رسول اللّه‌ صلی‌ الله ‌علیه و ‌آله و سلّم - وسُئِلَ عَن شَرابِ المَولودِ فی بَطنِ اُمِّهِ فَقالَ: أمّا شَرابُ المَولودِ فی بَطنِ اُمِّهِ ، فَإِنَّهُ یَکونُ نُطفَةً أربَعینَ لَیلَةً ، ثُمَّ عَلَقَةً أربَعینَ لَیلَةً ، ومَشیجاً أربَعینَ لَیلَةً ، وغَبیساً أربَعینَ لَیلَةً ، ثُمَّ مُضغَةً أربَعینَ لَیلَةً ، ثُمَّ العَظمَ حَنیکاً أربَعینَ لَیلَةً ، ثُمَّ جَنیناً . فَعِندَ ذلِکَ یَستَهِلُّ فَیُنفَخُ فیهِ الرُّوحُ ، فَإِذا أرادَ اللّه‌ُ - جَلَّ اسمُهُ - أن یُخرِجَهُ تامّاً [أخرَجَهُ] ، وإن أرادَ أن یُؤَخِّرَهُ فِی الرَّحمِ تِسعَةَ أشهُرٍ فَأَمرُهُ نافِذٌ وقَولُهُ صادِقٌ ، تَجتَلِبُ عَلَیهِ عُروقُ الرَّحِمِ ومِنها یَکونُ الوَلَدُ . پیامبر خدا صلی‌ الله ‌علیه و ‌آله و سلّم - در پاسخ به پرسشی درباره نوشیدنی کودک در شکم مادر خویش -: امّا نوشیدنی کودک در شکم مادر ؛ او چهل شب ، نطفه است ، چهل شب به صورت یک لَخته ، چهل شب به صورت یک آمیخته ، چهل شب آمیخته‌ای رنگ به خود گرفته ، سپس چهل شب یک پارهْ گوشت است ، چهل شب ، استخوانی رو به استحکام ، و آن‌گاه ، جنین . در این هنگام است که بانگی می‌کند و روح در او دمیده می‌شود . پس اگر خداوند - جلّ إسمه - بخواهد او را به صورت آفریده‌ای کامل بیرون آورَد [بیرون آورَد] و اگر نیز بخواهد ، او را تا نُه ماه در رَحِم همچنان بدارد ؛ چرا که فرمان او روا و سخن او راست است . [در همه این مهلت] ، رگ‌های رَحِم به کودک آب می‌رسانند و از همان جاست که کودک ، پدید می‌آید . کنز العمّال ، جلد 13 ، صفحه 387 ، حدیث 37043 ، دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 652
رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم
- وسُئِلَ عَن شَرابِ المَولودِ فی بَطنِ اُمِّهِ فَقالَ: أمّا شَرابُ المَولودِ فی بَطنِ اُمِّهِ ، فَإِنَّهُ یَکونُ نُطفَةً أربَعینَ لَیلَةً ، ثُمَّ عَلَقَةً أربَعینَ لَیلَةً ، ومَشیجاً أربَعینَ لَیلَةً ، وغَبیساً أربَعینَ لَیلَةً ، ثُمَّ مُضغَةً أربَعینَ لَیلَةً ، ثُمَّ العَظمَ حَنیکاً أربَعینَ لَیلَةً ، ثُمَّ جَنیناً . فَعِندَ ذلِکَ یَستَهِلُّ فَیُنفَخُ فیهِ الرُّوحُ ، فَإِذا أرادَ اللّهُ - جَلَّ اسمُهُ - أن یُخرِجَهُ تامّاً [أخرَجَهُ] ، وإن أرادَ أن یُؤَخِّرَهُ فِی الرَّحمِ تِسعَةَ أشهُرٍ فَأَمرُهُ نافِذٌ وقَولُهُ صادِقٌ ، تَجتَلِبُ عَلَیهِ عُروقُ الرَّحِمِ ومِنها یَکونُ الوَلَدُ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم
- در پاسخ به پرسشی درباره نوشیدنی کودک در شکم مادر خویش -: امّا نوشیدنی کودک در شکم مادر ؛ او چهل شب ، نطفه است ، چهل شب به صورت یک لَخته ، چهل شب به صورت یک آمیخته ، چهل شب آمیختهای رنگ به خود گرفته ، سپس چهل شب یک پارهْ گوشت است ، چهل شب ، استخوانی رو به استحکام ، و آنگاه ، جنین . در این هنگام است که بانگی میکند و روح در او دمیده میشود . پس اگر خداوند - جلّ إسمه - بخواهد او را به صورت آفریدهای کامل بیرون آورَد [بیرون آورَد] و اگر نیز بخواهد ، او را تا نُه ماه در رَحِم همچنان بدارد ؛ چرا که فرمان او روا و سخن او راست است . [در همه این مهلت] ، رگهای رَحِم به کودک آب میرسانند و از همان جاست که کودک ، پدید میآید .
