حق حبس
حق حبس، اصطلاحی فقهی و حقوقی، به معنای حق خودداری یک طرف عقد، از اجرای تعهد خود تا اقدام طرف دیگر به اجرای تعهد خویش می‌باشد.
تاثیر حق حبس بر الزام آور بودن عقد چیست؟
این حق الزام آور است منتهی با شرایطی که یکی از این شرایط آن است که زن از حق حبس استفاده نکند . در ضمن اگر زوج ثابت شود که تمکن مالی ندارد باید مهریه تقسیط شود و زوجه با گرفتن اولین قسط مهریه باید تمکین کند.
این حق الزام آور است منتهی با شرایطی که یکی از این شرایط آن است که زن از حق حبس استفاده نکند . در ضمن اگر زوج ثابت شود که تمکن مالی ندارد باید مهریه تقسیط شود و زوجه با گرفتن اولین قسط مهریه باید تمکین کند.
پاسخ:
این حق الزام آور است منتهی با شرایطی که یکی از این شرایط آن است که زن از حق حبس استفاده نکند . در ضمن اگر زوج ثابت شود که تمکن مالی ندارد باید مهریه تقسیط شود و زوجه با گرفتن اولین قسط مهریه باید تمکین کند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا به دختر باکره که بعد از عقد رسمی با استفاده از حق حبس ( گرفتن مهریه ) در عدم تمکین به سر میبرد , نفقه تعلق می گیرد
- شخصی قبل از ازدواج با دختری صحبت می کند و می گوید با شما ازدواج می کنم به شرط این که به مادر پیری که دارم رسیدگی کنی و او قبول می کند ولی آن دختر پس از ازدواج به مادر شوهرش رسیدگی نمی کند آیا چنین شرطی قبل از ازدواج الزام آور است؟
- آیا در حبس غیر مؤبّد، عین مال حبس میگردد، یا منافع آن؟
- آیا شرعا توافق برعدم اسقاط حق حبس با وجود موجل بودن آن جایز است یا خیر و مهر موجل با حق حبس قابل جمع اند یا مانعة الجمع؟
- در صورتی که پدر الزام کند که فرزند پسر به نماز جماعت برود حکم چیست؟
- آیا حبس غیر مؤبّد از عقود جایز می‌باشد، یا لازم؟
- الف) در صورت تأمین منافع حبس تا پایان مدّت حبس، آیا فروش عین مال اشکال شرعی دارد؟ ب) با درنظرگرفتن این نکته که مال محبوسه به ورّاث منتقل می‌شود، آیا ورثه اجازه دارند با تأمین منافع حبس، عین مال محبوسه را واگذار یا منتقل کنند؟
- میزان در حبس مدیون مدّعی اعسار، طریقی است یا موضوعی؟ اگر قاضی مرّدد باشد، می تواند او را در حبس نگهدارد؟ آیا قاضی می تواند تا رفع تردیدبا ضمانت معتبر او را آزاد نماید؟
- آیا خوردن چیزهایی خبیث و به اصطلاح چندش آور جایز است؟
- آیا تجویز داروی اعتیاد آور خوراکی به جای داروی اعتیادآور تزریقی، جهت پیشگیری از بروز بیماری های واگیردار جایز است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] اگر پس از عقد برای جلب رضایت همسر طبق یک اقرار نامه رسمی، پرداخت مهریه را از عندالاستطاعة به عندالمطالبه تبدیل نمایم آیا الزام آور خواهد بود؟
- [سایر] پرداخت پاداش بازنشستگی به میزان بیش از یکماه درچه مواردی برای کارفرما الزام آور می شود؟
- [آیت الله سبحانی] اگر مهریه ی زنی پنجاه سکه ی طلا باشد، لکن پس از عقد مرد را مجبور کنند که مهریه را اضافه نماید. آیا پذیرفتن شوهر، الزام آور می باشد؟
- [آیت الله سبحانی] مادرم با مادربزرگم توافق کردند که پس از مرگ مادربزرگ، مادرم از ترکه ارث نبرد آیا پس از فوت وی آن توافق الزام آور است؟
