امام سجّاد علیه‌السلام در دعای خویش به گاه بیماری می فرمودند: اللّهُمَّ لَکَ الحَمدُ عَلی ما لَم أزَل أتَصَرَّفُ فیهِ مِن سَلامَةِ بَدَنی ، ولَکَ الحَمدُ عَلی ما أحدَثتَ بی مِن عِلَّةٍ فی جَسَدی ، فَما أدری یا إلهی أیُّ الحالَینِ أحَقُّ بِالشُّکرِ لَکَ ، وأیُّ الوَقتَینِ أولی بِالحَمدِ لَکَ ؟ أوَقتُ الصِّحَّةِ الَّتی هَنَّأتَنی فیها طَیِّباتِ رِزقِکَ ، ونَشَّطتَنی بِها لاِبتِغاءِ مَرضاتِکَ وفَضلِک ، وقَوَّیتَنی مَعَها عَلی ما وَفَّقتَنی لَهُ مِن طاعَتِکَ؟ أم وَقتُ العِلَّةِ الَّتی مَحَّصتَنی بِها ، وَالنِّعَمِ الَّتی أتحَفتَنی بِها تَخفیفاً لِما ثَقُلَ بِهِ عَلی ظَهری مِنَ الخَطیئاتِ ، وتَطهیراً لِمَا انغَمَستُ فیهِ مِنَ السَّیِّئاتِ ، وتَنبیهاً لِتَناوُلِ التَّوبَةِ ، وتَذکیراً لِمَحوِ الحَوبَةِ بِقَدیمِ النِّعمَةِ؟ وفی خِلالِ ذلِکَ ما کَتَبَ لِیَ الکاتِبانِ مِن زَکِیِّ الأَعمالِ ، ما لا قَلبٌ فَکَّرَ فیهِ ، ولا لِسانٌ نَطَقَ بِهِ ، ولا جارِحَةٌ تَکَلَّفَتهُ ، بَل إفضالاً مِنکَ عَلَیَّ ، وإحساناً مِن صَنیعِکَ إلَیَّ . اللّهُمَّ فَصَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وآلِهِ ، وحَبِّب إِلَیَّ ما رَضیتَ لی ، ویَسِّر لی ما أحلَلتَ بی ، وطهِّرنی مِن دَنَسِ ما أَسلَفتُ ، وَامحُ عَنّی شَرَّ ما قَدَّمتُ ، وأَوجِدنی حَلاوَةَ العافِیَةِ وأَذِقنی بَردَ السَّلامَةِ . وَاجعَل مَخرَجی عَن عِلَّتی إلی عَفوِکَ ومُتَحَوَّلی عَن صَرعَتی إلی تَجاوُزِکَ وخَلاصی مِن کَربی إلی رَوحِکَ وَسَلامَتی مِن هذِهِ الشِّدَّةِ إِلی فَرَجِکَ ؛ إنَّکَ المُتَفَضِّلُ بِالإحسانِ ، المُتَطَوِّلُ بِالاِمتِنانِ الوَهّابُّ الکَریمُ ذُو الجَلالِ وَالإِکرامِ؛ خداوندا! بر سلامت تنم که پیوسته با آن به کار خویش پرداخته‌ام ، تو را سپاس می‌گویم ، و [نیز] بر آن بیماری‌ای که بر تنم عارض کردی ، تو را سپاس می‌گویم . اکنون ای خدای من! نمی‌دانم کدام یک از این دو حال ، سزامندتر برای سپاس گزاردن توست و کدام یک از این دو وقت ، سزاوارتر برای ستودن تو . زمان تن‌درستی ، که در آن روزی‌های پاک خویش را گوارایم ساختی و مرا به آنها برای جُستن خشنودی و فضل خود ، شور و نشاط بخشیدی و با برخورداری از آنها ، بر آن طاعت‌ها - که توفیقش را ارزانی‌ام داشتی - توانا ساختی؟ یا زمان بیماری که مرا بدان آزمودی؟ و نعمت‌هایی که به من ارمغان دادی تا مایه سَبُک شدن بار گناهانی شود که پُشتم را سنگین کرده بود و مایه طهارت از آن گناهانی باشد که در آن ، غوطه‌ور شده بودم ، و توجّه دهنده‌ای باشد که به توبه باز گردم ، و یادآوری باشد که گناه را به برکت نعمت دیرین تو بزدایم . و در این مدّت بیماری ، کاتبان اعمال ، برایم آن اندازه اعمال پاک نوشتند که نه به دلی خطور کرده است ، نه بر زبانی گذشته ، و نه اندامی توان انجام دادنش را یافته ؛ بلکه این همه فضل تو بر من بوده و احسان و نیکی‌ای بوده است که بر من روا داشته‌ای. پروردگارا! پس بر محمّد و خاندانش ، درود فرست و آنچه را برایم بدان خرسندی ، محبوبم بدار . آنچه را بر من وارد آورده‌ای ، آسان و گوارایم ساز و مرا از آلودگی‌هایی که پیش‌تر انجام داده‌ام ، پاک بدار و بدی‌هایی را که پیش فرستاده‌ام ، [از نامه عملم] بزدای ، و شیرینی عافیت و خُنَکای سلامت را به من بچشان . برون شدِ مرا از بیماری به سوی عفو خویش ، بازگشتِ مرا از دوران بسترنشینی‌ام به سوی چشم‌پوشی خویش ، رهایی‌ام از درد و رنجم را به فراخنای رحمت خویش ، و سلامت یافتنم از این سختی را به آستان گشایش خویش ، قرار ده! تویی که نیکی‌ات سرشار است و دست منّتت بر همه ، گشاده. بخشنده و بزرگوار و صاحب جلال و اکرامی . الصحیفة السجّادیّة ، صفحه 65 الدعاء 15 ، الدعوات ، صفحه 174 ، حدیث 490 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 176 www.hadithcity.com
امام سجّاد علیهالسلام در دعای خویش به گاه بیماری می فرمودند:
اللّهُمَّ لَکَ الحَمدُ عَلی ما لَم أزَل أتَصَرَّفُ فیهِ مِن سَلامَةِ بَدَنی ، ولَکَ الحَمدُ عَلی ما أحدَثتَ بی مِن عِلَّةٍ فی جَسَدی ، فَما أدری یا إلهی أیُّ الحالَینِ أحَقُّ بِالشُّکرِ لَکَ ، وأیُّ الوَقتَینِ أولی بِالحَمدِ لَکَ ؟ أوَقتُ الصِّحَّةِ الَّتی هَنَّأتَنی فیها طَیِّباتِ رِزقِکَ ، ونَشَّطتَنی بِها لاِبتِغاءِ مَرضاتِکَ وفَضلِک ، وقَوَّیتَنی مَعَها عَلی ما وَفَّقتَنی لَهُ مِن طاعَتِکَ؟ أم وَقتُ العِلَّةِ الَّتی مَحَّصتَنی بِها ، وَالنِّعَمِ الَّتی أتحَفتَنی بِها تَخفیفاً لِما ثَقُلَ بِهِ عَلی ظَهری مِنَ الخَطیئاتِ ، وتَطهیراً لِمَا انغَمَستُ فیهِ مِنَ السَّیِّئاتِ ، وتَنبیهاً لِتَناوُلِ التَّوبَةِ ، وتَذکیراً لِمَحوِ الحَوبَةِ بِقَدیمِ النِّعمَةِ؟ وفی خِلالِ ذلِکَ ما کَتَبَ لِیَ الکاتِبانِ مِن زَکِیِّ الأَعمالِ ، ما لا قَلبٌ فَکَّرَ فیهِ ، ولا لِسانٌ نَطَقَ بِهِ ، ولا جارِحَةٌ تَکَلَّفَتهُ ، بَل إفضالاً مِنکَ عَلَیَّ ، وإحساناً مِن صَنیعِکَ إلَیَّ .
