آیا امکان دارد سید بن طاووس و کتاب «مهج الدعوات و منهج العبادات» وی را معرّفی کنید؟ و آیا دعای «صحیفه» از این کتاب معتبر است؟

سید رضی الدین، علی بن موسی بن جعفر بن طاووس مشهور به سید بن طاووس (۵۸۹-۶۶۴ق)، از عالمان دینی شیعه و نویسنده کتاب‌هایی چون الملهوف علی قتلی الطفوف مشهور به لهوف، المهمات و التتمات، کشف المحجة لثمرة المهجة، مصباح الزائر و جناح المسافر و مهج الدعوات و منهج العبادات. او از نوادگان امام حسن مجتبی(ع) و امام سجاد(ع) و استاد بزرگانی چون علامه حلی و شیخ یوسف سدیدالدین، پدر علامه حلی است. آثار سید بن طاووس تاثیر مهمی در فرهنگ و اندیشه شیعه داشته‌اند. کتاب‌های دعا که او تالیف کرده بسیار رواج دارند و همچنین برخی از آثار تاریخی او مانند کتاب لهوف بسیار مورد مراجعه‌ هستند.

مُهَجُ الدّعَوات وَ مَنهَجُ العِبادات‏ کتابی در دعا و حرز، تألیف سید بن طاووس (متوفای ۶۶۴ ق) . او در این کتاب، نقل ادعیه و حرزها را از پیامبر اکرم(ص) شروع کرده و به امام زمان (عج) ختم نموده و پس از آن، از غیر ائمه(ع) هم مواردی را نقل کرده است. مهج الدعوات همواره مورد اعتنا و اعتماد علمای شیعه بوده است.

مولف «الدعوات» یا «سلوة الحزین» نوشته سعید بن هبة الله، معروف به قطب الدین راوندی، متوفای ۵۷۳ هجری است.

صحیفه سجادیه كه از آن به زبور آل محمد (علیهم‌السلام) و انجیل اهل بیت یاد می شود، از مهمترین و معتبرترین متون اسلامی بعد از قرآن کریم است. این كتاب ارزشمند مجموعه دعاهایی است كه امام سجاد (علیه‌السلام) انشاء فرموده و به دست مبارك فرزندش امام باقر (علیه‌السلام) نگاشته شده است. در این جلسات امام جعفر صادق (علیه‌السلام) نیز حضور داشته اند.

طاووس، به پرنده‌ای معروف زیبا اطلاق می‌شود.

امکان ، در یکی از کاربردهایش از مواد ثلاث، قسیم وجوب و امتناع ذاتی و به معنای سلب ضرورت وجود و عدم از ماهیت من حیث هی می‌باشد.

قرآن، کتاب مقدس دین اسلام. به باور مسلمانان، قرآن کلام خداوند است که از طریق وحی بر پیامبر اسلام(ص) نازل شده است. آنها هم محتوای قرآن و هم الفاظ آن را نازل‌شده از سوی خداوند می‌دانند. قرآن به وسیله جبرئیل به پیامبر وحی می‌شده است. آیات قرآن در زمان پیامبر(ص) به صورت پراکنده بر روی پوست حیوانات، چوب درخت خرما، کاغذ و پارچه نوشته می‌‌شد. پس از پیامبر(ص) صحابه قرآن را به صورت یک‌جا جمع‌آوری کردند.

جهان ‌ اسلام ، منطقه‌ای‌ مشتمل‌ بر مجموعه‌ فضای‌ پیوسته‌ از کشور مغرب ‌ در افریقای ‌ شمالی‌ تا شبه‌قاره‌ هند و آسیای‌ مرکزی ‌ و از قزاقستان ‌ تا مشرق‌ افریقا و چند قسمت‌ ناپیوسته‌ در جنوب‌ و جنوب‌شرقی‌ آسیا و اروپا و حوزه‌های‌ کوچک‌ مسلمان‌نشین‌ جهان‌ می‌باشد. این‌ مقاله‌ درباره‌ این‌ حوزه‌ فرهنگ‌ و تمدنی‌ است‌، و شامل‌ چهار قسمت‌ واژه‌شناسی‌؛ حدود و وسعت‌ از آغاز تا دوره‌ معاصر؛ ویژگی‌های‌ طبیعی‌ (چهره‌ طبیعی‌، آب‌ و هوا و طبقه‌بندی‌ اقلیمی‌ و پیامدهای‌ ویژگی‌های‌ طبیعی‌)؛ ویژگی‌های‌ انسانی‌ ـ اقتصادی‌ (جمعیت‌ و خصوصیات‌ آن‌، نژاد و زبان‌، ترکیب‌ مذهبی‌، توزیع‌ جمعیت‌ شهری‌ روستایی‌، اقتصاد و توسعه‌ انسانی‌) است‌.

مجله وزین آینه پژوهش پیرامون این مؤسسه عظیم چنین نگاشته است: "آنان که در تقسیم سالهای طولانی تحقیق، سهم زیادی از زمان را در راه دستیابی به مآخذ و منابع سپری کرده اند همواره می اندیشند که اگر این فرصتها از دست نمی رفت چه نتایج سودمندی می توانست داشته باشد. استاد آیت اللّه جعفر سبحانی که توفیق داشتند از هیجده سالگی قلم بزنند و در وادی تحقیق و نگارش گام بردارند، در طول ۶۰ سال، گرانی آنچه را که در دست یافتن به مآخذ و منابع از دست می رود به خوبی احساس کردند و همواره به تأسیس مرکزی ویژه محقّقین و مؤلفین می اندیشیدند که در آن بتوان بدون طی مراحل دست و پاگیر، به مخزن کتابخانه مراجعه مستقیم کرد و به دور از جار و جنجال روزمرّگیها، درسالن مطالعه آن یا اتاقهای مخصوص مؤلفین و محقّقین به تألیف وتحقیق پرداخت. با پیروزی انقلاب اسلامی ایران زمینه تحقق این اندیشه فراهم شد و با همت بلند و تلاش پیگیر ایشان و همراهی جمله ای از فرهنگدوستان نخستین گام یعنی هسته مرکزی مؤسسه تعلیماتی و تحقیقاتی امام صادق علیه السَّلام در سال ۱۳۵۹ ش تأسیس و در روز عید غدیر افتتاح شد. این مؤسسه که با انگیزه فراهم آوردن کتابخانه ای ویژه برای محقّقین ومؤلفین تأسیس شد، بنابر مقتضیات زمان و احساس نیازهای اساسی دیگر، مواردی چند را به دستور کار خود افزود که فشرده آن عبارت است از: ۱. تربیت و آموزش استعدادهای جوان برای تحقیق در مسائل اسلامی، بویژه تفسیر، حدیث و عقاید; ۲. احیای متون اسلامی و تحقیق بر روی آثار بزرگان شیعه; ۳. نقد آثار روز درباره اسلام; ۴. پاسخ به سؤالات دینی; ۵. انتشار جزوه های مختصر درزمینه مسائل اسلامی. بعد از تشکیل هسته مرکزی، با احساس نیاز به توسعه بیشتر مرکز، توجه عاشقان رشد واعتلای فرهنگ اسلامی، از جمله حضرت امام خمینی قدَّس سرَّه به آن جلب شد و ساختمان جدید مرکز در زمینی به مساحت دو هزار متر مربع احداث گشت. این مرکز دارای مخزن بزرگ کتابخانه و سالن مطالعه وسیع و مجهز است. اتاقهای مخصوص محققین و مؤلفین در طبقه سوم آن قرار دارد وآخرین طبقه آن دارای دو کلاس بزرگ و مجهز برای کارهای آموزشی است. محقّقینی که به تنهایی مشغول تحقیق و تألیف هستند از سالن مطالعه عمومی کتابخانه که محیطی بسیار آرام است استفاده می کنند. آنان بدون مراجعه به کتابدار می توانند خود وارد مخزن کتابخانه شوند و در قسمتهای مختلف آن، جدا از دست یافتن به منبع مورد نیاز، با منابع دیگری در زمینه کار خود آشنا شوند. آن دسته از محققینی که به طور گروهی بر روی اثری کار می کنند، اتاقی ویژه دارند. گروهی از محققین زیر نظر مستقیم استاد جعفر سبحانی به تحقیق می پردازند و کسانی نیز به کار خود مشغول هستند و از امکانات مؤسسه استفاده می کنند، کافی است موضوعِ موردِ تحقیق، اسلامی باشد و محقق، شرایط اوّلیه تحقیق را داشته باشد. کتابخانه مرکز که شامل مجموعه ای از کتب مرجع و مصادر اوّلیه است، حدود ۵۰ هزار جلد کتاب دارد که بخش اعظم آن، کتابخانه استاد جعفر سبحانی (مدّظله العالی) بوده که به مرکز اهدا شده است. اگر محقّقی از خارج از کشور و یا از شهرستانهای ایران برای تحقیق در موضوعات اسلامی به قم بیاید، می تواند در طول مدت تحقیق میهمان مؤسسه باشد و از امکانات آن استفاده نماید. در بخش احیای آثار پیشینیان، تصحیح و تحقیق کتب خطی قبل از قرن هفتم در دستور کار قرار دارد که برخی از آثار چاپ شده همراه با مقدمه ای گسترده و خواندنی از حضرت استاد عبارتند از: ۱. المهذب نوشته ابن براج طرابلسی(۴۰۰ـ۴۸۱ق) در ۲ جلد و با دو مقدمه استاد. ۲. الجواهر نوشته ابن براج طرابلسی. ۳. الجامع للشرائع نوشته یحیی بن سعید حلی (۶۰۰ـ۶۸۱ق). ۴. العمدة نوشته ابن بطریق حلی(۵۲۳ـ۶۰۰ق). ۵. اصباح الشیعة بمصباح الشریعة نوشته قطب الدین کیدری (قرن ۶هجری). ۶. قاعدة ضمان الید نوشته شهید شیخ فضل اللّه نوری (ش:۱۳۲۷ق). ۷. الاحتجاج نوشته احمد بن علی بن ابی طالب طبرسی (م ح۵۵۰ق) در ۲ جلد. ۸. رجال نجاشی نوشته ابو العباس احمد بن علی نجاشی کوفی (۳۷۲ـ۴۵۰ق) در ۲ جلد. ۹. اشارة السبق نوشته حلبی. ۱۰. اقطاب الدوائر(در تفسیر آیه تطهیر) نوشته شیخ عبد الحسین (از علمای عصر صفوی). ۱۱. ا بانة المختار فی أحکام الخیار نوشته شیخ الشریعه اصفهانی (۱۲۶۶ـ۱۳۳۹ق). ۱۲.غنیة النزوع تألیف ابن زهره حلی(۵۱۱ـ۵۸۵ق). ۱۳. نهایة المرام تألیف علامه حلی (۳ جلد). ۱۴. تحریر الأحکام الشرعیة، تألیف علامه حلی(۶ جلد). ۱۵. معالم الدین فی فقه آل یاسین(۲ جلد). ۱۶. اللئالی العبقریة، نگارش فاضل هندی. ۱۷. نهایة الوصول إلی علم الاصول، تألیف علامه حلی ۱۸. الدر الثمین من دیوان المعصومین علیهم السَّلام. ۱۹. شوارق الالهام، تألیف علامه لاهیجی. و جمعی از محقّقین تحت اشراف ایشان مشغول به تألیف کتب مرجع در موضوعات مختلف می باشند که تاکنون آثار ذیل به جامعه فرهنگ ارائه شده است: ۱. موسوعة طبقات الفقهاء در ۱۷ مجلد که آنچه در این مجموعه مورد نظر واقع شده است. ۲. معجم التراث الکلامی در ۵ جلد. ۳. موسوعة الرجالیة (معجم الرجال وسائل الشیعة) ۴. معجم طبقات المتکلمین ، در ۵ جلد. این مؤسسه به غیر از کتابخانه، دارای حروفچینی پیشرفته کامپیوتری (لاینوترونیک)، اتاقهای محققین، اتاقهای درس، سلف سرویس و اتاق اطلاع رسانی و تکثیر نیز می باشد.

محمدمحسن بن‌ علی ‌بن‌ محمدرضا ‌بن‌ ‌محسن ‌بن‌ علی ‌اکبر بن باقر منزوی تهرانی معروف به آقابزرگ تهرانی ( ۱۲۹۳-۱۳۸۹ق/ ۱۸۷۶- ۱۹۷۰م) ، فقیه و کتاب‌شناس شیعی امامی. از او آثار متعددی به جا مانده است که مهم‌ترین آنها الذریعة الی تصانیف الشیعة، دایره ‌المعارفی بزرگ در معرفی کتاب‌ها و آثار شیعه، و طبقات اعلام الشیعه، دائرة المعارفی در شرح احوال و آثار عالمان و رجال شیعه از قرن چهارم تا چهاردهم قمری است.

اَلْکُنی وَ الْاَلْقاب کتابی به زبان عربی در سه جلد تألیف شیخ عباس قمی (متوفای۱۳۵۹ق). وی در این کتاب، به معرفی علمای مشهور شیعه و سنی و بسیاری از شعرا، ادبا و امرای نامدار پرداخته است. او در خلال معرفی اشخاص به نکات ادبی، اخلاقی، علمی و اشعار و لطایف هم اشاره می‌کند. این کتاب به زبان فارسی برگردانده شده و پژوهش‌هایی هم پیرامون آن شده است.

حسن بن علی بن ابی‌طالب معروف به امام حسن مجتبی (۳-۵۰ق) دومین امام شیعه و بزرگترین فرزند امام علی (ع) و حضرت فاطمه (س) است که در ۳۷ سالگی به امامت و خلافت رسید و در سال ۴۱ق با معاویه، صلح کرد.

او در سال ۱۳۱۵ ق. / ۱۲۷۶ ش. در نجف به دنیا آمد. و شهاب الدین نام گرفت پدرش، آیة الله سید شمس الدین محمود مرعشی (۱۲۷۹ ق. ـ۱۳۳۸ ق.) از فقها و مدرّسان علوم اسلامی نجف بود. آیة الله مرعشی نجفی دوران کودکی را در آغوش پر مهر خانواده سپری نمود و با تربیت اسلامی بزرگ شد. مادرش زنی پاک دامن و با ایمان بود که هیچ گاه بدون وضو به او شیر نمی‌داد.

ابراهیم بن علی بن ابی‌طالب از فرزندان علی علیه‌السلام هست. [۱] [۲] [۳] [۴] [۵] [۶]

اسلام، گرویدن به آیین آسمانی حضرت محمد صلّی اللّه علیه و آله را گویند که یکی از ادیان توحیدی و ابراهیمی است و از جامعیت خاصی نسبت به دیگر ادیان برخوردار است.از این عنوان در بیشتر باب‌های فقهی مانند طهارت، صلات، زکات، صوم، حج، جهاد، تجارت، وصیّت، نکاح، نذر، کفّارات، صید و ذباحه، شفعه، احیاء موات، لقطه، حدود و قصاص سخن رفته است.واژۀ اسلام افزون بر معنای یاد شده بر خود آیین و شریعت آسمانی آن حضرت نیز اطلاق شده است.

