داد و ستد
تجارت به معانی خرید و فروش، مطلق کسب و داد و ستد، داد و ستد به قصد سود بردن است.
آقایی تا امروز خمس نداده است و در همین سالجاری در طی یک داد و ستد سود زیادی برده است. آیا وظیفه او که می خواهد بحج مشرف شود نسبت به کل مال که تا حال جمع کرده خصوصا به سودی که در اثنای همین سال جاری به دست آورده است چیست ؟
باید خمس سود سال های قبل را بپردازد و سودی را که امسال کسب کرده در پایان سال چنانچه باقی بماند خمس آن را بپردازد.
باید خمس سود سال های قبل را بپردازد و سودی را که امسال کسب کرده در پایان سال چنانچه باقی بماند خمس آن را بپردازد.
عنوان سوال:
آقایی تا امروز خمس نداده است و در همین سالجاری در طی یک داد و ستد سود زیادی برده است. آیا وظیفه او که می خواهد بحج مشرف شود نسبت به کل مال که تا حال جمع کرده خصوصا به سودی که در اثنای همین سال جاری به دست آورده است چیست ؟
پاسخ:
باید خمس سود سال های قبل را بپردازد و سودی را که امسال کسب کرده در پایان سال چنانچه باقی بماند خمس آن را بپردازد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] شخصی حدوداً ده سال است در یکی از مراکز اقتصادی مشغول به خدمت است حالا می خواهد به عمره مشرف شود، جهت تخمیس به ما مراجعه نموده است با اینکه تا امروز سال خمسی برای خود در نظر نگرفته است و بنا به اظهارش آذوقه ای یا پول نقدی که سال بر آن بگذرد نداشته است و یا فراموش کرده است و فعلاً از یک زندگی متعارفی برخوردار است، حالا هزینه حج یا عمره که می خواهد مشرف شود و از سود اثنای سال است ،آیا متعلق خمس است؟ و اگر بخواهد نسبت به گذشته خود اطمینان حاصل کند چه مقدار خمس بدهد؟
- [آیت الله سبحانی] شخصی حدوداً ده سال است در یکی از مراکز اقتصادی مشغول به خدمت است حالا می خواهد به عمره مشرف شود، جهت تخمیس به ما مراجعه نموده است با اینکه تا امروز سال خمسی برای خود در نظر نگرفته است و بنا به اظهارش آذوقه ای یا پول نقدی که سال بر آن بگذرد نداشته است و یا فراموش کرده است و فعلاً از یک زندگی متعارفی برخوردار است، حالا هزینه حج یا عمره که می خواهد مشرف شود و از سود اثنای سال است ،آیا متعلق خمس است؟ و اگر بخواهد نسبت به گذشته خود اطمینان حاصل کند چه مقدار خمس بدهد؟
- [آیت الله خامنه ای] شخصی برای آسایش و رفع نیازهای خانواده اش اقدام به خرید ماشینی با مال غیر مخمّس و سودی که در وسط سال به دست آمده، نموده است. آیا پرداخت خمس آن بر او واجب است؟ در صورتی که ماشین را برای انجام امور مربوط به کارش و یا به هر دو منظور خریده باشد، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله سبحانی] اینجانب مبلغ پانصد هزار تومان در بانک اندوخته ام پیش از فرا رسیدن سالروز خمسی مبلغ یکصد هزار تومان از سود اثنای سال به عنوان خمس مبلغ یاد شده افراز نموده ام (کنار گذاشته و هنوز به مرجع تقلیدم ارسال ننموده ام ) و منتظر رسیدن روز تخمیس مازاد سال هستم که همه آنچه در ذمّه خواهم داشت را یکجا به محضر مرجع تقلید ارسال نمایم آیا وظیفه شرعی حقیر صحیح انجام می شود و آنچه بعضی از فقها در اینگونه موارد ربع را بجای خمس واجب می دانند چه مفهومی دارد؟
- [آیت الله خوئی] زیدی برای مؤونه امسال مبلغی قرض کرده و مبلغی هم که مساوی با قرض است در اثنای همین سال کسب کرده بفرمائید میتواند از منافع مذکوره خمس ندهد و به اصطلاح وضع کند یا باید ادا کند که اگر ادای دین نکرد خمس منافع را بدهد فرع فوق الذکر همان مسئله 1795 رساله توضیح است منتهی بعضی از مؤمنین احتیاج دارند به توضیح، تقاضا می‌شود بفرمائید معنی قرض را که بعد از منفعت باشد یا نباشد چیست؟ مثلاً اگر مختصری نفع برده و بعد به قرض زیادی مبتلا شده باز هم به قدر موجودی قرض را میتواند وضع کند یا خیر؟