اللّهُمَّ فَصَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وآلِهِ ، وحَبِّب إِلَیَّ ما رَضیتَ لی ، ویَسِّر لی ما أحلَلتَ بی ، وطهِّرنی مِن دَنَسِ ما أَسلَفتُ ، وَامحُ عَنّی شَرَّ ما قَدَّمتُ ، وأَوجِدنی حَلاوَةَ العافِیَةِ وأَذِقنی بَردَ السَّلامَةِ .
وَاجعَل مَخرَجی عَن عِلَّتی إلی عَفوِکَ ومُتَحَوَّلی عَن صَرعَتی إلی تَجاوُزِکَ وخَلاصی مِن کَربی إلی رَوحِکَ وَسَلامَتی مِن هذِهِ الشِّدَّةِ إِلی فَرَجِکَ ؛ إنَّکَ المُتَفَضِّلُ بِالإحسانِ ، المُتَطَوِّلُ بِالاِمتِنانِ الوَهّابُّ الکَریمُ ذُو الجَلالِ وَالإِکرامِ؛
خداوندا! بر سلامت تنم که پیوسته با آن به کار خویش پرداختهام ، تو را سپاس میگویم ، و [نیز] بر آن بیماریای که بر تنم عارض کردی ، تو را سپاس میگویم . اکنون ای خدای من! نمیدانم کدام یک از این دو حال ، سزامندتر برای سپاس گزاردن توست و کدام یک از این دو وقت ، سزاوارتر برای ستودن تو .
زمان تندرستی ، که در آن روزیهای پاک خویش را گوارایم ساختی و مرا به آنها برای جُستن خشنودی و فضل خود ، شور و نشاط بخشیدی و با برخورداری از آنها ، بر آن طاعتها - که توفیقش را ارزانیام داشتی - توانا ساختی؟ یا زمان بیماری که مرا بدان آزمودی؟ و نعمتهایی که به من ارمغان دادی تا مایه سَبُک شدن بار گناهانی شود که پُشتم را سنگین کرده بود و مایه طهارت از آن گناهانی باشد که در آن ، غوطهور شده بودم ، و توجّه دهندهای باشد که به توبه باز گردم ، و یادآوری باشد که گناه را به برکت نعمت دیرین تو بزدایم .
و در این مدّت بیماری ، کاتبان اعمال ، برایم آن اندازه اعمال پاک نوشتند که نه به دلی خطور کرده است ، نه بر زبانی گذشته ، و نه اندامی توان انجام دادنش را یافته ؛ بلکه این همه فضل تو بر من بوده و احسان و نیکیای بوده است که بر من روا داشتهای. پروردگارا! پس بر محمّد و خاندانش ، درود فرست و آنچه را برایم بدان خرسندی ، محبوبم بدار . آنچه را بر من وارد آوردهای ، آسان و گوارایم ساز و مرا از آلودگیهایی که پیشتر انجام دادهام ، پاک بدار و بدیهایی را که پیش فرستادهام ، [از نامه عملم] بزدای ، و شیرینی عافیت و خُنَکای سلامت را به من بچشان .
برون شدِ مرا از بیماری به سوی عفو خویش ، بازگشتِ مرا از دوران بسترنشینیام به سوی چشمپوشی خویش ، رهاییام از درد و رنجم را به فراخنای رحمت خویش ، و سلامت یافتنم از این سختی را به آستان گشایش خویش ، قرار ده! تویی که نیکیات سرشار است و دست منّتت بر همه ، گشاده. بخشنده و بزرگوار و صاحب جلال و اکرامی .
الصحیفة السجّادیّة ، صفحه 65 الدعاء 15 ، الدعوات ، صفحه 174 ، حدیث 490 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 176
www.hadithcity.com
- [سایر] امام صادق علیه السلام در هنگام بیماری چگونه دعا می نمودند؟
- [سایر] مدت بیماری امام سجاد(ع) چقدر طول کشید؟ لطفاً بهطور دقیق بیان نمایید.