شیعه اثنی عشری برای چهارده تن از پیشوایان خود مقام عصمت بلامنازعه قائلاند که عبارتند از:• معصوم اول: ابوالقاسم، محمد بن عبدالله، رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم.• معصوم دوم: ابوالحسن، علی بن ابی‌طالب، امیرالمؤمنین علیه‌السلام.• معصوم سوم: فاطمه بنت محمد بن عبدالله، الزهراء علیهاالسلام.• معصوم چهارم: ابومحمّد، حسن بن علی، المجتبی علیه‌السلام.• معصوم پنجم: ابوعبدالله، حسین بن علی، سیدالشّهدا علیه‌السلام.• معصوم ششم: ابومحمّد، علی بن حسین، زین‌العابدین علیه‌السلام.• معصوم هفتم: ابوجعفر، محّمد بن علی، باقرالعلوم علیه‌السلام.• معصوم هشتم: ابوعبدالله، جعفر بن محمّد، الصّادق علیه‌السلام.• معصوم نهم: ابوالحسن، موسی بن جعفر، الکاظم علیه‌السلام.• معصوم دهم: ابوالحسن، علی بن موسی، الرّضا علیه‌السلام.• معصوم یازدهم: ابوجعفر، محمّد بن علی، التّقی الجواد علیه‌السلام.• معصوم دوازدهم: ابوالحسن، علی بن محمّد، الهادی علیه‌السلام.• معصوم سیزدهم: ابومحمّد، حسن بن علی، العسکری علیه‌السلام.• معصوم چهاردهم: امام مهدی منتظر، حجّة بن الحسن عجل‌الله‌فرجه‌الشریف.

سیدمحمدحسین ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • علامه طباطبایی، حکیمی الهی، مفسر قرآن، اسلام‌شناس و فقیهی بزرگ و دانشمندی آگاه• سید محمدحسین حسینی جلالی، از اعضای خاندان طباطبایی یزدی• سید محمدحسین حسینی طهرانی، معروف به علامه طهرانی (۱۳۰۵ تهران ـ ۱۳۷۴ مشهد) عارف ، حکیم ، فقیه و از علمای معاصر• سید محمد حسین فضل اللّه، از علمای بزرگ لبنان و صاحب تفسیر من وحی القرآن• سید محمد حسین میر سجادی، از علمای بزرگ شیعه و فرزند مرحوم آیة الله سید میر بادکوبه‌ای• سیدمحمدحسین شهرستانی، علامه بزرگ و نابغه سترگ، ضیاءالدین سیدمحمدحسین حسینی مرعشی شهرستانی از سادات حسینی مرعشی• سیدمحمدحسین خاتون‌آبادی، فقیه و مؤلف مشهور امامی قرن دوازدهم

امامان شیعه به دوازده امام و جانشین پس از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، اطلاق می‌شود. • امام علی، ابوالحسن، علی بن ابی‌طالب، امیرالمؤمنین علیه‌السلام• امام حسن، ابومحمّد، حسن بن علی، المجتبی علیه‌السلام• امام حسین، ابوعبدالله، حسین بن علی، سیدالشّهدا علیه‌السلام• امام سجاد، ابومحمّد، علی بن حسین، زین‌العابدین علیه‌السلام• امام محمدباقر، ابوجعفر، محّمد بن علی، باقرالعلوم علیه‌السلام• امام جعفرصادق، ابوعبدالله، جعفر بن محمّد، الصّادق علیه‌السلام• امام موسی کاظم، ابوالحسن، موسی بن جعفر، الکاظم علیه‌السلام• امام رضا، ابوالحسن، علی بن موسی، الرّضا علیه‌السلام• امام محمدتقی، ابوجعفر، محمّد بن علی، التّقی الجواد علیه‌السلام• امام هادی، ابوالحسن، علی بن محمّد، الهادی علیه‌السلام• امام حسن عسکری، ابومحمّد، حسن بن علی، العسکری علیه‌السلام• امام مهدی، امام مهدی منتظر، حجّة بن الحسن عجل‌الله‌فرجه‌الشریف

مکاتیب الرسول، کتابی به زبان عربی حاوی مطالب و نامه‌های منسوب به پیامبر(ص)، اثر علی احمدی میانجی (متوفای ۱۴۲۱ ق)، عالم دینی شیعی و ایرانی است. موضوع کتاب مطالب و نامه‏‌های پیامبر(ص) خطاب به پادشاهان، مسئولان، کارگزاران و نوشتارهایی در ارتباط با عهدنامه‏‌ها، قراردادها و برخی موضوعات دیگر است.

مؤلف:سید رضی الدین علی بن موسی بن جعفربن طاووس ـ درگذشته به سال ۶۶۴ ه. ق

سید رضی الدین، علی بن موسی بن جعفر بن طاووس مشهور به سید بن طاووس (۵۸۹-۶۶۴ق)، از عالمان دینی شیعه و نویسنده کتاب‌هایی چون الملهوف علی قتلی الطفوف مشهور به لهوف، المهمات و التتمات، کشف المحجة لثمرة المهجة، مصباح الزائر و جناح المسافر و مهج الدعوات و منهج العبادات. او از نوادگان امام حسن مجتبی(ع) و امام سجاد(ع) و استاد بزرگانی چون علامه حلی و شیخ یوسف سدیدالدین، پدر علامه حلی است. آثار سید بن طاووس تاثیر مهمی در فرهنگ و اندیشه شیعه داشته‌اند. کتاب‌های دعا که او تالیف کرده بسیار رواج دارند و همچنین برخی از آثار تاریخی او مانند کتاب لهوف بسیار مورد مراجعه‌ هستند.

نخستین امام شیعیان علی(ع)

عبدالله بن عیسی بن محمدصالح اصفهانی جیرانی (۱۰۶۶-۱۱۳۰ق) متخصص در کتاب‌شناسی و تراجم علما. او در تدوین بحار الانوار به علامه مجلسی کمک کرد و کتاب‌های بسیاری نوشت. کتاب ریاض العلماء و حیاض الفضلاء از تألیفات مهم اوست.

سید جمال الدین احمد بن موسی ابن طاووس حلّی (۶۷۳ه) ملقب به ابن طاووس و مشهور به فقیه اهل بیت(ع). وی از محدثین عصر خویش بود و نزد اساتیدی چون نجیب الدین ابن نما، شمس الدین فخار بن معد بن فخار موسوی، سید احمد بن یوسف بن احمد عریضی علوی حسینی و... درس آموخت. از شاگردان سرشناس وی می‌توان به علامه حلّی و شیخ تقی الدین حسن بن داوود حلّی اشاره داشت. وی پس از برادرش سید بن طاووس، مدتی منصب نقابت شیعیان را بر عهده داشت.[۱]

میرزا علی احمدی میانجی (۱۳۰۵-۱۳۷۹ش) فقیه شیعی، مدرس اخلاق حوزه علمیه قم و شاگرد علامه طباطبایی.

أعْیانُ الشّیعة، کتابی در معرفی ائمه و عالمان شیعه به زبان عربی، اثر سید محسن امین (درگذشته ۱۳۷۱ق)، عالم دینی و شرح‌حال‌نگار شیعه. بخشی از کتاب، درباره زندگانی امامان شیعه است. پس از درگذشت نویسنده، پسرش سید حسن امین، کتاب مستدرک اعیان الشیعه را در تکمیل آن نوشت. بخش زندگانی دوازده امام، به زبان فارسی با عنوان «سیره معصومان» ترجمه شده است.

امامان شیعه دوازده تن از خاندان پیامبر اسلام(ص) که بنابر آموزه‌های شیعی، جانشینان آن حضرت و پس از او سرپرست و امام جامعه اسلامی‌اند. نخستین امام، حضرت علی(ع) است و دیگر امامان فرزندان و نوادگان او و حضرت زهرا(س) هستند.

جَمالُ الأُسْبوع بِکَمالِ العَمَلِ الْمَْشروع تألیف سید علی بن طاووس حلی، متوفای ۶۶۴ هجری در موضوع ادعیه و اعمال مأثوره در هر هفته است. این کتاب، بجز فصل اول که موضوعش نماز هدیه به ارواح چهارده معصوم(ع) است، بقیۀ ابواب اختصاص به ایام هفته دارد. سید در هر روز، فضیلت آن روز را بیان نموده و سپس اعمال، نمازها و ادعیه مختص آن روز یا ساعات آن روز را ذکر می‌کند.

سید رضی الدین، علی بن موسی بن جعفر بن طاووس مشهور به سید بن طاووس (۵۸۹-۶۶۴ق)، از عالمان دینی شیعه و نویسنده کتاب‌هایی چون الملهوف علی قتلی الطفوف مشهور به لهوف، المهمات و التتمات، کشف المحجة لثمرة المهجة، مصباح الزائر و جناح المسافر و مهج الدعوات و منهج العبادات. او از نوادگان امام حسن مجتبی(ع) و امام سجاد(ع) و استاد بزرگانی چون علامه حلی و شیخ یوسف سدیدالدین، پدر علامه حلی است. آثار سید بن طاووس تاثیر مهمی در فرهنگ و اندیشه شیعه داشته‌اند. کتاب‌های دعا که او تالیف کرده بسیار رواج دارند و همچنین برخی از آثار تاریخی او مانند کتاب لهوف بسیار مورد مراجعه‌ هستند.

محمد بن حسن بن علی بن محمد بن حسین (۱۰۳۳ - ۱۱۰۴ق) معروف به شیخ حُرّ عاملی محدث و فقیه امامیه در قرن یازدهم هجری و مؤلف وسائل الشیعه. او عالمی اخباری و معتقد به صحت تمام احادیث کتب اربعه بود و برای اثبات این ادعا، در بخش پایانی کتاب وسائل الشیعه بیش از بیست دلیل ذکر کرده است. شیخ حر عاملی معقتد است که نمی‌توان به ظن عمل نمود چون امکان دست‌یابی به علم در مورد احکام شرعی وجود دارد. شیخ حر به صاحب وسائل نیز شهرت دارد.

سید رضی الدین، علی بن موسی بن جعفر بن طاووس مشهور به سید بن طاووس (۵۸۹-۶۶۴ق)، از عالمان دینی شیعه و نویسنده کتاب‌هایی چون الملهوف علی قتلی الطفوف مشهور به لهوف، المهمات و التتمات، کشف المحجة لثمرة المهجة، مصباح الزائر و جناح المسافر و مهج الدعوات و منهج العبادات. او از نوادگان امام حسن مجتبی(ع) و امام سجاد(ع) و استاد بزرگانی چون علامه حلی و شیخ یوسف سدیدالدین، پدر علامه حلی است. آثار سید بن طاووس تاثیر مهمی در فرهنگ و اندیشه شیعه داشته‌اند. کتاب‌های دعا که او تالیف کرده بسیار رواج دارند و همچنین برخی از آثار تاریخی او مانند کتاب لهوف بسیار مورد مراجعه‌ هستند.

موسی بن جعفر معروف به امام موسی کاظم و ملقب به کاظم و باب الحوائج (۱۲۸-۱۸۳ق) هفتمین امام شیعیان.

آقابُزُرْگِ تِهْرانی، محمدمحسن‌بن‌علی‌بن‌محمدرضا‌بن‌ ‌محسن‌بن‌علی‌اکبر (۱۱ ربیع‌الاول ۱۲۹۳-۱۳ ذی‌الحجه ۱۳۸۹ق/۷ آوریل ۱۸۷۶-۲۰ فوریه ۱۹۷۰م)، فقیه و کتاب‌شناس شیعی امامی می‌باشد.

علما و بزرگان نامدار شیعه • علمای قرن اول هجری• علمای قرن دوم هجری• علمای قرن سوم هجری• علمای قرن چهارم هجری• علمای قرن پنجم هجری• علمای قرن ششم هجری • علمای قرن هفتم هجری• علمای قرن هشتم هجری• علمای قرن نهم هجری• علمای قرن دهم هجری• علمای قرن یازدهم هجری• علمای قرن دوازدهم هجری• علمای قرن سیزدهم هجری• علمای قرن چهاردهم هجری

امام رضا (علیه السلام) هشتمین امام شیعیان‌ و دهمین تن از چهارده معصوم (علیهم السلام) است.

جلالی حسینی ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • سید محمد رضا جلالی حسینی‌، از عالمان و محققان و نسخه‌شناسان معاصر• سید محمدتقی جلالی حسینی، از علمای معاصر شیعه• سید محمدحسین جلالی حسینی، از پژوهش‌گران و نویسندگان ایرانی معاصر، مقیم شیکاگو و از اعضای خاندان بزرگ طباطبایی یزدی

صفحه ای یافت نشد

مُهَجُ الدّعَوات وَ مَنهَجُ العِبادات‏ کتابی در دعا و حرز، تألیف سید بن طاووس (متوفای ۶۶۴ ق) . او در این کتاب، نقل ادعیه و حرزها را از پیامبر اکرم(ص) شروع کرده و به امام زمان (عج) ختم نموده و پس از آن، از غیر ائمه(ع) هم مواردی را نقل کرده است. مهج الدعوات همواره مورد اعتنا و اعتماد علمای شیعه بوده است.

حدیث صحیح این عنوان از اصطلاحات علم درایه می باشد و از اقسام خبر واحد می باشد.

دعا ، نوعی عبادت ، خضوع و بندگی در برابر خداوند متعال است و همانند عبادات دیگر، اثر تربیتی و تکامل بر انسان می‌گذارد. انسان به وسیله دعا، شایستگی بیشتری برای درک فیض خداوند پیدا می‌کند؛ زیرا موهبتهای الهی، بر حسب استعدادها و لیاقتها تقسیم می‌شود، هر قدر استعداد و شایستگی بیشتر باشد، سهم بیشتری از آن مواهب نصیب انسان می‌گردد.

سید رضی الدین، علی بن موسی بن جعفر بن طاووس مشهور به سید بن طاووس (۵۸۹-۶۶۴ق)، از عالمان دینی شیعه و نویسنده کتاب‌هایی چون الملهوف علی قتلی الطفوف مشهور به لهوف، المهمات و التتمات، کشف المحجة لثمرة المهجة، مصباح الزائر و جناح المسافر و مهج الدعوات و منهج العبادات. او از نوادگان امام حسن مجتبی(ع) و امام سجاد(ع) و استاد بزرگانی چون علامه حلی و شیخ یوسف سدیدالدین، پدر علامه حلی است. آثار سید بن طاووس تاثیر مهمی در فرهنگ و اندیشه شیعه داشته‌اند. کتاب‌های دعا که او تالیف کرده بسیار رواج دارند و همچنین برخی از آثار تاریخی او مانند کتاب لهوف بسیار مورد مراجعه‌ هستند.

