چه آسیب‌‌های فرهنگی و اجتماعی انقلاب اسلامی را تهدید می‌کند؟

مهم‌ترین آسیب‌های فرهنگی اجتماعی انقلاب اسلامی عبارت است از:
1. نفوذ اندیشه‌های بیگانه؛ اندیشه‌های بیگانه ممکن است از طریق دشمنان یا دوستانی که مجذوب آرای دیگران شده اند، نفوذ کنند. نمونه این گرایش‌ها در جریانات قرون اولیه اسلامی دیده می‌شود. برای مثال مجذوب شدگان به فلسفه یونانی و آداب و رسوم ایرانی و تصوف هندی، نظریات واندیشه‌هایی را به عنوان خدمت و نه به قصد خیانت وارد اندیشه‌های اسلامی کردند.(1)
بنابراین در مسئله ورود و نفوذ اندیشه‌های بیگانه، باید به زمینه‌های داخلی آن نیز توجه کرد. یکی از علل رواج مانوی گری و مزدک گرایی، عدم اجرای عدالت از جانب حکومت‌ها بود.

2. تغییر جهت دادن اندیشه‌ها؛ نهضت خدایی باید برای خدا آغاز شود و برای او ادامه یابد و هیچ خاطره و اندیشه ای غیرخدایی در آن راه نیابد تا عنایت و نصرت الهی شامل حالش گردد.(2) امام راحل (ره) در وصیت نامه خود، فراموش کردن اهداف فرهنگ قیام ملت و مکتب الهی اسلام، به انزوا کشاندن روحانیت، غرب زدگی و شرق زدگی و سلطه بیگانگان بر مقدرات مراکز تعلیم و تربیت را از آفات فرهنگی انقلاب معرفی کرده است.

3. تجددگرایی افراطی؛ در مقابل تمسّک به اسلام ناب، تجددگرایی افراطی یاالتقاط و زهدگرایی منفی قرار دارد. تجددگرایی افراطی، تلفیق اسلام با اندیشه‌های غیراسلامی برای زیبا جلوه دادن آن است.(3)

4. جدایی حوزه و دانشگاه؛ یکی از کلیدی ترین مسائل اجتماعی و فرهنگی در جامعه اسلامی ما، حفظ و تقویت وحدت این دو نهاد است که جدایی آنها آفتی بزرگ به شمار می‌آید.

5. بوروکراسی مفرط و فساد اداری و اجتماعی؛ امام علی (ع) می‌فرماید: (همانا فلسفه نابودی رژیم‌های پیشین این بود که حق مردم را ندادند تا آن را به رشوت خریدند و راه باطلشان بردند و آنان پیرو آن گشتند).(4)

6. دنیاطلبی و اشتغال به زینت‌های دنیوی؛ اگر زندگی تجملی و روحیه تکاثرطلبی در میان عناصر انقلابی فزونی گیرد و نیروهای انقلابی روحیه خود را از دست دهند، داعیه دفاع از انقلاب و ارزش‌ها تضعیف می‌شود. امام صادق (ع) ضرر دو گرگ درنده را که به گله چوپانی حمله می‌کنند به مراتب کمتر از زیان حبّ مال و جاه طلبی می‌داند که متوجه دین مسلمانان می‌شود.(5)
ابن خلدون نیز در بحث فراز و فرود تمدن‌ها به دوران‌های زیر اشاره می‌کند: دوران ظفر، قدرت، تجمل و فراغت، خرسندی و بالأخره دوران اسراف و تبذیر و انحطاط. در دوران آخر، عصبیت (همبستگی اجتماعی) از بین می‌رود و تن‌آسایی، تجمل و حاکمیت روابط فزونی می‌گیرد.

7. حاکم شدن روحیه ریا و تملق به جای اخلاص و ایثار و دگرگونی مجدد ارزش‌های جامعه و فرآیند تبدیل ثروت به ارزش و نابرابری اجتماعی

8. اشاعه فحشا و فساد و ارتشا

9. تأثیرپذیری از جنگ روانی و تهاجم فرهنگی و تبلیغاتی دشمن و رجعت تدریجی به ارزش‌های فرهنگی رژیم پیشین

10. بحران هویت اجتماعی بالأخص بین نوجوانان و جوانان نسل دوم و سوم انقلاب و گرایش به الگوهای غربی

11. فرار مغزها؛ نداشتن برنامه ای همه جانبه برای جلوگیری از مهاجرت تحصیل‌کردگان و متخصصان و مشخص نبودن مرزهای (تعهد) و (تخصص) باعث ظهور پدیده فرار مغزها به کشورهای دیگر جهان می‌شود.

پی‌‌نوشتها:‌
(1) رک: مرتضی مطهری، بررسی اجمالی نهضت‌‌های اسلامی در صد ساله اخیر، صص 87 87
(2) همان، صص 89- 99
(3) همان، صص 09- 39
(4) ما بعد فانما هلک من کان قبلکم انهم منعوا الناس الحق فاشتروه و اخذوهم بالباطل فاقتدوه نهج البلاغه، نامه 97
(5) اصول کافی، ج 2، کتاب الایمان و الکفر، باب حب الدنیا و الحرص علیها، ح 2