- [سایر] چرا امام سجاد(علیه السلام) در کربلا در معرکه جنگ حضور نداشتند ؟مگر بیماری ایشان چقدر مهلک بود؟
- [سایر] (اَلسَّلامُ عَلَی الْحُسَیْنِ وَ عَلی عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ وَ عَلی اَوْلادِ الْحُسَیْنِ عَلی اَصْحابِ الْحُسَیْنِ) علی ابن الحسین کیست؟ علی اکبر یا امام سجاد؟ لطفا دلیل خود را بگویید. آیا قرائنی وجود دارد که نشان دهد منظور کیست؟
- [سایر] آیا امام چهارم (زین العابدین) و امام محمد باقر (ع) در کربلا حضور داشتند؟
- [سایر] امیر المؤمنین علی علیه السلام غلوکنندگان را چگونه مجازات نمودند؟
- [سایر] منظور از «السلام علی علی بن الحسین(علیه السلام)» در زیارت عاشورا کیست؟
- [سایر] وصیت امام سجاد علیه السلام در مورد ظلم نکردن چیست؟
- [سایر] مختصری از زندگینامه امام سجاد علیه السلام را بفرمایید؟
- [سایر] امیر المؤمنین علی علیه السلام در مواجهه با ستایش مردم چه دعایی نمودند؟
- [آیت الله مظاهری] مکروه است که در گریه بر میّت صدا را خیلی بلند کنند. ______ 1) آیا تو بر پیمانی - که با آن ما را ترک کردی - وفاداری؟ پیمان بر شهادت به اینکه نیست خدایی غیر از خداوند متعال، او که یکتاست و شریکی برای او نیست و به اینکه محمد صلی الله علیه وآله وسلم بنده و رسول اوست و سید پیامبران و خاتم آنان است و به اینکه علی علیه السلام امیر مومنان و سید امامان و امامی است که خداوند متعال، فرمانبرداری از او را بر همه عالمیان واجب فرموده است و به اینکه حسن و حسین و علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و علی بن محمد و حسن بن علی و قائم آل محمد - که درودهای خداوند بر آنان باد - امامان مومنان و حجّتهای خداوند بر همه خلائق و امامان تو هستند، که پیشروان هدایت و نیکوکاری هستند. 2) هنگامی که دو فرشته نزدیک به خداوند (نکیر و منکر) که فرستادگان از جانب خدای متعالند، به سوی تو آمدند و از تو در مورد خدایت و پیامبرت و دینت و کتابت و قبلهات و امامانت سوال کردند،پس نترس و اندوهگین نشو و در جواب آنان بگو: خداوند، پروردگار من و محمد صلی الله علیه وآله وسلم، پیامبر من و اسلام، دین من و قرآن، کتاب من و کعبه، قبله من و امیر مومنان علی بن ابی طالب، امام من و حسن بن علی، امام من و حسین بن علی، امام من و زین العابدین، امام من و محمد باقر، امام من و جعفر صادق، امام من، و موسی کاظم، امام من و علی رضا، امام من و محمد جواد امام من و علی هادی، امام من و حسن عسکری، امام من و حجّت منتظَر، امام من میباشند، اینان - که درودهای خداوند بر آنان باد - امامان و سروران و رهبران و شفیعان من میباشند، در دنیا و آخرت به آنان دوستی میورزم و از دشمنان آنان دوری میجویم، سپس بدان ای فلان فرزند فلان. 3) بدرستی که خداوند متعال، بهترین پروردگار و محمد صلی الله علیه وآله وسلم، بهترین پیامبر و امیر مومنان علی بن ابی طالب و فرزندان معصوم او یعنی دوازده امام، بهترین امامان هستند و آنچه را محمد صلی الله علیه وآله وسلم آورده است حقّ است و مرگ حقّ است و سوال منکر و نکیر در قبر حقّ است و برانگیخته شدن (برای روز قیامت)، حقّ است و رستاخیز، حقّ است و صراط، حقّ است و میزان (اعمال)، حقّ است و تطایر کتب، حقّ است و بهشت، حقّ است و جهنم، حقّ است و آن ساعت معهود (روز قیامت)، خواهد آمد و هیچ تردیدی در آن نیست و به تحقیق خداوند متعال کسانی را، که در قبرها هستند، بر خواهد انگیخت. 4) خداوند تو را بر قول ثابت، پایدار فرماید و به راه مستقیم هدایت فرماید و بین تو و امامان تو در جایگاهی از رحمتش، شناخت ایجاد فرماید. 5) خداوندا زمین را از دو پهلوی او گشاده گردان و روح او را بسوی خودت بالا بر و او را با برهانی از خودت روبرو گردان، خداوندا (درخواست میکنیم)عفو تو را، عفو تو را. 6) خداوندا زمین را از دو پهلوی او گشاده گردان و روح او را بسوی خودت بالا بر و او را از جانب خودت با رضوان روبرو کن و قبر او را از بخشایش خودت آرام فرما، رحمتی که بوسیله آن از مهربانی هر کس دیگری بی نیاز گردد.
