خرید و فروش
بیع، مبادله‌ی مال در برابر مال است. معنای یاد شده، معنای لغوی بیع است و در باب تجارت یا بیع- بنابر اختلاف تعبیر در کلمات فقها- به تفصیل از احکام، اقسام و شرایط آن سخن رفته است.
متأسفانه در حال حاضر بعضی از مواد دارویی و آرایشی از روغن خوک و یا ژلاتین حیوانی که ذبح شرعی نشده اند ساخته می شوند. سوال این است که اولاً خرید و فروش این مواد جایز است یا خیر و ثانیاً استفاده از این مواد برای غیر از خوردن مانند تزریق کردن و یا چرب کردن دست و صورت جایز است یا نه؟
خرید و فروش آن اشکالی ندارد و همچنین تزریق و چرب کردن دست و صورت با آن اشکالی ندارد ولی برای نماز باید چربی را بشویید. در ضمن چربی خوک قطعاً نجس است و در مورد ژلاتین اوّلا: در موارد مشکوک که نمی دانید از حیوان گرفته اند یا گیاه، حکم، حلّیّت و طهارت است، و جستجو لازم نیست. ثانیاً: اگر یقین داشته باشید از حیوان حرام گوشت، یا حیواناتی که ذبح شرعی نشده اند گرفته شده و یا ذبح شرعی آنها مشکوک باشد، هرگاه تغییرات زیادی روی آن داده می شود تا بصورت فعلی درآید، حکم استحالهرا دارد، و پاک و حلال است. در غیر این صورت (تغییرات زیاد نباشد) خوردن آن حرام است; مگر در موارد ضرورت.
خرید و فروش آن اشکالی ندارد و همچنین تزریق و چرب کردن دست و صورت با آن اشکالی ندارد ولی برای نماز باید چربی را بشویید. در ضمن چربی خوک قطعاً نجس است و در مورد ژلاتین اوّلا: در موارد مشکوک که نمی دانید از حیوان گرفته اند یا گیاه، حکم، حلّیّت و طهارت است، و جستجو لازم نیست. ثانیاً: اگر یقین داشته باشید از حیوان حرام گوشت، یا حیواناتی که ذبح شرعی نشده اند گرفته شده و یا ذبح شرعی آنها مشکوک باشد، هرگاه تغییرات زیادی روی آن داده می شود تا بصورت فعلی درآید، حکم استحالهرا دارد، و پاک و حلال است. در غیر این صورت (تغییرات زیاد نباشد) خوردن آن حرام است; مگر در موارد ضرورت.
عنوان سوال:
متأسفانه در حال حاضر بعضی از مواد دارویی و آرایشی از روغن خوک و یا ژلاتین حیوانی که ذبح شرعی نشده اند ساخته می شوند. سوال این است که اولاً خرید و فروش این مواد جایز است یا خیر و ثانیاً استفاده از این مواد برای غیر از خوردن مانند تزریق کردن و یا چرب کردن دست و صورت جایز است یا نه؟
پاسخ:
خرید و فروش آن اشکالی ندارد و همچنین تزریق و چرب کردن دست و صورت با آن اشکالی ندارد ولی برای نماز باید چربی را بشویید. در ضمن چربی خوک قطعاً نجس است و در مورد ژلاتین اوّلا: در موارد مشکوک که نمی دانید از حیوان گرفته اند یا گیاه، حکم، حلّیّت و طهارت است، و جستجو لازم نیست. ثانیاً: اگر یقین داشته باشید از حیوان حرام گوشت، یا حیواناتی که ذبح شرعی نشده اند گرفته شده و یا ذبح شرعی آنها مشکوک باشد، هرگاه تغییرات زیادی روی آن داده می شود تا بصورت فعلی درآید، حکم استحالهرا دارد، و پاک و حلال است. در غیر این صورت (تغییرات زیاد نباشد) خوردن آن حرام است; مگر در موارد ضرورت.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- با تزریق آمپولی به نام (پروستودین) در سه ماهه اول حاملگی، معمولاً جنین پس از یک ساعت سقط می شود، این داروها گاه به شکل شیاف یا ژل نیز عرضه می گردد. آیا خرید و فروش چنین دارویی جایز است؟
- با تزریق آمپولی به نام (پروستودین) در سه ماهه اول حاملگی، معمولاً جنین پس از یک ساعت سقط می شود، این داروها گاه به شکل شیاف یا ژل نیز عرضه می گردد. آیا خرید و فروش چنین دارویی جایز است؟
- با توجّه به عمومیّت یافتن استفاده از موادّ مخدّر، و مفاسد مترتّب بر آن، نیاز است که احکام مربوط به این موضوع به صورت واضح مشخّص شود، و در اختیار عموم قرار گیرد. مستدعی است در خصوص موارد زیر نظر مبارک را مرقوم فرمایید. 1 حکم استفاده از انواع موادّ مخدّر، مانند: تریاک، هروئین، مرفین، حشیش، چرس، ماری جوانا، ال، اس، دی، و موادّی که اثراتی به مانند این مواد دارند، برای معتاد و غیر معتاد چیست؟ 2 حکم خرید و فروش موادّ مخدّر چیست؟ آیا شخص در صورت فروش یا خرید مواد، مالک پول دریافتی، یا مادّه خریداری شده می شود؟ 