کنز العمّال ، جلد 13 ، صفحه 387 ، حدیث 37043 ، دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 652
- [سایر] جنین در رحم مادر چگونه تکامل می یابد؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا فطریه روزه بر جنین داخل رحم مادر واجب است یا بر زنی که باردار است؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا فطریه روزه بر جنین داخل رحم مادر واجب است یا بر زنی که باردار است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا مادر جانشین (زن پذیرای جنین) مستحقّ دریافت نفقه یا اجرت المثل تا زمان تولّد جنین، از صاحب نطفه و پدر جنین میباشد؟ و آیا این کار نوعی اجاره اعضا (اجاره رحم) تلقّی میگردد؟ یا مشمول عقد دیگری است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] انتقال جنین زنی به رحم زن دیگر، در صورتی که رحم او قدرت نگهداری جنین را نداشته باشد، چگونه است؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا خارج کردن جنین از رحم مادر، زودتر از موعد مقرر، و رشد آن تحت مراقبت های ویژه و یا در دستگاه مخصوص (انکوباتور)، جایز است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا جایز است نطفه ای را که تبدیل به جنین شده، در رحم زنی قرار دهند؟ و در چنین فرضی این زن، مادر محسوب می شود یا نه؟
- [آیت الله خامنه ای] از حضرتعالی تقاضا می کنیم به سه سؤال زیر پاسخ فرمایید. 1. اگر زن حامله ای هنگام وضع حمل از دنیا برود، جنین موجود در رحم زن در موارد زیر چه حکمی دارد: الف: اگر روح به تازگی در او دمیده شده باشد (سه ماه یا بیشتر)، با توجه به این که احتمال مرگ جنین در صورت خارج کردن آن از رحم مادر بسیار زیاد است؟ ب: اگر عمر جنین هفت ماه یا بیشتر باشد؟ ج: اگر جنین در رحم مادر مرده باشد؟ 2. اگر زن حامله هنگام وضع حمل بمیرد، آیا بررسی کامل مرگ و زندگی جنین بر دیگران واجب است؟ 3. اگر زن حامله هنگام وضع حمل فوت کند و بچه در شکم او زنده بماند و شخصی بر خلاف متعارف با وجود زنده بودن جنین دستور دفن مادر با جنین را بدهد، نظر شما در این باره چیست؟
- [سایر] چگونه دنیا برای آخرت مانند رحم است برای جنین؟
- [آیت الله سبحانی] با توجه به امکان انجماد جنین و انتقال آن پس از سالها به رحم، آیا جنین ارث می برد؟
- [آیت الله مظاهری] رحم یک معنای عرفی است که عبارت است از خویشان نزدیک نظیر پدر و مادر، جد و جده، اولاد و نوه، برادر و برادرزاده، خواهر و خواهرزاده، عمه و عمهزاده، عمو و عموزاده، خاله و خالهزاده، دایی و داییزاده، و امّا خویشان سببی نظیر زن و شوهر و داماد و پدر زن و مادر زن و پدر و مادر شوهر گرچه رحم واقعی نیستند و احکام رحم را ندارند، ولی چون عرفاً آنان نیز رحم محسوب میشوند، احکام قطع رحم را شامل آنها نمودن بسیار بهجاست و از این جهت به آنان خویشان سببی میگویند، چنانکه نظیر خواهر و برادر را خویشان نسبی میگویند.