فَرَجُ المَهموم فی تاریخ عُلَماءِ النُجوم کتابی عربی نوشته سید رضی الدین، علی بن طاووس حلی، متوفای ۶۶۴ق است. موضوع کتاب، بیان موارد حلال و حرام از ستارگان و شرح حال موافقین و مخالفین با این علم و کسانی که عالم به این علم بوده‌اند است و اثبات اینکه ستارگان مؤثر در این عالم نیستند؛ بلکه تنها نشانه‌هایی هستند از طرف خداوند بر حوادث. نام کامل کتاب آنچنان که در مقدمه کتاب آمده فَرَجُ المَهموم فی معرفة نَهج الحَلال من علم النُّجوم است.

مُحَمَّد بن عَبدُاللّه بن عَبدُالمُطّلِب بن هاشم (عام الفیل–۱۱ق)، پیامبر اسلام، از پیامبران اولوالعزم و آخرین پیامبر الهی. معجزه اصلی او قرآن است و مردم را به یکتاپرستی و اخلاق نیک دعوت کرد.

عنوان

امامان شیعه دوازده تن از خاندان پیامبر اسلام(ص) که بنابر آموزه‌های شیعی، جانشینان آن حضرت و پس از او سرپرست و امام جامعه اسلامی‌اند. نخستین امام، حضرت علی(ع) است و دیگر امامان فرزندان و نوادگان او و حضرت زهرا(س) هستند.

سَعْدُ السُّعود کتابی به زبان عربی در علوم قرآنی نوشته سید علی بن طاووس حلی، (متوفای ۶۶۴ق). کتاب در موضوع چگونگی جمع‌آوری قرآن و تفسیر برخی از آیات و مشکلات قرآن به نقل از تفاسیر مختلف و جرح و تعدیل اقوال بزرگان پیرامون آیات قرآن کریم است. این اثر در اصل، فهرست کتاب‌های کتابخانه سید بن طاووس است که تنها بخش قرآن و تفاسیر آن در دست بوده و باقی آن از بین رفته است.

اسماعیلیه، فرقه‌ای از شیعه است که پس از امام صادق (علیه‌السّلام) در امامت حضرت موسی بن جعفر با امامیه به اختلاف افتادند و امامت ایشان را نپذیرفتند و قائل به امامت اسماعیل فرزند امام صادق (علیه‌السّلام) شدند.

این ۳۶ زیررده در این رده قرار دارند؛ این رده در کل حاوی ۳۶ زیررده است.

امر الهی، فرمان تشریعی خدا ، شأن (ایجاد) الهی است.

آفرینندۀ جهان هستی را خدا گویند. فقها در باب‌هایی نظیر طهارت، صلات، حج، لعان، یمین، نذر، عهد و صید و ذباحه از احکام مرتبط با این عنوان سخن گفته‌اند و مفهوم محوری اغلب ادیان به ویژه ادیان ابراهیمی می‌باشد.

او در سال ۱۳۱۵ ق. / ۱۲۷۶ ش. در نجف به دنیا آمد. و شهاب الدین نام گرفت پدرش، آیة الله سید شمس الدین محمود مرعشی (۱۲۷۹ ق. ـ۱۳۳۸ ق.) از فقها و مدرّسان علوم اسلامی نجف بود. آیة الله مرعشی نجفی دوران کودکی را در آغوش پر مهر خانواده سپری نمود و با تربیت اسلامی بزرگ شد. مادرش زنی پاک دامن و با ایمان بود که هیچ گاه بدون وضو به او شیر نمی‌داد.

محمدحسین ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • محمدحسین اصفهانی، معروف به زین‌الدین، از علما و مشایخ سلسله نعمت‌اللهیه در قرن سیزدهم• محمد حسین غروی اصفهانی کمپانی، از علمای قرن چهاردهم• محمد حسین برازجانی، روحانی مبارز و متحد رئیس علی دلواری تنگستانی در نبرد با انگلیسها• محمدحسین تونی، معروف به فاضل تونی، ادیب و مدرّس حکمت و عرفان• محمد حسین سبحانی خیابانی، یکی از عالمان و فقیهان تبریز• محمد حسین فاضل اردکانی، از فقهای معاصر شیعه• محمد حسین فلاح‌زاده، یکی از اساتید حوزه علمیه قم و متخصص در باب احکام دین• محمد حسین کاشف الغطاء، از فقها و علمای معاصر شیعه• محمد حسین مظفر، از علمای معاصر شیعه امامیه• محمد حسین نائینی، از علمای قرن سیزدهم • سید محمد حسین طباطبایی، علامه طباطبایی، حکیمی الهی، مفسر قرآن، اسلام شناس و فقیهی بزرگ و دانشمندی آگاه• سید محمدحسین حسینی جلالی، از اعضای خاندان طباطبایی یزدی• سید محمدحسین طباطبایی تهرانی، از علمای بزرگ شیعه• سید محمد حسین حسینی طهرانی‌، معروف به علامه طهرانی (۱۳۰۵ تهران ـ ۱۳۷۴ مشهد) عارف ، حکیم ، فقیه و از علمای معاصر• سید محمد حسین فضل اللّه، از علمای بزرگ لبنان و صاحب تفسیر من وحی القرآن• سید محمد حسین میر سجادی، از علمای بزرگ شیعه و فرزند مرحوم آیة الله سید میر بادکوبه‌ای• سیدمحمدحسین شهرستانی، علامه بزرگ و نابغه سترگ، ضیاءالدین سیدمحمدحسین حسینی مرعشی شهرستانی از سادات حسینی مرعشی • سیدمحمدحسین خاتون‌آبادی، فقیه و مؤلف مشهور امامی قرن دوازدهم

واژه تسمیه ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: قرآن و علوم اسلامی• تسمیه (علوم قرآنی)، به معنای «ذکر نام خدا»• تسمیه (فقه)، به معانی بردن نام خدا و تعیین به اسم و نام‌گذاری• تسمیه (علوم عقلی)، استعمال شده در دو معنای متفاوت کاربردهای دیگر• تسمیه در ایران، نام‌ها و نام‌گذاری در ایران• تسمیه در ترکی، نام‌ها و نام‌گذاری در ایران• تسمیه در عربی، نام‌ها و نام‌گذاری در ایران

رضی‌الدین ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • رضی‌الدین آبی، رضیّ‌الدین محمد بن محمد بن زید بن داعی حسینی آبی، (د ۶۵۴ق/۱۲۵۶م) فقیه و محدث امامی• رضی الدین استرآبادی، معروف به شیخ رضی و ملقب به نجم الائمه از مفاخر دانشمندان شیعه در عرصه ادبیات عرب، صرف و نحو و بلاغت• رضی‌الدین حافظ برسی، عارف و عالم شیعی قرن هشتم و نهم• رضی الدین حلی، از فقهای نامدار شیعه• رضی الدین سید بن طاوس، سید رضی الدین، علی بن موسی بن جعفر بن طاووس، از نوادگان امام حسن مجتبی و امام سجاد (علیهماالسلام)• رضی الدین محمد باقی، از مشایخ بزرگ نقشبندیه و از مروّجان این طریقه در هندوستان

امام مهدی به دوازدهمین امام معصوم شیعیان اطلاق می‌شود. از آن بزرگوار به مناسبت در باب‌های خمس و حج یاد شده است.

أمَلُ الآمِل فی عُلماء جَبَل عامِل کتابی رجالی در شرح حال برخی از دانشمندان شیعه به‌ویژه علمای جبل عامل لبنان تالیف شیخ محمد بن حسن معروف به حر عاملی (متوفی ۱۱۰۴ق) است. نام دیگر کتاب «تذکرة المتبحرین فی العلماء المتأخرین» است که گاهی بخش دوم کتاب به این نام خوانده شده است.

جعفر بن محمد بن علی بن حسین معروف به امام صادق(ع) (۸۳-۱۴۸ق)، امام ششم شیعیان. پدرش امام باقر(ع) و مادرش ام فروه است. امام صادق(ع) در ۳۱ سالگی به امامت رسید و دوران امامتش ۳۴ سال طول کشید. ایشان در دورانی به امامت رسید که حکومت اموی ضعیف شده بود و گروه‌های مختلف دست به قیام می‌زدند؛ اما امام صادق(ع) این گروه‌ها را تایید نمی‌کرد چرا که آنان می‌خواستند خود، حکومت را به دست گیرند، نه آنکه خواهان زدودن بدعت و زنده کردن دین خدا باشند. امام صادق(ع) در آن شرایط، نشر فقه آل محمد(ص) و علوم اهل بیت را مقدّم ‌شمرد تا آن اندازه که امروزه بیشتر احادیث شیعه از امام صادق(ع) است و شیعه به نام جعفریه شناخته می‌شود. امام صادق(ع) علاوه بر مباحث فقهی، مناظرات کلامی نیز با پیروان دیگر فرقه‌ها داشت و به دلیل دانش گسترده‌ای که داشت، جلسات درس وی بسیار پر رونق بود و افرادی با گرایش‌های مختلف در درس وی حضور می‌یافتند تا جایی که تعداد شاگردان وی را ۴۰۰۰ نفر ذکر کرده‌اند.

سید رضی الدین، علی بن موسی بن جعفر بن طاووس مشهور به سید بن طاووس (۵۸۹-۶۶۴ق)، از عالمان دینی شیعه و نویسنده کتاب‌هایی چون الملهوف علی قتلی الطفوف مشهور به لهوف، المهمات و التتمات، کشف المحجة لثمرة المهجة، مصباح الزائر و جناح المسافر و مهج الدعوات و منهج العبادات. او از نوادگان امام حسن مجتبی(ع) و امام سجاد(ع) و استاد بزرگانی چون علامه حلی و شیخ یوسف سدیدالدین، پدر علامه حلی است. آثار سید بن طاووس تاثیر مهمی در فرهنگ و اندیشه شیعه داشته‌اند. کتاب‌های دعا که او تالیف کرده بسیار رواج دارند و همچنین برخی از آثار تاریخی او مانند کتاب لهوف بسیار مورد مراجعه‌ هستند.

اِسْناد، اصطلاحی در علوم حدیث به معنای شمارش سلسله‌وار راویان یک حدیث، است، بدین صورت که وقتی حدیثی از پیامبر (ص) یا دیگر بزرگان دین نقل شود، اشخاصی که این سخن را نقل کرده‌اند، یک به یک نام برده می‌شوند تا به صاحب سخن برسد. به زنجیرهٔ تشکیل شده از راویان تا صاحب سخن، «سلسلۀ اِسناد» اطلاق می‌گردد.

الأمالی کتابی به زبان عربی، تألیف محمد بن حسن طوسی(متوفای ۴۶۰ ق). این کتاب، شامل روایاتی است که شیخ الطائفه در نجف اشرف طی جلسات منظمی برای شاگردان خود املاء کرده است. اولین مجلس کتاب، در سال ۴۵۵ ق، بوده و آخرین آنها در سال ۴۵۸ ق، برگزار شده و از مجلس ۱۹ تا پایان کتاب روزهای جمعه بوده که تاریخ دقیق آنها در ابتدای هر مجلس ذکر شده است. در کتب تراجم بیش از ۳۰ کتاب با عنوان «أمالی» یاد شده و کتب بزرگانی چون شیخ صدوق، شیخ مفید، سید مرتضی و شیخ طوسی از مشهورترین آنها است.

حسن بن علی بن ابی‌طالب معروف به امام حسن مجتبی (۳-۵۰ق) دومین امام شیعه و بزرگترین فرزند امام علی (ع) و حضرت فاطمه (س) است که در ۳۷ سالگی به امامت و خلافت رسید و در سال ۴۱ق با معاویه، صلح کرد.

نخستین امام شیعیان علی(ع)

توحید معاد نبوت عدل (شیعه) • 

آیَتُ اللّه، یا آیة الله به معنای نشانه خداوند، عنوانی عام برای نشان دادن جایگاه علمی فقیهان طراز اول و دوم شیعه از اوایل قرن چهاردهم است.

نجف

محمدمحسن بن‌ علی ‌بن‌ محمدرضا ‌بن‌ ‌محسن ‌بن‌ علی ‌اکبر بن باقر منزوی تهرانی معروف به آقابزرگ تهرانی ( ۱۲۹۳-۱۳۸۹ق/ ۱۸۷۶- ۱۹۷۰م) ، فقیه و کتاب‌شناس شیعی امامی. از او آثار متعددی به جا مانده است که مهم‌ترین آنها الذریعة الی تصانیف الشیعة، دایره ‌المعارفی بزرگ در معرفی کتاب‌ها و آثار شیعه، و طبقات اعلام الشیعه، دائرة المعارفی در شرح احوال و آثار عالمان و رجال شیعه از قرن چهارم تا چهاردهم قمری است.

محمد بن حسن بن علی بن محمد بن حسین (۱۰۳۳ - ۱۱۰۴ق) معروف به شیخ حُرّ عاملی محدث و فقیه امامیه در قرن یازدهم هجری و مؤلف وسائل الشیعه. او عالمی اخباری و معتقد به صحت تمام احادیث کتب اربعه بود و برای اثبات این ادعا، در بخش پایانی کتاب وسائل الشیعه بیش از بیست دلیل ذکر کرده است. شیخ حر عاملی معقتد است که نمی‌توان به ظن عمل نمود چون امکان دست‌یابی به علم در مورد احکام شرعی وجود دارد. شیخ حر به صاحب وسائل نیز شهرت دارد.

ابا جعفر محمد بن علی الهادی (ع) مشهور به سید محمد (که در اصطلاح محلی به سبع الدُجَیل (شیرمرد دجیل) معروف است)، فرزند بزرگ امام هادی(ع) است که به سبب برخورداری از جایگاه والای روحی و اخلاقی، شیعیان و غیر شیعیان گمان می‌کردند امامت بعد از امام هادی به وی خواهد رسید، ولی مرگ او در زمان حیات پدرش، این گمان را برطرف کرد.

حسن ختام، ختم سخن به عبارات دال بر تامین غرض گوینده و پایان یافتن مطلب است.

یکى از اوصاف قرآن صراط مستقیم است که در آیه ۶ سوره مبارکه حمد ذکر شده است.

سنت قطعی به احادیث قطعی - از جهت سند و دلالت - حکایت کننده از سنت معصوم علیه‌السّلام اطلاق می‌شود.