3 حکم شرکت در جلساتی که در آن از موادّ مخدّر استفاده می شود چیست؟ در مواردی که احتمالِ خطرِ معتاد شدن وجود داشته باشد چه می فرمایید؟ 4 ارتباط جوانان با افراد معتاد، به ویژه در مواردی که می تواند زمینه ای برای اعتیاد آنان باشد، چه حکمی دارد؟ 5 حکم ازدواج با افراد معتاد چیست؟ آیا سختگیری خانواده ها در خصوص شرط عدم اعتیاد مرد برای ازدواج، می تواند مجوّز شرعی داشته باشد؟ 6 آیا بر افراد واجب است که از باب امر به معروف و نهی از منکر، افراد معتاد را به ترک اعتیاد وادار سازند؟ 7 آیا بودن مجوّز پزشک، و به بهانه استفاده دارویی و با تشخیص شخصی، می توان از موادّ مخدّر استفاده کرد؟ 8 حکم استفاده تفنّنی و سرگرمی از موادّ مخدّر، به خصوص تریاک چیست؟ به ویژه که امروزه استفاده تفنّنی از این مواد، بیشترین کمک به فروشندگان این مواد است، و آنها را در گسترش آن یاری می کند. 9 با نظر به این که شروع اعتیاد اکثر افراد معتاد به موادّ مخدّر از سیگار بوده، و علّیّت مُقدِّمی آن برای اعتیاد به این مواد غیر قابل انکار است، حکم استفاده از سیگار، به خصوص برای نوجوانان و جوانان چیست؟
- تعدادی از موقوفات کشور، معادن مختلفی از قبیل شن، ماسه، خاک رس، انواع سنگ و احجار و دیگر مواد دارد، که کشف و استخراج شده، و عواید حاصله در اختیار موقوفه قرار میگیرد. در این رابطه مسائل شرعی ذیل مورد سؤال است : الف) آیا موادّ استخراجی از این معادن جزئی از عین موقوفه محسوب می‌شود و تمام عواید حاصله بایستی صرف خرید اموال دیگری برای موقوفه گردد؟ ب) آیا کلّ وجوه حاصله عواید موقوفه حساب می‌شود و میتوان با رعایت مفاد وقفنامه و در جهت اجرای نیّات واقف آن را مصرف نمود؟ ج) آیا جایز است قسمتی از عواید معادن برای اجرای نیّات واقف به مصرف برسد وباقیمانده برای خرید اموال دیگری بنام موقوفه اختصاص یابد؟ د) آیا متولّی و اداره اوقاف مجازند درصد هر یک از این دو قسمت را معیّن نمایند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] گوشت و مرغهای سر بریده از بلاد خارج میآورند و انسان نمیداند به دستور شرع آن را ذبح کردهاند یا خیر، خرید و فروش و خوردن آنها جایز است یا خیر؟
- [آیت الله خوئی] گوشت و مرغهای سربریده که از بلد خارج میآورند و انسان نمیداند به دستور شرع آنها را ذبح کردهاند یا خیر، خرید و فروش و خوردن آنها جایز است یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] استعمال مواد مخدّر از قبیل حشیش، تریاک، هروئین، مورفین، ماری جوانا و... بصورت خوردن، نوشیدن، کشیدن، تزریق و یا شیاف، چه حکمی دارد؟ خرید و فروش و سایر راههای کسب درآمد با آن مثل حمل و نقل و نگهداری و قاچاق آنها چه حکمی دارد؟
- [آیت الله نوری همدانی] باسلام در بعضی از کشورها یکسری از قرصها و داروها از ژلاتین حیواناتی مانند خوک استفاده می شود اما شکل نهایی قرصها مانند قرصهای گچی هست از آنجایی که نمیدانم استحاله شامل این موارد می شود یا نه حکم شرعی استفاده ازان چیست؟.2) در خیلی از کرمهای دست و مواد خوراکی، از گلیسرین یا گلیسرول استفاده می شود از آنجا که این ماده می تواند از گیاه، حیوان و مواد مصنوعی درست شود و روی قوطی این گونه محصولات چیزی ذکر نشده است، حکم استفاده از این مواد که شامل خیلی موارد است چیست؟
- [سایر] 1. در انگلیس در یک سری از قرصها و داروها از ژلاتین حیواناتی مانند خوک استفاده می‌شود، اما شکل نهایی قرصها مانند قرصهای گچی است. از آنجایی که نمیدانم استحاله شامل این موارد می‌شود یا نه، حکم شرعی استفاده از آن چیست؟ 2. در خیلی از کرمهای دست و مواد خوراکی، از گلیسرین یا گلیسرول استفاده می‌شود از آنجا که این ماده میتواند از گیاه، حیوان و مواد مصنوعی درست شود و روی قوطی اینگونه محصولات چیزی ذکر نشده است، حکم استفاده از این مواد که شامل خیلی موارد است چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا برای یک فرد مسلمان جایز است که غذای حرام (مانند غذایی که محتوی گوشت خوک یا مردار است) و مشروبات الکلی را در سرزمین کفر به غیر مسلمان عرضه کند؟ حکم آن در صورتهای زیر چیست؟ الف اگر غذاها و مشروبات الکلی متعلّق به او نباشند و در برابر فروش آنها هم سودی نبرد بلکه کار او فقط عرضه آنها و غذاهای حلال به مشتری باشد. ب اگر با فرد غیرمسلمان در محل شریک باشد، به این صورت که فرد مسلمان مالک اجناس حلال و شریک غیر مسلمان مالک مشروبات الکلی و غذاهای حرام باشد و هر کدام به طور جداگانه از کالاهای خود سود ببرند. ج اگر فرد مسلمان در محلی که مواد غذایی حرام و مشروبات الکلی فروخته می شود، فقط کار کند و مزد ثابتی بگیرد، چه صاحب آن محل مسلمان باشد و چه غیر مسلمان. د اگر فرد مسلمان در محل فروش مواد غذایی حرام و مشروبات الکلی به عنوان کارگر یا شریک کار کند ولی دخالتی در خرید و فروش آنها نداشته و آن مواد متعلّق به او هم نباشند، بلکه او فقط در تهیه و فروش مواد غذایی نقش داشته باشد، با توجه به اینکه مشتریها مشروبات الکلی را در همان محل نمی خورند، کار او چه حکمی دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] یک شرکت تجاری با شعبه های فرعی برای فروش مواد غذایی به مردم وجود دارد که بعضی از مواد غذایی آن شرعاً حرام می باشد (مانند آن دسته از گوشتهای وارداتی که مردار هستند) در نتیجه بخشی از اموال شرکت، از نظر شرعی حرام محسوب می شود، آیا خرید مایحتاج از شعبه های این شرکت که هم کالای حرام دارد و هم کالای حلال، جایز است؟ و بر فرض جواز، آیا گرفتن باقی مانده پولی که به فروشنده داده می شود، به دلیل اینکه مجهول المالک است، احتیاج به اجازه حاکم شرع دارد؟ و بر فرض که احتیاج به اجازه داشته باشد، آیا به کسی که کالاهای مورد نیاز خود را از آن شعبه ها خریداری می کند، این اجازه را می دهید؟
- [سایر] پیرو سوالات شماره 7782 و 7973 که در رابطه بازار فارکس هست: همانطور که در سوال شماره 7973 عرض کردم کارگزاران بازار فارکس به سه دسته تقسیم می شوند که شرح این سه دسته در لینکی خدمتتان ارائه می دهم آورده شده است: http://www.gheymatha.com/showpost.php?p=125325&postcount=1 http://www.gheymatha.com/showthread.php?t=4068 سوالم در رابطه با کارگزاران مارکت میکر هست که با توجه به اطلاعاتی که به دست آورده ام این نوع کارگزاران بعضی وقت ها خودشان در مقابل معاملات معامله گر قرار می گیرند و وقتی که مثلا من خرید می کنم خود کارگزار به من می فروشد و بلعکس اگر بفروشم کارگزار از من می خرد، البته این تا وقتی است که برای کارگزار سود داشته باشد یعنی وقتی که متوجه بشود که معامله گر در معاملاتش موفق نیست و وقتی که اگر ببیند که با این روش برایش سود ندارد و ضرر می کند سر دیگر معاملات را به یک کارگزار دیگر یا نهایتا شبکه بین بانکی متصل می کند . و همچنین در کارگزاران مارکت میکر، ما به التفاوت نرخ خرید و فروش که "اسپرید" نامیده می شود ثابت است در حالی که در بازار بین بانکی نمی شود که همیشه اختلاف بین خرید و فروش ثابت باشد و متغیر است. چیزی که در کارگزاران "ای سی ان " مشاهده می شود. و همچنین سوال دومم هم در رابطه با "لوریج" یا همان اعتباری است که کارگزار به سرمایه معامله گر اضافه می کنه تا معامله گر با حجم کم بتواند وارد معاملات بازار ارز بشود.چون با سرمایه های کم نمی شود وارد بازار فارکس شد. آیا این اعتباری که کارگزار به سرمایه معامله گر اضافه می کند از لحاظ شرعی جایز هست؟ و یک لینک دیگر هم خدمتتان ارائه میدهم که تقریبا با موضوع ارتباط داره: http://forum.sarmaye.com/showthread.php?t=5356
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] خرید و فروش روغنهائی که از ممالک غیر اسلامی میآورند ، اگر نجس بودن آنها معلوم نباشد اشکال ندارد . و روغن و سایر موادی که از حیوان بعد از جان دادن آن میگیرند مانند ژلاتین ، چنانچه از دست کافر بگیرند یا از ممالک غیر اسلامی بیاورند ، در صورتی که احتمال آن برود که از حیوانی است که به دستور شرع کشته شده ، اگر چه پاک و خرید و فروش آن جایز است ، ولی خوردنش حرام ، و بر فروشنده لازم است کیفیت را به خریدار بگوید ؛ در صورتی که اگر نگوید ، خریدار در معرض ارتکاب حرام ، یا ترک واجبی قرار داشته باشد ، نظیر آنچه در مسأله (2012) گذشت .