- [آیت الله نوری همدانی] اذان هیجده جمله است : اللهً اکبرُ چهار مرتبه اشهدً ان لا الهَ الا اللهً ، اشهدً انّ محّمداً رسولً اللهِ ، حیّ علی الصلاهِ، حیَّ علی الفلاحِ ، حیّ علی خیرِ العملِ ، الله اکبرُ ، لا الهَ الا اللهً هر یک دو مرتبه ، و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه الله اکبرُ از اول اذان و یک مرتبه لا اِلَه الّا اللهً از آخر آن کم می شود و بعد از گفتن حیّ علی خیرِ العملِ باید دو مرتبه قد قامتِ الصلاهً اضافه نمود .
- [آیت الله جوادی آملی] .اذان, هجده جمله است : (االله اکبر ) چهار مرتبه، (أشهد أن لا إله الاّ االله )، (أشهد أنّ محمداً رسول االله )، (حیّ علی الصلاة )، (حیّ علی الفلاح)، (حیّ علی خیر العمل )، (االله اکبر )، (لا إله الاّ االله )، هر کدام دو مرتبه، و اقامه , هفده جمله است : دو مرتبه (االله اکبر )، از اول اذان و یک مرتبه (لا إله الاّ االله ) از آخر آن , کم می شود و دو مرتبه (قد قامت الصلاة ) بعد از (حیّ علی خیر العمل) افزوده میشود.
- [آیت الله سبحانی] اذان هیجده جمله است: اللّهُ أَکْبَر چهار مرتبه. أَشْهَدُ أَنْ لا اِلَهَ اِلاَّ اللّهُ، أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّهِ، حَیَّ عَلَی الصَّلاَةِ، حَیَّ عَلَی الفَلاَح، حَیَّ عَلَی خَیْرِ العَمَلِ، اللّهُ أَکْبَر، لاَ اِلهَ اِلاَّ اللّهُ هر یک دو مرتبه. و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه اللّهُ أَکْبَر از اول اذان و یک مرتبه لاَ اِلهَ اِلاَّ اللّهُ از آخر آن کم می شود و بعد از گفتن حَیَّ عَلَی خَیْرِ العَمَلِ باید دو مرتبه قَدْ قامَتِ الصَّلاةُ اضافه نمود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اذان هیجده جمله است: "اللهُ أکْبَرُ" چهار مرتبه؛ "أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلاَّ اللهُ" "أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله" "حَیَّ عَلی الصّلاة" "حَیَّ عَلَی الْفَلاَح" "حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل" "اللهُ أَکْبَرُ" "لاَ إِلَهَ إِلاَّ الله" هر یک دو مرتبه. اقامه هفده جمله است یعنی: دو مرتبه "اللهُ أکْبَرُ" از اول اذان و یک مرتبه "لا إِلَهَ إِلاَّ الله" از آخر آن کم می شود وبعد از گفتن "حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل"باید دو مرتبه "قَدْ قامَتِ الصَّلاة" اضافه نمود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اذان هیجده جمله است: اَلله اکبرُ چهار مرتبه اَشهدُ اَنْ لا الهَ اِلاّاللهُ، اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رسولُ الله حیَّ عَلَی الصَّلوةِ حَیَّ عَلَی الفَلاحِ حَیَّ عَلی خیرِ العملِ، الله اکبرُ لااِلَه اِلاّالله هر یک دو مرتبه و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه الله اکبرُ از اوّل اذان و یک مرتبه لااِلهَ اِلاّالله از آخر آن کم می شود و بعد از گفتن حَیَّ عَلَی خیرِ العَمَل باید دو مرتبه قَد قامَتِ الصَّلوةُ اضافه نمود.