عبدالله ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • عبدالله بن عبد المطلب، پدر رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم)• عبدالله بن عباس، معروف به ابن عباس از کبار صحابه و از راویان و مفسران بزرگ قرآن کریم• عبدالله بن عباس بن علی، یکی از فرزندان حضرت عباس علیه‌السلام و بنابر نظر برخی از شهدای کربلا• عبدالله بن کثیر، عبدالله بن کثیر مکی از قراء سبعه• عبدالله اصغر بن ابی‌ طالب، بنابر نظر برخی مورخان، یکی از شهدای کربلا• عبدالله اصغر بن حسن، از فرزندان امام حسن (علیه‌السلام) و از شهدای کربلا• عبدالله اصغر بن علی، یکی از شهدای کربلا• عبدالله اصغر بن عقیل، یکی از شهدای کربلا• عبدالله اکبر بن حسن، مکنّی به ابوبکر، فرزند امام حسن مجتبی (علیه‌السلام) و از شهدای کربلا• عبدالله اکبر بن عقیل، یکی از شهدای کربلا• عبدالله الاعلی یزید کلبی، یکی از شهدای کربلا• عبدالله بن ابی ‌سفیان بن حارث، یکی از شهدای کربلا• عبدالله بن عروه غفاری، یکی از شهدای کربلا• عبدالله بن سریع، یکی از شهدای کربلا• عبدالله بن بشر خثعمی، یکی از شهدای کربلا• عبدالله بن یقطر، یکی از شهدای کربلا• عبدالله بن عبدالله، یکی از شهدای کربلا• عبدالله بن عقیل، یکی از شهدای کربلا• عبدالله بن قیس، یکی از شهدای کربلا• عبدالله بن ابی‌ بکر، بنابر نظر برخی مورخان، یکی از شهدای کربلا• عبدالله بن ابی دجانه، بنابر نظر برخی مورخان، یکی از شهدای کربلا• عبدالله بن خالد صیداوی، بنابر نظر برخی مورخان، یکی از شهدای کربلا• عبدالله بن یزید بن ثبیط قیسی، از اصحاب امام حسین علیه السلام و از شهیدان کربلا• عبدالله بن حسن، فرزند امام حسن مجتبی (علیه‌السلام)، و از شهدای کربلا• عبدالله بن حارث نوفلی، یکی از یاران امام حسین (علیه‌السلام) و شهید پس از مسلم بن عقیل• عبدالله بن عمیر، از اصحاب امیرالمؤمنین و امام حسین (علیهماالسلام) و از شهدای کربلا• عبدالله‌ ابن‌ ابی‌ شیبه‌، اِبْن اَبی شَیْبه، ابوبکر عبدالله بن محمد بن ابراهیم (ابوشیبه) بن عثمان عیسی کوفی، محدّث، حافظ، فقیه، مفسّر و موّرخ• عبدالله اصفهانی افندی، یکی از چهره‌های علمی شاخص سه دهه پایانی دولت صفویه• عبدالله افندی گردلی، از عرفای بزرگ و ضد استعمار ترکیه در قرن سیزدهم هجری/ نوزدهم میلادی• عبدالله الهی، معروف‌ به‌ شیخ‌ الهی‌، عارف‌ و صوفی‌ مشهور در دوره عثمانی‌• عبدالله بحرانی، از علمای بزرگ قرن دوازدهم هجری قمری و از شاگردان علامه مجلسی• عبدالله برزش آبادی، بُرزِش آبادی، سیّد شهاب‌الدین عبدالله بن عبدالحیّ مشهدی، عارف قرن هشتم و نهم هجری• عبدالله بن عبدالباقی بروجردی، ‌بروجردی، عبدالله بن عبدالباقی بن محمد بن درویش، معروف به آخوند ملاعبدالله (۱۲۵۶ـ۱۳۲۹)• عبدالله بسطامی، از افراد خاندان بسطامی• عبدالله بلادی، ملقب به مجتهد بلادی بهبهانی بوشهری، عالم مبارز و کثیرالتألیف و از مراجع بوشهر در قرن چهاردهم• عبداللّه بن اباض، از چهره‌ها و شخصیت‌های بارز و معروف قرن اول هجری و از سران خوارج• عبدالله بن ابراهیم حجاری، کنیه‌اش ابومحمد، ادیب و مورخ و جغرافی‌دان اندلسی قرن ششم• عبدالله بن ابی‌منصور انصاری، معروف به «خواجه عبدالله انصاری» و یا «پیر هرات»، عالم و عارف مشهور• عبدالله بن احمد شعرانی، امامزاده عبدالله شخصیتی بارز از نسل امام موسی بن جعفر (علیهما‌السّلام)• عبدالله بن بسطام، عبدالله و حسین بن بسطام بن شاپور زیات نیشابوری، دو تن از راویان بزرگ شیعه در قرن چهارم هجری• عبدالله بن ثوب خولانی، خَوْلانی، ابومسلم، عبداللّه ‌بن ثُوَب، از مشاهیر تابعین شامی و از یاران معاویه• عبدالله بن جعفر بن ابی طالب، ‌از اصحاب رسول اکرم (صلوات‌الله‌علیه) و امام علی و امام حسن (علیهم‌السلام)• عبدالله بن جعفر حمیری، عالم و محدّث امامی قرن سوم و چهارم• عبدالله بن جعفر بن عقیل، از اصحاب امام حسین (علیه‌السلام) و از شهدای کربلا• عبدالله بن حبیب ثقفی، ثقفی، ابومِحْجَن عبداللّه بن حبیب، شاعر و جنگجوی مُخَضْرَم• عبدالله بن حسین بن علی، از جمله شهیدان بنی‌هاشم در روز عاشورا و از شهدای کربلا• عبدالله بن حسین تستری، ملقب به عزالدین، از عالمان امامیه دوره صفوی• عبدالله بن حسین عکبری، اَبوالْبَقاءِ عُکْبَری، محب‌الدین عبدالله بن حسین بن عبدالله، نحوی و فقیه حنبلی• عبدالله بن حصین ازدی، از یاران عمر بن سعد و از دشمنان امام حسین (علیه‌السلام) در کربلا• عبدالله بن حوزه تمیمی، از یاران عمر بن سعد و از دشمنان امام حسین (علیه‌السلام) در کربلا• عبدالله بن خشکاره بجلی، از یاران عمر بن سعد و از دشمنان امام حسین (علیه‌السلام) در کربلا• عبدالله بن زهیر ازدی، از یاران عمر بن سعد و از دشمنان امام حسین (علیه‌السلام) در کربلا• عبدالله بن صلخب، از یاران عمر بن سعد و از دشمنان امام حسین (علیه‌السلام) در کربلا• عبدالله بن قطبه طائی، از یاران عمر بن سعد و از دشمنان امام حسین (علیه‌السلام) در کربلا• عبدالله بن عقبه غنوی، از یاران عمر بن سعد و از دشمنان امام حسین (علیه‌السلام) در کربلا• عبدالله بن زبیر عوام، فرزند زبیر بن عوام و از تیره عبدالعزی قریش• عبدالله بن زبیر حمیدی، محدث و فقیه مشهور سده دوم و سوم• عبدالله بن سبأ، شخصیتی مورد بحث در تاریخ اسلام، اختلاف در ساختگی یا واقعی بودن این شخص• عبدالله بن سلام، عبدالله بن سلام بن حارث اسرائیلی، یهودی مسلمان شده و مورد بحث در تاریخ اسلام• عبدالله بن سلیمان تنوخی، ملقّب به جمال‌الدین، فقیه و فیلسوف و عارف دروزی در قرن نهم• عبدالله بن عامر، از اصحاب رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) و متبرک شده توسط حضرت• عبداللّه‌ بن عبدالعزیز بن عبدالحق، یکی از خراسانیان (بنی‌ خراسان) و از خاندان‌های حکومت‌گر در شهر تونس• عبدالله بن عبدالملک ‌آبی اللحم، عبدالله بن عبدالملک بن عبدالله الغِفاری آبِی اللَّحْم (د ۸ق/۶۲۹م)، از صحابه پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم)• عبدالله بن عبدالملک المرجانی، معروف به مرجانی از علمای قرن هفتم و هشتم هجری قمری• عبدالله بن عفیف ازدی، عبدالله بن عفیف ازْدِی غامِدِی والِبی، از شیعیان علی (علیه‌السلام)• عبدالله بن علی بن ابی طالب، فرزند امیرالمؤمنین، علی (علیه‌السلام)، از جمله چهار پسر ام‌ البنین، دختر حزام و از شهدای کربلا• عبدالله بن علی سبط‌خیاط، عالم قرائت و محدّث حنبلی در قرن پنجم و ششم• عبدالله بن علی کاشانی، مورخ، نویسنده و از خانواده هنرمند و کاشی‌کار• عبدالله بن علی وزیر، عالم، مورخ و ادیب زیدی• عبدالله بن عمر کندی، بنابر نظر برخی مورخان، یکی از شهدای کربلا• عبدالله بن عمر بن خطاب، پسر عمر بن خطاب و فردی مفرط در احتیاط• عبدالله بن عمر بیضاوی، مکنّی به ابوالخیر و ابوسعید و ملقب به ناصرالدین، قاضی، فقیه شافعی، مفسر و متکلم اشعری قرن هفتم• عبدالله بن عمرو بن عیاش، بنابر نظر برخی مورخان، یکی از شهدای کربلا• عبدالله بن عمرو بن عاص، از تیره‌ی قریش و مادرش، ریطه دختر منبه بن حجاج• عبدالله بن قرط ثمالی، از صحابه پیامبر و امیر حِمْص در صدر اسلام• عبدالله بن لطف‌الله بن عبدالرشید، مشهور به حافظِ ابرو، مورخ و جغرافیانویس ایرانی سده هشتم و نهم• عبدالله بن مبارک، اِبْن‌ِ مُبارَک‌، ابوعبدالرحمان‌ عبدالله‌ بن‌ مبارک‌ حنظلی‌ مروزی (۱۱۸-۱۸۱ق‌/۷۳۶-۷۹۷م‌)، از فقیهان‌ و اصحاب‌ حدیث‌• عبدالله بن محمد توزی، تَوَّزی، ابومحمد عبدالله بن محمد بن هارون، راوی و لغت‌شناس سده ۳ق/۹م• عبدالله بن محمد ازدی، ابومحمد عبدالله بن محمد ازدی، از لغویون قرن پنجم• عبداللّه بن محمد بغدادی، ابوالقاسم عبداللّه بن محمد بغدادى (۴۱۰- ۴۸۵ ق) شاعر، اديب، لغوى و قرآن‌پژوه• عبدالله بن محمد بشروی خراسانی، از علمای بزرگ و فقیهان مشهور قرن یازدهم هجری• عبدالله بن محمد بطلیوسی، بَطَلْیَوْسی، ابومحمّد عبداللّه بن محمّدبن السیّد، ادیب، نحوی، فیلسوف و فقیه مالکی اندلسی مشهور به ابن السیّد• عبدالله بن محمد بغوی، محدث بغدادی مشهور به ابن بنت مَنیع، در قرن سوم و چهارم• عبدالله بن محمد بلخی، بلخی، ابوعلی عبدالله بن محمد بن علی، محدث و مؤلف• عبدالله بن محمد مدینی‌بلوی، بَلَوی، ابومحمد عبدالله بن محمد مَدینی، مورخ مصری• عبدالله بن محمد بن ابی القاسم فرحون، ابومحمد عبدالله بن محمد بن ابی القاسم فرحون بن محمد بن فرحون الیعمری التونسی الاصل از ادبای سرآمد• عبدالله بن محمد تونسی‌تجانی، جغرافی‌نویس و ادیب تونسی در عهد حفصیان در قرن هفتم و هشتم• عبدالله بن محمد بیتوشی، ادیب، نحوی، لغوی، فقیه شافعی، نسخه نویس، مؤلّف و شاعر قرنهای دوازدهم و سیزدهم• عبدالله بن محمد تعایشی، رهبر حکومت مهدیون در سودان، بعد از مهدی سودانی• عبدالله بن محمد تونی، مشهور به فاضل تونی، فرزند محمد، فقیه و اصولی امامی سده یازدهم• عبدالله بن محمد خزرجی، ادیب و اگاه به علم عروض• عبدالله بن محمد عین القضات همدانی، فقیه، حکیم و عارف، مکنی به ابوالفضائل، معروف به قاضی همدانی• عبدالله بن محمد قلانسی نسقی، یکی از واعظان و دانشمندان خاندان «قلانسی»• عبدالله بن مسعده، معروف به فزاری پسر مسعده بن حکمه بن مالک بن حذیفه بن بدر• عبدالله بن مسعود، اِبْن مَسْعود، ابوعبدالرحمان عبدالله بن مسعود بن غافل (د۳۲ یا ۳۳ق/۶۵۳م)، از اصحاب مشهور پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم)• عبدالله بن مسلم بن عقیل، فرزند مسلم بن عقیل و مادرش رقیه دختر حضرت علی ‌(علیه‌السلام) و از شهدای کربلا• عبدالله بن مسلم دینوری، از ادیبان و مورخان بزرگ قرن سوم هجری• عبدالله بن میمون قداح، یکی از اصحاب و راویان حدیث از امام جعفر صادق (علیه‌السلام)• عبدالله بن نجم بن شاس، فقیه مالکی مصری در قرن ششم و هفتم، معروف به ابن شاس و مکنّا به ابومحمد• عبدالله بن نورالدین جزایری، فقیه‌، محدّث‌، منجم‌ و مورخ‌ امامی‌ قرن‌ دوازدهم• عبدالله بن وهب، از مردان قبیله بنی‌عبد و از جمله یاران عمر بن سعد در واقعه کربلا• عبدالله بن یوسف جوینی، فقیه‌ و مفسر شافعی‌ قرن‌ چهارم‌ و پنجم‌• عبدالله بهابادی یزدی، از علمای قرن دهم هجری قمری• عبدالله تاج کاظمینی، از واعظان خوش‌خوان و ردیف‌دان اواخر عهد قاجار و سه دهه بعد از آن• عبدالله جوادی آملی، از فقهاء و فلاسفه بزرگ معاصر• عبدالله جودت، از بنیان‌گذاران‌ حزب‌ اتحاد و ترقی‌، از فعالان‌ جنبش‌ ترک‌های‌ جوان‌، نویسنده‌، مترجم‌، پزشک‌ و شاعر• عبدالله خان احمدیه پاک نهاد، از سران و محترمین طایفه بن دار، یکی از طوایف دلارستاق، تیراندازی دلاور و سربازی شجاع و عارفی فروتن• عبدالله ریاضی، از سیاسیون دوره پهلوی• عبدالله شبر، از علمای بزرگ شیعه• عبدالله شرقاوی، از مشایخ مبارز مصر در قرن دوازدهم و سیزدهم هجری/ هجدهم و نوزدهم میلادی• عبدالله صادقپوری، از رهبران مجاهدان هند در قرن سیزدهم و چهاردهم هجری/ نوزدهم و بیستم میلادی• عبدالله قطب بن محیی، از عرفای نویسنده و هم‌عصر روزبهان خنجی• عبدالله مازندرانی، از مراجع و رهبران مشروطیت ایران در قرن سیزدهم و چهاردهم هجری• عبدالله مامقانی، یکی از برجسته‌ترین دانشمندان شیعه در علوم متعدد خصوصاً در علم رجال• عبدالله معظمی، از سیاسیون دوره پهلوی• عبدالله ندیم، نویسندۀ انقلابی و خطیب قیام احمد عُرابی‌پاشا• عبد الله نورانی‌، از علمای معاصر شیعه• عبدالله وثوق، فرزند ابراهیم معتمدالسلطنه، از رجال سیاسی ایرانی در دوران قاجار و اوائل پهلوی اول• عبدالله هدایت، از سیاسیون و نظامیان دوره پهلوی• عبدالله یافعی، مورخ، صوفی و شاعر شافعی یمنی قرن هفتم و هشتم• سید عبدالله حسینی شیرازی، مشهور به اصیل الدین واعظ، مفسر و محدث شیعه قرن نهم هجری• سید عبدالله شبر، از علمای بزرگ شیعه در قرن دوازدهم هجری• سید‌عبد‌الله اصغری‌، از علمای معاصر شیعه• سیدعبدالله رشتی بحرینی، از علمای برجسته و مجاهد ایران در قرن سیزدهم هجری

اجابت به معنای پذیرفتن دعوت و خواهش کسى است. احکام اجابت، در باب‌ هاى طهارت، زکات،جهاد، امر به معروف، تجارت، نکاح و اطعمه و اشربه آمده است.