- [آیت الله سبحانی] خرید و فروش گوشت هایی که از کشورهای غیراسلامی می آورند یا از دست کافر گرفته می شود باطل است، ولی اگر بداند که آنها از حیوانی است که مطابق قانون شرع یا با نظارت مسلمان ذبح شده. اشکال ندارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] روغنی که از حیوان بعد از جان دادنش گرفته شده یا چرمی که از دست مسلمان گرفته شود و انسان بداند که ان مسلمان ان را از دست کافر گرفته و تحقیق نکرده که از حیوانی است که به دستور شرع کشته شده یا نه خرید و فروشش باطل و نماز در ان چرم و خوردن ان روغن جایز نیست
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] روغنی که از حیوان بعد از جان دادنش گرفته شده یا چرمی که از دست مسلمان گرفته شود و انسان بداند که آن مسلمان آن را از دست کافر گرفته و تحقیق نکرده که از حیوانی است که به دستور شرع کشته شده یا نه خرید و فروشش؛ اشکال دارد و نماز در آن چرم و خوردن آن روغن جایز نیست.
- [آیت الله خوئی] روغنی که از حیوان بعد از جان دادنش گرفته شده یا چرمی که از دست مسلمان گرفته شود و انسان بداند که آن مسلمان آن را از دست کافر گرفته و تحقیق نکرده که از حیوانی است که بهدستور شرع کشته شده یا نه، خرید و فروشش جایز است ولی نماز در آن چرم و خوردن روغن آنجایز نیست.
- [آیت الله سبحانی] خوردن یا نوشیدن چیزی که برای انسان ضرر مهمی دارد حرام است، کشیدن سیگار و سایر انواع دخانیات مخصوصاً مواد مخدر مطلقاً حرام است خواه به صورت تزریق یا دود کردن یا خوردن و یا به هر طریق دیگری بوده باشد. و همچنین تولید، خرید و فروش و هر گونه کمک به انتشار آن حرام است.
- [آیت الله سیستانی] روغن و سایر موادی که از حیوان بعد از جان دادنش گرفته شده است ، یا چرمی که از دست مسلمان گرفته شود و انسان بداند که آن مسلمان آن را از دست کافر گرفته و تحقیق نکرده است که از حیوانی است که به دستور شرع کشته شده است یا نه ، هر چند محکوم به طهارت است ، و خرید و فروشش جایزاست ، ولی خوردن آن روغن و مانند آن جایز نیست .
- [آیت الله اردبیلی] گوشتها یا مرغهای سر بریدهای که از کشورهای غیر اسلامی وارد می‌شوند، محکوم به نجاست و حرمت و مردارند، مگر آن که ذبح شرعی آنها ثابت شود؛ ولی گوشتهایی که در بازار مسلمانان به فروش می‌روند و احتمال داده می‌شود که به طور شرعی ذبح شده باشند، حلال و خرید و فروش آنها جایز است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] خرید و فروش روغن هائی که از ممالک غیر اسلامی می آورند اگر نجس بودن آنها معلوم نباشد اشکال ندارد. و روغنی را که از حیوان بعد از جان دادن آن می گیرند؛ در صورتی که احتمال آن برود که از حیوانی است که به دستور شرع کشته شده؛ چنانچه از دست کافر بگیرند یا از ممالک غیر اسلامی بیاورند اگرچه پاک و خرید و فروش آن جایز است ولی خوردنش حرام و بر فروشنده لازم است کیفیت را به مشتری بفهماند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] خرید و فروش گوشت و پیه و چرمی که از ممالک غیر اسلامی می آورند، یا از دست کافر گرفته می شود در صورتی که احتمال برود از حیوانی است که بدستور شرع کشته شده خرید و فروش آن جائز است ولی نماز در آن جائز نیست.