- [آیت الله سیستانی] انداختن حَمْل پس از انعقاد نطفه، جایز نیست، مگر اینکه باقی ماندن حمل برای مادر ضرر جانی داشته باشد، یا مستلزم حرج شدیدی باشد که معمولاً تحمل نمیشود، که در این صورت قبل از دمیدن روح و جان گرفتن جنین اسقاط آن جایز است، و بعد از آن مطلقاً جایز نیست. و اگر مادر حمل خود را بیندازد، دیه آن بر مادر واجب است، و باید آن را به پدر یا دیگر ورثهاش بپردازد. و اگر پدر حمل را بیندازد، دیهاش بر او واجب است، و باید آن را به مادر بپردازد. و اگر مباشر اسقاط پزشک باشد دیه بر او واجب است، مگر اینکه وارث ببخشد، هرچند اسقاط جنین به درخواست پدر و مادر باشد. و کافی است در دیه جنین پس از جان گرفتن آن پرداختن پنج هزار و دویست و پنجاه مثقال نقره، اگر جنین پسر باشد، و نصف این مقدار اگر دختر باشد. و بنا بر احتیاط واجب دیه جنینی که در رحم بمیرد نیز همین مقدار است. و اگر جنین جان نداشته باشد در صورتی که نطفه باشد کافی است در دیه آن یکصد و پنج مثقال نقره و اگر خون بسته باشد دویست و ده مثقال، و اگر گوشت باشد سیصد و پانزده مثقال، و اگر استخوان داشته باشد چهارصد و بیست مثقال، و اگر اعضا و جوارحش کامل باشند پانصد و بیست و پنج مثقال. و بنا بر احتیاط واجب فرقی بین پسر و دختر در فرض جان نداشتن نیست.
- [آیت الله مظاهری] اگر بچّه در رحم مادر بمیرد باید به آسانترین راه او را بیرون آورند و چنانچه ناچار شوند که او را قطعه قطعه کنند اشکال ندارد.
- [آیت الله مظاهری] صاحبِ رحم اجارهای در احکام محرمیّت و ارث و ازدواج و ... ، مادرِ طفل محسوب نمیشود. ولی اگر آن زن پس از تولّد بچّه، شیر داشته باشد و به او شیر کامل بدهد، مادرِ رضاعی طفل میشود و همه احکام مادرِ رضاعی برای او صدق میکند. همچنین اگر آن زن به عقد صاحب نطفه درآمده باشد، در بدو تولّد به او محرم است.
- [آیت الله مظاهری] اقسامی که برای عاق پدر و مادر گفته شد تماماً در قطع رحم نیز میآید، بنابراین انفاق بر آنها اگر فقیر باشند لازم است اگرچه آنان واجبالنّفقه نیستند، ولی ترک انفاق در صورت قدرت و فقر آنان، قطع رحم محسوب میشود، چنانکه تضییع حقّ آنها و بردن آبروی آنان و تندی و پرخاشگری با آنها قطع رحم است، علاوه بر اینکه گناه حقّالنّاس و اهانت به دیگران را نیز دارد.
- [آیت الله سیستانی] اگر تخمک بارورشد? زنی در رحم زن دیگری گذاشته شود و در آنجا رشد کند و فرزندی به دنیا آید، در ترتیب احکام مادر و فرزند نسبت به هرکدام از آن دو زن، باید رعایت احتیاط شود، گر چه محرمیت او با صاحب رحم ثابت است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر جنینی را در حال نطفه یا به صورت عَلَقه یا مُضْغه یا بعد از دمیده شدن روح در آن، به رحم زن دیگری منتقل کنند و در آن رحم رشد و پرورش یابد و متولّد شود، هر دو زن در جمیع احکام، مادر او میباشند و این بچّه دو مادری محسوب میشود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] هر گاه مادر بمیرد و بچه در شکمش زنده باشد یا امکان حیات یافتن وی باشد، اگر چه احتمال زنده ماندن طفل یا حیاتیافتن جنین ضعیف باشد، باید به ترتیبی که در مسأله پیش گفته شد؛ به هر راهی که برای زنده ماندن بچه سودمندتر است، بچه را از شکم مادر بیرون آورند و محل بریدگی را بدوزند.
- [آیت الله بهجت] در موردی که به تشخیص دکتر حمل برای مادر ضرر دارد و ادامه حمل ممکن است منجر به مرگ مادر شود، چنانچه اشکالی در تشخیص دکتر نباشد و تحقیق کامل هم در این جهت شده باشد، سقط جنین قبل از دمیده شدن روح مانعی ندارد.
- [آیت الله مظاهری] اگر خویشان قطع رحم کنند، انسان نمیتواند قطع رحم کند، مگر اینکه در صله رحم مفسدهای نظیر ذلّت او باشد. صفحه 419