محمد بن حسین بن موسی بن محمد بن موسی بن ابراهیم بن امام موسی کاظم(ع) (۳۵۹ق-۴۰۶ق) ملقب به رضی و معروف به سید رضی و شریف رضی برادر سید مرتضی و از علمای بزرگ شیعه و گردآورنده سخنان امام علی(ع) با عنوان نهج البلاغه.

سادات در لغت به معنای مِهتران و بنابر تعریف فقهی، عنوانی است برای کسانی که نسب‌شان به هاشم بن عبد مناف (جدّ رسول الله) می‌‌‌‌‌‏رسد.

چهارده معصوم، چهارده تن که بنابر آموزه‌های شیعی از هر گونه گناه و اشتباه مبرّا هستند، شامل پیامبر اکرم(ص) و سیزده نفر از اهل بیت آن حضرت، یعنی دخترش حضرت فاطمه زهرا (س) و امامان دوازده‌گانه شیعه.

چهارده معصوم، چهارده تن که بنابر آموزه‌های شیعی از هر گونه گناه و اشتباه مبرّا هستند، شامل پیامبر اکرم(ص) و سیزده نفر از اهل بیت آن حضرت، یعنی دخترش حضرت فاطمه زهرا (س) و امامان دوازده‌گانه شیعه.

۱۵ محرم در تقویم هجری قمری قراردادی پانزدهمین روز سال است.

مولف «الدعوات» یا «سلوة الحزین» نوشته سعید بن هبة الله، معروف به قطب الدین راوندی، متوفای ۵۷۳ هجری است.

بابل

عبد مناف بن عبدالمطلب بن هاشم معروف به ابوطالب، پدر امام اول شیعیان، علی بن ابی طالب(ع) و عموی پیامبر اسلام، محمد بن عبدالله(ص) و از بزرگان مکه و طایفه بنی هاشم. در دیوان منسوب به ابوطالب، ابیات بسیاری بیانگر مسلمانی و ایمان او به پیامبر اسلام است. برخی محققان، دلالت معنوی مجموع این اشعار بر ایمان ابوطالب را متواتر دانسته‌اند و معتقدند که همه آنها در تصدیق نبوت پیامبر اسلام(ص) مشترکند.[۱] ابوطالب منصب «سقایة الحاج» را بر عهده داشت. وی پس از وفات پدرش عبدالمطلب، سرپرستی برادرزاده‌اش محمد(ص) را بر عهده گرفت و در ماجرای رسالت پیامبر(ص) به شدت از ایشان حمایت کرد.

حضرت ابراهیم علیه السلام مشهور به ابراهیم خلیل، دومین پیامبر اولوالعزم، نیای بزرگ عرب از طریق پسرش حضرت اسماعیل(ع) و بنی اسرائیل از طریق پسر دیگرش حضرت اسحاق (ع) است.

تَعقیبات، مجموعه‌ای از دعاها، اذکار و برخی آیات قرآن که خواندن آنها پس از نمازهای یومیه مستحب است. برخی از تعقیبات نماز تعقیبات مشترک هستند و بعد از هر نمازی خواندن آن‌ها مستحب است. برای هر یک از نمازهای روزانه نیز دعاها و ذکرهایی توصیه شده است. تسبیحات حضرت زهرا، آیه الکرسی و سجده شکر جزو مشهورترین تعقیبات هستند.

جُنَّةُ الأمانِ الْواقیَة وَ جَنَّةُ الإیمان الباقیَة مشهور به مصباح کفعمی عنوان یکی از مهم‌ترین منابع شیعی در ادعیه و زیارات تألیف عالم، محدث و ادیب شیعی، ابراهیم بن علی کفعمی (متوفای ۹۰۵ق.). کتاب مصباح بعد از البلد الأمین نوشته شده و در واقع منتخب و خلاصه‌ای از آن است. این کتاب به دلیل آنکه شباهت بسیاری به «مصباح المتهجد» شیخ طوسی دارد، به «المصباح» شهرت یافته است. مؤلف در این کتاب به اعمال برخی ماههای قمری، کیفیت و آداب دعا و برخی نکات ادبی و تاریخی در ۵۰ فصل پرداخته است.

الذَریعَة الی تَصانیف الشیعة (ترجمه: دستاویزی برای [شناخت] تألیفات شیعه)، مشهور به الذریعه مهم‌ترین کتاب موجود در کتاب‌شناسیِِ مؤلفان شیعه. این اثرِ مشهور نوشته آقا بزرگ تهرانی و به زبان عربی است و بزرگ‌ترین دایرة المعارف کتابشناسی شیعه به شمار می‌آید.[۱] مجموعه ۲۵جلدی الذریعة که به صورت الفبایی تدوین شده، شامل ۱۱۲۳۹ صفحه است و در آن ۵۳۵۱۰ کتاب از علمای شیعه ( تألیف، تصنیف و ترجمه) در موضوع‌های گوناگون معرفی شده است.

اصفهانی صفت نسبت به شهر اصفهان است و ممکن است به یکی از این افراد اشاره کند:

اِمامیه‌، از مذاهب زیرمجموعه مذهب شیعه در کنار زیدیه و اسماعیلیه که به آن مذهب جعفری یا اثنی عشری هم گفته می‌شود. پیروان آن معتقد به امامت دوازده امام معصوم پس از پیامبر اکرم(ص) هستند. از نظر شیعه امامیه، کاربرد مطلق کلمه شیعه اشاره به آنان دارد، ولی این اصطلاح در مباحث کلامی، عنوانی عام است که شامل هر سه گروه می‌شود.

امامان شیعه دوازده تن از خاندان پیامبر اسلام(ص) که بنابر آموزه‌های شیعی، جانشینان آن حضرت و پس از او سرپرست و امام جامعه اسلامی‌اند. نخستین امام، حضرت علی(ع) است و دیگر امامان فرزندان و نوادگان او و حضرت زهرا(س) هستند.

محمد بن حسن بن علی بن محمد بن حسین (۱۰۳۳ - ۱۱۰۴ق) معروف به شیخ حُرّ عاملی محدث و فقیه امامیه در قرن یازدهم هجری و مؤلف وسائل الشیعه. او عالمی اخباری و معتقد به صحت تمام احادیث کتب اربعه بود و برای اثبات این ادعا، در بخش پایانی کتاب وسائل الشیعه بیش از بیست دلیل ذکر کرده است. شیخ حر عاملی معقتد است که نمی‌توان به ظن عمل نمود چون امکان دست‌یابی به علم در مورد احکام شرعی وجود دارد. شیخ حر به صاحب وسائل نیز شهرت دارد.

خراسان می‏تواند به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد؛

جبرئیل یا جبرائیل، یکی از چهار فرشته مقرّب الهی و حامل وحی. کلمه جبرئیل در سه آیه از قرآن و در روایات متعددی آمده است. منابع اسلامی، علاوه بر حمل وحی، کارهایی چون یاری پیامبران، عذاب کردن کافران و تسلی بخشی مؤمنان را به جبرئیل نسبت داده‌اند.

«الحدیث» مجموعه ایست از احادیث و روایات تربیتی از معصومین علیهم‌السّلام که به طور موضوعی فراهم آمده و به ترتیب حروف الفبا تنظیم گشته است.

احترام به معنی حرمت نگه داشتن و ارج نهادن می باشد. از احترام به مناسبت در باب‌های بسیاری مانند طهارت، حج، جهاد، تجارت، مضاربه، مزارعه، عاریه، نکاح، طلاق، حدود و دیات سخن رفته است.

اختصاص ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • اختصاص (فقه)، به معنای مخصوص بودن و بحث شده در باب‌های صلات، حج، تجارت، نکاح و ارث در فقه• اختصاص (نحو)، به معنای فضیلت دادن و مختص گرداندن و بحث در علم نحو• ادات اختصاص، واژه بیانگر اختصاص چیزی برای چیز دیگر

اِسْناد، اصطلاحی‌ در علوم‌ حدیث‌ و آن‌ رسانیدن‌ سخن‌ است‌ به‌ گوینده آن‌ با واسطه شماری‌ از راویان‌، و بر زنجیره تشکیل‌ شده‌ از راویان‌ تا پیامبر (ص‌) یا دیگر بزرگان‌ دین‌ «سلسله اِسناد» اطلاق‌ می‌گردد.

حدیث اصطلاحا كلامی است كه حاكی قول یا فعل یا تقریر معصوم (ع) باشد و بر آن خبر و سنت و روایت نیز اطلاق شده.شیخ بهائی در وجیزه فرموده الحدیث كلام یحكی قول المعصوم او فعله او تقریره.سپس فرماید: و اما نفس الفعل و التقریر فیطلق علیهما اسم السنه لا الحدیث.در مجمع البحرین حدیث را مرادف كلام دانسته و وجه تسمیه باین نام را تجدید و حدوث آن گرفته.در قاموس آمده (الحدیث: الخبر و الجدید) در مصباح المنیر فرموده الحدیث ما یتحدث به و ینقل و منه حدیث الولایه.فراء گوید: واحد احادیث احدوثه است ولی بر خلاف قاعده در جمع حدیث استعمال شده.صاحب کشاف آنرا اسم جمع دانسته.ابو حیان در تفسیر خود بنام (البحر) آنرا جمع حدیث (منتهی بر خلاف قیاس) گرفته مانند اباطیل جمع باطل [۱]

صلاح‌الدین

زیارت، عملی عبادی است به معنای حضور در پیشگاه پیشوایان دینی یا نزد قبور آنان یا دیدار از مکانی مقدس یا محترم برای اظهار ارادت و احترام و کسب فیض معنوی. زیارت همواره از اعمال پسندیده اسلام بوده و در طول تاریخ، مسلمانان به آن عنایت و اهتمام داشته‌اند. این عمل عبادی، نزد شیعیان جایگاهی ویژه و اثرات معنوی و ثواب بسیاری دارد. به دلیل جایگاه مهم زیارت در فرهنگ شیعه، این عمل، از ویژگی‌ها و نمادهای شیعیان به شمار می‌رود.

حرم کاظمین آرامگاه دو امام شیعیان، موسی بن جعفر (ع) و محمد تقی (ع) است که در منطقه کاظمین در شمال بغداد واقع شده است.

بازرگان (۲) (یا بَزِرگان)، صورت ترکی کلمه فارسی «بازَرگان» است.

آل، خانواده، عائله، خاندان، تیره، اهل، عشیره، پیروان، وابستگان به یک معنی هستند.

زیبایی به معنی هيئت نیکو می‌باشد و در باب صلات، نکاح از آن سخن گفته‌اند.

کرمانی ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • آقامحمدکاظم کرمانی، از علمای مجاهد ایران در قرن سیزدهم هجری• افضل‌الدین کرمانی، یکی از مورخان دوره سلجوقی• اوحدالدین کرمانی، اوحَدُالدّین‌ِ کِرْمانی‌، حامد بن‌ ابی‌ فخر، عارف‌ و شاعر بنام‌ قرن‌ ۷ق‌/۱۳م‌• تاج‌القراء کرمانی، تاج القُرّاءِ کرمانی، ابوالقاسم برهان الدّین محمود بن حمزه، فقیه، نحوی، مفسر و مُقری شافعی در قرن پنجم• جدیع بن علی کرمانی، یکی از بزرگان و شیوخ عرب در‌ خراسان• حمله حیدری راجی کرمانی، یکی از سه حمله حیدری مشهور، نوشته ملابمانعلی راجی‌ کرمانی به تبعیت از باذل مشهدی• حمیدالدین کرمانی، کرمانی، حمید الدین، احمد بن عبدالله ابوالحسن، سخنگوی بزرگ فلسفه اسماعیلیه در دورۀ خلافت فاطمیِ الحاکم بأمرالله (۳۸۶-۴۱۱)• شهاب‌الدین عبدالله مروارید بیانی‌کرمانی، متخلص به بیانی، نویسنده، شاعر، خوشنویس، نوازنده و آهنگساز اواخر قرن نهم و اوایل قرن دهم• محمود بن علی خواجوی کرمانی‌، شاعر و عارف بزرگ و برجسته ایرانی سده هشتم• مظفر بقایی‌کرمانی، سیاستمدار، وکیل مجلس و رهبر حزب زحمتکشان ملت ایران• نفیس بن عوض بن نفیس کرمانی، ملقب به برهان الدین، طبیب مشهور کرمانی و نویسنده کتاب‌های طبی در اواسط قرن نهم ق• سیدجواد مجتهد کرمانی، از علمای خیر و منتفذ برجسته و مجاهد ایران در قرن سیزدهم هجری• علی حجتی کرمانی‌، دومین فرزند روحانی حجت الاسلام والمسلمین حاج میرزا عبد الحسین کرمانی• محمدرضا کرمانی، از علمای قرن سیزدهم هجری قمری• ملااحمد کرمانی، از علمای برجسته و مجاهد ایران در قرن سیزدهم هجری • ناصرالدین منشی کرمانی، کاتب در دولت کرمان

میانجی ممکن است اسم برای اشخاص و شخصیت‌های ذیل باشد: • علی احمدی میانجی، از عالمان بزرگ شیعه در قرن معاصر و از استادان حوزه علمیه قم• سیف‌الله ایسی میانجی، از علمای شیعه در قرن چهاردهم هجری قمری• محمدباقر ملکی میانجی، از مفاخر علمای آذربایجان و از پژوهش‌گران مسایل اعتقادی و شناختی و مباحث نظری مکتب تفکیک

مرعشی ممکن است اسم برای اشخاص و شخصیت‌های ذیل باشد: • سیدحسین حسینی مرعشی، سلطان‌العلماء سیدحسین بن رفیع‌الدین محمد بن شجاع‌الدین محمود بن سید علی حسینی مرعشی از علمای قرن یازدهم هجری قمری• سید‌ شهاب‌الدین مرعشی‌ نجفی، از علمای بزرگ شیعه در قرن معاصر• سیدمحمد حسینی مرعشی، از علمای بزرگ در قرن معاصر• سید محمود مرعشی، پدر آیت‌الله سیدشهاب‌الدین مرعشی و از علمای قرن چهاردهم هجری قمری• سیدنورالله حسینی مرعشی، از علمای بزرگ شیعه در قرن دهم هجری قمری• محمدخلیل مرعشی صفوی، ملقب به سلطان خلیل میرزا مرعشی حسینی، از نوادگان سید محمد صدر، متولی آستانه رضوی و ملقب به شاه سلیمان ثانی

رأى مشهور فقهاء در مسأله فقهی را فتوای مشهور می گویند .