- [آیت الله خوئی] در سال جاری بر اثر بارندگی زیاد و کثرت سیل خسارات زیادی به مردم رسید، من جمله باغی را آب برد که اشجار آن سپیدار و بید و چنار و غیره بوده و چنین رسم است که بعد از قلع کردن آن اشجار خمس آن را میپردازند و هر سال نموّ آن را حساب نمیکنند، آیا اشجار نامبرده که بعضی از آنها بدست آمده و بعضی از بین رفته خمس همه اشجار اعم از موجود و مفقود، یا اشجار موجود باید خمس داده شود، و نسبت به اشجار مفقوده برائت ذمه حاصل است، یا خیر؟
- [آیت الله سبحانی] کسی تا امروز خمس نداده است و حتی موازین شرعی را در معاملات و یا خدمات و... در حیطه زندگی خود ملاحظه نمی کرده است، اکنون می خواهد به مکه برود نسبت به هزینه سفر چه وظیفه ای دارد؟ آیا تخمیس براو واجب است و اگر واجب است بر تمام مال و یا هزینه سفر را تخمیس کند حج و یا عمره او صحیح است؟
- [آیت الله سبحانی] کسی تا امروز خمس نداده است و حتی موازین شرعی را در معاملات و یا خدمات و... در حیطه زندگی خود ملاحظه نمی کرده است، اکنون می خواهد به مکه برود نسبت به هزینه سفر چه وظیفه ای دارد؟ آیا تخمیس براو واجب است و اگر واجب است بر تمام مال و یا هزینه سفر را تخمیس کند حج و یا عمره او صحیح است؟
- [آیت الله اردبیلی] فردی یک شرکت تجارتی با شراکت دوستش تأسیس میکند که هر کدام صاحب نصف سرمایه شرکت هستند. بعد از چند سال، یکی از دو شریک فوت میکند و نصف سرمایه شرکت به ورثه او منتقل می‌شود و سپس این شرکت، تبدیل به شرکت سهامی می‌شود و بعضی از ورثه میخواهند که سهم الارث آنها به صورت سهام در شرکت باقی بماند تا از آن سود ببرند. با توجه به این که سهم الارث خود را در تجارت به کار انداختهاند، آیا باید خمس آن و خمس سودی را که به دست میآورند بدهند یا نه؟
- [آیت الله خامنه ای] هم اکنون کسانی که قصد تشرّف به حج یا عمره را دارند، باید برای حفظ نوبت، مبلغ مقرّری را به بانک بسپارند که این مبلغ مطابق قرارداد مضاربه است و سودی نیز به آن تعلّق می گیرد و زمانی که پس از حدود سه سال، نوبتِ تشرّف آن ها فرا می رسد، اصل پول و سود آن را دریافت می کنند و به سازمان حج و زیارت می سپارند و به عمره یا حج مشرف می شوند. حال با توجّه به اینکه سپردن پول به بانک مقدّمه رفتن به عمره یا حجّ است و چنانچه کسی این پول را به بانک نسپارد نوبتی را برای رفتن به عمره و یا حج نخواهد داشت و اکنون طریق رفتن به حج نیز همین است، آیا به اصل پول و سود آن خمس تعلّق می گیرد یا نه؟
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] اگر از مالی که خمس آن واجب شده، ولی خمس آن را نپرداخته و به ذمّه هم نگرفته، سودی ببرد، مقداری از سود که در مقابل خمس آن مال است، مال شخص نخواهد بود، و باید خمس اصل مال و تمام سودی که در مقابل خمس بهدست آورده و خمس بقیه سود را بدهد؛ مثلاً صد تومان مال خمس نداده داشته و از آن پنجاه تومان سود برده، بیست تومان بابت خمس اصل مال و ده تومان بابت سود این بیست تومان و هشت تومان بابت خمس چهل تومان باقیمانده، باید خمس بدهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر از مالی که به انسان به ارث می رسد سودی حاصل شود یا آن مال نما داشته باشد سود و نمای آن جزء منافع سال حصول قرار می گیرد که اگر تا آخر سال خمسی باقی ماند به احتیاط واجب باید خمس آن را بدهد و اگر قیمت این مال افزایش پیدا کند به قیمت افزوده شده خمس تعلق نمی گیرد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی مواد معدنی را قبل از آنکه خمس آن را پرداخت کند یا به ذمّه بگیرد، بفروشد و سود ببرد، در این صورت, معامله نسبت به یک پنجم (خمس) فضولی است , چون خمس به عین مال تعلق می گیرد، اگر اولیای خمس (امام معصوم(ع) و ولیّ امر مسلمین ) آن را امضاء کند، معامله صحیح و منجّز خواهد شد و سود خمس به اولیای آن برمی گردد و اگر استخراج کننده معدن، خمس آن را پیش از داد و ستد از مال دیگر خود پرداخت نم اید، تمام این مواد معدنی مِلک او می شود و معامله او صحیح و همه سود آن, متعلق به او خواهد بود.