- [سایر] آیا منشأ مشروعیت حقوقی و قانونی مجمع تشخیص مصلحت، همان ولایت مطلقه فقیه است؟ و آیا مصوبات مجمع برای ولی فقیه، الزام آور است؟
- [آیت الله سبحانی] گر شوهر منزل مسکونی خود را به نام همسرش نموده مشروط بر این که پس از فوت شوهر، با کسی ازدواج نکند آیا این شرط الزام آور است؟
- [آیت الله بهجت] در این زمان برای ثبت ازدواج در دفاتر رسمی شروطی را الزاما قید کرده و مرد را ملزم به رعایت آن شروط می نمایند. آیا این شرایط در خواندن عقد دخالت دارد؟ اگر عقدی بدون این شروط و خارج از محضر خوانده شود و در محضر صرفا این شروط امضا شود، آیا الزام آور خواهد بود؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا اوامر ولی فقیه برای همه مسلمانان الزام آور است یا فقط مقلدین او ملزم به اطاعت هستند؟ آیا بر کسی که مقلد مرجعی است که اعتقاد به ولایت مطلقه فقیه ندارد، اطاعت از ولی فقیه واجب است یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] در قول نامه ها معمولاً شرط می شود که اگر یکی از طرفین تا وقت معینی بخواهد معامله را فسخ کند، باید مبلغی به طرف مقابل بپردازد که در عرف، به آن "دَرَک" می گویند. آیا این شرط الزام آور است؟
- [سایر] آیا میزان رابطه پسر و دختر در عقد مثل رفت و آمد می تواند روی محبت شان تأثیر گذار باشد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که دستور زبان عربی را نمی داند ولی کلمات عقد را صحیح ادا می کند و معنی آن را نیز می داند عقد او صحیح است.
- اگر عقد زنی را برای مردی بدون اجازه آنها بخوانند و بعداً آنها راضی شوند و اجازه دهند عقد صحیح است.
- مرد می تواند زنی را که صیغه اوست به عقد دائمی درآورد، ولی باید نخست باقیمانده مدت را ببخشد، سپس او را عقد کند.
- شراب و هر مایعی که انسان را مست می کند نجس است بنابراحتیاط واجب، اما اگر مثل بنگ و حشیش باشد که مخدر و مستی آور است و ذاتاً مایع نیست پاک است، هرچند آن را با آب مخلوط کنند و به صورت مایع درآورند، ولی استعمال آن به هر حال حرام است.
- شراب و هر مایعی که انسان را مست می کند نجس است بنابراحتیاط واجب، اما اگر مثل بنگ و حشیش باشد که مخدر و مستی آور است و ذاتاً مایع نیست پاک است، هرچند آن را با آب مخلوط کنند و به صورت مایع درآورند، ولی استعمال آن به هر حال حرام است.
- هرگاه سکوت علمای اسلام یا غیر آنها موجب تقویت ظالم یا تأیید او شود، یا سبب جرأت او بر سایر محرمات گردد، واجب است اظهار حق و انکار باطل کنند، هر چند تأثیر فوری نداشته باشد.
- به واسطه عقد ازدواج زن و مرد به هم حلال می شوند و آن بر دو قسم است: ازدواج دائم که همیشگی است و زنی را که به این عقد در می آید (دائمه) گویند و ازدواج موقت که برای مدت معینی عقد زناشوئی می بندند، خواه این مدت کوتاه باشد یا طولانی و آن را (متعه) و (صیغه) نیز می نامند.
- احتیاط مستحب آن است که یک نفر از سوی دو همسر صیغه عقد را نخواند، یعنی دو طرف عقد دو نفر باشند. و نیز احتیاط مستحب این است که انسان نمی تواند از طرف زن وکیل شود تا او را برای خود بطور دائم و یا موقّت عقد کند.