مصلحت در لغت به معنای صلاح، خیر و صواب است. و جمع مصلحت مصالح است. [۱] [۲] [۳]

مقصود از اهل کتاب، پیروان مذاهب و ادیانی می‌باشند که پیامبر آنان دارای کتابی بوده است که از سوی خداوند برای هدایت انسان‌ها به او وحی شده باشداز آن در بسیاری از باب‌های فقهی مانند طهارت، صلات، جهاد، نکاح و صید و ذباحه، از جهات مختلف بحث شده است.

در میان علوم اسلامی، دانشی به نام عرفان وجود دارد که به دلیل دوری از دسترس عامه مردم و بلکه بسیاری از اهل علم همیشه در هاله‌ای از ابهام، پیچیده است. و شاید مهمترین عامل در این عدم وضوح، به جز غامض بودن مفاهیم و اصطلاحات عرفانی، وجود فرقه‌های فراوانی به نام صوفی باشد که به تعبیری وجهه فرهنگی و اجتماعی عرفان [۱] می‌باشند. بزرگان صوفیه و اندیشه تصوف، در میان دو گونه برداشت متضاد زیسته و بالیده‌اند، چنان که از یک سو برای ایشان کراماتی در حد افسانه‌ها و اساطیر نقل شده و از سوی دیگر، تیغ‌های ملامت و تیرهای طعنه و تکفیر، ‌هیچ گاه اینان را رها نکرده‌ است.همت ما در این نوشتار کوتاه شناخت بیشتر عرفان نظری است که جنبه علمی و مکتوب بیشتری دارد و البته در ادامه اشاره‌ای نیز به عرفان عملی خواهد رفت، قبل از ورود به بحث تذکر این نکته لازم است که هر چند در نوشته‌ها و مکتوبات اهل عرفان، عرفان و تصوف مترادف با هم آمده‌اند ولی باید حساب کسانی را که آگاهانه در مسیر تصوف به سود جویی پرداخته و یا ناآگاهانه عقاید باطل، و خلاف شریعت الهی را رواج داده‌اند از حساب اهل عرفان حقیقی جدا کرد. چنان که خود ملاصدرا نیز کتابی جداگانه در ردّ این گونه مدعیان تصوف و عارف نمایان نوشته است. [۲]

عاملی ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • بهاءالدین محمد عاملی، محمد بن حسین بن عبد الصمد حارثی، معروف به شیخ بهایی از علمای بزرگ و مشهور شیعه• ابراهیم موثق عاملی، صاحب تفسیر عاملی یکی از قرآن‌پژوهان سترگ عصر• احمد بن زین‌العابدین علوی عاملی، از مشاهیر علمای قرن یازدهم و از شاگردان ممتاز میرداماد و شیخ بهایی• زین‌الدین علی بن احمد عاملی، از عالمان فرزانه و سترگ عصر صفوی• سید جعفر مرتضی عاملی‌، محقق و نویسنده برجسته معاصر شیعه

عالم ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • عالم (جهان)، عالَم (جهان) به معنای عام عبارت است از تمامی موجود در زمان و مکان• عالم (دانشمند)، به معنی دانشمند

حیات‌ مقابل ممات است. از آن به مناسبت در بسیاری از ابواب فقه نظیر طهارت، حج، وصیت، نکاح، استیلاد، اطعمه و اشربه، ارث و دیات سخن رفته است.

دعا ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • دعا (نیایش)، درخواست توأم با خضوع و تضرع بنده از خداوند• دعا (اصول)، درخواست از شخص یا مقام بالاتر و به معنای به معنای استدعاء

رابطه، از اصطلاحات علم منطق بوده و عامل پیوند موضوع و محمول، و مقدم و تالی می‌باشد.

صحیفه سجادیه كه از آن به زبور آل محمد (علیهم‌السلام) و انجیل اهل بیت یاد می شود، از مهمترین و معتبرترین متون اسلامی بعد از قرآن کریم است. این كتاب ارزشمند مجموعه دعاهایی است كه امام سجاد (علیه‌السلام) انشاء فرموده و به دست مبارك فرزندش امام باقر (علیه‌السلام) نگاشته شده است. در این جلسات امام جعفر صادق (علیه‌السلام) نیز حضور داشته اند.

ضروری به دو معنای بدیهی، لازم و هر آنچه چاره‌ای از آن نیست. ضروری به معنای نخست، مقابل نظری در کلمات فقها با اضافه به دین و مذهب به کار رفته است. [۱] [۲] [۳]

طاووس، به پرنده‌ای معروف زیبا اطلاق می‌شود.

دوران یکی از طرق کشف علت حکم شرعی در قیاس فقهی است.

حسینی ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • ابو الفتح حسینی عربشاهی، فاضل، متکلم، فقیه، اصولی و مفسری شیعی• بهادرعلی حسینی، نویسنده و مترجم هندی• حاج‌امین حسینی، مفتی فلسطین و از نخستین رهبران جنبش فلسطینیان بر ضد سلطه انگلیس و صهیونیسم در قرن چهاردهم هجری/ بیستم میلادی• حسین بن مساعد حسینی‌حائری، عالم، محدّث و نسب‌شناس شیعی قرن نهم و دهم• حسین بن حسن حسینی‌خلخالی، از دانشمندان‌ حنفی مذهب‌ قرن‌ دهم‌ و یازدهم‌

حکومت به توسعه یا تضییق تعبدی دلیل محکوم، توسط دلیل حاکم اطلاق می‌شود. حکومت چهار معنی دارد:۱.به معنای ناظر و مفسر بودن دلیلى نسبت به دلیلى دیگر.۲.حکومت مقابل کشف.۳.قضاوت.۴.ارش جنایت.

زمان وقوع یک پدیده را، تاریخ گویند. از عنوان تاریخ در فقه در باب هایى نظیر طهارت، حج، نکاح و ارث و نیز در اصول فقه سخن رفته است.

تعیین یعنی متمایز کردن چیزى از غیر آن بوسیله خصوصیتی که در او است.

واژه تمییز ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • تمییز (نحو)، اسم نکره‌ی فضله مشخص کننده جنس یا نوع ذات مفرد، یا نسبت مبهم قبل خود• تمییز (فقه)، جدا کردن خون حیض از استحاضه از راه اوصاف هریک و همچنین به قوّه تشخیص نیکی از بدی و زیبایی از زشتی• تمییز اعداد، تمییز اعداد، از مجموعه مباحث "تمییز"• تمییز حجت از لا حجت، تشخیص دلیل معتبر از میان دو یا چند مصداق مردّد• قصد تمییز، التفات به عنوان مامورٌ به برای تمییز دو عمل مشابه

یکی از فضایل اخلاقی در دین اسلام، انصاف داشتن نسبت به سایرین است.

امر لفظ مشترک بین معنای طلب و غیر آن می باشد. از آن در اصول فقه، مباحث الفاظ سخن رفته و مباحث گوناگونی پیرامون ماده و هیئت و نیز اقسام آن مطرح شده است.

حوزه علمیه تهران پس از آنکه آقا محمد خان قاجار، تهران را به پایتختی ایران برگزید، تأسیس شد و علما و طلاب برای تدریس و تحصیل علوم دینی به تهران مهاجرت کردند و در دوره‌های بعد سلسله قاجار رونق بیشتری گرفت به گونه‌ای که بنا بر یک گزارش آماری، در دوره ناصر الدین شاه قاجار، ۴۷ مسجد، که بسیاری از آنها مدرسه نیز داشته‌اند، ۳۵ مدرسه و ۱،۴۶۳ طلبه به ثبت رسیده است.

سادات در لغت به معنای مِهتران و بنابر تعریف فقهی، عنوانی است برای کسانی که نسب‌شان به هاشم بن عبد مناف (جدّ رسول الله) می‌‌‌‌‌‏رسد.

بیروت پایتخت، بزرگ‌ترین شهر و بندر اصلی کشور لبنان است. این شهر به عنوان یکی از مهم‌ترین مناطق سکونت شیعیان در لبنان به شمار می‌رود. حومه جنوبی آن که ضاحیه خوانده می‌شود بخش اصلی شیعه نشین بیروت است. شیعیان در این شهر در وضع معیشتی نامناسبی زندگی می‌کنند. محمد مهدی شمس الدین رئیس مجلس اعلای شیعیان لبنان و محمد جواد مغنیه از جمله علمای این شهر به شمار می‌رود. حزب الله لبنان در این شهر محبوبیت و نفوذ زیادی دارد.

ترتیب به معنای قرار دادن چیزهایی که بین آنها نسبت تقدیم و تأخیر وجود دارد در جای خود است. در فقه اسلامی، رعایت ترتیب در اجزای اعمالی مثل وضو، غسل، نماز و حج واجب است. درباره ترتیب در کتاب‌های فقهی در باب‌های طهارت، نماز، حج، کفّارات، ارث و دیات سخن رفته است.

عنوان

مدینه یا مَدینَةُ النَّبی، به معنای شهر پیامبر، دومین شهر مهم مذهبی مسلمانان که در عربستان واقع است. هجرت پیامبر اکرم(ص) به این شهر، مبدأ تاریخ مسلمانان گشت. مسجد و مرقد پیامبر اکرم(ص)، قبرستان بقیع، مدفن چهار امام شیعه و بسیاری از بزرگان اسلام و نیز مکان‌های مقدس دیگری در آن جای گرفته است. با هجرت پیامبر اسلام(ص) به این شهر، نام آن از یثرب به مدینة النبی تغییر کرد و تا سال ۳۶ق پایتخت نخستین حکومت اسلامی بود. جنگ‌های مسلمانان با مشرکان، نبرد پیامبر با یهودیان مدینه، شورش علیه خلیفه سوم مسلمانان و کشته شدن او، واقعه حره، قیام نفس زکیه و قیام شهید فخ از حوادث بسیار مهم در تاریخ این شهر به شمار می‌روند. اکثر امامان شیعه در مدینه ساکن بوده‌اند.

عصمت، به معنای اجتناب و دوری از گناه و نافرمانی خداوند است. اعتقاد به عصمت پیامبران و امامان، از گناهان عمدی و سهوی، از آموزه‌ها و اعتقادات شیعیان است. عصمت از سهو و خطا در امور روزمره زندگی این افراد، مورد اختلاف بین علمااست.

این رده تنها حاوی زیرردهٔ زیر است.

آسانی، معادل یُسر در زبان عربی است. بیشتر لغویان، یُسر را ضدّ عُسر و به معنای آسانی و بی‌نیازی دانسته‌اند. [۱] [۲]

عمل، به کار گفته می‌شود.

افندی ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • محمد افندی بالدیرزاده، از مؤلفان ترک در قرن یازدهم که مدرس، قاضی و شاعر• محمدافندی بهائی، فقیه و متکلم عثمانی• شیخ الحاج محمد افندی، از روحانیون ترکیه و از مؤسسان جمعیت سیاسی مذهبی «اتحاد محمدی» یا «فرقه محمدیه» یا «جمعیت محمدیه» در ۱۹۰۹• آتا افندی، از مشایخ مجاهد و استعمارستیز ترکیه در قرن چهاردهم هجری/ نوزدهم و بیستم میلادی• احمد افندی جاهدی، صوفی و شاعر اوایل قرن یازدهم، بنیانگذار شاخه جاهدیه از طریقت خلوتی ـ عشاقی• بالی افندی صوفیانی، از متصوّفه ترک قرن دهم و از شارحان فصوص الحکم• بهجت مصطفی‌افندی، دانشمند و پزشک عثمانی• بهلول بهجت افندی، فقیه، مورخ و فیلسوف قرن سیزدهم و چهاردهم• جودی‌ افندی‌ طرابزونی‌، عالم‌ و شاعر متأخر ترک‌• چتالجه‌لی علی‌افندی، شیخ‌الاسلام‌ و مفتی‌ حنفی‌ در دوره عثمانی• حامدافندی، فقیه و شیخ‌الاسلام حنفی قرن دهم• حسن فهمی‌افندی، شیخ‌الاسلام عثمانی• شوقی افندی، ملقب به شوقی ربانی (۱۳۱۴ـ۱۳۷۷/ ۱۳۳۶ ش) فرزند ارشد دختر عبدالبهاء

ماندن در مکانی را اِقامت می‌گویند و احکام آن در باب صلات، آمده است.

حرکت سر و دست و مانند آن برای نشان دادن یا فهماندن مطلبی را اشاره گویند. از آن در باب‌های صلات، صوم، حج، تجارت، اجاره، وصیّت، نکاح، طلاق، لعان و قضاء سخن رفته است.

حذف اکتفا به عدم ذکر یکی از دو شیء متلازم، به قرینه شیء مذکور اطلاق می‌شود.

خلافت، اصطلاحی سیاسی - مذهبی به معنای جانشینی پیامبر اکرم(ص) در امر سیاست، حکومت و دیانت.

کربلا

تقی‌الدین ابراهیم بن علی عاملی کَفعَمی (۸۴۰-۹۰۵ق)، از عالمان شیعه در قرن نهم هجری. وی در جبل عامل لبنان می‌زیسته و نسبش به حارث همدانی می‌رسد. وی تألیفات متعددی در علوم مختلف دارد. المصباح و البلد الامین از جمله آثار مشهور او در ادعیه و زیارات است.