- [آیت الله خوئی] اذان هیجده جمله است:" الله اکبر" چهار مرتبه،" اشهد ان لا اله الا الله، أشهد ان محمداً رسول الله، حی علی الصلاة، حی علی الفلاح، حی علی خیر العمل، الله اکبر، لا اله الا الله"، هر یک دو مرتبه، و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه" الله اکبر" از اوّل اذان، و یک مرتبه" لا اله الا الله" از آخر آن کم میشود، و بعداز گفتن" حی علی خیر العمل" باید دو مرتبه" قد قامت الصلاه" اضافه نمود.
- [امام خمینی] اذان هیجده جمله است: "الله اکبر" چهار مرتبه، "اشهد ان لا اله الا الله،اشهد ان محمدا رسول الله، حی علی الصلاه، حی علی الفلاح، حی علی خیر العمل، الله اکبر، لا اله الا الله"، هر یک دو مرتبه. و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه"الله اکبر" از اول اذان، و یک مرتبه "لا اله الا الله" از آخر آن کم می شود، و بعداز گفتن "حی علی خیر العمل" باید دو مرتبه "قد قامت الصلاه" اضاضه نمود.
- [آیت الله بهجت] اذان هیجده جمله است: (اللّه اَکبَر) چهار مرتبه؛ (اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللّه)؛ (اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّه)؛ (حَی عَلَی الصَّلاة)؛ (حَی عَلَی الفَلاح)؛ (حَی عَلی خَیرِ الْعَمَل)؛ (اللّه اَکبَر)؛ (لا اِلهَ اِلاَّ اللّه) هر یک دو مرتبه. و اقامه هفده جمله است؛ یعنی دو مرتبه (اللّه اکبر) از اول اذان و یک مرتبه (لا اِلهَ الاَّ اللّه) از آخر آن کم میشود، و بعد از گفتن (حَی عَلی خَیرِ الْعَمَل) باید دو مرتبه (قَدْ قامَتِ الصَّلاة) اضافه نمود.
- [آیت الله علوی گرگانی] اذان هیجده جمله است: )اللّهُ أکْبَر( چهار مرتبه، )أشْهَدُ أن لا اًّلهَ اًّلاّ اللّهُ، أشْهَدُ أنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّه، حَیَّ عَلی الصَّلاِْ، حَیَّ عَلی الفَلاحِ، حَیَّ عَلی خَیْرِ العَمَل، اللّهُ اکْبَر، لا اًّلهَ اًّلاّ اللّه( هریک دو مرتبه . واقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه اللّهُ أکبَر از اوّل اذان ویک مرتبه )لا اًّلهَ اًّلاّ اللّهُ( از آخر آن کم میشود و بعد از گفتن )حَیَّ عَلَی خَیْرِ العَمَل(، باید دو مرتبه )قَدْ قامَتِ الصّلاْ( اضافه نمود.