خبرگان رهبری در انتخاب آیت الله خامنه‌‌ای برای رهبری نظام، چه معیارهایی را مد نظر داشتند؟

عملکرد خبرگان رهبری در انتخاب مقام معظم رهبری، براساس احراز دقیق و کامل شرایط و صلاحیت های مذکور در آموزه های اسلامی و اصل پنجم و اصل یکصدونهم قانون اساسی، صورت پذیرفت. در اینجا به صورت خلاصه به پاره ای از ویژگی ها و صلاحیت های حضرت آیه اللّه خامنه ای برای احراز منصب رهبری نظام، که مد نظر خبرگان رهبری در شناسایی و معرفی ایشان به عنوان ولی فقیه جامع الشرایط و شایسته ترین فرد برای رهبری بود، اشاره می شود:
یک. صلاحیت علمی
یکم. تأیید اجتهاد از سوی مراجع بزرگوار:
اجتهاد آیه اللّه خامنه ای از سوی بسیاری از مراجع و بزرگان از جمله حضرت امام رحمه الله از قبل تصدیق شده بوده است. چنانکه حضرت امام رحمه الله بارها صلاحیت ها و صفات والای شخصیت ایشان را در تعابیری مختلف بیان کرده بودند و می فرمایند: (... جناب عالی را یکی از بازوهای توانای جمهوری اسلامی می دانم و شما را چون برادری، که آشنا به مسائل فقه و متعهد به آن هستید و از مبانی فقه مربوط به ولایت مطلقه فقیه جداً جانب داری می کنید، می دانم و در بین دوستان و متعهدان به اسلام و مبانی اسلامی، از جمله افراد نادری هستید که چون خورشید، روشنی می دهید)1. و آیه اللّه فاضل لنکرانی، از مراجع عظام تقلید نیز می فرماید: (بنده به عنوان کسی که هم عضو مجلس خبرگان هستم و هم این که آشنایی با آیه اللّه خامنه ای دارم، عرض می کنم که ایشان اهل نظر و اهل اجتهاد هستند... به نظر من ایشان یک فقیه و یک مجتهد است)2.
دوّم. تأیید جامعه مدرسین:
همه رساله های عملیه نوشته اند که اگر دو نفر عادل خبره به اجتهاد کسی شهادت دهند، اجتهاد او قابل قبول است؛ این در حالی است که جامعه مدرسین حوزه علمیه قم که مرکب از ده ها مجتهد مطلق و چندین مرجع تقلید است ایشان را به مرجعیت پذیرفتند. همچنین در اساسنامه جامعه مدرسین آمده است: چیزی به عنوان نظر آن جامعه معتبر است که حداقل شانزده تن از اعضا آن را امضا کرده باشند. بنابراین اعلامیه جامعه مدرسین به این معنا است که حداقل شانزده تن از مجتهدان و خبرگان در فقه، ایشان را مرجع می دانند.
سوّم. درس خارج مقام معظم رهبری:
شرکت بسیاری از فضلای حوزه در درس خارج ایشان در حالی که همگی به وزانت علمی ایشان شهادت می دهند؛ دلیل بر بنیه علمی نیرومند و ملکه اجتهاد ایشان است. این توان علمی سابق بر رهبری و حتی ریاست جمهوری ایشان است؛ نه اینکه ایشان پس از رهبری، درس خوانده و به این رتبه از دانش رسیده باشند3.
دو. صلاحیت اخلاقی (عدالت و تقوای لازم )
صلاحیت اخلاقی مقام معظم رهبری نیز از اموری است که در رفتار و عملکردهای فردی و اجتماعی ایشان از زمان کودکی، جوانی و مبارزات سیاسی و نیز مسؤالیت های متعددی که در بعد از انقلاب در شرایط حساس داشته اند به روشنی قابل اثبات بوده و تمام اشخاصی که از نزدیک با معظم له در ارتباط اند، گواه بر این مدعا هستند. چنانکه آیه اللّه العظمی بهاءالدینی رحمه الله از علما و عرفای بزرگ معاصر می فرمایند: (... از همان زمان، رهبری را در آقای خامنه ای می دیدم، چرا که ایشان ذخیره الهی برای بعد از امام بوده است. باید او را در اهدافش یاری کنیم.باید توجه داشته باشیم که مخالفت با ولایت فقیه، کار ساده ای نیست)4.