سنی:

بغداد پایتخت کنونی عراق. این شهر را منصور عباسی در سال ۱۴۲ق بنا کرد و به مدت پنج قرن پایتخت خلافت عباسی بود. حمایت‌های آل بویه، حضور ائمه، بزرگان شیعه، نواب اربعه و مراقد آن‌ها، وجود خاندان‌های شیعه و نقابت علویان از عوامل گسترش شیعه در بغداد است.

دُعا، طلب و درخواست بندگان از خدا یا آنچه معبود می‌پندارند، برای رسیدن به خواسته‌ها یا دوام داشته‌ها یا رفع ناملایمات، اعم از مادی و معنوی در زندگی دنیایی یا اخروی، چه در وضع عادی و چه در وضع اضطرار.

إِسْحٰاق از پیامبران الهی و فرزند ابراهیم(ع) که در سرزمین فلسطین مردم را به آیین ابراهیم دعوت می‌کرد. او جد بنی اسرائیل بود. در قرآن به نام او اشاره و بشارت به پیامبرانی از نسل او گزارش شده است. تورات و برخی منابع اهل سنت، لقب ذبیح الله را برای اسحاق می‌دانند ولی شیعه ، فرزند دیگر ابراهیم، اسماعیل را ذبیح می‌داند. اسحاق در حدود ۱۸۰ سالگی از دنیا رفت و در کنار مرقد پدرش ابراهیم در الخلیل دفن شد.

الإقبالُ بالأعمالِ الحَسَنَةِ فيما يُعمَلُ مَرَّةً فی السَّنَةِ (روی‌آوردن به اعمال نیک: درباره اعمالی که در سال یکبار انجام می‌شوند) معروف به اقبال الاعمال کتابی است درموضوع ادعيه و اعمال سال و زيارات معصومین (ع) به زبان عربی، نوشته على بن موسى بن طاووس حلى متوفای ۶۶۴ هجرى قمری از علمای برجسته و فقهای شیعه.

اللّه، اسم خاصی که بر ذات دارای جمیع اوصاف کمالی خداوند اطلاق می‌شود. این واژه که مشهورترین اسم خداوند است، در اصل عربی است و احکام خاصی دارد؛ مانند ممنوعیت لمس کردن لفظ نوشته شده آن بدون طهارت. از جمله مهمترین خصوصیات این واژه می‌توان به قرار گرفتن در کلمه توحید و شهادت به توحید و ممنوعیت استفاده از آن برای غیر خداوند اشاره کرد.

بُهره یا بُهره‌ها، نام گروهی از اسماعیلیان هند است. بیشتر آنان به شاخه طیبی مستعلوی فرقه اسماعیلیه متعلق‌اند و اصل و نسبی هندو دارند. هم اکنون‌این گروه اجتماعی در گجرات، بمبئی و هند مرکزی و نیز پاکستان ساکن‌اند و در فعالیت‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی حضور دارند. طبق برخی سرشماری‌ها اکنون حدود ۰۰۰، ۵۰۰ نفر بهره (عمدتاً داودی) در جهان وجود دارند. بُهره‌ها در بازسازی برخی زیارتگاه‌های شیعه و نصب ضریح بر آنان در کشورهای عراق، سوریه، اردن مصر و فلسطین اهتمام ویژه‌ای دارند.

تقوا، اصطلاحی اخلاقی به معنای خویشتن‌داری در اطاعت از دستورات الهی و دوری از گناهان است. قرآن تقوا را شرط نجات از آتش جهنم و قبولی اعمال دانسته که موجب نزول برکات بر شخص و رهایی او از گرفتاری‌ها در دنیا می‌شود. تکرار پُرشمار این واژه در قرآن و روایات از جایگاه بالای آن حکایت می‌کند.

جعفر بن علی بن ابی طالب پسر امیرالمومنین و ام البنین که در واقعه کربلا حضور داشت و به همراه برادرانش عباس و عبدالله و عثمان در روز عاشورا به شهادت رسید.

بَراءِ بْنِ مَعْرور (درگذشت صفر ۱ق/اوت ۶۲۲م)، از انصار و صحابی پیامبر(ص) و از تیره بنی سلمه خزرج بود. مطابق برخی روایات وی در عقبه اولی، حضور داشت و گفته شده است که از میان گروه بیعت کنندگانِ عقبه ثانیه، ۱۲ نفر نقیب شدند که یکی از آنان براء بود.

احمد از برجسته‌ترین نام‌های پیامبر اسلام(ص) است، که در قرآن کریم نیز آمده است. واژه «احمد» برای نامیدن پیامبر اسلام(ص) در یک جا از قرآن مجید[۱] به کار رفته است، آنجا که از زبان عیسی(ع) بشارتی درباره آمدن پیامبری در روزگاران بعد مطرح شده است.

آمین به معنای «اجابت کن» در زبان و ادبیات فارسی رواج یافته و ترکیب «الهی آمین» در زبان عموم مردم رایج‌تر است. از دیدگاه فقه شیعه، یکی از مبطلات نماز، آمین گفتن پس از قرائت سوره حمد است.

محرم ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد:

امامان شیعه دوازده تن از خاندان پیامبر اسلام(ص) که بنابر آموزه‌های شیعی، جانشینان آن حضرت و پس از او سرپرست و امام جامعه اسلامی‌اند. نخستین امام، حضرت علی(ع) است و دیگر امامان فرزندان و نوادگان او و حضرت زهرا(س) هستند.

الکافی از منابع حدیثی شیعه و مهم‌ترین و معتبرترین منبع از کتب اربعه است. این کتاب نوشته محمد بن یعقوب بن اسحاق مشهور به ثقة الاسلام کُلینی است که عالمان اسلام، وی را با عبارت‌های محکم توثیق کرد‌ه‌اند. الکافی که در سه بخش اصول، فروع و روضه تألیف شده، محل رجوع عالمان شیعه است. اصول کافی مشهور‌ترین بخش الکافی محسوب می‌شود. کلینی بر آن بوده تا احادیث الکافی را بر اساس عدم مخالفت با قرآن و موافقت با اجماع جمع‌آوری کند.

ثَواب و عِقاب، دو اصطلاح قرآنی برای اعمال نیک و بد انسان است. ثواب یعنی پاداش و جزای خیری که از سوی پروردگار به بندگان مؤمن در برابر ایمان و کارهای نیک داده می‌شود و عقاب سزا و جزای ناخوشایندی است که به بندگان کافر یا عاصی، در عوض کفر یا کارهای ناروا و خلاف شرع می‌رسد.

شیعه، یکی از دو مذهب بزرگ دین اسلام در کنار اهل سنت، که بنابر اصول اعتقادی آن، نصب امام و خلیفه پیامبر(ص)، الهی است و دخالت در نصب او در صلاحیت غیر خدا نیست. بنابر عقاید شیعه، امامت مانند نبوت امری الهی و رکن دین است و پیامبر(ص) نسبت به آن غفلت نکرده و تعیین امام از باب حفظ مصالح امت، بر او واجب بوده و او به مناسبت‌های مختلف از جمله غدیر، به امر الهی، از امامت حضرت علی(ع) به نصب الهی خبر داده است. پیروان مذهب شیعه در طول تاریخ به فرقه‌های متعدد تقسیم شدند که مهمترین آنها امامیه ، اسماعیلیه و زیدیه است. بنابر برخی روایات، واژه شیعه را نخستین بار پیامبر(ص) به کار برده است. برخی منابع روایی و کلامی، بزرگانی از صحابه چون سلمان، ابوذر، عمار و مقداد را نخستین شیعیان دانسته‌اند. امروزه از کلمه شیعه، غالبا بزرگترین گروه آن، امامیه قصد می‌شود و برای دو گروه دیگر از عناوین اسماعیلیه و زیدیه استفاده می‌گردد.

عباس ممکن است به یکی از اشخاص زیر اشاره داشته باشد:

اصلی مقابل تبعی و عارضی است.

این ۱۱ زیررده در این رده قرار دارند؛ این رده در کل حاوی ۱۱ زیررده است.

نَجَفی صفت نسبت به شهر نجف است و ممکن است به یکی از این موارد اشاره کند:

نماز (واژه‌ای فارسی و معادل کلمه عربی «صَلاة») عملی عبادی است که پنج بار در اوقات معینی از شبانه روز واجب است. در این عبادت، نمازگزار رو به قبله می‌ایستد و ذکرهای ویژه‌ای را خوانده و اعمال ویژه‌ای مانند رکوع و سجده را به جا می‌آورد. نماز به دو شکل فردی (فُرادا) و جماعت خوانده می‌شود.

عراق با نام رسمی جمهوری عراق از کشورهای خاورمیانه و جنوب غرب آسیا است. بیشتر مردم این کشور شیعه‌اند و غالباً در مناطق جنوبی و مرکزی سکونت دارند. اهمیت عراق نزد شیعیان، بیش از هر چیز، به مرقد ۶ تن از ائمه شیعه در شهرهای نجف، کربلا، کاظمین و سامرا و نیز وجود مکان‌هایی مثل مسجد کوفه و مسجد سهله و سرداب غیبت است. وجود مرجعیت دینی و حوزه علمیه نجف نیز بر اهمیت عراق افزوده است.

محسن بن علی(ع) پنجمین فرزند حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(س) که قبل از تولد، هنگام هجوم طرفداران خلافت ابوبکر به خانه حضرت علی(ع) برای بیعت گرفتن از او، سقط شد و به شهادت رسید. تاریخ شهادت وی دقیق مشخص نیست ولی بنابر گزارش‌های تاریخی با فاصله چهل روز یا بیشتر بعد از رحلت پیامبر(ص) اتفاق افتاده‌است.

قرآن، کتاب مقدس دین اسلام. به باور مسلمانان، قرآن کلام خداوند است که از طریق وحی بر پیامبر اسلام(ص) نازل شده است. آنها هم محتوای قرآن و هم الفاظ آن را نازل‌شده از سوی خداوند می‌دانند. قرآن به وسیله جبرئیل به پیامبر وحی می‌شده است. آیات قرآن در زمان پیامبر(ص) به صورت پراکنده بر روی پوست حیوانات، چوب درخت خرما، کاغذ و پارچه نوشته می‌‌شد. پس از پیامبر(ص) صحابه قرآن را به صورت یک‌جا جمع‌آوری کردند.

سيره، عبارت است از استمرار روش عملی در میان مردم بر انجام یا ترک کاری. این استمرار اگر در بین همه عقلا باشد، سیره عقلاء و اگر در بین متدینین باشد، سیره متشرعه نامیده می‌شود. سیره، دلیل مستقلی برای به دست آوردن حکم شرعی است، به شرط آنکه بدانیم از زمان حضور معصومین(علیهم السلام) جریان داشته است و دلیل نقلی دیگری بر رد آن سیره از جانب ایشان وجود نداشته باشد.

انتظار وقوع خیری مسرّت بخش را امید گویند. در فقه از آن به مناسبت در باب‌هایی مانند اجتهاد و تقلید، طهارت، صلات، حج و تفلیس سخن رفته است.

امیر بمعنای آمر، پادشاه، فرمانروا، خلیفه و... می‌باشد.

برده ممکن است در دو معنی به کار رود:۱. بردگی، به معنای غلامي يا کنیز بودن۲. برده (قصیده)، به ضم باء و فتح دال، مشهورترین قصیده در مدح رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم)

حیات‌ مقابل ممات است. از آن به مناسبت در بسیاری از ابواب فقه نظیر طهارت، حج، وصیت، نکاح، استیلاد، اطعمه و اشربه، ارث و دیات سخن رفته است.

خواطر (جمع‌ خاطر)، اصطلاحی‌ در تصوف ‌ و عرفان ‌، به‌ معنای‌ اندیشه‌ و خطابی‌ که‌ به‌ سرعت‌ بر دلِ سالک ‌ می‌گذرد بدون‌ اینکه‌ خود او اراده ‌ کرده‌ باشد، هرچند قدرت ‌ دفع ‌ آن‌ را از دل ‌ دارد.

حسنی ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • احمد بن ابراهیم حسنی، ابوالعباس احمد بن ابراهیم ‌بن حسن، محدّث، مورخ و فقیه زیدی در قرن سوم و چهارم• حسن بن احمد جلال یمنی، جلال‌الیمَنی‌، حسن بن‌ احمد حسنی‌ علوی‌، فقیه‌، مفسر و ادیب‌ زیدی‌ مذهب‌ قرن‌ یازدهم‌• ابو المکارم محمود بن محمّد حسنی واعظ، مصنف «دقائق التاویل»، از دانشمندان شیعی سده هفتم هجری• محمد بن محمد حمودی حسنی‌، معروف به شریف ادریسی، مؤلف کتاب نزهة المشتاق في إختراق الآفاق در موضوع جغرافیای عمومی

امام حسین (علیه‌السلام) سومین امام شیعیان می‌باشد.

حرکت در دو معنی و در دو علم، در معانی مختلف به کار رفته است.۱. حرکت (فقه): حرکت به این معنی در فقه در دو معنا استعمال شده است.‌۲. حرکت (فلسفه): حرکت به این معنی در فلسفه و به معنای خروج تدریجی شیء از قوه به فعل می ‌باشد.

زیبایی به معنی هيئت نیکو می‌باشد و در باب صلات، نکاح از آن سخن گفته‌اند.

حالت بی میلی بعد از غذا همان سیری است که از احکام آن در بابهاى طهارت، صوم، حج، نکاح، اطعمه و اشربه و قضاء سخن گفته‏اند.

آغاز به حالتی در مقابل پایان گفته می شود.

ــ شهرت به شيوع نقل روايت و يا استناد حکم به روایت يا فتوا يى گفته مي شود. ــ شهرت، فراوانی راوایان یک حدیث، یا اشتهار یک فتوا یا رواج یک عمل است.

طوسی ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • محمد بن حسن طوسی، ملقّب به شیخ الطائفه، کنیه‌اش ابوجعفر، فقیه، محدّث و متکلم امامی قرن پنجم• خواجه نصیرالدین طوسی، از علما و دانشمندان و فلاسفه مشهور شیعه• فخرالدین آذری‌طوسی، آذَریِ طوسی، فخرالدین حمزه‌بن علی ملک اِسْفَرایِنی (۷۸۴-۸۶۶ق/۱۳۸۲-۱۴۶۲م)، شاعر و عارف و نویسندۀ پارسی‌گوی شیعی• احمد بن محمد طوسی‌غزالی، برادر کوچکتر ابو حامد محمد غزالی

واژه راست‌ در معانی مختلفی بکار رفته از جمله دروغ و... که بنابه معنای مستعمل در آن احکام خاص خود را دارد .

