به صورت کلی نماز و روزه بدون غسل کردن و یا در صورت وجود عذر شرعی، بدون تیمم کردن نمی تواند صحیح باشد. در هفت مورد به جای وضو و غسل باید تیمم کرد: اول آن که تهیه آب برای وضو یا غسل ممکن نباشد . دوم اگر به دلیل ترس از دزد و جانور و... یا نداشتن وسیله‌ای که بتوان با آن آب به دست آورد ، دسترسی به آب ممکن نباشد، باید تیمم کرد. و همچنین است اگر تهیه کردن آب یا استعمال آن به قدری مشقت داشته باشد که مردم تحمل آن را نکنند . سوم اگر بترسید استفاده از آب سلامت را به خطر بیاندازد و یا باعث طولانی شدن دوره درمان شود باید تیمم نمود. ولی اگر آب گرم ضرر ندارد ، باید با آب گرم وضو بگیرید یا غسل کنید . چهارم هرگاه بترسید که اگر آب را به مصرف وضو یا غسل برسانید ، خود یا خانواده ، یا دوستان و کسانی که با شما مربوطند مانند کارگر و ... از تشنگی بمیرند یا مریض شوند یا به قدری تشنه شوند که تحمل آن مشقت دارد ، باید به جای وضو و غسل، تیمم نمود . و نیز اگر بترسید حیوانی که مانند اسب و قاطر معمولا برای خوردن سرش را نمی‌برند ، از تشنگی تلف شود ، باید آب را به آن داد و تیمم نمود ، اگر چه حیوان مال شما نباشد. و همچنین است اگر کسی که حفظ جان او واجب است به طوری تشنه باشد که اگر انسان آب را به او ندهد، تلف شود. پنجم کسی که بدن یا لباسش نجس است و مقدار کمی آب دارد که اگر با آن وضو بگیرد یا غسل کند برای آب کشیدن بدن یا لباس او نمی‌ماند ، باید بدن یا لباس را آب بکشد و با تیمم نماز بخواند . ولی اگر چیزی نداشته باشد که بر آن تیمم کند،باید آب را به مصرف وضو یا غسل برساند و با بدن یا لباس نجس نماز بخواند. ششم اگر غیر از آب یا ظرفی که استعمال آن حرام است آب یا ظرف دیگری ندارد ؛ برای مثال آب یا ظرفش غصبی است و غیر از آن آب و ظرف دیگری ندارد، باید به جای وضو و غسل، تیمم کند. هفتم هرگاه وقت به قدری تنگ باشد که اگر وضو بگیرید یا غسل کنید، تمام نماز یا مقداری از آن بعد از وقت‌خوانده می‌شود و یا در ماه مبارک رمضان اذان گفته می شود ، باید تیمم کنید. توجه بفرمایید که اگر تیمم بدل از غسل کنید تا زمانی نیاز به غسل کردن وجود ندارد که عذر شرعی باقی باشد ؛ بنا بر این اگر به دلیل تنگی وقت تیمم کرده اید ، برای نمازهای دیگر باید غسل کنید .