سه. توانایی های شخصی
در بند سوم اصل یکصد و نهم (بینش صحیح سیاسی و اجتماعی، تدبیر، شجاعت، مدیریت و قدرت کافی برای رهبری) از جمله شرایط و صفات رهبر دانسته شده است.
یکم. مقصود از (بینش صحیح سیاسی و اجتماعی) آن است که رهبر، آن چنان از مسائل و موضوعات و قضایای سیاسی آگاه باشد که بر آن اساس، هم قادر به اداره امور جامعه باشد و هم در جهت گیری های ظریف بین المللی، تصمیمات بجا، شایسته و مفید به حال جامعه اتخاذ کند.
دوّم. (مدیریت و تدبیر) عبارت از مجموعه استعدادهایی است که در شرایط خاص، در رهبری بارز و ظاهر می شود و او را در اجرای وظایف سنگین خود یاری می کند. کشف این استعدادها از جمله مواردی است که در تعیین رهبر، به یقین باید مورد توجه خاص قرار گیرد.
سوّم. (قدرت و شجاعت) نیز از جمله شرایطی است که یا از برجستگی های علمی و اخلاقی ناشی می شود و یا آنکه در زمره استعدادهای درونی رهبر به شمار می رود. به هر حال مقام شامخ رهبری چنین مراتبی را می طلبد و به هنگام تعیین و انتخاب رهبری، باید به این موضوع توجه جدّی داشت.
مقام معظم رهبری تاکنون توانایی های فوق العاده ای در راستای رهبری و مدیریت جامعه، خصوصاً در مواقع بحرانی و سرنوشت ساز، از خود بروز داده اند. از دیگر سو ایشان از بینش صحیح سیاسی و اجتماعی و قدرت و شجاعت بالایی برخوردار می باشند. این مهم با مروری بر سوابق و فعالیت های فرهنگی، سیاسی و مبارزاتی ایشان در قبل از انقلاب، و همچنین، پیشینه مدیریتی و سوابق درخشان ایشان در شورای انقلاب، مجلس خبرگان رهبری، مجلس شورای اسلامی، دوران ریاست جمهوری، سخت ترین شرایط ناشی از جنگ و محاصره های بین المللی، بیش از یک دهه رهبری نظام و با موفقیت بیرون آمدن از فراز و نشیب ها و مشکلات متعدد داخلی و بین المللی، به خوبی قابل اثبات است و مبین کارآمدی، شجاعت، صلابت در سخن و پایداری در هدف، تدبیر و مدیریت توانای ایشان در مسؤالیت های خطیر می باشد5.
آخرین مرحله ای که شایسته است مورد توجه قرار گیرد، انتخاب قانونی ایشان از سوی خبرگان رهبری است. این انگاره خود متأثر از دو عامل است که هر کدام به تنهایی، مهم ترین دلیل بر شایستگی ایشان برای رهبری نظام اسلامی است:
1. دارا بودن شرایط لازم برای رهبری در حضرت آیه اللّه خامنه ای و احراز این شرایط از سوی خبرگان، به عنوان بهترین و شایسته ترین فردی که قدرت و توانایی رهبری نظام را دارد. این مسئله از سوی اکثریت قاطع اعضای مجلس خبرگان تأیید شد.