ـــ نقل کننده احادیث معصومان علیهم‌ السّلام را راوی می گویند.عنوان یاد شده اصطلاحى در علم درایه است و در آن علم، از آن سخن گفته‌ اند. ـــ روایت کننده حدیث از معصوم علیه‌السّلام با سلسله سند را راوی می‌گویند.

دنیا: جهان محسوس و مادّی، مقابل آخرت است .

دختر دو معنا دارد یکی به معنای فرزند مونث است که در مقابل پسر می باشد و دیگری به معنای دوشیزه و باکره است

دعا ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • دعا (نیایش)، درخواست توأم با خضوع و تضرع بنده از خداوند• دعا (اصول)، درخواست از شخص یا مقام بالاتر و به معنای به معنای استدعاء

• محقق اصفهانی• محقق کرکی• محقق اول• محقق ثانی• محقق ثالث• محقق حلی• محقق خراسانی• محقق خوانساری• محقق خویی• محقق داماد• محقق رشتی• محقق سبزواری• محقق طوسی• محقق عراقی• محقق غروی• محقق قمی• محقق کاظمی• محقق نائینی

در قرآن مجید و روایات، در احسان و نیکی کردن به مادر تاکید بیشتری شده و بعضی از آیات، احساسات و عاطفه انسان را نسبت به مادر به شدت تحریک می‌کند و به او تذکر می‌دهد که لزوم شکرگزاری از مادر، این است که او نه ماه سنگینی تو را تحمل کرده است.

منظور از علوم در این نوشته، دانش‌های بشری است که همواره مورد توجه اکید دین اسلام نیز بوده است.

لفظ شامل تمام افراد یک ماهیت را مطلق گویند.

او ازپیامبران اولواالعزم، دارای شریعت و کتاب مستقل (به نام تورات) و دعوت جهانی بود. او از نسل حضرت ابراهیم (ع) است و با شش واسطه به آن حضرت می‌رسد.

ایّام هفته:منظوراز آن ،روز شنبه تا جمعه می باشد وازآن به مناسبت در باب‌ هاى طهارت، صلاة، صوم، حج و نکاح سخن رفته است.

مرگ یعنی انتقال از دنیا به آخرت. مرگ‌از قوانین فراگیر جهان هستی است که همه موجودات طعم آن را خواهند چشید. [۱] [۲]

یاری کردن را اعانت گویند. از این عنوان به مناسبت در باب‌های صلات، حج، تجارت، ضمان، اجاره، اطعمه و اشربه، غصب و دیات سخن رفته و احکام و آثاری بر آن مترتّب گشته است.

سفر شرعی: سفری با شرائط خاص كه در آن، نمازهای چهار ركعتی را بايد دو ركعتی خواند. سفر معصيت: سفری كه فی نفسه حرام باشد (مانند سفر زن بدون اجازه شوهر) و يا به قصد معصيت انجام گيرد (مانند سفر برای شرب خمر)

عام، غير معين

برد يمني ـ برد عدني) پارچه‌اي از پشم شتر که در يمن بافته مي‌شده است.

نقل به معنای حالت حاصل از انتقال لفظ از معنای اصلی به معنای دیگر می‌باشد.

متن الفاظی است كه معنای حدیث بدان استوار است. [۱]

علم دارای ارزش ذاتی می‌باشد و در دین مبین اسلام به علم ارزش و بهای بالایی داده شده است.

فرج ممکن است اشاره به معانی ذیل باشد: • انتظار فرج، در اصطلاح «مهدویّت»، به معنای چشم‌به‌راه بودن ظهور واپسین ذخیرۀ الهی و آماده شدن برای یاری او در برپایی حکومت عدل و قسط در سراسر گیتی• فرج (مهبل)، آلت تناسلی مادینه

كليّات خمس از اصطلاحات علم منطق است و مقصود از آن، نوع ، جنس ، فصل ، عرض خاص و عرض عام مى‌باشد.

سوره نود و هفتمین سوره قرآن می‌باشد.

قطع، اعتقاد جازم نسبت به یک چیز است.

روح آفريده‌ای از عالم غیب است که از آن در بابهايی نظير طهارت، صلات، تجارت، صید و ذباحه و دیات سخن گفته‌اند.

رضی ممکن است اسم برای شخصیت‌های ذیل باشد: • محمد بن حسین موسوی بغدادی، معروف به (سید رضی) مؤلف كتاب با عظمت نهج البلاغه• نجم الائمه رضی، معروف به شیخ رضی و ملقب به نجم الائمه از مفاخر دانشمندان شیعه در عرصه ادبیات عرب، صرف و نحو و بلاغت• سید رضی شیرازی، از خاندان میرزای شیرازی ومتولد ۱۳۰۷ش

زهد یکی از بارزترین محسنات اخلاقی است و هرکس این صفت را داشته باشد زاهد می گویند.زهد از فضائل اخلاقى، مقابل رغبت می باشد.

سال به سال قمری و شمسی تقسیم می‌شود و سال شرعی که احکام مرتبط با زمان بر اساس آن تنظیم شده، سال قمری است که دوازده ماه می‌باشد. از عنوان سال در بابهاى طهارت، صلات، زکات، خمس، حجر، وصیت، نکاح و طلاق سخن گفته‌اند.

سند همان زنجیره ی راویان حدیث است كه متن را از معصوم خبر می دهند. قال ابن جماعه: و اخذه اما من السند و هو ما ارتفع و علا من سفح الجبل لان المسند یرفعه الی قائله، او من قولهم فلان سند ای معتمد، فسمی الاخبار عن طریق المتن سنداً لاعتماد الحفاظ فی صحه الحدیث و ضعفه الیه. [۱]

بهره و ربح را سود گویند. به عبارت دیگر در‌آمد افزون بر سرمایه را سود گویند. از احکام آن در بابهاى زکات، خمس، تجارت، شرکت، مضاربه و ودیعه سخن گفته‌اند.

شیخ، عنوانی برای بزرگان و رؤسای اقوام، قبایل و گروههای حرفه‌ای در جهان اسلام است.

سلم ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • آیه سلم، یا «آیه صلح» آیه ۶۱ سوره انفال• بیع سلم، یا بیع سلف، به معنای معامله‌ی کالای مدّت‌دار به بهای نقد• سلم (آشتی)، به معنای صلح و آشتی و تأکید شده در قرآن کریم

جمع معانی زیادی در کاربردهای مختلف دارد که در مقاله ذیل به آن پرداخته می شود.

جُنَّه در لغت یعنی پوشاندن و پنهان کردن. [۱]

حجب به فتح حاء وسکون جیم از موانع ارث است. از آن در باب ارث، سخن گفته‏اند.

به انداختن و اسقاط حرفى از یک کلمه یا کلمه‌اى از یک جمله حَذف گفته می‌شود که از آن در حوزه زبان‌شناسی و علوم ادبی بحث می‌شود و نیز به معناى نخست، در باب صلات فقه سخن گفته‌اند.

جدی ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • جدی (بزغاله نر)، به فتح جیم و سکون دال؛ اطلاق شده به بزغاله نر• جدی (مقابل شوخی)، به کسر جیم و تشدید دال؛ حالت انسان در مقابل شوخی• جدی (ستاره قطبی)، به ضم جیم و فتح دال؛ به معنای ستاره قطبی

خاک، به مواد ناپیوسته پوشاننده قسمتهاى زیادى از زمین گفته می شود که از احکام آن در بابهاى طهارت، صلات، و اطعمه و اشربه سخن گفته‌اند.

لفظ یا حکمِ دارای شمول کمتر در مقایسه با لفظ یا حکم دیگر را خاص می‌گویند.

پدر به معنای مردی است که دیگرى از نطفه‌ی‌ او- از طریق شرعی یا وطی به شبهه- به وجود آید یا صاحب شیر را گویند. از این عنوان در بسیارى از ابواب سخن رفته است، نظیر باب های طهارت، صلاة، زکات، خمس، صوم، حج، جهاد، تجارت و... .

باغ‌، محوطه‌ای‌ غالباً محصور، ساخته انسان‌ با بهره‌گیری‌ از گل‌ و گیاه‌، درخت‌، آب‌ و بناهای‌ ویژه‌ که‌ بر قواعد هندسی‌ و باورها مبتنی‌ است‌. و از آن به مناسبت در باب‌هاى خمس، تجارت، مساقات، اجاره، اطعمه و اشربه و احیاء موات سخن رفته است.

بدن به معنای اندام و تن انسان یا حیوان می باشد که در باب هاى طهارت، صلاة، حج، تجارت، نکاح، صید و ذباحه و حدود از آن سخن رفته است.

عدل، یکی از مسائل علم کلام و حاصل اختلاف اشاعره و معتزله درباه رفتار عادلانه خداوند است. همه گروه‌های مسلمان خدا را عادل می‌دانند؛ ولی تفسیر آنان از عدل و ظلم تفاوت دارد. عدل الهی از نظر شیعه بدین معناست که خداوند پاداش و کیفر الاهی نظام‌مند و بر اساس حسن و قبح ذاتی افعال است؛ به گونه‌ای که خداوند در داوری‌ها و احکامش ستم نمی‌کند: به نیکوکاران پاداش می‌دهد و می‌تواند گناهکاران را به اندازه استحقاقشان مجازات کند.

سَعد غلام عَمرو(عُمر) بن خالد صَیداوی (شهادت: عاشورای ۶۱ق) از شهدای کربلا. سعد در واقعه کربلا به همراه مولایش عمرو بن خالد صیداوی، در عذیب هجانات به کاروان امام حسین(ع) پیوست. وی در روز عاشورا در حمله نخست به شهادت رسید.

توحید معاد نبوت عدل (شیعه) • 

حوزه علمیه نجف، مجموعۀ دست‌اندرکاران، مدارس دینی و مراجع مذهبی در شهر نجف که آموزش، تربیت و پرورش طلاب علوم دینی شیعه و برخی وظایف دینی دیگر را بر عهده دارند. بسیاری از فقیهان و عالمان بزرگ شیعه در این حوزه پرورش یافته‌اند و بدین رو، حوزه نجف، در کنار حوزه علمیه قم، از اهمیت بالایی برخوردار است.شیخ طوسی، علامه حلی، شیخ انصاری و در دوران معاصر، آیت الله خوئی و آیت الله سیستانی از پرورش‌یافتگان حوزه علمیه نجف‌اند. امام خمینی رهبر انقلاب اسلامی ایران، مدتی پس از تبعید از ایران به نجف رفت و در آنجا به تدریس پرداخت و مبارزه با حکومت شاه و برخی مباحث و آثار مهم خویش مانند حکومت اسلامی را در آنجا پی گرفت.

دُعا، طلب و درخواست بندگان از خدا یا آنچه معبود می‌پندارند، برای رسیدن به خواسته‌ها یا دوام داشته‌ها یا رفع ناملایمات، اعم از مادی و معنوی در زندگی دنیایی یا اخروی، چه در وضع عادی و چه در وضع اضطرار.

ابو محمد حسن‌ بن سعید، از اصحاب امام رضا علیه‌السلام و برادر حسین بن سعید اهوازی است. وی در کوفه متولد شد و بعدا به اهواز هجرت کرد و در آنجا می‌زیست. وی تا سال ۲۲۰ق. زنده بوده است. رجالیان او را توثیق کرده‌اند.

بابل

صفت حِلّی برای افراد منسوب به شهر حِلّه ـ شهری در عراق ـ به کار می‌رود. این شهر در قرن پنجم هجری قمری تبدیل به دارالعلم شیعه شد و علما و فقهای برجسته شیعه در آن ظهور کردند. حله در قرن هفتم به جای نجف، پررونق‌ترین حوزه علمیه و مقرّ بزرگ‌ترین علمای شیعه و محل تدریس آنان بود و خاندان‌ علمی زیادی چون آل بطریق، آل نَما، آل طاووس، و آل مطهر در این شهر ظهور کردند.

آلت یا آلی بودن در دو معنای واسطه بین فاعل و منفعل و وسیله تحصیل چیز دیگر به کار رفته است.

ابن (= پسر، فرزند)، واژه کهن‌ سامی‌ می‌باشد و از احکام فقهی آن به مناسبت در باب‌های صلاة، صوم، نکاح و ارث سخن رفته است.

قُمی، منسوب به شهر قم است و ممکن است به یکی از افراد زیر اشاره کند:

آبی صفت منسوب به شهر آبه (آوه) است و ممکن است به یکی از افراد زیر اشاره کند:

حَرَم، به گرداگرد مکان‌های مقدس گفته می‌شود که از حرمتی خاص برخوردار است و با آن همچون دیگر مکان‌ها رفتار نمی‌شود. مهمترین حرم مسلمانان، حرم مکه است که خانه خدا در آن قرار دارد. در رتبه بعد، حرم مدینه است که خانه و مدفن رسول الله(ص) را دربرمی‌گیرد و در کنار حرم مکی، حرمین شریفین خوانده می‌شود.

قُم یکی از مهم‎ترین شهرهای مذهبی ایران و از پایگاه‌های تشیع است. اگر چه قدمت آن به قبل از اسلام برمی‌گردد ولی اصل شهر در سال ۹۳-۸۳ق تاسیس شد. ورود خاندان اشعریون به قم باعث آبادانی آن گردید و از آنجا که آنان گرایش به اهل بیت داشتند، شهر قم از همان ابتدای تاسیس با تفکر شیعی درآمیخت. مهاجرت حضرت معصومه (س) و دفن وی در قم و به دنبال آن، مهاجرت دیگر امامزادگان و سادات، این شهر را به پایگاه تشیع تبدیل کرد. تاسیس حوزه علمیه در این شهر بر شهرت شیعی آن افزود. امروزه می‌توان این شهر را بزرگترین پایگاه تشیع در جهان نامید که از آن، معارف شیعی به نقاط مختلف جهان گسترده می‌شود.

‌پر همان تن پوش پرندگان است و از آن به مناسبت در بابهاى طهارت، صلات، و حج آمده است.

واژه جد ممکن است در معانی ذیل به کار رفته و یا اسم برای اشخاص ذیل باشد: معانی• جد (نسب)، پدربزرگ پدری و مادری و پدرانشان• جد (ساحل)، ساحل دریای مکه اعلام و اشخاصجد بن قیس، صحابی انصاری از طایفه بنی سلمه و از ضمره منافقان

حُرّبن یزید ریاحی، فرمانده بخشی از سپاه عبیدالله‌ بن زیاد در واقعه کربلا، که به سبب ندامت از اقدام خود و پیوستن به امام حسین (علیه‌السلام)، نزد شیعیان حرمتی خاص دارد.

مدت عمر انسان یا موجود زنده دیگر را سن می‌گویند.