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی در اواخر سال خمسی خود معامله ای کرده که در آن خیار فسخ دارد و در پایان سال خمسی، به لحاظ اینکه بیع مستقر نشده بود، سودش را محا سبه نکرد و در ابتدای سال بعد، زمان خیار سپری شده یا حق خیار اسقاط کرده است، چنانچه طرف مقابل با استقاله خواستار بر هم زدن اصل بیع شود و این شخص هم اقاله را بپذیرد، باید احتیاطاً خمس سودی که به دست آورده بود و آن را برگرداند ه، به ولیّ خمس بپردازد , چون در مق دار خمس آن سود، حق اقاله ندارد , هرچند اقوا عدم وجوب خمس است , زیرا ّ اقاله به منزله تزلزل سود است. خمس سرمایه
- [آیت الله اردبیلی] سرمایهای که با آن تنها مؤونه زندگی را به دست میآورد، نه بیش از آن را، خمس ندارد و اگر بیش از مؤونه خود را از سرمایه به دست آورد، باید به نسبت مقدار زیادی، خمس سرمایه را پرداخت کند. این حکم در تمام مسایل دیگری که در مورد سرمایه گفته می‌شود، جاری است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر کفش شخصی را ببرند و کفش دیگری به جای ان بگذارند چنانچه بداند یا از قراین اطمینان کند کفشی که مانده مال کسی است که کفش او را برده و راضی است که کفشش را عوض کفشی که برده است بردارد می تواند به جای کفش خودش بردارد و همچنین است اگر بداند که کفش او را به طور ناحق و ظلم برده است ولی در این فرض باید قیمت ان از کفش خودش بیشتر نباشد وگرنه نسبت به زیادی قیمت حکم مجهول المالک جاری است ودر غیر این دو صورت حکم مجهول المالک بر ان کفش جاری خواهد بود
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر کفش او را ببرند و کفش دیگری به جای آن بگذارند؛ چنانچه بداند کفشی که مانده مال کسی است که کفش او را برده و راضی است که کفشش را عوض کفشی که برده است بردارد؛ می تواند به جای کفش خودش بردارد. و همچنین است اگر بداند که کفش او را به طور ناحق و ظلم برده است؛ ولی در این فرض باید قیمت آن از کفش خودش بیشتر نباشد و الا حکم مجهول المالک نسبت به زیادی قیمت جاری است و در غیر این دو صورت حکم مجهول المالک بر آن کفش جاری خواهد بود مگر آنکه بداند صاحب او از آن کفش اعراض کرده.
- [آیت الله سیستانی] اگر کفش او را ببرند و کفش دیگری بجای آن بگذارند ، چنانچه بداند کفشی که مانده مال کسی است که کفش او را برده و راضی است که کفشش را عوض کفشی که برده است بردارد ، میتواند بجای کفش خودش بردارد ، و همچنین است اگر بداند که کفش او را به طور ناحق و ظلم برده است ، ولی در این فرض باید قیمت آن از کفش خودش بیشتر نباشد ، و الاّ حکم مجهول المالک نسبت به زیادیِ قیمت جاری است ، ودر غیر این دو صورت حکم مجهول المالک بر آن کفش جاری خواهد بود .
- [آیت الله خوئی] اگر کفش شخصی را ببرند و کفش دیگری بهجای آن بگذارند، چناچه بداند کفشی که مانده مال کسی است که کفش او را برده و راضی است که کفشش را عوض کفشی که برده است بردارد، میتواند بهجای کفش خودش بردارد. و همچنین اگر بداند که کفش او را به طور ناحق و ظلم برده است ولی در این فرض باید قیمت آن از کفش خودش بیشتر نباشد، والا حکم مجهولالمالک نسبت به زیادی قیمت جاری است و در غیر این دو صورت حکم مجهولالمالک بر آن کفش جاری خواهد بود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که از اوّل تکلیف خمس نداده، اگر از منافع کسب چیزی که به آن احتیاج ندارد خریده و یک سال از بدستآوردن منفعت گذشته، باید خمس آن چیز را بدهد و اگر اثاث خانه و چیزهای دیگری که به طور متعارف به آنها احتیاج دارد تهیّه کرده، پس اگر بداند در بین سالی که در آن سال فایده برده آنها را خریده لازم نیست خمس آنها را بدهد. همچنین است اگر بعد از آن سال خریده ولی برای تهیّه آن لازم بوده فایدهای را که برده کنار بگذارد؛ و اگر وضعیّت مال وی مشخّص نباشد، بنا بر احتیاط واجب باید با حاکم شرع مصالحه کند.