- مرد نمی تواند با دو خواهر اگرچه رضاعی باشند ازدواج کند و اگر دو زن را عقد کند بعد بفهمد خواهر بوده اند عقد اولی صحیح و دومی باطل است و اگر عقد در یک وقت بوده هر دو باطل است.
- پدر شوهر و جد او هر چه بالا روند و پسر و نوه پسری و دختری شوهر، هرچه پایین آیند به زن او محرمند، چه قبل از عقد متولد شده باشند یا بعد از عقد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر شخصی با شرکتی قرارداد کند که هر سال مبلغی بدون عوض بدهد و در مقابل شرط کند که اگر آسیبی به تجارتخانه یا ماشین یا منزل یا وجود خودش برسد، آن شرکت خسارت او را جبران، یا آسیب را برطرف، یا مرض را معالجه نماید، عمل به این قرارداد با رضایت طرفین اشکال ندارد و در صورت عدم رضایت و اجبار، گیرنده وجه ضامن است، بلی اگر در ضمن عقد صلح چنین شرطی بنمایند صحت چنین صلحی با این شرط بعید نیست و الزام آور است.
- [آیت الله وحید خراسانی] به فتوای علمای عامه جز معدودی از انها در صحت عقد نکاح حضور شهود شرط است و حنفیه و حنبلیه و شافعیه وقت ان را هنگام اجرای صیغه نکاح می دانند و مالکیه وقت ان را تا قبل از دخول توسعه داده اند و این شرط نزد علمای امامیه معتبر نیست بنابراین اگر مردی از عامه که تابع نظر مشهور علمای انهاست بدون حضور شهود عقد کند بر مذهب خود او این عقد باطل است و ان زن همسر او نشده است در این صورت مرد شیعی مذهب می تواند بر طبق قاعده الزام ان زن را به عقد خود دراورد
- [آیت الله وحید خراسانی] بنا به نقل ابن قدامه در المغنی در مذهب ابی حنیفه و مذهب شافعی اگر کسی در معامله مغبون شود خیار غبن ندارد بنابراین اگر شیعه از شافعی یا حنفی مذهب چیزی خرید و بعد معلوم شد که فروشنده مغبون می باشد بنا به قاعده الزام خریدار شیعی می تواند فروشنده را به وفای به عقد ملزم کند
- [امام خمینی] اگر عقد رابطه چه سیاسی و چه تجاری بین یکی از دول اسلامی و اجانب، مخالف مصلحت اسلام و مسلمانان باشد، جایز نیست این گونه رابطه، و اگر دولتی اقدام به آن نمود، بر سایر دول اسلامی واجب است آن را الزام کنند به قطع رابطه به هر نحو ممکن است.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر عقد روابط چه سیاسی و چه تجاری بین یکی از دوَل اسلامی و اجانب ، مخالف مصلحت اسلام و مسلمانان باشد ، جایز نیست این گونه روابط ، و اگر دولتی اقدام به آن نمود ، بر سایر دوَل اسلامی واجب است آن را الزام کنند به قطع روابط به هر نحو ممکن است .
- [آیت الله مظاهری] اگر مالک مالی را به عامل بدهد که با آن کار کند آن مال در دست عامل امانت است و اگر تلف شد عامل ضامن نیست، و اگر شرط ضمان کند معامله صحیح است و شرط، ضمان آور نیست گرچه آن شرط در ضمن عقد دیگری باشد، بنابراین اگر مال تلف شد از مال مالک رفته است و ضمانی بر عامل نیست.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که در جای غصبی حبس است، اگر آب و خاک او غصبی است، باید با تیمم نماز بخواند.
- [آیت الله سبحانی] کسی که در جای غصبی حبس است، اگر آب و خاک او غصبی است، احتیاطاً با تیمّم نماز بخواند.
- [آیت الله بروجردی] کسی که در جای غصبی حبس است، اگر آب و خاک او غصبی است، باید با تیمّم نماز بخواند.
- [آیت الله خوئی] کسی که در جای غصبی حبس است، اگر آب و خاک او غصبی است، باید با تیمم نماز بخواند.