر(ص) فرمودند: بئس اخوالعشیرة ؛ آدم شایسته ای نیست. آن گاه عایشه از جا برخاست و به اندرونی رفت و رسول اللّه اجازه دادند عبداللّه ابی وارد شود. حضرت(ص) با روی خوشی از او استقبال کردند، تا این که عبداللّه ابی سخنانش را گفت واز خانه خارج شد. آن گاه عایشه به حضرت(ص) عرض کرد: در حالی که شما درباره او آن گونه تعبیر فرمودید، چرا این طور با روی خوش از او استقبال کردید؟ حضرت رسول(ص) فرمودند: ان شرّ الناس عنداللّه یوم القیامة من یکرم اتّقاءشرّ ؛ بدترین مردم نزد خدا در قیامت کسی است که به خاطر پرهیز از شرّش مورد احترام قرار گیرد، (بحار الانوار، ج 75، ص 401
eporsesh.com