2. تأکید امام خمینی رحمه الله بر شایستگی آیه اللّه خامنه ای برای رهبری نظام؛ حضرت امام در موارد متعددی به شایستگی ایشان تصریح کرده اند. حجت الاسلام و المسلمین هاشمی رفسنجانی در مجلس خبرگان رهبری در سال 68 در حضور شاهدان این قضیه را نقل کرد: در قضایای مهدی هاشمی همراه با آقایان خامنه ای، موسوی اردبیلی و میرحسین موسوی خدمت امام رحمه الله رسیدیم و سید احمد خمینی نیز حضور داشت، در آنجا به امام گفتیم: شما با اقدامات خود ما را درباره رهبری آینده در بن بست قرار می دهید. امام با اشاره به آقای خامنه ای فرمود: (در میان شما کسی است که شایسته رهبری است و شما در بن بست قرار نخواهید گرفت). مرحوم حجت الاسلام سیداحمد خمینی رحمه الله نیز نقل نموده که امام راحل فرمود: (آقای خامنه ای شایسته رهبری است)؛ و همچنین ایشان خطاب به مقام معظم رهبری می گویند: (حضرت امام بارها از جناب عالی به عنوان مجتهدی مسلم و بهترین فرد برای رهبری نام بردند)6.
تبریک و تمجید علما و شخصیت ها
پس از این انتخاب، مراجع بزرگوار تقلید، علما و شخصیت های مذهبی، سیاسی، فرهنگی و...، هر یک در پیام ها، سخنرانی ها، مصاحبه ها، با تمجید فراوان از این انتخاب، آن را (هدایتی الهی)، (انتخابی شایسته)، (مایه دل گرمی و امیدواری ملت ایران و یأس دشمنان) شمرده، از ایشان با عنوان (شخصیتی ممتاز)، (واجد همه شرایط رهبری) و (صالح ترین فرد برای این منصب) نام بردند7. به عنوان نمونه آیه اللّه العظمی اراکی رحمه الله در پیامی به مقام معظم رهبری فرمودند: (انتخاب شایسته حضرت عالی به مقام رهبری جمهوری اسلامی ایران، مایه دلگرمی و امیدواری ملت قهرمان ایران است)8. و آیه اللّه العظمی گلپایگانی رحمه الله در بخشی از پیام خود خطاب به ایشان چنین می نگارد: (از خداوند متعال مسألت دارم که تأییدات خود را بر شما در منصب حساس رهبری جمهوری اسلامی ایران مستدام بدارد)9 و آیه اللّه یوسف صانعی نیز چنین بیان می نماید: (آیه اللّه خامنه ای، نه تنها مجتهد مسلّم می باشد، بلکه فقیه جامع الشرایط واجب الاتباع می باشد)10. و آیه اللّه العظمی میرزا هاشم آملی نیز چنین بیان داشت: (انتخاب شایسته شما از سوی مجلس خبرگان، موجب امید و آرامش گردید؛ چرا که شما شخصیتی متفکر، عارف به اسلام و صاحب درایت و تدبیر هستید)11.
پی نوشت:
1. صحیفه نور، ج 20، ص 173.
2. روزنامه رسالت 22/3/68 ؛ و جهت آشنایی بیشتر با سایر دیدگاه ها ر.ک: زندگینامه مقام معظم رهبری، مؤسسه فرهنگی قدر ولایت، ص 242.
3. به عنوان نمونه، ر.ک: سخنان آیت اللّه فاضل لنکرانی، پیشین ؛ زندگینامه مقام معظم رهبری، پیشین.
4. آیت بصیرت، ص 131.
5. احمد جنتی، نشریه دانشگاه امیر کبیر، ویژه مجلس خبرگان دوره سوم، ص38 ؛ حسن صدریمازندرانی، حکایت نامه سلاله زهرا علیهاالسلام، قم: مشهور، 1381.
6. روزنامه رسالت 16/3/1368.
7. پرسش ها و پاسخ هایی درباره مجلس خبرگان رهبری، پیشین.
8. روزنامه جمهوری اسلامی 22/3/68.
9. علی مؤمن، قیادة آیه اللّه الخامنه ای، ص91.
10. حکایت نامه سلاله زهرا علیهاالسلام، ص225.
11. قیادة آیه اللّه الخامنه ای، پیشین، ص 92.
منبع: www.porseman.org